hanys_hans napisał: > Formy walki kleru > > W pierwszym okresie niepodległości naszej kler nie rozwijał jawnej i masowej > walki przeciw rządowi. Episkopat był niedostatecznie przygotowany, > zdezorientowany. Ograniczał się do głuchego sabotażu wszelkich poczynań rządu. > Podobnie jak w całym obozie reakcji dominowała w niej jako podstawowa forma > walka podziemna. Ujawniono bezpośredni udział księży w organizacjach > nielegalnych i terrorystyczną działalność w 1945-1947 w około 100 wypadkach > (dane niepełne). Duży odsetek księży udziela moralnego i materialnego poparcia > bandom terrorystycznym. > > Ilość aresztowanych księży > > W czasie akcji amnestyjnej ujawniło się zaledwie 23 księży. Najliczniejszy jest > > udział księży przede wszystkim w podziemiu typu endeckiego (woj. rzeszowskie, > białostockie, warszawskie, krakowskie). W kierowniczych ośrodkach SN spotykamy > na poważnych stanowiskach księży (ks. Jan Rostworowski). Nierzadko Kurie > biskupie są bazą finansową i organizacyjną podziemia (Lublin, Łomża). > Stwierdzono duży udział kleru w zakładaniu względnie patronowaniu nielegalnym > organizacjom młodzieżowym. Tak na przykład: Klasztory jezuickie w Warszawie i > Krakowie służyły za miejsce zebrań tajnej organizacji typu > endeckiego "Harcerstwo Polskie", w kierownictwie której był jezuita o. Aleksy. > Organizacja ta została zlikwidowana z końcem 1946 r. W klasztorze oo. > bernardynów w Warszawie pod pokrywką kółka ministrantów działała tajna > organizacja harcerska. Również nielegalne organizacje młodzieży w zakładach oo. > > salezjanów (w Oświęcimiu PZR — Polski Związek Rycerzy Walczących o Wolnoś > ć), > w Toruniu... i w zakładach oo. marianów (Warszawa-Bielany) rozwijają się > na skutek inspiracji przełożonych zakonników i jako wynik ich pracy > ideologicznej. Równolegle ze zmianą taktyki reakcji również i kler rozpoczyna > przechodzenie w 1946 r. na jawne i legalne formy walki. Oto najważniejsze formy > : > I. Próby stworzenia własnego stronnictwa katolickiego. Komunikat episkopatu z > dn. 29.XI. 1946 r. Próby te nabierały i nabierają na sile w miarę tego, jak > jasnym stało się bankructwo PSL jako legalnej reprezentacji całej reakcji. > Stronnictwo Katolickie miałoby zastąpić PSL. Próby te dotychczas zakończyły się > > niepowodzeniem, lecz istnieją i będą istnieć w różnych formach. W obecnej > chwili kler i koła endecko-katolickie (Choromański, Popiel, Kaczyński) biorą > stawkę na opanowanie Stronnictwa Pracy. Sygnalizują to niebezpieczeństwo > następujące fakty: a) celowa kampania elementów endecko-chadeckich (b. grupa > Popiela i in.) podrywania autorytetu obecnych przywódców SP, wygrywanie jednych > > przeciw drugim, przy równoczesnych próbach kaptowania ich do swoich szeregów > i przygotowywanie gruntu do wprowadzenia do władz z powrotem ludzi Popielą, > b) ostatnie wybory do Zarządów Wojewódzkich SP w Gdańsku i Bydgoszczy usunęły > szereg bardziej demokratycznych działaczy i dały przewagę reakcyjnym żywiołom > chadeckim, lub wyraźnie SN-owskim (Bydgoszcz), c) podejrzane wstępowanie "jak > na komendę" ludzi Popielą z powrotem do SP w woj. warszawskim. > > II. Organizacje masowe > > Kler dysponuje dziesiątkami różnego rodzaju organizacji masowych i instytucji > bądź o charakterze religijnym, bądź społecznym lub charytatywnym, za pomocą > których ma olbrzymie możliwości uzyskania wpływów na różne warstwy ludności. > Tworzone są coraz to nowe formy organizacyjne dla umacniania wpływów kleru, np. > > ostatnio próba ożywienia i umocnienia "komitetów parafialnych", które > stanowiłyby dodatkową sieć organizacyjną kleru głównie na wsi. Największy > nacisk i najbardziej ożywioną działalność rozwija kler wśród młodzieży: > a) przez organizacje tworzone przez siebie > b) poprzez wpływanie na inne masowe organizacje młodzieżowe (harcerstwo itp.).