słowa, które znikają

[pi.asia]

Był wątek o słowach nielubianych, no to pora na słowa wychodzące z użytku. Nie tylko te baaardzo wiekowe, jak "zaiste", "aliści" czy "azaliż" (swoją drogą piękne!).

Chodzi mi o słowa, które już za naszego życia (za czasów Jeżycjady) cichutko odchodzą w niebyt, i nawet się tego nie zauważa.

Takie "palto" - słowo coraz rzadziej używane, zastępowane przez wszędobylski "płaszcz". A przecież palto to odzież zimowa, na podpince, nierzadko z futrzanym kołnierzem, a płaszcz nosi się raczej wiosną czy wczesną jesienią.
Trencz, prochowiec, jesionka - znikają. Znikają jako słowa, bo jako przedmioty mają się dobrze, tyle że teraz są płaszczami.
Znikły trzewiki, gumowce, lizeska (ta przestała istnieć wraz z panią Szczepańską), do odejścia przymierzają się czółenka, ustępując miejsca pantoflom, które z kolei są już wypierane przez buty.

Przypomnijcie, co jeszcze.

[dakota77]

Czolenka moim zdaniem maja sie swietnie, to raczej okreslenie pantofle na ten typ obuwia jest archaiczne.

[milstar]

Gumowce, jak i ich odmiana gumofilce, też nieźle się mają

[dakota77]

Z paltem prawda, nawet niedawno o tym rozmawialam z kolezanka ;-). Natomiast mam wrazenie, ze to nie kwestia zmiany nazwy jedynie, a zmiany mody. Malo ktory mezczyzna nosi teraz ten typ ciezkiej odziezy zimowej z futrzanym kolnierzem. Mezczyzni zwykle nosza kurtki, jesli plaszcze, to takie w typie dyplomatki raczej.

[pi.asia]

dakota77 napisała:

> Malo ktory mezczyzna nosi teraz ten typ ciezkiej odziezy zimowej z futrzanym kolnierzem. Me
> zczyzni zwykle nosza kurtki, jesli plaszcze, to takie w typie dyplomatki raczej

Ale palto to nie jest odzież wyłącznie męska! Dorota miała palto! To było w dodatku palto Inki! Poza tym futrzany kołnierz wcale nie jest obowiązkowy, moim zdaniem, żeby ciepłe zimowe okrycie zasłużyło na miano palta, musi po prostu być uszyte z grubej tkaniny - sukna czy lodenu. A płaszcze szyje się z tkanin raczej cienkich.

[dakota77]

Ale po co wykrzykniki i tyle emocji? :) Nie uwazam, zeby plaszcz musial byc uszyty z cienkiej tkaniny, i w zaden sposobnie przeszkadza mi nazywanie plaszczem tego, co kiedys bylo paltem czy jesionka. No nic na to nie poradze ;-). Slowo palto zanika i uzywanie tej nazwy wspolczesnie brzmi dla mojego ucha archaicznie i nienaturalnie.

[vi_san]

A w dodatku Dorota miała jelito. :D To jelito Inki. :D

[kajaanna]

Loden. Kto pamięta loden? Jest tak samo archaiczny jak "barchan", "kitaj", jak i to *pstryka palcami, bo ma dziurę w pamięci*, to z czego uszyto garsonkę Mili, a do ślubu w tym poszła Laura.

[ewa9717]

kajaanna napisała
jak
> i to *pstryka palcami, bo ma dziurę w pamięci*, to z czego uszyto garsonkę Mili
> , a do ślubu w tym poszła Laura.

Czy nie pika aby?

[pi.asia]

kajaanna napisała:

> Loden. Kto pamięta loden? Jest tak samo archaiczny jak "barchan", "kitaj", jak
> i to *pstryka palcami, bo ma dziurę w pamięci*, to z czego uszyto garsonkę Mili
> , a do ślubu w tym poszła Laura.

Ja pamiętam! Nie wiem co to było, ale właśnie utkwiły mi w pamięci palta z lodenu.
I muślin, też już zapomniany.

[potworia]

Nie, muślin nie, przynajmniej nie wśród ludzi o świeżowypelnionych ramionach:-) Muślinowe pieluszki mają wzięcie!

[neandertalka]

Loden to była gruba, włochata z wierzchu tkanina, właśnie na zimowe palta czy jesionki. Prawdopodobnie wełniana.

[vi_san]

A ja niedawno miałam "spięcie z [na oko oceniam] 9 - 11 latkiem. Bo zachowywał się niewłaściwie zwróciłam mu uwagę [grzecznie], a na jego odpyskowanie zapytałam, czy MATKA go nie nauczyła zasad życia w społeczeństwie. No i chłopiec nawet się zgodził ze mną, że źle postąpił, ale się oburzył o słowo "matka"! Bo on mam mamę. Albo mamusię. A matka to tak jakby obraźliwie! No i tak sobie pomyślałam, że "za moich czasów" - matka: było używane zawsze w warunkach oficjalnych, a prywatnie raczej z szacunkiem i estymą; mama było na co dzień, a mamusia to spieszczenie. Tymczasem obecnie, jak się dowiedziałam, mama jest oficjalnie, w warunkach szkolnych, albo dla podkreślenia uroczystości chwili, "normalnie" jest mamusia, a pieszczotliwie? Nie wiem, bo ów młody człowiek zwiał... :)

[mamuka_z_boru]

vi_san napisała:

> A matka to tak jakby obraźliwie!
>

Taa.. poczytajcie sobie jakąkolwiek prasę parentingową... tam "matka" nie występuje, tylko "mama". Ogólnie w dyskursie marketingowym skierowanym do przyszłych matek lub młodych stażem matek wszystko jest dla mam, a wszystkie rzeczowniki są obowiązkowo zdrabniane. Rzyg, rzyg, rzyg panoramiczny.

[bupu]

mamuka_z_boru napisała:

> vi_san napisała:
>
> > A matka to tak jakby obraźliwie!
> >
>
> Taa.. poczytajcie sobie jakąkolwiek prasę parentingową... tam "matka" nie wystę
> puje, tylko "mama". Ogólnie w dyskursie marketingowym skierowanym do przyszłych
> matek lub młodych stażem matek wszystko jest dla mam, a wszystkie rzeczowniki
> są obowiązkowo zdrabniane. Rzyg, rzyg, rzyg panoramiczny.

A nawet rzyguś.

[ssssen]

vi_san napisała:

> "normalnie" jest
> mamusia, a pieszczotliwie?

Tia, pewnie coś w rodzaju zdrobnienia od "szczęśliwy".

[ananke666]

Jako ciekawostkę dodam, że niegdyś "matka" (mat'ka) było właśnie pieszczotliwe, zdrobniałe - "mateczka". Oficjalnie występowała "mać" lub "macierz".

[bupu]

ananke666 napisała:

> Jako ciekawostkę dodam, że niegdyś "matka" (mat'ka) było właśnie pieszczotliwe,
> zdrobniałe - "mateczka". Oficjalnie występowała "mać" lub "macierz".
>


"Ta dama to wasza mać?"

[vi_san]

Otóż. Może to nie tyle zanik słowa co jego metamorfowanie? I zupełnie serio - nieco żałuję, że interlokutor zwiał i nie udało mi się uzyskać informacji jak mówi do swojej mamusi pieszczotliwie...

[zuzudanslemetro]

To już się zaczęło jak ja byłam dość mała i jak mówiłam koleżankom o swojej matce to zawsze zdumione pytały, dlaczego tak brzydko mówię o swojej mamie. Idiotyczne, bo słowo "matka" jest bardzo ładne. Ja osobiście lubię. Ale sądzę, że przekonanie, że to brzydkie określenie wyszło ze slumsów lumpenproletariackich, bo w świadomości zbiorowej tam się do rodzicielki krzyczy "matka! Dej pieniondze na flaszkie!".
Co do grup parentingowych - hi hi hi, jak urodziłam progeniturę (nawiasem mówiąc moja osobista ciotka, osoba oczytana, kulturalna i światła - uważa, że to brzydkie słowo) chciałam zdobywać wiedzę na temat hodowli dziecka i zapisałam się na fb do kilku grup. Od tych mamuś, stópek, pieluszek, mleczka, cycusiów mdliło mnie tak strasznie, że postawiłam na intuicję oraz wiedzę kolegów, którzy już mieli dzieci. Wymiotło mnie z tych grup mega szybko.

[pi.asia]

zuzudanslemetro napisała:

> To już się zaczęło jak ja byłam dość mała i jak mówiłam koleżankom o swojej mat
> ce to zawsze zdumione pytały, dlaczego tak brzydko mówię o swojej mamie. Idioty
> czne, bo słowo "matka" jest bardzo ładne. Ja osobiście lubię. Ale sądzę, że prz
> ekonanie, że to brzydkie określenie wyszło ze slumsów lumpenproletariackich, bo
> w świadomości zbiorowej tam się do rodzicielki krzyczy "matka! Dej pieniondze
> na flaszkie!".

Ja zawsze odbierałam to słowo jako "urzędowe" - imię ojca, imię matki, nazwisko panieńskie matki. Urzędowe, zimne, oschłe, oficjalne. W odróżnieniu od domowego "mama".

Podobają mi się tez słowa rodzic, rodzicielka. Obecnie już prawie wyłącznie w liczbie mnogiej: rodzice.

[vi_san]

Mnie na jednym z forów zabiło na śmierć "Podczas udanego serduszkowania dochodzi do osadzenia się fasolinki w bebikodziurce. Oczywiście serduszkujemy z TŻ lub MM. Fasolinka rozkwita i mamy bebika!"... Cokolwiek by to miało znaczyć...
Ja też bardzo lubię "matkę". Jako argumentu, że to jednak nie jest obelżywe mogłam użyć chociażby słów znanej [zakładam, że nawet nie do końca wierzącym] modlitwy "Zdrowaś Maryjo, łaski pełna, Pan z Tobą,
błogosławionaś Ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota Twojego, Jezus. Święta Maryjo, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen" - pada wyraźnie "MATKO Boża", a chyba nikt by nie obrażał wspomnianej? ;)

[zuzudanslemetro]

Cholera, przypomniałaś mi to potworne słowo "serduszkowanie", które skutecznie udało mi się wyprzeć ze świadomości. Też mnie zabiło na śmierć, jak po raz pierwszy na nie trafiłam.
A propos fasolinki - będąc w ciąży poszłam sobie na usg. No i pan doktor pokazuje mi, co gdzie jest i nagle mówi "fasolka", na co ja: "panie doktorze, to nie jest fasolka a mój brzuch to nie ogródek warzywny". Uśmiał się i już potem rozmawialiśmy normalnie jak dorośli ludzie.

[ciotka_scholastyka]

zuzudanslemetro napisała:

> To już się zaczęło jak ja byłam dość mała i jak mówiłam koleżankom o swojej mat
> ce to zawsze zdumione pytały, dlaczego tak brzydko mówię o swojej mamie. Idioty
> czne, bo słowo "matka" jest bardzo ładne. Ja osobiście lubię. Ale sądzę, że prz
> ekonanie, że to brzydkie określenie wyszło ze slumsów lumpenproletariackich, bo
> w świadomości zbiorowej tam się do rodzicielki krzyczy "matka! Dej pieniondze
> na flaszkie!".

Albo od takiego lekceważącego "matka się czepia, muszę iść do domu". Ja pamiętam, jak kiedyś pod jakimś artykułem o budowie węzła autostradowego ktoś się strasznie zapienił, że dlaczego tak wulgarnie piszą tu o Konotopie "wioska". Że Konotopa to wioska, która dzięki tej inwestycji zyskała rangę, o której mieszkańcom kiedyś nawet by się nie śniło. Wychowany na internetach dzieciak miał trwale wbite do głowy, że "wioska" to słowo ordynarne, lekceważące, wyśmiewające.

[significado-significante]

zuzudanslemetro napisała:

> Co do grup parentingowych - hi hi hi, jak urodziłam progeniturę (nawiasem mówią
> c moja osobista ciotka, osoba oczytana, kulturalna i światła - uważa, że to brz
> ydkie słowo) chciałam zdobywać wiedzę na temat hodowli dziecka i zapisałam się
> na fb do kilku grup. Od tych mamuś, stópek, pieluszek, mleczka, cycusiów mdliło
> mnie tak strasznie

Mam tak samo. Mleczko i cycuś są u mnie w ścisłej czołówce wyrazów wysypkopędnych. Gdy trzy lata temu urodziłam córkę też przeglądałam, nieznane mi wcześniej, zakamarki internetu w poszukiwaniu porad, wskazówek, wymiany doświadczeń...i też zgrzytałam zębami nad tą infantylną, szokującą nowomową. I nie jest to domena tylko i wyłącznie forów internetowych. W kolorowych gazetkach dla matek zanikło już niemal zupełnie słowo "dziecko", bo zostało wyparte przez "smyka", "szkraba", "brzdąca" i "malucha". Brrr...
Na szczęście teraz, przy moim drugim "wypełniaczu ramion", jestem już matką doświadczoną, więc starannie omijam, nie czytam i dzięki temu nie zgrzytam :)

[zuzudanslemetro]

O, to przeżywałyśmy wstrząsy w tym samym czasie :)

[bupu]

A jeszcze te wszystkie fasolki albo wręcz fasolinki w brzuszku, dzidzie, staranka i przytulanka na forach ciążowych, o Chrystusiku Niebiesciutki...

[neandertalka]

Widzę, że odgrzał się stary wątek? No to się wypowiem :-) Tak, matka odeszła w niepamięć. Osobiście troszkę mnie to wkurza, kiedy po raz n-ty czytam w tekstach dziennikarskich, że ta czy owa została/zostanie/jest/będzie mamą. Nikt już nie zostaje matką. Bywa się wyłącznie mamą. No cóż.

[kajaanna]

Bochen, czyli cały chleb.

[pi.asia]

kajaanna napisała:

> Bochen, czyli cały chleb.

I skibka, czyli kromka chleba.

Oraz mendel, kopa i tuzin.

[bupu]

pi.asia napisała:

> kajaanna napisała:
>
> > Bochen, czyli cały chleb.
>
> I skibka, czyli kromka chleba.

U nasz w regionie oprócz kromka mówiło się też gleń, albo glon. Rzadko już słyszę to określenie, najczęściej z ust mojego ojca, który jest żywą skarbnicą regionalnej gwary, używającą takich słów jak krużowaty, prużyć, futrować, czy kieta.

[potworia]

Wszystkie piękne! Potłumaczysz?
(Jestem fanką regionalizmów)

[bupu]

potworia napisał(a):

> Wszystkie piękne! Potłumaczysz?
> (Jestem fanką regionalizmów)

Krużowaty to taki co loki posiada. Prużyć, to smażyć coś na wolnym ogniu. Futrować, to karmić, a kieta to łańcuch albo zamek (taki do zamykania na klucz).

[potworia]

Przyswajam:-)

[neandertalka]

Dawno temu też się zdumiałam oraz uśmiałam, kiedy na Śląsku Opolskim, gdzie pojechałam na praktyki studenckie, usłyszałam z ust lokalsów "futrować świnie". Dopiero znacznie później zajarzyłam, że to od niemieckiego "futtern" :-) Nic dziwnego, że używane w regionach z niemiecką przeszłością.

"Prużyć", "uprużyć" - z tym się spotkałam w literaturze. Wygląda mi raczej na archaizm niż regionalizm.

[kajaanna]

I stąd w Chłopach jest "glonek chleba" - czyli mały kawałek, ale nie odkrojony, tylko oderwany.

[vi_san]

Kurczę, ale na pewno tylko odłamany/oderwany, a nie odkrojony? Bo mi w oczach stoi zdanie z "Lata Leśnych Ludzi" - "Bochen jeden krzyżem przeżegnał, spory glon odkroił i z lubością jedli". Albo jakoś tak, nie mam w tej chwili książki w ręku... :( W każdym razie podczas przygotowań do wyjazdu "na wyraj" to było. I to sformułowanie "spory glon ODKROIŁ" mnie teraz męczy... Kto pomoże?

[pi.asia]

vi_san napisała:

> Kurczę, ale na pewno tylko odłamany/oderwany, a nie odkrojony? Bo mi w oczach s
> toi zdanie z "Lata Leśnych Ludzi" - "Bochen jeden krzyżem przeżegnał, spory glo
> n odkroił i z lubością jedli". Albo jakoś tak, nie mam w tej chwili książki w r
> ęku... :( W każdym razie podczas przygotowań do wyjazdu "na wyraj" to było. I t
> o sformułowanie "spory glon ODKROIŁ" mnie teraz męczy... Kto pomoże?


— Wódz tak goni, że i śniadanie się wściekło — rzekł Pantera. — Nie wytrzymam,
tak pachnie — sięgnął po nóż za pas, odchylił płótno, bochen jeden krzyżem przeżegnał
i spory glon odkroił. Przełamał i z lubością obydwaj jedli.

W przypisach jest wyjasnienie, że glon to inaczej pajda albo kromka.

[guineapigs]

Jak odkrojone z calego chleba, to raczej nie kromka, bo kromka to... kromka. Odkrojony koniec z calego chleba to, za przeproszeniem, dupka.
Albo pietka - takoz anatomicznie, ale kulturalniej.

I ACH, przypomnial mie sie wiersz M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, przez tego wspomnianego Pantere, ktory szedl jakos tak (nie Pantera, a wiersz):
'Twoje imie jest jak wrobel mlody, przyjemnie jest go piescic w dloniach. Albo jak zabawa w Indian, 'hugh' - rzekl Pantera'

[mamuka_z_boru]

guineapigs napisała:
Albo
> jak zabawa w Indian, 'hugh' - rzekl Pantera'

Całkowicie offtopicznie zaczęłam się zastanawiać, kiedy dzieci przestały bawić się w Indian. Bo zabawa w Indian występuje powszechnie w literaturze dziecięco-młodzieżowej i wspomnieniach z dwudziestolecia międzywojennego. A potem? My się bawiliśmy w "policjantów i złodziei"...

[chatgris01]

Nie pamietam zabaw w Indian (moglam zapomniec), natomiast Karola Maya sie czytalo i chodzilo do kina na Winnetou, jednoczesnie z "Gwiezdnymi wojnami" i japonskimi potworami (seria z Godzilla).
Pamietam natomiast zabawy (nie moje co prawda, to raczej chlopcy lubili) w "Czterech pancernych i psa". Poniewaz mielismy psa, wiec moj brat mial fory i byl zwykle Jankiem :)))
Czolgiem byla czworokoatna konstrukcja do wspinania z zelaznych rur.

[pi.asia]

Zabawy w Indian były jak najbardziej! Pamiętam, że nosiłam prawdziwie indiańskie imię "Sarnie Oczko", diabli wiedzą czemu. W latach 60-tych i 70-tych można było nawet kupić indiański pióropusz, z farbowanymi na fioletowo, zielono i czerwono gęsimi piórami, przyklejonymi do plastikowej opaski. Marzeniem było posiadać bluzkę z frędzlami przy rękawach i naszyjnik. A łuk miał każdy, kto umiał przywiązać sznurek do patyka.
Inna sprawa, że do zabawy w Indian potrzebne jest łono przyrody - jakiś zagajnik, lasek, kawałek łąki. Bez tego ani rusz.

[chatgris01]

O, masz racje! Przypomnialas mi, ze moj brat mial taki indianski pioropusz z kolorowych pior :)
Kompletnie mi to wylecialo z glowy.

[guineapigs]

Ja pamietam zabawy w czeteriech tankiowcow i sobaku! Kazda dziewczynka chciala byc Marusia, a zadna Lidka.

[bupu]

guineapigs napisała:

> Ja pamietam zabawy w czeteriech tankiowcow i sobaku! Kazda dziewczynka chciala
> byc Marusia, a zadna Lidka.

Ja nie chciałam być Marusią, ja chciałam być Jankiem, a zawsze musiałam być Grigorikiem. Bu.

[pi.asia]

bupu napisała:

> guineapigs napisała:
>
> > Ja pamietam zabawy w czeteriech tankiowcow i sobaku! Kazda dziewczynka ch
> ciala
> > byc Marusia, a zadna Lidka.
>
> Ja nie chciałam być Marusią, ja chciałam być Jankiem, a zawsze musiałam być Gri
> gorikiem. Bu.

Ja zawsze chciałam być Szarikiem :)

[ciotka_scholastyka]

bupu napisała:

> zawsze musiałam być Grigorikiem. Bu.

Potomkiem Grigorija i Szarika?... ;)

[pi.asia]

A wracając do adremu - kompletnie zanikła forma, którą nie wiem jak fachowo nazwać. Podam przykłady:
krowy wydoiłeś? - krowyś wydoił?
zboże wymłóciłeś? - zbożeś wymłócił
powiesiłaś pranie? pranieś powiesiła?
itd.: mlekom wylała, masłom zrobiła, ciastom zagniotła.

Dawno temu w Filipince był konkurs dla czytelników: każdej literze alfabetu przyporządkowano jakąś liczbę i należało znaleźć słowo, w którym wartość wszystkich liter, pomnożonych przez siebie, daje równy milion. Mógł to być rzeczownik, czasownik, przymiotnik - cokolwiek, i w dowolnej odmianie.
Rozwiązaniem było słowo "zęzęś". Chodziło o zęzę na statku. I właśnie użyto tej formy "Zęzęś wyczyścił?"

[minerwamcg]

Pamiętam! Pamiętam zęzęsia, rechotaliśmy nad nim jak żaby w zęzie, nawet w telewizji w jakimś programie dla młodzieży o nim było :)

[panna.ze.dworku]

Przepraszam, że zaczynam od nieeleganckiego zwrócenia uwagi szacownej współforumce: a nie tankistów?
Czytuję Was gdzieś od MacDusi, ale dopiero teraz się zalogowałam... Dzień dobry bardzo i wracam za krzaczek.

[pi.asia]

panna.ze.dworku napisała:

> Czytuję Was gdzieś od MacDusi, ale dopiero teraz się zalogowałam... Dzień dobry
> bardzo i wracam za krzaczek.

Przeczytałam "dopiero teraz się zagalopowałam" :D

Witaj nam, witaj, Waszmość Panno. Na powitanie częstujem Cię herbatką w filiżance i radośnie ciągniemy za sznurek, by stary Dąbrowskiego usłyszeć Mazurek.

[panna.ze.dworku]

Dziękuję pięknie [i dygam zza krzaczka].

[ewa9717]

by stary Dąbrowskiego usłyszeć Mazurek.

Który, gdy Tadzik za sznurek ciągnął, miał latek 14 ;)

[ciotka_scholastyka]

pi.asia napisała:

> Witaj nam, witaj, Waszmość Panno. Na powitanie częstujem Cię herbatką w filiżan
> ce i radośnie ciągniemy za sznurek, by stary Dąbrowskiego usłyszeć Mazurek.

A gdzie Panna Ze Dworku ma ten sznurek?

[panna.ze.dworku]

U wnijścia alkowy, proszę pani Ciotki. W szafie drewnianej, u zegara kurantowego, proszę pani Ciotki.

[gat45]

guineapigs napisała:

> Ja pamietam zabawy w czeteriech tankiowcow i sobaku! Kazda dziewczynka chciala
> byc Marusia, a zadna Lidka.

Bardzo niedawno pisałam o znajomości rosyjskiego w Polsce, a tu Guineapigs błysnęła mi ilustracją :) Tankiowiec czy tankista, jeden iwan.

PS Nie skracam Twojego nicka, bo samo "g...n" nie przechodzi mi przez klawiaturę. Czytane fonetycznie wg polskich reguł daje słowo, które we francuskim stanowi dość pogardliwe określenie lesbijki i którego osobiście nie znoszę. A spolszczać Cię na świnkę morską... hmmm. Też mi nie pasuje. O ! Będę Cię nazywać "Morska".

[chatgris01]

gat45 napisała:

> (...) A spolszczać Cię na świnkę morską... hmmm. Też mi nie pasuje. O ! Będę Cię nazywać
> "Morska".


To nick guineapigs jest od świnek morskich???
Gatu, wlasnie rozwialas moje zludzenia! :)))
Bo mnie sie kojarzylo z "długimi świniami" z Nowej Gwinei, i choc zastanawialam sie, dlaczego guineapigs wybrala nick tak, hmm, makabryczny (myslalam, ze moze z literatury, albo jakiejs gry wirtualnej), to jednak wrazenie robil silne! Tak groznie to brzmialo.
Rety, moze nie powinnam sie przyznawac, guineapigs, nie gniewasz sie? Bardzo przepraszam, ja wiem, ze mam zwyrodniala wyobraznie...

[emae]

chatgris01 napisał(a):
>
> Bo mnie sie kojarzylo z "długimi świniami" z Nowej Gwinei, i choc zastanawialam
> sie, dlaczego guineapigs wybrala nick tak, hmm, makabryczny (myslalam, ze moze
> z literatury, albo jakiejs gry wirtualnej), to jednak wrazenie robil silne! Ta
> k groznie to brzmialo.
> Rety, moze nie powinnam sie przyznawac, guineapigs, nie gniewasz sie? Bardzo pr
> zepraszam, ja wiem, ze mam zwyrodniala wyobraznie...

O Boże, ja nie miałam skojarzeń z "długimi świniami" i sprytnie zapytałam o to wujka Google. Brrr, to już nie na moją wrażliwość.

[chatgris01]

Pisalam, ze makabryczne. Ale bardzo sie ciesze, ze sie mylilam i to nie to, swinki morskie podobaja mi sie o wiele bardziej, i sa bardzo sympatyczne! :)

[lord_vmordevol]

gat45 napisała:

> PS Nie skracam Twojego nicka, bo samo "g...n" nie przechodzi mi przez klawiatur
> ę. Czytane fonetycznie wg polskich reguł daje słowo, które we francuskim stanow
> i dość pogardliwe określenie lesbijki i którego osobiście nie znoszę. A spolszc

Że niby jak Ursula LeGuin?

[gat45]

lord_vmordevol napisała:

>
> Że niby jak Ursula LeGuin?

yhymmm
podobnie. La gouine.
No i zmusiłeś mnie do napisania tego !!!!!!!! Fuj !
Nie jest to zresztą słowo wyjątkowo wulgarne, są gorsze. Po prostu ja go nie znoszę.

[ssssen]

guineapigs napisała:

> Kazda dziewczynka chciala
> byc Marusia, a zadna Lidka.

Bo Lidka była wrednym pustakiem. Poprawiło się jej dopiero pod koniec serialu/książki ;)

[neandertalka]

Tankistow!

[iskrzy_54]

Nie pamietam zabaw w Indian (moglam zapomniec), natomiast Karola Maya sie czytalo i chodzilo do kina na Winnetou, jednoczesnie z "Gwiezdnymi wojnami" i japonskimi potworami (seria z Godzilla).
Pamietam natomiast zabawy (nie moje co prawda, to raczej chlopcy lubili) w "Czterech pancernych i psa". Poniewaz mielismy psa, wiec moj brat mial fory i byl zwykle Jankiem :)))
Czolgiem byla czworokoatna konstrukcja do wspinania z zelaznych rur.

Się bawiliśmy - w Indian (60-te) i w Czterech Pancernych - Szarikiem byłam

[emae]

mamuka_z_boru napisała:

>
> Całkowicie offtopicznie zaczęłam się zastanawiać, kiedy dzieci przestały bawić
> się w Indian. Bo zabawa w Indian występuje powszechnie w literaturze dziecięco-
> młodzieżowej i wspomnieniach z dwudziestolecia międzywojennego. A potem? My się
> bawiliśmy w "policjantów i złodziei"...

W latach 90-tych jak najbardziej bawiliśmy się w Indian :) Za to ja nie kojarzę, żebym kiedykolwiek bawiła się w "Czterech Pancernych". Chociaż serial był wówczas powtarzany.

[significado-significante]

Mieć chandrę, dać komuś burę.

[zuzudanslemetro]

o, faktycznie. Chandrę wyparła nadużywana depresja.

[significado-significante]

A jeśli nie deprechę to przynajmniej można mieć "doła" :)

[hamerykanka]

Albo nyc (mieszkalam wiekszosc zycia na Suwalszczyznie.
Ktos kto mial dola mowil "nyje mnie"

[kiwaczek69]

A ja "nyje" znam w innym znaczeniu - boli, ale nie tak przeraźliwie, tylko tak męcząco, uwierająco. Używane w tym znaczeniu w południowo - wschodniej Polsce

[viridiana73]

"Fasować" - piękne słowo.
W moim domu rodzinnym używane w znaczeniu: "pobierać odzież roboczą, deputat środków czystości". Spotksłam je również w "Moralności pani Dulskiej", ale tam oznaczało po prostu pobieranie pensji.
Dziś już nikt tak nie mówi.

[mamuka_z_boru]

viridiana73 napisał(a):

> "Fasować" - piękne słowo.
> W moim domu rodzinnym używane w znaczeniu: "pobierać odzież roboczą, deputat śr
> odków czystości". Spotksłam je również w "Moralności pani Dulskiej", ale tam oz
> naczało po prostu pobieranie pensji.
> Dziś już nikt tak nie mówi.

Ja mówię ! Ja i moja rodzina mówimy "fasować" !
"Aleś cośtam zafasował" (w znaczeniu dostać niespodziewanie - ot, siostra kupowała szminkę, a że druga była 70% taniej, to kupiła mi bez zobowiązań a okazji specjalnej. I ja wtedy mówię np. mężowi "ale fajną szminkę zafasowałam")

[katriel]

Mnie się kojarzy ze Szwejkiem. Tam ciągle coś fasowano.

[lord_vmordevol]

katriel napisała:

> Mnie się kojarzy ze Szwejkiem. Tam ciągle coś fasowano.

Istotnie. Ale teraz to już chyba się po prostu pobiera z magazynu jednostki.

[kiwaczek69]

A ja mam skojarzenie z obozem koncentracyjnym. W "Pięć lat kacetu" więźniowie fasowali jedzenie, na przykład dodatkową miskę zupy.
A słowo bardzo mi się podoba i żałuję, że nie jest w użyciu.

[neandertalka]

viridiana73 napisał(a):

> "Fasować" - piękne słowo.
> W moim domu rodzinnym używane w znaczeniu: "pobierać odzież roboczą, deputat śr
> odków czystości". Spotksłam je również w "Moralności pani Dulskiej", ale tam oz
> naczało po prostu pobieranie pensji.
> Dziś już nikt tak nie mówi.

Kolejny germanizm. Od "fassen" - chwytać, pomieścić, zatrzymać. Powiązane z "fass" - beczka (coś, co zawiera, mieści jakąś zawartość. Co też zostało spolszczone na "faskę". Za mego dzieciństwa jeszcze tak mówiono na niedużą beczułkę.

[tt-tka]

> > "Fasować" - piękne słowo.
> > Dziś już nikt tak nie mówi.

Jak to nie mowi ? My mowimy ! U nas sie fasuje, anie pobiera ! :)
U budowlancow tez sie z tym slowem stykalam jeszcze kilka lat temu.


Co do futrowania - *z obraza w glosie* se wypraszam. Moja babcia futrowala mnie, a nie zadne swinie. I dziadka czasem. Warszawianka, a bywala raczej na wschod od Warszawy niz na zachod
ale slowko zalapala od Niemki, owszem :)

[zla.m]

Jeśli chodzi o obuwie, to zmienia się nazewnictwo, ale nadal pozostaje bogate. Czółenka jak najbardziej widuje w sklepach internetowych, są czym innym niż baleriny, lordsy, trzewiki (tak, też są!) czy szpilki lub półbuty - choć nie ma jednoznaczności w tym nazewnictwie. Podobnie z trenczami i prochowcami. Jesionka odchodzi w zapomnienie faktycznie, a za to karierę robi "parka". Kwestia mody i tego co się nosi, ale sądzę, że ilościowo akurat w nazewnictwie ubraniowym zasób słów nie maleje, powstają nowe, a inne odchodzą.

Jeśli chodzi o "palto" to mi osobiście zawsze kojarzyło się w biedą (paletko, cienki paltocik, podszyte wiatrem - takie spotykałam określenia, w literaturze, bo faktycznie w języku mówionym nie), a właśnie "płaszcz" był i solidny, i elegancki. Chociaż masz rację, że palto jest rodzajem płaszcza zimowego, grubego i ciepłego.

[berrin]

Śniegowce. Dawno kiedys tam to chyba były takie duże nieprzemakalne buty nakładane na zwykłe, lekkie buty, a potem, w moim dzieciństwie (okolice stanu wojennego) moje sniegowce to były ortalinowe-syntetyczne relaxy, ktore faktycznie nadawały się tylko na suchy snieg z mrozem. A teraz sniegowców w zasadzie nie ma, tylko kolega spod Ostrołeki corocznie marudzi, ze jego dziecko znowu ze śniegowców wyrosło.

A wczoraj rozważałam z koeżanka słowo "galanty". Bo pan od remontu kuchni zapewnił ja, ze sie ze wszystkim "galancie uwiną". I przypomniało mi się, jak moja babcia mówiła, ze dzidek sobie "obstalował" "galante" "kamasze".
A po niej już w zasadzie nikt.

[potworia]

W branży meblarskiej pomór jak wśród ryb oceanicznych: szyfoniera, kredens, etażerka, szelzlong, otomana, gerydon, sekretera, nawet toaletka coraz rzadsza.

[pi.asia]

potworia napisał(a):

> W branży meblarskiej pomór jak wśród ryb oceanicznych: szyfoniera, kredens, eta
> żerka, szelzlong, otomana, gerydon, sekretera, nawet toaletka coraz rzadsza.

Szezlong, nie szelzlong ;) Od "chaise long" czyli "długie krzesło".
A poza tym zgadzam się z panią dobrodziejką - pomór nieludzki. Do gatunków wymarłych dodam jeszcze serwantkę, ryczkę, karło i tremo. A do wymierających - zydelek. Taboret broni się resztką sił przed stołkiem, ale pewnie też ulegnie.
Kredens był też kiedyś określeniem specjalnego pomieszczenia, w którym trzymano przetwory tudzież zastawę stołową.
Co to jest szyfoniera i gerydon?

Ach, u mnie w rodzinie jest zabytkowy sprzęt, nazywany "werdyko" lub familiarnie (też wymierające słowo) - konfesjonał. To ciekawe połączenie skrzyni z biblioteczką. Skrzynia ma wyściełane, podnoszone wieko, na którym można siedzieć, opierając się plecami o oszklone drzwiczki szafki z książkami. Dziwny ten mebel, za szeroki na jedną osobę, za wąski na dwie, ma jeszcze rzeźbione podłokietniki. Przy okazji zamieszczę fotkę. Może ktos będzie wiedział, jak brzmi fachowa nazwa tego cuda ;)

[potworia]

Co do szezlonga to literówka, choć nie dowiodę;-)
Gerydon to taka stoliko-podstawka pod zegar, ważę, paprotkę, Wenus z Milo czy innego Senekę. Szyfoniera to taka specyficzna komoda, wąska i wysoka, w założeniu na gacie i gorsety.

[anchema]

"Szyfoniera to taka specyficzna komoda, wąska i wysoka, w założeniu na gacie i gorsety."
znaczy się - bieliźniarka ;)

[chatgris01]

Bielizniarki byly przeznaczone raczej na bielizne stolowa i poscielowa, i to byly szafy i szafki (czasem z przeszklonymi drzwiami), raczej bez szuflad.
Francuskie slowo "chiffon" od ktorego pochodzi nazwa szyfoniery, oznacza "szmatka, fatalaszek".
IMO bielizniarka i szyfoniera to dwa rozne meble.

[aadrianka]

pi.asia napisała:

Taboret broni się resztką sił przed stołkiem, ale pewnie też ulegnie.


Ostatnio na stronie internetowej sklepu meblowego (nazwę litościwie przemilczę) przyuważyłam dumną nazwę kategorii: krzesła i HOKERY.

[anchema]

ale czy hooker to nie jest nazwa własna wysokiego stołka barowego?

[pi.asia]

-garsonka (czyli zestaw damski "żakiet + spódnica"), dziś mówi się po prostu o kostiumie

Patrz, a ja byłam przekonana, że garsonka to rodzaj sukienki zapinanej od góry do dołu na guziki.

Świątecznie - PODŁAŹNICZKA - wianek ze świerkowych gałązek, zawieszany pod sufitem na wstążkach, ozdobiony kokardkami, pierniczkami, gwiazdkami itp. Idealna dekoracja do małych mieszkań, w których nie ma miejsca na choinkę.

[zuzudanslemetro]

pi.asia napisała:


>
> Patrz, a ja byłam przekonana, że garsonka to rodzaj sukienki zapinanej od góry
> do dołu na guziki.
>
kiecka zapinana z góry na dół na guziczki (i o kroju koszuli) to szmizjerka.

[pi.asia]

zuzudanslemetro napisała:


> kiecka zapinana z góry na dół na guziczki (i o kroju koszuli) to szmizjerka.
A rzeczywiście, dzięki za przypomnienie :)

[dakota77]

Wiele slow wpomnianych w tym watku jest regionalizmami, nie slowami z jezyka literackiego. Dla tych, ktorzy wywodza sie z innych okolic, te slowa nie zanikly, po prostu nigdy nie istnialy w ich swiadomosci.

Inne, jak juz chyba wczesniej pisalam, zanikaja nie jako same slowa, ale dlatego, ze przedmioty ktore okreslaly znikaja z naszego zycia.

[vi_san]

O! Jak na przykład koromysła.
Ale zanikło wiele fajnych: np określeń na różnorodne powinowactwa i koligacje... :) Kto dziś pamięta żełwię, dziewierza, nawet i świekrów spotyka się coraz rzadziej...

[chatgris01]

Nazywanie damskiego kostiumu czy kostiumiku garsonka wpienia mnie nieodmiennie :)))
Ale mam wrazenie, ze to raczej regionalizm.

[lord_vmordevol]

chatgris01 napisał(a):

> Nazywanie damskiego kostiumu czy kostiumiku garsonka wpienia mnie nieodmiennie
> :)))

Ale czemu, skoro to garsonki?

[chatgris01]

lord_vmordevol napisała:

> chatgris01 napisał(a):
>
> > Nazywanie damskiego kostiumu czy kostiumiku garsonka wpienia mnie nieodmi
> ennie
> > :)))
>
> Ale czemu, skoro to garsonki?

No wlasnie nie, garsonka sie rozni od kostiumu, wyjasnilam nizej :)
Ale mam wrazenie, ze to regionalizm, i ze w latach 90 sie rozprzestrzenil szerzej.

[dakota77]

anchema napisała:

> ale czy hooker to nie jest nazwa własna wysokiego stołka barowego?

Hoker :D Hoker to nazwa wlasna wysokiego stolka barowgo.

[ciotka_scholastyka]

anchema napisała:

> ale czy hooker to nie jest nazwa własna wysokiego stołka barowego?

:D Hooker to jest taka pani, która przesiaduje na takim stołku w oczekiwaniu na klienta :)

[anchema]

czyli kompatybilność jest :D

[zuzudanslemetro]

hooker on the hoker. Yeah!

[bupu]

pi.asia napisała:

> potworia napisał(a):

> Kredens był też kiedyś określeniem specjalnego pomieszczenia, w którym trzymano
> przetwory tudzież zastawę

Protestuję. W pokoju kredensowym nie trzymano przetworów, od tego była spiżarnia. Natomiast w znajdującym się przy jadalni kredensie chowano zastawę i bielizne stołową, takoz drobne przekąski typu ciasteczka, żeby nie trzeba było ganiac po nie do kuchni, na ogól znajdującej się w oficynach, piwnicach, albo odległym skrzydle, żeby zapachy na salony nie leciały.

Bywał tam też mały piecyk z płyta do podgrzewania potraw i utensylia kawowo-herbaciane, w tym konfitury jeśli państwo preferowali, albo cukier. Zdarzało się też że stacjonowal w kredensie podręczny wybór alkoholi.

Dobra, niech mnie kto zwiąże, bo nie skończę...

[dakota77]

O to to. Plus nie krepuj sie, pisz dalej :) Ja cie wiazac nie bede.

[pi.asia]

bupu napisała:


> Protestuję. W pokoju kredensowym nie trzymano przetworów, od tego była spiżarni
> a.

Kajam się i z hukiem biję w pierś.
Czy dobrze pamiętam, że inną nazwą spiżarni była szafarnia?

[vi_san]

Chyba nie... Acz to też mogło być regionalne... W pamiętnikach bowiem mojej prababki znalazłam kilkakroć, że z szafarni coś tam wydawano itp. A babunia opowiadała, że owa szafarnia to było... Coś w rodzaju zamykanej szafy - kredensu. W którym zamykano najcenniejsze zapasy. Takie po które trzeba było jeździć do miasta, jak bakalie albo cukry. I była tam też część "apteczkowa". Owa szafarnia była zawsze zamknięta na kluczyk - i tylko pani domu ów kluczyk miała w garści - to ona szafowała te rzadkie specjały, podczas gdy do spiżarni był dostęp ogólny. Ale, podkreślam, być może to było regionalnie.

[staua]

Była też osoba odpowiedzialna za szafarnię/spiżarnię - szafarka właśnie (nie mylić ze wspólczesną szafiarką ;-)). Był też szafarz.

[staua]

Była też osoba odpowiedzialna za szafarnię/spiżarnię - szafarka właśnie (nie mylić ze wspólczesną szafiarką ;-)). Był też szafarz.

[kajaanna]

Szafarz/szafarka szafowali, czyli wydawali produkty zamknięte w spiżarni *a to słowo pochodzi od słowa "spyża"*. No i mamy szafy...
Dziś szafujemy zdrowiem, pieniędzmi i życiem.

[significado-significante]

potworia napisał(a):

> W branży meblarskiej pomór jak wśród ryb oceanicznych: szyfoniera, kredens, eta
> żerka, szelzlong, otomana, gerydon, sekretera, nawet toaletka coraz rzadsza.

Ja mam w pokoju trzy etażerki i jak najbardziej używam (i słowa i mebla) ;)

[potworia]

Czyli też rzadka z ciebie ryba;-)

[rosynanta]

berrin napisała:

> Śniegowce. Dawno kiedys tam to chyba były takie duże nieprzemakalne buty nakład
> ane na zwykłe, lekkie buty, a potem, w moim dzieciństwie (okolice stanu wojenne
> go) moje sniegowce to były ortalinowe-syntetyczne relaxy, ktore faktycznie nada
> wały się tylko na suchy snieg z mrozem. A teraz sniegowców w zasadzie nie ma, t
> ylko kolega spod Ostrołeki corocznie marudzi, ze jego dziecko znowu ze śniegowc
> ów wyrosło.

Oczywiście, że są :) Sprawdzałam w kilku sklepach bucianych (online), a sama ostatnio kupiłam dziecku takowe (sama zimą zwykle noszę kozaki albo trapery, chociaż śniegowce też mam). W sklepie z butami dziecięcymi do wyboru z zimowych były botki albo śniegowce właśnie - te drugie to buty z tworzywa i ortalionu, nieprzemakalne.

Swoją drogą, Relaksy reaktywowali jakoś ze 2 lata temu, tylko te nowe są skórzane ;)

Aha, i nie jestem spod Ostrołęki, tylko z Górnego Śląska, mieszkam w Krakowie.

[dakota77]

berrin napisała:

>A teraz sniegowców w zasadzie nie ma, t
> ylko kolega spod Ostrołeki corocznie marudzi, ze jego dziecko znowu ze śniegowc
> ów wyrosło.
>
Alez sa sniegowce :) Nie tylko sama mam, ale i w sklepach widuje. Na przyklad popularny i niezbyt drogi niemiecki sklep obuwniczy ma sniegowce.

[mamuka_z_boru]

A moja babcia mówiła "galanty" o wytwornych mężczyznach - "galanty pan" :)

[pi.asia]

Moja wieloletnia Psiapsiółka używa cudnego słowa "rychtować się". "Wyrychtowała się na randkę" - znaczy przygotowała, czyli: wystroiła, umalowała, uczesała. Wszystko w jednym słowie.

Sporo słów wymarło też w temacie mieszkaniowym. Bokówka, oficyna, mansarda, bawialnia, facjatka, gotowalnia, alkowa, alkierz, sień, antyszamber...

[bupu]

pi.asia napisała:

> Moja wieloletnia Psiapsiółka używa cudnego słowa "rychtować się". "Wyrychtowała
> się na randkę" - znaczy przygotowała, czyli: wystroiła, umalowała, uczesała. W
> szystko w jednym słowie.
>
> Sporo słów wymarło też w temacie mieszkaniowym. Bokówka, oficyna, mansarda, baw
> ialnia, facjatka, gotowalnia, alkowa, alkierz, sień, antyszamber...

Informuję, że w moich okolicach sień miewa się całkiem nieźle. Oraz będę się upierać, że to jednak antyszambr był.

[guineapigs]

Wiele slow ginie, bo po prostu juz nie ma tych rzeczy, ktore te slowa okreslaly. Z powodu zmian w 'kulturze mieszkaniowej'. 1. Sien to - wg. mojego doswiadczenia = byla wspolna przestrzen pomiedzy odrebnymi 'jednostkami mieszkaniowymi' - pewnie wystepuje nadal w tzw. 'blizniakach', ale tych blizniakow juz sie nie buduje tak chetnie jak niegdys. W domu gdzie wychowywala sie moja babcia byla sien - dzielila dwa zupelnie odrebne mieszkania dwoch rodzin. W tzw. blokach to jest teraz 'klatka schodowa', ale to tez nie jest sien, bo w sieni mozna bylo zostawic grabie, wiadro, kojec z kurczetami - a na klatce schodowej to nic nie zostawisz, bo ci ukradna.
2. Alkowa - ja to pamietam, to bylo 'miejsce na lozko', odzielone zasloná od pokoju. Tam sie tylko spalo, i to czesto tylko latem. Alkowa na zime znikala - przypuszczam, ze z powodu warunkow atmosferycznych.
3. Alkierz - to taka dobudowka, dzis niemozliwa do zrobienia z powodu przepisow budowlanych. Alkierz bowiem to bylo cos ekstra, a dzis na takie ekstra to trzeba zdobyc trzy tony papieru pozwolen.
4. Rychtowac sie - ja uzywam, lojce uzywaja, pralojce luzywali. Dla mie to normalne slowo na 'szykowanie sie na cos'.
5. Bawialnia, buduar etc - po prostu znika, bo ludzie juz tego nie robia en masse, a tylko w pojedynczych przypadkach.
6. NOWE!!!!. Agaty, zagaty, ogacic - kiedys w moich stronach bylo to po prostu zbudowanie galeryjki wkolo domu lub oblozenie domu czyms by ocieplic na zime - dzis tego nie ma, bo przepisy budowlane wymagaja tego, by dom byl od razu przystosowany na zime. Jeszcze moi dziadkowie robili 'zagaty' - czyli te galeryjki wkolo domu. Dzis sie tego nie robi, bo po prostu budulec inny i metody ogrzewania inne. No i oczywiscie przepisy nie pozwalaja na zadne ogacanie, bo to latwopalne, i slusznie.
7. Nie wiem, czy to tradycja rodzinna, czy regionalizm, czy co insze, ale sformulowanie: BABECZKA/KOBIETA OWSZEM-OWSZEM. Nigdy tego nie slyszalam jako ogolnopolskie wyrazenie, ale tak mowiono u mnie w rodzinie. To oznaczalo taka kobiete, ktora my okreslamy jako seksbombe, ale rownoczesnie 'przy kosci' i elegancka. Monica Bellucci na przyklad to babeczka owszem-owszem. Co znaczy slowo owszem? A co zwrot owszem-owszem?

Jezyk polski plus nalecialosci (woloskie, rusinskie, germanizmy itp) jest niesamowity, chyba nikt tego nie ogarnie. I to jest cudne.

[dakota77]

Moim zdaniem sien a klatka schodowa to dwie rozne rzeczy, ale moge sie mylic. Wydaje mi sie, ze to slowo przedpokoj zastapilo sien.

[vi_san]

A mi się wydaje, że Guin ma trochę racji. Bo sień to nie przedpokój. To raczej rodzaj wspólnego dla kilku różnych pomieszczeń korytarza. U mojej ciotki na wsi jest taki układ: z ulicy się wchodzi właśnie do sieni - po jednej stronie jest tzw "brudna" łazienka - pomieszczenie ze zlewem i wieszakami na okrycia - tam tez się zostawia kalosze, gumowce itp a zmienia je na obuwie wytworniejsze, obok jest kotłownia, po przeciwnej stronie sieni spiżarnia i taka kanciapa, na różności [zapasową pościel, narty i sanki wnuków i takie tam różne, co to czasem potrzebne, a na co dzień gdzieś upchnąć trzeba], a na wprost drzwi wejściowych - drzwi do przedpokoju - i dopiero z przedpokoju wejścia do kuchni, "czystej" łazienki, pokoi. Oczywiście nazwa "brudna" łazienka nie oznacza, że jest tam serio brudno!

[vi_san]

A, zapomniałam nadmienić, że dawnemi czasy, przed wojną jeszcze [II Światową znaczy] w miejscu kanciapy były schody na piętro. I tam było drugie, niemal identyczne w rozkładzie mieszkanie. Potem schody zlikwidowano, wejście do mieszkania na piętrze zrobiono od całkiem innej strony i w mieszkaniu ciotki zorganizowano kanciapę. Ale kiedyś ta sień była wspólna, dla mieszkania na parterze [obecnie mojej ciotki] i na piętrze.

[guineapigs]

A, tutaj poruszylas istotna kwestie. Jak sie pojedzie gdziekolwiek na urlop w gory, to jest tak zawsze: tu zostawiasz sniegowce, narty, sanki, mokre kurtki itp - na parterze. Na pietro juz wchodzisz bez sniegu, brudu, slomy itp. Na pietrze gdzie sa pokoje dla gosci ma byc czysto, sucho, bezpiecznie. A pomiedzy pokojami sa korytarze - i to sa te przedpokoje. Zas snieg i brud zostawiasz w sieni na dole zazwyczaj.

[dakota77]

Angielski mudroom :) Bardzo dobre rozwiazanie, przeciez nikt nie chce blota rozwleczonego po calym domu.

[guineapigs]

Jak ja mysle: Przedpokoj to jest korytarz pomiedzy pomieszczeniami nalezacymi do tej samej rodziny, pomiedzy np. kuchnia a pokojem tej samej rodziny. Zas sien to przestrzen pomiedzy mieszkaniami dwoch/trzech/ilus rodzin. Ale nie jestem historykiem architektury, wiec dopuszczam, ze sie myle.

[bupu]

guineapigs napisała:

> Wiele slow ginie, bo po prostu juz nie ma tych rzeczy, ktore te slowa okreslaly
> . Z powodu zmian w 'kulturze mieszkaniowej'. 1. Sien to - wg. mojego doswiadcze
> nia = byla wspolna przestrzen pomiedzy odrebnymi 'jednostkami mieszkaniowymi' -

Prawie, ale niezupełnie. To znaczy owszem, sień mogła oddzielać dwie odrębne jednostki mieszkaniowe, ale generalnie to był korytarz, biegnący przez całą szerokość budynku, albo po prostu izba wejściowa, teraz zwana wiatrołapem, potrzebna choćby po to, żeby z części mieszkalnej ciepło nie uciekało.



To jest plan chłopskiej chaty z Podlasia, gdzie sien to ta pierwsza izba od wejścia.



A tu chałupa łowicka, z sienią na przestrzał, prawie kiej u Borynów, tyla, że u nich po obu stronach sieni były izby.
W takiej sieni przechowywano rozmaite sprzęty, bywało, że trzymano kury, albo i nawet cielęta. O ile pamięć mnie nie zawodzi, to w serialu "Chłopi" Bylice mają w sieni kurze grzędy.

Ale sien nie była zarezerwowana wyłącznie dla architektury chłopskiej, jaśnie państwo też mieli. Proszę bardzo, plan dworku w Żelazowej Woli, z sienią na durch:



A tu dworek siedemnastowieczny, też z sienią przelotową.



Sień takich gabarytów pełniła we dworze oprócz funkcji głównego korytarza, także funkcję sali jadalnej na wyjątkowe okazje. Dajmy na to wesele huczne dziedzic wyprawują, pociotków się nazjeżdżało z trzech województw, a tymczasem pogoda nie pozwala stołów na zewnątrz rozstawić. Gdzie ich wszystkich zmieścić? Ano, panie kochanku, w sieni! Była to też izba w której podejmowano niezbyt mile widzianych gości, którzy jednak dysponowali na tyle wysoką pozycją społeczną, że nie wypadało ich przyjmować li tylko na ganku.
Taka sień, rzecz jasna, musiała być należycie reprezentacyjna i razić oczy gościa splendorem rodu. Wieszano tam zatem trofea łowieckie, co bardziej efektowne łupy wojenne, oraz oczywiświe uzbrojenie i opancerzenie rozmaite.

Sien zaczęła tracić funkcje reprezentacyjne w późnych czasach saskich, kiedy prądy zachodnie sprawiły, że biesiady co to jedz, pij i popuszczaj pasa zaczęły wychodzić z mody, we dworach poczęły mnożyć się salony, saloniki i bawialnie, a co bardziej zamożny dziedzic to i salę balową sobie budował.

[zla.m]

bupu napisała:

>
>
> A tu chałupa łowicka, z sienią na przestrzał, prawie kiej u Borynów, tyla, że u
> nich po obu stronach sieni były izby.

Zawsze mi się zdawało, że sień w chałupach rozdzielała pierwotnie część ludzką i zwierzęcą. Bywało tak?

[pi.asia]

Jako że z lekka niedowidzę, przeczytałam, że w centralnym miejscu izby stoi KROWA. I pomyślałam, że jakie to praktyczne...

[vi_san]

Jak przeczytałam Twój wpis to ni czorta nie widzę tam krosien, tylko tą krowę... :D

[zuzudanslemetro]

Układ taki, że sień szła na przestrzał, jest też typowa dla starego budownictwa podhalańskiego.

[bupu]

zla.m napisała:

> bupu napisała:
>
> >
> >
> > A tu chałupa łowicka, z sienią na przestrzał, prawie kiej u Borynów, tyla
> , że u
> > nich po obu stronach sieni były izby.
>
> Zawsze mi się zdawało, że sień w chałupach rozdzielała pierwotnie część ludzką
> i zwierzęcą. Bywało tak?
>

Jeszczem ci takiej nie widziała. W chłopskich chałupach te części były raczej pomieszane, w najuboższych bywało że jak w neolicie, czy innej epoce brązu, ludzie i zwierzęta w jednej stali izbie, co najwyżej płotkami chruscianymi oddzieleni.

Zresztą co ja do neolitu biegam, żona poprzednika mego ojca na stanowisku leśniczego chowala na poddaszu kurczęta, do momentu aż się wypierzyly. Nie, nie na strychu, w jednym z pokojów.

[zuzudanslemetro]

bupu napisała:


> > Zawsze mi się zdawało, że sień w chałupach rozdzielała pierwotnie część l
> udzką
> > i zwierzęcą. Bywało tak?
> >
>
> Jeszczem ci takiej nie widziała. W chłopskich chałupach te części były raczej p
> omieszane, w najuboższych bywało że jak w neolicie, czy innej epoce brązu, lud
> zie i zwierzęta w jednej stali izbie, co najwyżej płotkami chruscianymi oddziel
> eni.
>
> Zresztą co ja do neolitu biegam, żona poprzednika mego ojca na stanowisku leśni
> czego chowala na poddaszu kurczęta, do momentu aż się wypierzyly. Nie, nie na s
> trychu, w jednym z pokojów.
>
>
Zależy gdzie i jakie było budownictwo. Łemkowskie chaty faktycznie miały sień oddzielającą część ludzką od nieludzkiej.

[bupu]

zuzudanslemetro napisała:

> bupu napisała:
>
>
> > > Zawsze mi się zdawało, że sień w chałupach rozdzielała pierwotnie c
> zęść l
> > udzką
> > > i zwierzęcą. Bywało tak?
> > >
> >
> > Jeszczem ci takiej nie widziała. W chłopskich chałupach te części były ra
> czej p
> > omieszane, w najuboższych bywało że jak w neolicie, czy innej epoce brązu
> , lud
> > zie i zwierzęta w jednej stali izbie, co najwyżej płotkami chruscianymi o
> ddziel
> > eni.
> >
> > Zresztą co ja do neolitu biegam, żona poprzednika mego ojca na stanowisku
> leśni
> > czego chowala na poddaszu kurczęta, do momentu aż się wypierzyly. Nie, ni
> e na s
> > trychu, w jednym z pokojów.
> >
> >
> Zależy gdzie i jakie było budownictwo. Łemkowskie chaty faktycznie miały sień o
> ddzielającą część ludzką od nieludzkiej.


A, to zwracam honor. Ja zasadniczo nizinna jestem.

[lord_vmordevol]

zuzudanslemetro napisała:

> Zależy gdzie i jakie było budownictwo. Łemkowskie chaty faktycznie miały sień o
> ddzielającą część ludzką od nieludzkiej.

Po jednej stronie ludzie, po drugiej stłoczone elfy i krasnoludy.

[zuzudanslemetro]

lord_vmordevol napisała:

> zuzudanslemetro napisała:
>
> > Zależy gdzie i jakie było budownictwo. Łemkowskie chaty faktycznie miały
> sień o
> > ddzielającą część ludzką od nieludzkiej.
>
> Po jednej stronie ludzie, po drugiej stłoczone elfy i krasnoludy.
Mogło i tak być, chociaż łemkowie nazywali je krowami, owcami, kozami...

[ciotka_scholastyka]

> Prawie, ale niezupełnie.

Bupu, ty się zajmujesz takimi rzeczami zawodowo? Bo znać gruntowną, rzetelną wiedzę, ale i umiłowanie :)

[bupu]

ciotka_scholastyka napisała:

> > Prawie, ale niezupełnie.
>
> Bupu, ty się zajmujesz takimi rzeczami zawodowo? Bo znać gruntowną, rzetelną wi
> edzę, ale i umiłowanie :)

Hobbystycznie, li i jedynie :)

[lord_vmordevol]

guineapigs napisała:

> 3. Alkierz - to taka dobudowka, dzis niemozliwa do zrobienia z powodu przepisow
> budowlanych. Alkierz bowiem to bylo cos ekstra, a dzis na takie ekstra to trze
> ba zdobyc trzy tony papieru pozwolen.

> 6. NOWE!!!!. Agaty, zagaty, ogacic - kiedys w moich stronach bylo to po prostu
> zbudowanie galeryjki wkolo domu lub oblozenie domu czyms by ocieplic na zime -
> dzis tego nie ma, bo przepisy budowlane wymagaja tego, by dom byl od razu przys
> tosowany na zime. Jeszcze moi dziadkowie robili 'zagaty' - czyli te galeryjki w
> kolo domu. Dzis sie tego nie robi, bo po prostu budulec inny i metody ogrzewani
> a inne. No i oczywiscie przepisy nie pozwalaja na zadne ogacanie, bo to latwopa
> lne, i slusznie.

Nie demonizujmy tych przepisów. Postawienie przybudówki, albo dobudowanie galeryjki to nie są żadne ciężkie papiery do załatwiania. Już nie mówiąc o sytuacji, kiedy z założenia robi się od początku bardziej fikuśny budynek z różnymi takimi odrostami.
Natomiast istotnie, domy się teraz stawia klockowate, więc zanikają ozdoby architektoniczne i od razu (za) duże, więc potrzeba dostawiania do nich czegoś występuje znacznie rzadziej.

[bupu]

lord_vmordevol napisała:

> Natomiast istotnie, domy się teraz stawia klockowate, więc zanikają ozdoby arch
> itektoniczne i od razu (za) duże, więc potrzeba dostawiania do nich czegoś wyst
> ępuje znacznie rzadziej.

Zanikają? Łoooo paaaaanie... Gdy się przyglądam nowym domom w okolicy to mi się w oczach ćmi od tego architektonicznego bigosu. Nawet najskromniejsza chałupka parterowa, z dachem dwuspadowym, musi obowiązkowo posiadać ganek z kolumnami i tympanonem jak jaki dwór, albo zgoła pałac. A jak dom większy to już w ogóle szał. Wykusze, ryzality, boniowania jak u Radziwiłłów, przypory jak w zamkach nad Loarą, mansardki, lukarny, kroksztyny i Bór wie co jeszcze.

[potworia]

Przebóg, czyś ty sztuki historyczka? Bo od egzaminu z terminologii na pierwszym roku nie słyszałam o ryzalitach i boniowaniach. W mowie potocznej funkcjonują jako "te dynksy", albo zgoła "tegesy".

[bupu]

potworia napisał(a):

> Przebóg, czyś ty sztuki historyczka? Bo od egzaminu z terminologii na pierwszy
> m roku nie słyszałam o ryzalitach i boniowaniach. W mowie potocznej funkcjonują
> jako "te dynksy", albo zgoła "tegesy".


Po prostu jestem kobietą z wielobranżowym śmietnikiem w głowie :D

[lord_vmordevol]

potworia napisał(a):

> Przebóg, czyś ty sztuki historyczka? Bo od egzaminu z terminologii na pierwszy
> m roku nie słyszałam o ryzalitach i boniowaniach. W mowie potocznej funkcjonują
> jako "te dynksy", albo zgoła "tegesy".

Wątpię, żeby ryzalit albo boniowanie występowały pod takimi nazwami. Za duże na to są. Tralki, attyki - to owszem.

[lord_vmordevol]

bupu napisała:

> lord_vmordevol napisała:
>
> > Natomiast istotnie, domy się teraz stawia klockowate, więc zanikają ozdob
> y arch
> > itektoniczne i od razu (za) duże, więc potrzeba dostawiania do nich czego
> ś wyst
> > ępuje znacznie rzadziej.
>
> Zanikają? Łoooo paaaaanie... Gdy się przyglądam nowym domom w okolicy to mi się
> w oczach ćmi od tego architektonicznego bigosu. Nawet najskromniejsza chałupka
> parterowa, z dachem dwuspadowym, musi obowiązkowo posiadać ganek z kolumnami i
> tympanonem jak jaki dwór, albo zgoła pałac. A jak dom większy to już w ogóle s
> zał. Wykusze, ryzality, boniowania jak u Radziwiłłów, przypory jak w zamkach n
> ad Loarą, mansardki, lukarny, kroksztyny i Bór wie co jeszcze.

A to nie całkiem o to chodzi. Pewnie, że są tacy, co sobie chcą ozdobić dom i walą takie rzeczy, jak piszesz. Na działce 2 ary. Ale standardowy, masowo budowany dom jest walony od klockowatej sztampy, zwłaszcza jeżeli jest odpowiednikiem kamienicy. Które jakie były, takie były, ale miały jakieś gzymsy, okna czymś obramowane, jakieś ozdobione klatki schodowe, balustrady balkonów chociaż trochę podrzeźbione... Owszem, te sto lat temu też się szło do jakiegoś sklepu i kupowało tłuczone masowo klamki, ale całość wychodziła z indywidualnym stylem, a nie zmontowana z prostokątów jednakowych w na całym obszarze kraju, a w ewentualnym porywie architektonicznego rozpasania kwadratów postawionych na kancie.

[rosynanta]

pi.asia napisała:

> Moja wieloletnia Psiapsiółka używa cudnego słowa "rychtować się". "Wyrychtowała
> się na randkę" - znaczy przygotowała, czyli: wystroiła, umalowała, uczesała. W
> szystko w jednym słowie.

Kocham <3 Lubię też "preparować" jako synonim przygotowania czegoś.

> Sporo słów wymarło też w temacie mieszkaniowym. Bokówka, oficyna, mansarda, baw
> ialnia, facjatka, gotowalnia, alkowa, alkierz, sień, antyszamber...

Oficyna - w Krakowie funkcjonuje. W oficynie lub w podworcu znajdują się różne sklepy często, np. na Długiej.
Mansarda - są okna mansardowe, jak się buduje dom, to słowo jest używane.
Bawialnia - ha, chadzam często do miejsca, które się tak nazywa, ale to jest sala zabaw dla dzieci. Bawialnia w znaczeniu pokoju dziennego faktycznie zanikła.
Sień - w moim domu rodzinnym jest i używam.

[chatgris01]

pi.asia napisała:


> Sporo słów wymarło też w temacie mieszkaniowym. Bokówka, oficyna, mansarda, baw
> ialnia, facjatka, gotowalnia, alkowa, alkierz, sień, antyszamber...

A czy ktos moze wie, czym sie roznil salon od bawialni? Zawsze mnie to intrygowalo.

[bupu]

chatgris01 napisał(a):

> pi.asia napisała:
>
>
> > Sporo słów wymarło też w temacie mieszkaniowym. Bokówka, oficyna, mansard
> a, baw
> > ialnia, facjatka, gotowalnia, alkowa, alkierz, sień, antyszamber...
>
> A czy ktos moze wie, czym sie roznil salon od bawialni? Zawsze mnie to intrygow
> alo.


Bawialnia funkcjonowała jako synonim salonu, jednak jeśli była odrębnym pomieszczeniem, to był to pokój mniej oficjalny, bardziej prywatny niż salon.

[chatgris01]

Dziekuje :)

[neandertalka]

pi.asia napisała:

> Moja wieloletnia Psiapsiółka używa cudnego słowa "rychtować się". "Wyrychtowała
> się na randkę" - znaczy przygotowała, czyli: wystroiła, umalowała, uczesała. W
> szystko w jednym słowie.
>
> Sporo słów wymarło też w temacie mieszkaniowym. Bokówka, oficyna, mansarda, baw
> ialnia, facjatka, gotowalnia, alkowa, alkierz, sień, antyszamber...

Richten :-)

[ssssen]

pi.asia napisała:

> do odejścia przymierzają się czółenka, ustępując miejsca pantoflom, które z
> kolei są już wypierane przez buty.

Tak jak "buty" wyparły "trzewiki" choć to przecież inny rodzaj obuwia.

[zla.m]

Znikły chyba praktycznie całkiem "kamasze", poza frazeologizmem "pójść w kamasze"

[vi_san]

A i to zanika odkąd nie ma obowiązkowej służby wojskowej...

[bez_zarzutu]

Trencz ma się dobrze dzięki instagramowi :)