khainag
23.08.13, 06:38
Māra, buddyjski odpowiednik Szatana, jest czymś, co fascynuje buddyjskiego pisarza i filozofa Stephena Batchelora.
To co miał na celu, nie było umożliwieniem odreagowania swojego cienia, lecz uznanie tego, że diabeł, głos instynktownego egocentryzmu jest zawsze w nas, zawsze ma na nas wpływ. Zaprzeczając temu, nie posuwamy się daleko w życiu duchowym; musi istnieć jakiegoś rodzaju sposób dialogu i integracji.
W książce „Living with the Devil” Batchelor prezentuje inne podejście, choć interesuje go ta sama sytuacja w jakiej znajduje się człowiek.
'Māra' mówi mi Batchelor 'jest sposobem mówienia o pełnej przygodności i niebezpieczeństw strukturze świata. Wielu z zachodnich buddystów, i może też buddystów w Azji, skłania się ku odczytywaniu Māry jako rodzaju psychologicznej funkcji: jako negatywnych stanów umysłu, przywiązania, lgnięcia itd. Jest to tylko część całego obrazu. Za pomocą takiej wykładni nie udaje się dostrzec faktu, że Māra jest metaforą samej struktury tego pełnego przygodności świata, który ciągle się rozpada i stawia cię przed faktem śmierci i nieprzewidywalności życia samego w sobie'.
Māra kojarzony jest przez większość buddystów z postacią trickstera, który według tradycyjnej opowieści próbuje nie dopuścić do tego, aby siedzący pod drzewem bodhi Siddhattha Gotama osiągnął oświecenie. Māra wysyła siejące przerażenie armie, by zaatakować bodhisattę, a swoim ponętnym córkom rozkazuje, aby skusiły Buddhę do powrotu ku ziemskim sprawom. Jednak plan Māry nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Kiedy Buddha zwycięża, przegrany i przygnębiony Māra wykrada się potajemnie z pola walki.
Z mojej strony sugeruję, że Māra reprezentuje coś, co można nazwać osobowością samsary. Batchelor się zgadza. 'Interesuje mnie to, jak postać ta może działać tylko jako osobowość. Kiedy zredukujesz ją do czegoś mniej niż osobowość, np. do psychologicznej funkcji, przestajesz dostrzegać, to czym jest ona w rzeczywistości. Māra znaczy 'zabójca' i buddyjska tradycja mówi o czterech mārach. Istnieje Kilesa Māra, psychologiczny przymus, który cię kontroluje; Khandha Māra, samo ciało-umysł jako kruchy, jako umierający, jako zabijający cię; Yama Māra, to sama śmierć; i Devaputta Māra, Māra, który ukazuje się jako syn boga. Na zachodzie Māra zredukowany został tylko do Kilesa Māra – do psychologicznej funkcji, do naszej destruktywności, negatywnych i ograniczających stanów. Oczywiście, Māra jest tymi kilesami, ale nie jest wyłącznie tylko nimi'.
'Buddha nazywa Mārę mianem Antaka, co znaczy 'ten, który ogranicza'. Nie trudno zrozumieć to w kategoriach psychologicznych: jeżeli jestem rozzłoszczony lub do czegoś lgnę, to jednocześnie jestem ograniczony, wpadłem w pułapkę. Utknąłem w jednym z sideł zastawionych przez Mārę. Trudniej zrozumieć to w kontekście całości naszego życia, bo faktem jest, że nasze życie tutaj ma koniec, inaczej mówiąc Māra jest metaforą skończoności. Jeżeli miałbym wylew, to prawdopodobnie ograniczyłoby to moje zdolności do urzeczywistnienia wartości, które najbardziej cenię. Māra pojawiłby się wtedy, kiedy zostałbym uwięziony przez jakiś tyraniczny reżim. Śmierć jest tym co, w bardziej oczywisty sposób ogranicza naszą wolność. Tak więc, Māra jest czymś, co blokuje mój sposób bycia w świecie, hamuje moją zdolność do urzeczywistniania moich wartości i celów'.
