Nowa odmiana, stara odmiana (omikron)

[kornel-1]

Wraz z pojawieniem się nowej odmiany (wariantu) koronawirusa pojawił się nowy problem: jak odmieniać nazwę Omikron?
Kontrowersje są przy dopełniaczu: Omikronu czy Omikrona?

Według słowników sprawa jest jasna: słowo omikron w dopełniaczu brzmi omikronu.
- SJP PWN
- Wikisłownik

A jednak media nie akceptują tego powszechnie pisząc niekiedy: Omikrona (wężykiem, wężykiem!). Czasem unikają deklinacji opisując sprawy wariantu "Omikron".

Wybiegając myślą w przyszłość, podobne kontrowersje mogą pojawić się przy odmianach Epsilonu i Ypsilonu.

Już teraz w stosunku do modelu samochodu Lancia Ypsilon postawy są chwiejne: mamy 96 Ypsilona i 84 Ypsilonu.

Być może na odmianę tych nazw miał wpływ deklinacji iksa i igreka.
A może w przypadku określeń wirusów mamy dużą różnorodność, tak jak w przypadku sprzętu elektronicznego
Ale przecież mamy utrwaloną odmianę dla neutronu, protonu i innych małych obiektów.

Co sądzicie?

Kornel
PS. Inną kwestią jest zapis tych odmian przy użyciu dużej lub małej litery...

[al.1]

kornel-1 napisał:

> Wraz z pojawieniem się nowej odmiany (wariantu) koronawirusa pojawił się nowy p
> roblem: jak odmieniać nazwę Omikron?

Według mojej opanii (słabsza opinia) - omikronu. No, ale tu mamy do czynienia z niebyleczym, więc można - dla zwiększenia dramaturgii - użyc słowa omikrona , nawiasem mówiąc zwalić na niego odpowiedzialność za wszystkie choróbska, aby tylko usprawiedliwić niepowodzenia/tragedie spowodowane szprycami.
Poza tym, 喜 (xi) po chińsku znaczy, m.in.:
to be fond of
to like
to enjoy
to be happy
to feel pleased
happiness
delight
glad
a to raczej nie odzwierciedlałoby nastrojów społecznych i kojarzyłoby się z Chinami, które są be.

--
I had a dream that was over the moon, but when I woke up, I was still down to earth

omikrosłownictwo

[stefan4]

kornel-1:
> Wraz z pojawieniem się nowej odmiany (wariantu) koronawirusa pojawił się nowy problem:
> jak odmieniać nazwę Omikron?

Czy omikronowa mowa to omikrowa?

Zachwyca mnie słownictwo dotyczące kowidu. Ostatnio dowiedziałem się, że zgonowość zarazy będzie maleć w miarę wzrostu immunizacji ludności. Sprzyjać temu będzie dalsze usieciowienie (a może usieciowanie?) ochrony zdrowia. To z radia, więc trudno mi podać linki.

Kiedyś panowało wyszczepianie. Nie zaszczepianie, nie wszczepianie, tylko wlaśnie wyszczepianie. Tak jakby to, co wszczepione, miano z powrotem wyszczepić. Słowotwórcy nie poszli tu śladem dietetyków, i nie zaproponowali odszczepiania(np. ,,odszczepiliśmy 37% dzieci''), na podobieństwo odchudzania, którego celem jest, jak wiadomo, odgrubienie i dochudzenie klienta.

Bądźcie więc zdrowi i dajcie się uszczepić, jako i ja się dałem.

- Stefan

[kornel-1]

stefan4 napisał:
> Zachwyca mnie słownictwo dotyczące kowidu. [...]

> Kiedyś panowało wyszczepianie. Nie zaszczepianie, nie
> wszczepianie, tylko wlaśnie wyszczepianie. Tak jakby to, co wszczep
> ione, miano z powrotem wyszczepić.


Nie do końca rozumiem Twój protest przeciwko wyszczepianiu. Przedrostek wy- w czasowniku wyszczepić ma starą i ugruntowaną pozycję w języku polskim

Wy znamionuje zakończoną czynność. Popatrz:
Długopis się wypisał.
Domy zostały wybielone.
Dźwięki wybrzmiały.
Wystrzelali całą amunicję.
Wydrążył otwór.

Jeśli czynność ma charakter procesu ("drążył, drążył aż wydrążył"), to przed jej zakończeniem można określić stopień zaawansowania, np. odsetek wyszczepienia

[...]> na podobieństwo odchudzania, którego celem jest, jak wiadomo, odgrubienie i dochudzenie klienta.

Z odchudzaniem to inna bajka. Rozumiem, że protestujesz przeciwko nielogicznemu użyciu przedrostka od-, który powinien oznaczać ujmowanie, redukcję.
To prawda, ale zwróć uwagę, że punktem wyjścia jest czasownik chudzić. Jeszcze w XIX wieku znane mi przykłady użycia "odchudzić" oznaczały... odchodzić
Natomiast wcześniej do określania redukcji grubości używano schudzić i... ochudzić.
To ochudzić występuje już u XVI-wiecznego Wojciecha Oczki.

Ja tu widzę takie podobieństwo:
chudzić / strugać / tulić / czernić
ochudzić / ostrugać / otulić / oczernić

Przedrostek o- oznacza tu czynność wykonaną na jakimś podmiocie.

Przypuszczam, że było tak:
chudzić -> ochudzić -> odchudzić

To ostatnie przejście jakby przez pomyłkę

Kornel

[kornel-1]

kornel-1 napisał:

> Z odchudzaniem to inna bajka. Rozumiem, że protestujesz przeciwko nielogicznemu
> użyciu przedrostka od-, który powinien oznaczać ujmowanie, reduk
> cję.

[...]
> Przypuszczam, że było tak:
> chudzić -> ochudzić -> odchudzić
>
> To ostatnie przejście jakby przez pomyłkę


Jestem skłonny zmienić swój punkt widzenia, gdyż, jak się zreflektowałem, przykładów na "nielogiczne" użycie
przedrostka "od-" jest więcej.

Przykładowo:
odbudować dom powinno znaczyć rozebrać do fundamentów
oddelegować pracownika powinno znaczyć zawrócić z delegacji
oddychać powinno znaczyć zaprzestać oddychania
odgrodzić się powinno znaczyć usunąć ogrodzenie
odgrzać zupę powinno znaczyć wystudzić ją
odmłodzić powinno znaczyć postarzyć
odpucować łazienkę powinno znaczyć zabrudzić ją
odczuć zmęczenie powinno znaczyć odpocząć

Hm...

Kornel

[apersona]

kornel-1 napisał:

> Jestem skłonny zmienić swój punkt widzenia, gdyż, jak się zreflektowałem, przyk
> ładów na "nielogiczne" użycie
> przedrostka "od-" jest więcej.
...
> odczuć zmęczenie powinno znaczyć odpocząć

jak się ma odpocząć do odczynić?
odczyn do czynu?

hm

Omikrona

[dbender]

kornel-1 napisał:

> Wraz z pojawieniem się nowej odmiany (wariantu) koronawirusa pojawił się nowy p
> roblem: jak odmieniać nazwę Omikron?
> Kontrowersje są przy dopełniaczu: Omikronu czy Omikrona?
>
> Według słowników sprawa jest jasna: słowo omikron w dopełniaczu brzmi omikro
> nu.
> - SJP PWN
> - Wikisłownik
>
> A jednak media nie akceptują tego powszechnie pisząc niekiedy: Omikrona
> (wężykiem, wężykiem!). Czasem unikają
...

Omikrona, tak jak wirusa, bo to nazwa żyjątka. Jeśli masz na myśli literę, to omikronu. Jakby twój pies nazywał się Omikron, to też zawołałbyś do siebie merdajacego ogonem Omikrona, a nie Omikronu.

[kornel-1]

dbender napisał:


> Omikrona, tak jak wirusa, bo to nazwa żyjątka.

Mnie w szkole podstawowej uczyli, że wirusy nie są żywymi organizmami. Może coś się zmieniło :-p

Omikronu jak atomu, protonu, nukleonu, genu, plazmidu... Wszystko małe i nieżywotne.

Reguły użycia -a lub -u w dopełniaczu są niby znane, chociaż można tworzyć wyjątki

Na razie "Omikronu" (188.000 wyników) wygrywa z "Omikrona" (105.000 wyników).

Kornel

[stefan4]

kornel-1 :
> Mnie w szkole podstawowej uczyli, że wirusy nie są żywymi organizmami.

Mnie też. W takim razie nie mam ,,wirusu''...

A tak naprawdę, to te końcówki mają mało wspólnego z życiem. Nikt się nie skarży, że brakuje mu martwego ,,kamieniu''; z drugiej strony nie może podziwiać starego żywego ,,dęba''.

Kategorie gramatyczne mają mały związek ze zdrowym rozsądkiem. Np. tańce zachowują się jak żywotne (tańczyłem walca, a nie walc), a zbiorowiska ludzi jak nieżywotne (widziałem tłum ludzi, a nie tłuma, ani tłumu). Rodzaje gramatyczne nie są nierozerwalnie związane z płcią

[kornel-1]

stefan4 napisał:

> kornel-1 :
> > Mnie w szkole podstawowej uczyli, że wirusy nie są żywymi organizmami.
>
> Mnie też. W takim razie nie mam ,,wirusu''...


Oj, tam! Wirus się rozmnaża i ewoluuje, więc przypomina "żyjątko". Dlatego nie dziwi mnie "wirusa". Odniosłem się jedynie do faktów.

> A tak naprawdę, to te końcówki mają mało wspólnego z życiem. Nikt się nie skar
> ży, że brakuje mu martwego ,,kamieniu''; z drugiej strony nie może podzi
> wiać starego żywego ,,dęba''.

Teraz to sobie żartujesz . Dąb nie jest rzeczownikiem żywotnym rodzaju męskiego, do którego odnosi się reguła wskazana już wcześniej. Chociaż rośliny machają liśćmi i ruszają się ku słońcu, to — przynajmniej na razie — nie czują i nie myślą. Podobnie z pulsarami, chociaż zalotnie mrugają . Nieżywotne są i basta


> Kategorie gramatyczne mają mały związek ze zdrowym rozsądkiem. Np. tańce zacho
> wują się jak żywotne (tańczyłem walca, a nie walc), a zbiorowiska ludzi
> jak nieżywotne (widziałem tłum ludzi, a nie tłuma, ani tłumu).

Walc, jako taniec, zasługuje na końcówkę -a (rzeczownik męskożywotny

Omikron-wirus jest żywotny

[dbender]

kornel-1 napisał:

> dbender napisał:
>
>
> > Omikrona, tak jak wirusa, bo to nazwa żyjątka.
>
> Mnie w szkole podstawowej uczyli, że wirusy nie są żywymi organizmami. Może coś
> się zmieniło :-p
>
> Omikronu jak atomu, protonu, nukleonu, genu, plazmidu... Wszystko małe i ni
> eżywotne.

Omikron-wirus jest żywotny.
Omikron-litera jest nieżywotny.

Złapać omikrona, a nie złapać onikronu, tak jak złapać HIV-a, a nie HIV-u.

[kornel-1]

kornel-1 napisał:
> Omikronu jak atomu, protonu, nukleonu, genu, plazmidu... Wszystko małe i nieżywotne.

dbender napisał:
> Omikron-wirus jest żywotny.
> Omikron-litera jest nieżywotny.
>
> Złapać omikrona, a nie złapać onikronu, tak jak złapać HIV-a, a nie HIV-u.


Od kiedy?



Od dwóch tygodni? Bo wcześniej ten wariant wirusa nie istniał. Także nie istniał w języku.



O tym, jaka postać dopełniacza się utrwali, zadecyduje uzus.
Póki co jest tak na portalu gazeta.pl:
omikronu - 3290 wyników
omikrona - 365 wyników

> Złapać omikrona, a nie złapać onikronu, tak jak złapać HIV-a, a nie HIV-u.


Przecież to biernik, nie dopełniacz...



k.

[dbender]

> dbender napisał:
> > Omikron-wirus jest żywotny.
> > Omikron-litera jest nieżywotny.
> >
...
> Od kiedy?
> Od dwóch tygodni? Bo wcześniej ten wariant wirusa nie istniał. Także nie istnia
> ł w języku.

Wariant nie musiał istnieć. Zasady istniały. Kup sobie psa, który jeszcze nie istnieje i nazwij go Omikron. Będzie ładna sierść Omikrona, czy Omikronu?

> O tym, jaka postać dopełniacza się utrwali, zadecyduje uzus.

Oczywiście.

> Póki co jest tak na portalu gazeta.pl:
> [url=https://www.google.com/search?q=site%3Agazeta.pl+%22omikronu%22]omikronu[/
> url] - 3290 wyników
> [url=https://www.google.com/search?q=site%3Agazeta.pl+%22omikrona%22]omikrona[/
> url] - 365 wyników

Wyniki wyszukiwarki są jeszcze z omikronu-litery.

> > Złapać omikrona, a nie złapać onikronu, tak jak złapać HIV-a, a nie HI
> V-u.
>
>
> Przecież to biernik, nie dopełniacz...

Racja, ty mówisz o dopełniaczu. Ale on się wiąże w r. męskim z biernikiem. Dopełniacz w rodzaju męsko-zywotnym ma końcówkę -a, podobnie jak biernik. Twoja rozterka polega na tym, czy ludzie będą traktowali to słowo jako mesko-niezywotne, czy męsko-zywotne. Ja słyszę w mowie najczęściej wersję żywotną.
R męsko-:żywotny:
D. omikrona
B. omikrona
R męsko-:rzeczowy (męsko-nieżywotny):
D. omikronu
B. omikron

Wersja D. omikrona B. omikron też jest w j. potocznym możliwa.

[kornel-1]

dbender napisał:

> > Od kiedy?
> > Od dwóch tygodni? Bo wcześniej ten wariant wirusa nie istniał. Także nie
> istniał w języku.
>
> Wariant nie musiał istnieć. Zasady istniały. Kup sobie psa, który jeszcze nie i
> stnieje i nazwij go Omikron. Będzie ładna sierść Omikrona, czy Omikronu?


Niedozwolone rozciągnięcie zasad dotyczących zwierząt na wariant wirusa.


> > Póki co jest tak na portalu gazeta.pl:
> > omikronu - 3290 wyników
> > omikrona - 365 wyników
>
> Wyniki wyszukiwarki są jeszcze z omikronu-litery.

Pokaż mi te przykłady omikronu-litery. ROTFL. W pierwszych 500 wynikach ich brak. Przypominam, że jesteśmy na forum O języku w kategorii Nauka i edukacja. Obowiązuje rzetelność.


> > Przecież to biernik, nie dopełniacz...
>
> Racja, ty mówisz o dopełniaczu. Ale on się wiąże w r. męskim z biernikiem. Dope
> łniacz w rodzaju męsko-zywotnym ma końcówkę -a, podobnie jak biernik. Twoja roz
> terka polega na tym, czy ludzie będą traktowali to słowo jako mesko-niezywotne,
> czy męsko-zywotne. Ja słyszę w mowie najczęściej wersję żywotną.

Nieważne, co słyszysz. Ważne, że czasownik złapać w języku polskim wymaga biernika, nie dopełniacza, jak w twoim przykładzie złapać HIV-a, a nie HIV-u.

k.

Twoje rozterki

[dbender]

> > Wariant nie musiał istnieć. Zasady istniały. Kup sobie psa, który jeszcze
> nie i
> > stnieje i nazwij go Omikron. Będzie ładna sierść Omikrona, czy Omikronu?
> [/i]
>
> Niedozwolone rozciągnięcie zasad dotyczących zwierząt na wariant wirusa.

Dla ciebie niedozwolone, ale nie ma to znaczenia, bo ludzie i tak mówią jak im się podoba. A podoba się wersja bardziej swojska. "Zrobił sobie test na Omikrona", "ma Omikrona", a nie "zrobił sobie test na Omikron", "ma Omikron". Dlatego, że wirus intuicyjnie jest odbierany jako rzeczownik męsko-zywotny. Bieńkowska by ci powiedziała "sorry, taki mamy język".

> > > Póki co jest tak na portalu gazeta.pl:
> > > omikronu - 3290 wyników
> > > omikrona - 365 wyników
> >
> > Wyniki wyszukiwarki są jeszcze z omikronu-litery.
> Pokaż mi te przykłady omikronu-litery. ROTFL. W pierwszych 500 wynikach ich b
> rak. Przypominam, że jesteśmy na forum O języku w kategorii Nauka i edukacja
> . Obowiązuje rzetelność.

Ok, w takim razie może to być też hiperpoprawnosc językowa. Jak "oszczypek". Ale ludzie nie mówią, jak portal pisze i nie obchodzą ich twoje wyniki wyszukiwarki.

> Nieważne, co słyszysz. Ważne, że czasownik złapać w języku polskim wymaga biern
> ika, nie dopełniacza, jak w twoim przykładzie złapać HIV-a, a nie HIV-u.

Biernik jest równoznaczny z dopełniaczem w liczbie pojedynczej w rodzaju męsko-zywotnym. Za bardzo się podniecasz swoimi rozterkami.

[randybvain]

Sądzę, że końcówka -a wskazuje na to, że choroba jest popularna. Na przykład można nie mieć syfa, ale już syfilisu.

[dbender]

randybvain napisał:

> Sądzę, że końcówka -a wskazuje na to, że choroba jest popularna. Na przykład mo
> żna nie mieć syfa, ale już syfilisu.
>

Omikron to nie jest choroba, tylko wirus. W przypadku syfilisu ma się krętka.

Bardzo stara odmiana

[stefan4]

A wieszcz tak rymował:
    Czym ja twoja, czy nie twoja,
    Nie mam ja z tobą spokoja.

- Stefan

[seniorcitizen]

Może zatem, by być konsekwentnym, przy okazji zmienić odmianę mikrona (1/1000 mm) na np. warstwę o grubości jednego mikronu?

[kornel-1]

seniorcitizen napisał(a):

> Może zatem, by być konsekwentnym, przy okazji zmienić odmianę mikrona (1/1000 m
> m) na np. warstwę o grubości jednego mikronu?

O, powrót do przyszłości! Jednostki mikron nie używa się od ponad 50 lat...

k.

[dbender]

kornel-1 napisał:

> Wraz z pojawieniem się nowej odmiany (wariantu) koronawirusa pojawił się nowy p
>
...

A tutaj w jednym i tym samym artykule odmieniają na chybił trafił:
wiadomosci.wp.pl/jak-przetrwac-w-czarnej-strefie-dziewiec-przykazan-na-omikron-rzad-juz-tylko-czeka-na-katastrofe-6728835492375168a