czy znajomość czeskiego pomaga w pisowni ó i u?

[mamusinka2]

Mam pytanie do obecnych na forum znawców obu języków: czy znajomość czeskiego może pomóc w rozróżnianiu w pisowni języka polskiego między ó i u? Jest jakaś reguła którą można zastosować z żeby dobrze po polsku napisać słowo zawierające te głoskę (jest to chyba traktowane jako jedna głoska gdyż we współczesnym polskim tak samo się wymawia)?

[tlum.cz]

Polskie "ó" to odpowiednik czeskiego "ů".
Przykład:
vůz - bez vozu
wóz - bez wozu

Zastrzeżenie: Ale oczywiście nie należy zawsze mechanicznie zamieniać zawsze "ů" na "ó" lub "ó" na "ů". Na przykład w polskim forma zdrobniała dla liczby "osiem" brzmi "ósemka", natomiast w czeskim "osm" zdrabnia się na "osmička".

Co dotyczy zasad w polskim, to coś mi znalazł google: www.zasady-pisowni.dyktanda.net/pisownia-u.php
język-polski.pl/zasady-ortograficzne/1453-pisownia-o-u
zapytaj.onet.pl/Category/006,017/2,7292498,quotoquot_i_quotuquot__zasady_ortografii_i_wyjatki.html

[mamusinka2]

Czy dobrze rozumiem tlum.cz, że np. u tzw. krókie po częsku bęzie odpowiednikiem u otwartego po polsku? (budzik, bez budzika (pl) budík, bez budíku (cz, mam nadzieję, że wzór hrad;-)

[tlum.cz]

Nie wiem, czy dobrze rozumiem pytania. Polski i czeski wywodzą się z tego samego języka, więc stąd te podobieństwa (np. budzić/budit), ale oczywiście są też różności: w polskim jest "ręka", w czeskim "ruka".

[mamusinka2]

Racja, ale u słowa ręka nie ma problemu z ó i u:-) Moje pytanie raczej dotyczyło tego, co mam powiedzieć córce, kiedy mnie pyta czy, załóżmy, w słowie 'później' pisze się ó czy u. Moja odpowiedź powinna być (proszę mnie ewentualnie poprawić), jeżeli po czesku jest w podobnie brzmiącym słowie litera o czy ů/ú po polsku będzie ó, natomiast jeżeli jest w czeskim słowie jest u będzie po polsku u otwarte (np. nuda/nuda). Brakuje jednoznacznej reguły w przypadku jeżeli jest po czesku o (krótkie), po polsku może być u (np. nota/nuta) ale też może być ó (np. později/później). Jeszcze coś pominęłam?

[tlum.cz]

Nie wiem, co masz powiedzieć córce. Tu może można by zastosować mnemotechnikę (mnemotechnickou pomůcku), bo "później" to "PO czymś", więc "o-ó". Język nie zawsze jest logiczny.

[slobodanw]

> Mam pytanie do obecnych na forum znawców obu języków: czy znajomość czeskiego m
> oże pomóc w rozróżnianiu w pisowni języka polskiego między ó i u? Jest jakaś re

Generalnie znajomość każdego innego języka słowiańskiego pomaga w ortografii. Nie tylko w u versus ó ale w przypadku czeskiego np. rz versus ż.
Moja 7-letnia córka, mimo że zna dopiero podstawy czeskiego to już potrafiła w szkole zaargumentować, że np. król piszemy przez ó bo odmienia się na kraľ

> guła którą można zastosować z żeby dobrze po polsku napisać słowo zawierające t
> e głoskę (jest to chyba traktowane jako jedna głoska gdyż we współczesnym polsk
> im tak samo się wymawia)?

Mnie jeszcze polonistka w podstawówce uczyła wymawiać ó i h. Z kolei rz sam wbiłem sobie w nawyk (jak czeskie). Robiąc dziecku w domu dyktando nie ma szans, żeby mi cokolwiek źle napisało. Oczywiście w szkole nikt jej już, niestety, w ten sposób nie przeczyta. Ale domowe dyktanda sprawiają, że prawidłowa pisownia wchodzi dzieciakowi w krew.

[mamusinka2]

A jaka jest różnica pomiędzy wymową (rozumiem, że to już archaizm) między ó i u? Co do h i ch to jest mi jasne. Moje pytanie było związane podobną sytuacją. Córka (lat 8) zna perfekcyjnie (w mowie) język czeski. Ale problemy z polskim ó i u, oraz rz i ż pozostają. Więc chciałam pokazać jak znajomość drugiego języka może być przydatna nie tylko dla oglądania bajek,
śmiesznych reklam i serialu Comeback:-O
P.S. A propos h i ch, jedyna rzecz która jest mi niejasna: jak prawidłowo po polsku pisać pewne nieprzyzwoite słowo rozpoczynające się na ową literę:-) Widziałam na murach już obie pisownie (głównie w znanym, obraźliwym dla policji skrócie)?

[slobodanw]

ó jest górne (coś jak anglojęzyczne oo) | u jest dolne, różnica mimo wszystko wyczuwalna i do zaprezentowania.
Zgodnie zresztą z zapisem ó to po prostu długie o i tak też winno być wymawiane.
Ciekawym jest, że akurat w czeskim reprezentowane jest przez ů s kroužkem. Czemu akurat taki zapis, szczerze mówiąc nie wiem, być może tlum.cz rzuciłby trochę światła na tą kwestię...

[tlum.cz]

Dawniej się w czeskim mówiło "uo", a potem to "o" przeprowadziło się w druku nad "u". W słowackim mówi się "uo", ale zapis jest "ô".

[slobodanw]

To rzeczywiście wiele tłumaczy. Chociaż, o ile słowackie ô zostało faktycznie fonetycznym "ło" o tyle czeskie ů jest fonetycznie daleko.
Anyway, bardzo dziękuję za tą informację. Nie wiedziałem tego a dość konkretnie tłumaczy mi to pewne zależności!

pozdr.

[tlum.cz]

Znalazłem historię "ů" (i innych czeskich głosek): prirucka.ujc.cas.cz/?id=148

[slobodanw]

Świetne źródło. Bardzo dziękuję!

[mamusinka2]

Też dziękuję (a ja bym to wszystko zwaliła na Husa;-)