O śląskiej ortografii

[ja22ek]

Temat jak najbardziej zgodny z nazwą tego forum, ale raczej dla nielicznych
zainteresowanych tu tematyką ściśle ortograficzną. Okazja jest rzadka,
zaznaczam, bo nieczęsto tworzy się ortografię od zera!

Szczerze mówiąc, sądzę, że jednolita śląska ortografia, jeśli powstanie,
będzie dziełem oddolnym, wypracowanym przez rzeszę ludzi stosujących ją w
praktyce. Nie będzie to raczej propozycja wymyślona przez ludzi uczonych,
podobnie jak żaden 'uczony' projekt ortografii polskiej nie przyjął się, za
to powstała mieszanka różnych propozycji. Niemniej zawsze możemy sobie
podywagować teoretycznie i przeprowadzić ćwiczenia praktyczne.

Przede wszystkim trzeba jednak zacząć od kwestii ideologicznych. Co ma dać
śląskiemu językowi własna ortografia? Czy nie wystarczy przyjęcie którejś z
trzech sąsiedzkich (polskiej, czeskiej czy niemieckiej)? Czy śląska
ortografia ma bardziej wiązać z sąsiadami - przez adaptację ich sposobu
pisania, czy rozdzielać - przez przyjęcie zupełnie odrębnej pisowni.

Po drugie, warto się zastanowić, czy śląska ortografia ma służyć do oddania
wymowy wszystkich śląskich gwar, czy jednej tylko. Innymi słowy, ma czy nie
ma być narzędziem tworzenia śląskiego języka narodowego.

W dalszej kolejności należy skupić się na kwestiach praktycznych. Komu ma
śląski szrajbong służyć? Czy będzie bardziej narzędziem działalności
wydawniczej, edukacyjnej i naukowej we własnej ziemi, czy środkiem
komunikacji Ślązaków z całego świata? Czy zatem powinien stosować czy całkiem
odrzucić znaki diakrytyczne? A może przyjąć rozwiązanie kompromisowe?

Jaboryginie, proszę o odpowiedź na te podstawowe pytania, a potem pomyślimy.

Pozdrawiam
Jazzek

[ardjuna]

Wtrącam się mimochodem i w sposób nieuprawniony, bom z najzachodniejszego
Pomorza, czyli z tzw. ziem odzyskanych, i wszelkie gwary są mi rzeczą obcą.
Śląski rozumiem o tyle, o ile występują w nim słowa pochodzenia polskiego i
niemieckiego, podobnie jak jidysz. Sądzę jednak, że skoro Ślązacy uważają się
za narodową mniejszość (osobiście nie mam nic przeciwko temu), to przysługuje
im także własna ortografia. Skoro jej nie mają - niechaj ją tworzą i sposobem
Marksowskim :) przejmują do sąsiadów ewentualnie tylko to, co uważają za
najlepsze. I na tym zamykam moją laicką mordę. :)

[efedra]

I jeszcze jeden laik - ja.
Mysle, ze taka jednolita i obowiazujaca wszystkich piszacych po slasku Slazakow
nigdy nie powstanie, bo kto ja niby ma zatwierdzic i uczynic obowiazujaca?
Zauwazcie, ze ortografia goralska, z dlugimi przecie tradycjami, tez zmienia
sie od autora do autora.
Nawet w pisowni ksiedza Tischnera widze pewne roznice w stosunku do innych
piszacych rdzennych gorali.

[ja22ek]

efedra napisała:

>Mysle, ze taka jednolita i obowiazujaca wszystkich piszacych po slasku Slazakow
> nigdy nie powstanie, bo kto ja niby ma zatwierdzic i uczynic obowiazujaca?

Polakom nikt nie zatwierdzał i nie czynił obowiązującą ortografii przez
kilkaset lat. A jednak takową posiadaliśmy (wyjąwszy kilka szczegółów).
Pierwsza kodyfikacja spotkała się z oporem społecznym, a obecnie wygląda to
jeszcze gorzej, bo - mimo zatwierdzania i czynienia - świadomość ortograficzna
wyraźnie się degeneruje.

J22

[jaborygyn]

A naszo sztajguje, ciyngjym sie nioom i kodyfikacyjoom tropjymy:

forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=10650&w=18230490

[jaborygyn]

Takih, "jednolitych" i "zatwierdzonych" uortografijoow Szloonzouki mjeli jurz
pora - do terouzka!

Boouy tyrz niy "zatwjerdzoone" i zakouzane - jak na tyn bajszpil - "guagolica".

Tu sie zas' rozuazi uo kodyfikacyjo teroz'niejszygo Rzoondzynio.

Dlo teroz'niejszyh Szloonzoukoow!

Noo, ale coby tak boouo, trza by napoczoon'c' uode samego poczoontka Jynzyka!

Noon's' sie go do niy kaj indzi, yno we zakouzany "guagolicy", bo we Niyj
prziszua ku Noom za sprawoom Cyryla i Metodygo - dobro Nowina, Biblijo i inksze
Rzykania.

www.taraka.most.org.pl/jagodzinski/pismaslo.html

Terouzki zwjoom jeji kancylaryjowy muster - "językiem staro-cerkiewno-
słowiańskim, czasami starobułgarskim lub staromacedońskim".

Tyla, co zdo Mi sie, irze dali je we mocy zakoz papjyrza Stefana V?
Bez to tero pojmujecie, pojakymu tak ciynrzko je sie "przecis'" ze
kodyfikacyjoom Naszygo Rzoondzynio?

Przi sposobnos'ci Woom pouwjam, co tuplowane "oo", kjere tak radzi mouciy we
internecowym szrajboongu goornouszloonzkigo kryjoula, szrajbujyma za i podle
mustra s'w.Cyryla!

Cytata ze spoomniany zajty:
"Tymczasem jednak twierdzę, że głagolica jest oryginalnym tworem dwojga braci,
zeslawizowanych Greków, a do jej powstania przyczyniła się jedynie idea pisma
alfabetycznego, ale w żaden sposób nie da się wykazać jej bezpośredniego
związku z innymi pismami alfabetycznymi. Ba, nawet pewne typowo greckie idee
zastąpiono innymi. Mówię tu zwłaszcza o dźwięku u. Z przyczyn historycznych
w języku greckim samogłoskę tę zapisywano (i zapisuje się nadal) na sposób
francuski, tj. dwuznakiem ou. Cyryl jednak zastosował w głagolicy inną
pisownię - dwie złączone litery o. Nawiasem mówiąc, nie wiemy, jaką wymowę
miało wówczas słowiańskie u - jest ono bowiem pochodzenia dwugłoskowego i mogło
być wymawiane faktycznie jako „pochylone” długie o (zwykłe o było w słowiańskim
krótkie i zapewne bardzo szerokie, gdyż jeszcze może wiek wcześniej wymawiano
je jak krótkie a). Być może ta oryginalność głagolicy była celowa. Cyryl, jako
przeciwnik „herezji trójjęzycznej”, mógł celowo unikać podobieństwa liter
słowiańskich do znanych mu alfabetów. Może właśnie dlatego pierwsza litera
alfabetu - a - to stylizowany krzyż, symbol chrześcijaństwa."

Cy by dziepjyro "uocieplynie" mjyndzy Roomoom i prawosuawnoom Cerkwjoom
mjauo pocis' "sprawa" kodyfikacyje Naszygo Rzoondzynio ku przodkowi?

Porzyjyma - uoboucyma!

Przekouzano ikoona Matki Boski kazan'ski je pewnikym zignalym, coby tyrz i to
wszyske mjeli na wzglyndzie?

[edgar92]

Trudno powiedzieć, czy może powstać jednolita śląska ortografia, ponieważ
śląska gwara jest bardzo zróżnicowana. Inaczej mówi się w Pszczynie, inaczej w
Raciborzu czy Jastrzębiu. Mieszkańcy Czerwionki-Leszczyn i Orzesza mówią
podobnie jak rybniczanie, ale już na Opolszczyźnie różnice są wyraźne -
przeglądałem kiedyś ciekawą książkę, w której były przykłady wymowy
poszczególnych wyrazów w miejscowościach Opolszczyzny (co wieś, to inna bajka).

Zapraszam do lektury tekstu o Rybniku:

Fojermany i felgi
Na prziwitanie lata zaczynajom sie wszyndy rostomajnte festyny i pikniki na
świyżym lufcie. Ni ma chyba miejscowości na Śląsku, kaj by niy było na
szlustydziyń jakigo ubawu. Kożdego roku nasi fojermany proszom mie tyż o pomoc
przi prowadzyniu festynu.
Festyn, żeby sie udoł i prziciongnył ludzi z cołkij wsi, musi być bogaty w
rostoliczne atrakcje. Krom piwa, muzykantow, loteryje i inkszych szisbudow,
muszą tyż być zabawy i konkursy. Tukej przipominajom mi sie te wszystki
festyny, kere dycko miały miejsce nad stawami na Rudzie, tam, kaj dzisioj jest
kompielisko. Był żech wtedy bajtlym i z mojimi rowniokami niy poradzili my sie
doczekać na te wszystki konkursy, kere przi tyj sposobności sie odbywały. Czego
to niy było – lotanie w miechach, spinanie sie po gładkim drągu po tytka
szklokow na jego szpicy, wyścigi po sztyrech i tela inkszych rzeczy.
Pamiyntom, wiela my mieli uciechy z takich konkursow i wspolnych zabaw, totyż
od pora lot starom sie na fojermańskim festynie wynochwiać dzieciom rostoliczne
zawody i konkursy.
Nojprzod w udowaniu głosow zwierząt, do kerego zgłosiyło sie doś trocha synkow
i dziołchow. Były głosy kokotow, krow, swiń, psow i kotow, ale wygroł synek,
kerymu Wojtek było na miano i udowoł małupica. Musioł wygrać, bo jak zaczon
małupica naśladować, to okoliczne psy tak zaczły ujadać, choby ich jaki duch
Tarzana łobudziył.
Nojwiynksze jednak zainteresowanie wzbudziył konkurs felgowy. Przipomniało mi
sie, jak w latach piyńćdziesiątych my karowali po wsi starymi felgami z koła.
Takim wykrziwionym hokiym sie ta felga pociskało, a tak sie to przijyno, że
wszyńdzi było słychać bruszyni felgow. Butel przi tym był okropny, jak my
cołkom chormijom miyndzy chałpami przejechali. Robili my miyndzy sobom wyścigi
i pora klubow felgowych my we wsi mieli.
Przinios żech na tyn festyn tako felga i hok z drotu, tak samo wykrziwiony jak
jo go pamiyntom. Do konkursu zgłosiyły sie wszystkie synki i dziołchy, kere tyż
chciały poprobować. Musioł żech im to nojprzod pokozać, co mi sie nawet po tela
latach udało. No ja, godajom, że co sie człowiek roz nauczy, tego niy zapomni.
Nojprzod dziołchy zaczły, ale im to nie wychodziło. Jednyj sie yno udało
przejechać trzi metry tom felgom. Synki tyż z początku niy bardzo to umieli
pochytać, ale kożdy dostoł trzi szanse. Rozchodziło sie o to, żeby jak najdalij
tom felgom zajechać. Za trzeciom próbom nikerym udało sie przejechać doś wielki
konsek, ale już nawrocić i nazod przijechać – niy bardzo.
Nojwiynkszy śmiych jednak wzbudził we wszystkich wspomniany Wojtek. Jak za
drugom próbom łapnył tyn knif i wysztartowoł, to wyjechoł poza ustalony teryn i
sie nom z łoczow straciył. Dopiyro jak żech do cedzitka ryknył: „chytać
złodzieja!”, to cołko banda synkow ruszyła za nim w pogoń.
Dopiyro za jaki dziesiyńć minut przismyczyli go nazod z tom felgom, przi
ogolnym śmiychu wszystkich zebranych ludzi.
Synkom z Chwalyncic tak sie te bruszyni spodobało, że do samego ćmoka próbowali
i jedyn drugimu ta felga z rąk wyrywoł. Pedzieli mi, że tyż założom we wsi klub
felgowy, a jo im obiecoł, że na bezrok zrobiymy zawody w wyścigach felgowych.

[jaborygyn]

Kej Mje wouocie, to sie tu stawjoom!

Bydziecie "ja22ek" kcieli Noom poomooc?

Lebo sie ino z'dziebko poprzigloondac'?

Niykjere prawjoom, co Jynzyk wtynczos powstowo, kej sie w niym suowo rymym
wydowo?

Bez to Woom powja, co downo zasie, poczoontek tego mooma uod douwna!

I coby przikuod dac' Woom przed uocy, ta tu adresa mjyjcie se w zocy:

forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=59&w=14038356&a=14278051

[broneknotgeld]

Niy bydzie z tym leko
Syzyfa los czeko?

Zaproszom wszyskich do Rudy Ślonski
Tam tysioncami już lecom konski.

[ja22ek]

Witajcie Jaboryginie!

Tak sobie miarkuję, że jeśli sami sobie nie pomożecie, to nikt wam nie pomoże.
Ale radzić nad ortografią to ja zawsze chętny.

Bronkowe rymy to sobie czytam już od dawna. Pytanie tylko, czy to jest (będzie)
właśnie ten literacki język śląski. Żeby potem pretensji nie było ze Strzelc,
Żor czy Gliwic, że tam u nich inaczej się gada.

Pozdrowienia
Jazzek

[jaborygyn]

Mje sie zdo, co niy jyny uo uortografiji trza tu prawic'.

Gryfni ban'dzie, uo couki Goudce! Pra?

Poznasz Ślązaka po szkryflaniu jego

[ala100]

Czyż nieprawdaż?

To jak odcisk palca. Wydaje mi się, że rozpoznaję osoby po sposobie zapisu,
nawet gdy zmienią podpis.

Taki stan rzeczy ma swoje zalety, więc może nie należy tworzyć otrografii
jednolitej. Każdy Ślązak (i Ślązaczka) ma swoją - i dobrze!. Ala

Poznosz Szloonzouka po szkryflaniu?

[jaborygyn]

Kcieli by Wys'ta Nous zatoomizuwac'?
Po pjekarskymu byda zapytuwac'. :-)

Kej prawicie, co korzdygo po szrajboongu poznowoucie, to poznejcie:

Przedmowa.

Lood uodeszoou poounocy, wyros Goj. We niym pokozou sie gouy, guoowny, godny,
gos'ny garuym i gamboom, w gnyp, w gauy, w gyry, giczouy szykowny Szloonzouk.

Te paskudne "g" pode nougooma, je pjyrszoom koonstrukcyjoom s'wjadoomygo
Szlyngzoka (błotny człowiek).

Ze uogarnioonygo Pjykna i toonoow Natury, stworzoou Kultur, wert
Poonbooczkowygo S'wjata. Bogajstwym swojym ciepje szajny do teroska.

Jeji koloonny to:
Szloonzko Goudka - Język poezji, śpiewny, pełen uczucia, liryzmu, emocji
i delikatnego dowcipu. Wyrażany w lekkim, frywolnym, wręcz
szopenowskim rytmie.
Naszo Goudka - dźwiękiem natury. Pisany język chiński - odbiciem natury.
Język polski staje sie piękny, wymawiany dopiero w rytmie
Szloonzky Goudki. Przecudne polskie rytmy zniszczono fascynacją
zachodnią rozwiązłością, utopieniem się w akademickiej tandecie
i pogubienie w pustce współczesności.

Charakterystyka językowa - wilcze "uy", dźwięczne "oo", oraz "oo" leśnej głuszy.
Akcent - Stawiany na wyczuciu harmonii natury, myśli, uczucia, emocji.
Poezja - obrzędy, folklor, śpiywki kościelne, modlitwy, wyrażenia,
klechdy-baśnie, bajdy, kolędy, bery, wice, opowiadania.
Artyzm - Odbicie ruchu drzew, krzewów, zboża, ognia, dymu ... w tańcu.
Malowanie świata kolorami kwiatów, liści, trawy i słońca.
Uobrozki rodzajowe z życia wzięte - z pracy, walki, zabawy,
na granicy fantazji, magii. Misterium drzewa, kucie form
niegeometrycznych. Chałupy, bożnice, kościółki, kapliczki, świątki,
procesje, filmy, orkiestry dęte i pogrzebowe, kapele, odpusty,
festyny, narzędzia, bryczki, choźliki, oprzęż, uogroodki, laubki.
Podstawa społeczna - plebejskość, bieda, prostota, cierpliwość (od cierpienia),
wyrozumiałość.
Pozytywne cechy charakteru - szlachetność, dojrzałość, szczerość, wrażliwość,
gościnność, obowiązkowość, rubaszny i dojrzały humor (żartowanie
z siebie). Nie trzyma języka za zębami. Kiedyś uczynliwy.
Stan upojenia - Pod biczem panującego, przekonania religijnego.
Kobjyta - miłością do dzieci. Hop - w wypełnianiu obowiązków
rodzinnych, w przyjaźni ze zwierzętami, przy smakowaniu piwa
i gorzouki. Współcześnie - w obżarstwie.
Źródła śląskiej osobowości - jajko, miech, wioonek, galouty, hoozyntryjgry,
prostula, klachy, krzyż, świeca, katarynka, nocnik, lalka w wózku, koń
na biegunach, ptaszek na patyku, latawiec, kara (wózek), karuzela,
strzelnica (szizbuda), kufel piwa, wysiady (bjysiady), wyglądanie bez
uokno, zza firany (bez szajbki).
Rzemiosło - fachowość, pomysłowość, rzetelność.
Rytmy - Z muzyki natury, z języka gadziny i zwierzyny, wynikające z funkcji
pracy i zabawy (jazda bryczką, trzask bicza, siania, sanny ...).
Rytm górski - z odgłosów odbitych (od) ściany, gór, skał - echo.
Narracja - Otwartej duszy, od siebie - żródłem inszości Szloonzouka.
Dynamika językowa - Poezja prostoty w skrócie oddechu i linii, zdania bez
zbędnych upiększeń i rozwinięć, krzyk z ciągłej obawy i niepewności,
swawola myśli porządnej (krzykiem - Zrobja co kca, a Ciebje to smola).
Napisanie powieści w Szloonzky Goudce jest niemożliwe, bo dynamika to
zbyt skrajna. Śląskie zdanie rozwinięte o zmiennej tematyce, wzbogaca
sens i nadaje swoiste piękno {Booua`h z Niym na spacyrze, Uoon je po
drugi Matce, zapoomua`h posypac' gadzinie).
Akceptowana władza - Vojt, Farorz, Kapeloonek, Rehtoor, Dohtoor, Hebama,
swoja Kobjyta, Majster (Sztajger), Kocynder, Kamrat, Żyd karcmorz,
Artyst. Śląska Kultura odrzuca urzędników i polityków na styku
z Cuowjekym.
Chrystianzm - Poonbooczek, Mszo S'wjynto, Matko Bosko, S'wjynte, Patroony,
Janioouy, sanktuaria, relikwie, cuda, uroczystości, pielgrzymki.
Ekologiczni bogowie - pól, lasów, rzek, gór, jezior, stawów, pracy.
Kult pogański - Bóg Perun (Pjeroon), Doombr (dąb), Goj (gaj), liść dębowy,
źródło, krople wody, lipa (kobiecy).
Wierzenia ludowe - straszydła, dobre duszki, skrzaty, latawice, topielice,
zmory, mocnice, świetlice, mory, dziobuy, podciepy, srouy ...
Sposób na życie - skromność, stateczność, bogobojność.
Bycie - bezpośredniość, klachanie. W imię prawości, wtrącanie sie w nie swoje
sprawy. Rozwiązywanie problemów na bieżąco, w cztery czy, na krziwe
pyski. Kobjytka wykorzystuje każdą okazję, do popisania (się) swoją
rozległą wiedzą, dokładając do tematu np. Uoona je po drugi Matce ... .
A dyc' mjoou tygo dojs' (lat) ... . Ślązacy prawdopodobnie odrzucą
ustawę o ochronie danych osobowych. Prziznowajoom sie natychmiast do
błędu, o którym wszystkich informują, proponując właściwe rozwiązanie.
Spojrzenie na naturę - pokorne, dostojne, dociekliwe.
Inakszos' - orginalność. Wyróżnia (się) tym, rozpoznawalny w każdym innym
środowisku.
Wady - Szloonzouk niy znou swoji Kultury, niy poradzi sylabikowac' swoji Goudki.
Za cenę utraty zdrowia, życia - buduje swój dom, nasz kościół, poświęca
dla rodziny, realizuje swój zawód, posłanie, idee, pasje, hobby ... .
Zarozumialstwo (Dziś wada, kiedyś prawo do dumy z osobistych osiągnięć).
Nie uznaje przeprosin (Z ambicji bycia idealnym, lub słusznie uznając
takie postanowienie za zbyt płytkie). Zowis'c' (Kiedyś wynikająca
z ambicji bycia lepszym od innych). Sknerstwo (Ślad głęboko
zakorzenionego przymusu oszczędzania, nawet w warunkach nędzy).
Podrzyz'niani i przigadowani (zanikające). Zagubienie w niezrozumieniu
istoty Boga, często ślepa wiara. Łatwizna przy przestrzeganiu prawd
wiary (Dziś tani spryt, mający zabezpieczyć powołanie do nieba).
Pazerność (Z bycia przygotowanym do wojny). Dzisiaj lenistwo myślowe
(Wynikające z dobrobytu, bo Ślązak żył zawsze w biedzie). Strach przed
odpowiedzialnością. Współcześnie - ślepe posłuszeństwo. Lizusostwo
nauczycieli (Metodyka nauczania, odbierająca nauczycielom prawo do
samodzielności, do rozwoju - wytępiła pedagogów. Tym samym uprościła
dzieci, kalecząc ich dusze. Zastępując im myślenie, czy rozumienie -
pamięcią, a akcentem gramatycznym pozbawiając piękna pisowni i wymowy).
Żargon śląski - Wynikający z wpływów zewnętrznych, z nacisku cywilizacji
przemysłowej i wojennej rozwiązłości. Wynikający z szowinizmu, wulgarny,
pozbawiony poetyki język, lansowany przez media, związki, ruchy.
Instynkt śląski - Obronny - do granic sztuczności, geometrii, gramatyki, do
mechaniki poruszanej energią diabelską, do manowców i prostactwa myśli
urzędniczej, bogackiej. Wyprowadza ze ślaskiej kultury pieniądz
i ubustwo myśli.

Ślązacy stworzyli swoją kulturę, czerpiąc z artyzmu natury, a z poezji dźwięków
buszu i odgłosów tam życia - język.

Każdy Ślązak rodzi (się) artystą i poetą, bo co przodkowie zabrali naturze,
zapisali nam w genach. Zatym nie sztuka z nadania zostać śląskim twórcą, sztuką
wyzwolone działanie ku Niego byciu.

Szum, bulgot, ryk, pisk, plusk, syk, wysk, wycie, mlask, grzmot, gromot,
trzask, jęk, chichot, gwar (gwara), zgrzyt - dźwięki natury.

W najczystszej formie mogły (się) rozwinąć w Język jedynie w głęboko zamkniętej
Puszczy Górnoślaskiej.

A Ten przez dziesiątki wieków wymamiany, przekształcony w poezję śpiewaną,
pielęgnowany, został przeniesiony do naszych czasów w duszach Szloonzoukoow.

Powodowani nienawiścią, podstępem i głupotą targnęli (się) na Śląską Kulturę,
na Jej Perły i Talenty.

[jaborygyn]

Jacyż oni śmiesznie mali w swej postępowej pozie.

Szczery, uczciwy Szloonzouk, nie przistający kliki, do żadnej organizacji
szowinistycznej, jest poniżany i ośmieszany.

Oskarżam o Jego złe dziś wychowywanie.

Język polski czyta sie i wymawia gramatycznie.

Goudka Szloonzkou wyraż zawsze spontanicznie.

Jeżeli nie lubisz zdobywać piękna, odłóż tę lekturę ...

Naucz (się) czytać Goudka, to język Twojej duszy. Czytaj ją bardzo szybko,
dokładnie akcentując. Potem coraz płynniej ... coraz głośniej, a zaczniesz
pięknie mówić po śląsku ... i po polsku!

[ala100]

Jaborygynie, witajcie!

jaborygyn napisał:

> Kej prawicie, co korzdygo po szrajboongu poznowoucie, to poznejcie:

Mam nadzieję, że to nie jest zagadka literacka, bo mało mam do czynienia z
prozą artystyczną niestrukturalną. Najczęściej czytuję prozę o ściśle
określonej strukturze, typu:

-tekst
-wzór
-wzór
....
-wzór
-tekst
-tabela
-wykres
-tekst

i najnormalniej w świecie się na tym nie znam. Jednakowoż wygląda mi to
na "potok świadomości" (czy jakoś tak...). Prawdziwe wołanie jaborygyna z głębi
Górnośląskiej Puszczy. Na pewno robi to wrażenie.

Rozumiem jednak, że Wam chodziło raczej o poznanie w sensie "biblijnym". Nie
mam pojęcia, na ile charakterystyka Ślązaka podana przez Was, jest trafna, więc
nie będę sie na ten temat wymądrzać, ale pewne rzeczy zwróciły moją uwagę.


>
> Przedmowa.
>

Jeśli to wszystko to przedmowa, co juz się cieszę na ciąg dalszy.

> Lood uodeszoou poounocy, wyros Goj. We niym pokozou sie gouy, guoowny, godny,
> gos'ny garuym i gamboom, w gnyp, w gauy, w gyry, giczouy szykowny Szloonzouk.
> Te paskudne "g" pode nougooma, je pjyrszoom koonstrukcyjoom s'wjadoomygo
> Szlyngzoka (błotny człowiek).

Dlaczego paskudne? Mnie się podoba.

Czy "Ślązak" rzeczywiście pochodzi od "Szlungzoka", czyli błotnego człowieka?
Chodzi mi o to, czy jest to językoznawczo udowodnione, czy to może Wasza
poetycka intuicja?

>
> Ze uogarnioonygo Pjykna i toonoow Natury, stworzoou Kultur, wert
> Poonbooczkowygo S'wjata. Bogajstwym swojym ciepje szajny do teroska.
>

No - w tym Ślązacy i Polacy są jednacy. W przeświadczeniu, że są pod szczególną
boską ochroną. Może nawet Ślązacy bardziej, sądząc po zdrobnieniu "Poonbooczek".

> Przecudne polskie rytmy zniszczono fascynacją
> zachodnią rozwiązłością,

W tym się z Wami zgadzam. Przychodzi mi na myśl techno i hip-hop. Te rytmy
rzeczywiście sprzyjają ujednoliceniu akcentu i rozpowszechnieniu się
akcentowania na drugą sylabę od końca.

> Akceptowana władza - ...
> swoja Kobjyta,

Ototo! Bardzo popieram!

> Żargon śląski - Wynikający z wpływów zewnętrznych, z nacisku cywilizacji
> przemysłowej i wojennej rozwiązłości. Wynikający z szowinizmu,
wulgarny,
>
> pozbawiony poetyki język, lansowany przez media, związki, ruchy.

Rozumiem, że ten żargon śląski to nie goudka. Czy możecie sprecyzować, co
rozumiecie przez żargon śląski?

>
> Kcieli by Wys'ta Nous zatoomizuwac'?
>

Oj tam! No naprawdę Jaborygynie! W najprzyjaźniej usposobionych ludziach
widzicie nieprzyjaciół! Na pewno ważną cechą Ślązaka-Jaborygyna jest
podejrzliwość. Tak sobie tylko napisałam, na podstawie kilku obserwacji.

Pozdrawiam. Ala

[jaborygyn]

Rozdział 1. "Świt myśli" - On. Dotknięcie istoty życia.

S kajeh sloz, z czegom stou, z wjyrhu ciha? Brzaskym (1) z nogua yzze (2)
koli, wszedny okroczyu den (3).
Widne az'e rzgo, ciyroom gauy. To se blyszczy, to se dyszczy, rzecze rzec
zdowauo (4). Dzzz z garuo, skoondziysz isto - wygrzebauo (5), sleciauo
w posiouo? Rzar omusknoou spane - sprarzic', skoora byc' zdrec'? Soon'ce ad
guowni, a pod, wi nogli (6). Stojem pogloondac'? A zdoonrzej ci Szlyngzok (7),
bigaj(8). Poniesuo... Badyl ruzgoom, gynstwa smago, szlim w szuszcza ostympy.
Plums - barzoua (9) rzoonduym tyku uzioomb. Plut - szlyng joou objoon, wen' ws'
wdepien, oblepjens'.
Szlyng mo czarym, mhu obuorze w kobjyrzec. Sadzic' nikaj, z utwy torfu
rzyz'wje (10). Krejisz, suszysz, mjyniosz (11). Uogyn' tymu Poon, a gas truja.
Gzoompy uniesesz plotwoom (12), a maz' co bulko - dyc' je kosz marym. Korzdzi
stund uciyko, opary oziymka (13) zzieliuy. Trzimo go ino soon'ca urosue,
z tynczy uwziynte, i mjesioonczka maha (14). Pa drehwy kriw (15). Pilic' mi
salmy (16), kajs' w juua stumpac'. (...)

(1) świadomość
(2) iże
(3) powszedni dzień
(4) rzeka mówi
(5) istota życia spod ziemi?
(6) a co w dole pod słońcem, wiatr pogania
(7) szlyng - błoto, lyng - tam rodził, zok - ktoś z oczami
(8) bi - pędź, gaj - do bóstwa
(9) błoto
(10) życie
(11) wymieniasz na płody rolne, narzędzia ...
(12) błoto przejdziesz rakietą tenisową uwiazaną do stóp
(13) człowieka
(14) Księżyc - bóg, pierwotne szczęście. Ma-ha, posiada twarz wesołą
(15) Żegnaj drehva kriv - moczary, co krzywe, niewygodne
(16) pędzić do słomy, do wygody
(17) Ju - okrzyk zachwytu, Ua - łaź, idź tam

Mo cdn?

[ala100]

jaborygyn napisał:

>
> Mo cdn?

Mo,mo... dostała więcej niż się spodziewała. Dziękuję.

Jaborygynie! Witajcie!

Przypisy zrozumiałam w całości, ale reszta pisana chyba staroślązczyzną, bo
trudne.


> Rozdział 1. "Świt myśli" - On. Dotknięcie istoty życia.
>
> S kajeh sloz, z czegom stou, z wjyrhu ciha? Brzaskym (1) z nogua yzze (2)
> koli, wszedny okroczyu den (3).
> Widne az'e rzgo, ciyroom gauy. To se blyszczy, to se dyszczy, rzecze rzec
> zdowauo (4).

Jaborygynie, zawsze tak ciężko wstajecie? Ach - rozumiem, to podmiot liryczny
tak się męczy. Znaczy się - proza poetycka jakaś jednak.

> Dzzz z garuo, skoondziysz isto - wygrzebauo (5), sleciauo
> w posiouo?

Skąd to isto się wygrzebało i posiało, bo nie zrozumiałam?

>Rzar omusknoou spane - sprarzic', skoora byc' zdrec'? Soon'ce ad
> guowni, a pod, wi nogli (6). Stojem pogloondac'? A zdoonrzej ci Szlyngzok
(7),
> bigaj(8). Poniesuo... Badyl ruzgoom, gynstwa smago, szlim w szuszcza ostympy.
> Plums - barzoua (9) rzoonduym tyku uzioomb. Plut - szlyng joou objoon, wen'
ws'
>
> wdepien, oblepjens'.
> Szlyng mo czarym, mhu obuorze w kobjyrzec. Sadzic' nikaj, z utwy torfu
> rzyz'wje (10). Krejisz, suszysz, mjyniosz (11). Uogyn' tymu Poon, a gas truja.
> Gzoompy uniesesz plotwoom (12), a maz' co bulko - dyc' je kosz marym. Korzdzi
> stund uciyko, opary oziymka (13) zzieliuy. Trzimo go ino soon'ca urosue,
> z tynczy uwziynte, i mjesioonczka maha (14). Pa drehwy kriw (15). Pilic' mi
> salmy (16), kajs' w juua stumpac'. (...)

Chyba już mniej więcej wiem, skąd sie wziął Ślązak. A Ślązaczka?

>
> (1) świadomość
> (2) iże
> (3) powszedni dzień
> (4) rzeka mówi
> (5) istota życia spod ziemi?
> (6) a co w dole pod słońcem, wiatr pogania
> (7) szlyng - błoto, lyng - tam rodził, zok - ktoś z oczami
> (8) bi - pędź, gaj - do bóstwa
> (9) błoto
> (10) życie
> (11) wymieniasz na płody rolne, narzędzia ...
> (12) błoto przejdziesz rakietą tenisową uwiazaną do stóp
> (13) człowieka
> (14) Księżyc - bóg, pierwotne szczęście. Ma-ha, posiada twarz wesołą
> (15) Żegnaj drehva kriv - moczary, co krzywe, niewygodne
> (16) pędzić do słomy, do wygody
> (17) Ju - okrzyk zachwytu, Ua - łaź, idź tam

Oj nie ufaj Ślązakowi, nie ufaj!

Będzie cdn?

Pozdrawaim. Ala

[jaborygyn]

cd. (...)

Shroonic' w bale (54). Uode moij giry, z Graba (55) w misteryjoom.
Z Peruna (56) rzyz'wa to uwziyne. Smynt garua strzodkym (57), gorz krywa
szczecinoom, boki w zrymby uwioonzgu (58). Gira i giczou (59) tam ci
w ulrzynie, te z gowym w dudua szczyrbjynie (60). Dyc', zarzeroom tam w uborah
i niyboroki (61). Gac' pod urwoom (62), gynstwa s'cieny (63) druhym, a kraniec
ci podlec w gnojec (64). Kwiciym to, lis'ciym, drzewua zdobym, uprzestroonne
soon'ca wietrzym. Do tymu piykne borym i polym oblecynie.
Sameh tego pynzlym (65), hocia tymu koranie. Kozikym rogu, morzic' (66) w zdoba.
Z osikoom (67) se joom splecem (68).
Rzer zdobnie mlaskym, joduo wroombkym strasznym, toorz pod nyebem pokooj (69).
Korci klypym (70) w wertep, a nurz szyr oszuapjy (71), przeszly (72) owerz
moondre. A tu ci zwarz, udrynka lokel siedua (73), w owioonzku trzimo (74).
Smogesz? Boh stoboom (75).
Baba uwioonrz tyuu, a obroomkjym uwarczy (76). Eji groza, s'mihu kuooncze (77).
Kwycic' guowjym coukym (78), abo podug roorznic' (79)?
Mo rzic', toorz doom we gnye (80) Marzi. Osika piknego ryjka? Nale, nale...
toorz doom ij Moryjka! Jo zeh fela (81), to doom se Zegfela. Niy, Zefel barzy
mi mordy i w pasy (82). Galotny (83) niy stracym w wirku (84), a ujmy
przilepuoom wystyknie okudlic' (85). Z piyrwa urz nic niy ucedzisz (86), toorz
w ciyklice, w brood, w niygoue s'mjele cis' nohym. (...)

(54) kuczę, chatę zbudować
(55) bóstwo, drzewo
(56) bóg Piorun, z jego myśli
(57) komin w środku
(58) technika mocowania
(59) Ręka i noga
(60) muzyka, kultura
(61) zajmują tam ubieraniem jedzenia i biedni przybysze
(62) grobla, schronienie pod przepaścią
(63) ściana lasu
(64) a śmierdzący świat daleko
(65) pynzlym, pędzi-zło, malowanie wtedy złem, później grzechem
(66) mo-rzic', kobieta
(67) dziecko co jeszcze sika
(68) założę w rodzinę
(69) pod niebem dostatek
(70) nogami
(71) cały świat poznam, szłapy ręce
(72) przejrzę
(73) łokieć, kontuzja
(74) leczenie ogranicza
(75) Pomożesz? Bóg z tobą
(76) ba-brzydko, baba-Podwójny brak szacunku do żony. Ty-łu. Zastrasz ją trochę.
(77) Jej groźby, jak śmiech łodygi.
(78) chwycić, przewodzić rodzinie, głowami
(79) dziel i rządź
(80) imię
(81) mocny jak belka
(82) pasuje, pasy ozdobą
(83) ga-lotny, w spodniach wygodnie, nie zamożny, zamożni chodzili bez spodni
(84) nie zgubić w wirze życia
(85) błędy zakryję
(86) z przeszłości już nic nie wyciągniesz

Mo cdn?

[ala100]

jaborygyn napisał:

>
> Mo cdn?

Mo, mo...jeszcze jak mo!

Jaborygynie! Witajcie!

A jeśli ja się na Waszym tekscie nauczę śląskiego - korzystając z Waszych
objaśnień? No tak nie może być! Przypisy powinny być dokładne!

Napisaliście:

>Gira i giczou (59)
> (59) Ręka i noga

Nieprawda! Noga i noga!

Jeszcze jedno. Napisaliście:

> Baba uwioonrz tyuu, a obroomkjym uwarczy (76).

Pewnie, że warczą, jeśli je wiążecie! Ja bym gryzła.

Będzie cdn?

Pozdrawiam. Ala

[jaborygyn]

Wrzeszczycie tukej:

"Gira i giczou (59)
(59) Ręka i noga

Nieprawda! Noga i noga!"

I w coukos'ciy, reht moucie!

Tyla, co Jou jyny podou`eh Woom te suowa za Autorym (cytata).

Ale kej se pomedykujymy i spoomnymy, co Autor dowo Noom przede uoczy
Szlyngzouka, kjery dziepjyro morzno stowo ze "partera", dz'wigo sie
na zadniyh szuapah i napoczyno trzimac' "pjoon", to wszysko zaczyno grac',
znaczy sie pasowac'.
S'cic' "bigac'" mu prziszuo do teroska na sztyreh. Na szuapah!

"S'wit mys'loow" tyczy sie pewnikym tyrz "pojyn'cio" szuapoow. U Autora tyrz.
Dowo znac', co przednie kejsik banoom inakszy sie zwac'.
I bez to jurz tukej morzno to naznaczoou?

(Szuapa - 1. łapa (u zwierząt): Nasz pjes mo taky rube szuapy.
2. por. - giyra, klepety; pogardliwie lub żartobliwie
o nodze człowieka: Na moje szuapy niy poradza dostac' kupic'
szczewikoow. Wez' stustoond (tustoond) ta szuapa.
3. stopa czuowjeka: Tyn mooj Hop to mo tako wjelgo szuapa, rze niy
poradzi se kupic' fuzekloow.

Gira, gjyra, giry, gjyry por. szuapa, klepety, giczale - noga, nogi: Ta to
mo gjyry jak rzyrafa. Skryj te twojy gjyry, bo robisz uostuda.

Klepety, klapeta, por. gjyra, szuapa, giczale - duże nogi: Bjyda bydzie
kupic' strzewiki na te twojy klepety.

Giczale, giczele, giczouy, por. klepety, gjyra, szuapa w znacz. 2. - nogi
w znaczeniu neutralnym lub pejoratywnym, pogardliwym.

Giczou - kość: Podziwej sie, jaki giczou twooj Rex smyczy.)


Widza, co na korzdius'ky suoowko Autora se dowoucie pozoor.

Gratuljyruja Woom spostrzegawos'cie i akuratnos'cie we nauce szloonzkigo!

[ala100]

Jaborygynie! Witajcie!


jaborygyn napisał:

>
> Widza, co na korzdius'ky suoowko Autora se dowoucie pozoor.

Przeczytałam wszystko. Ze zrozumieniem chyba, bo przecież były przypisy.


>
> Gratuljyruja Woom spostrzegawos'cie i akuratnos'cie we nauce szloonzkigo!
>


Powiedzcież przecie mnie, biednej adeptce śląskiego, kto jest Autorem? Sama nie
wymyślę. Widzę tylko, że tamten śląski jest trochę inny niż ten, którym teraz
szkryflacie. Ala

[jaborygyn]

Padoucie:
"Widzę tylko, że tamten śląski jest trochę inny niż ten, którym teraz
szkryflacie."

Musi byc' inakszy, kej dziepjyro dzisio wlezymy s' Niym we IX wjek?

2. "Węgieł (174) - IX wiek. Rodzinna samoobrona i rozpychanie w powinowadztwie.
Zbratanie języka z kulturą i odnotowanie Śląska.

2.1. "Wen' drowa" - Barbara.

Ktorze tam w kwioczen' (175) zgoonioone sapioom? Czudy? A skundy? Malike mi
zdajoom dyhym. Dyc' uz'drzoom tynrz samoomsz pielesz co wyzbyli.
Dyn kalupym (176), kasi rzyci zdrec' kwili (177), utoki (178) zgniez'dzic'.
Aboc' im i w glinioku toplac', miast w szlyngu mamuny (179) zabyc'? Naiwnioki.
Kaz'bys' stegno (180) niy deptou, wyrhne (181) cirzpcym (182) musiou
nadrobjous'. Kupoom jako oondys', inedy ciszczej, dyrz sroomu (183) skrycie
z siem niysli. Dzis'ko i nos lichota, we poou umrzyte z mozouu procna, lynzykym
ziymni (184), zgniecoone plosa (185). Imac' swojis'cih (186). Sage przitwiyro
oskubana guadka (187). We zgibane uostaniem, torz ku cu pilic' (188)?
Nirzni (189) w co ino insza toplaki, a wija (190) nicwiela spros'ci. Zacino
zuos'ciym, ogdybosz abysi jakisi ogar (191)?
W szlyngu (192) staduo zegue broczym, gonszczu twoor strupym w podue. Spiek
(193) wszyc'koc' w niwecz, w popioou, i tamci sadowisz w ohuap (194), tam czuda
zabydle.


(174) Kąt, zaułek
(175) jęczą
(176) pędzą galopem
(177) przeżyć chwilę
(178) schronienie
(179) błoto bogactwa
(180) ścieżka
(181) porządek prawny
(182) cierpienie, czytaj cir-zpiec
(183) gdyż przegrani
(184) z wyciągniętym językiem, zmęczeni
(185) ziemi
(186) swoji razem
(187) nage przytwierdzo tu biednych
(188) gdzie pędzić, od pilny
(189) ci na dnie
(190) wydarzenia ciebie
(191) zdobędę choćby ogórek
(192) bagno, Szlyngsk, Śląsk
(193) częste wypalanie lasu
(194) och łap

Mo cdn?

[ala100]

jaborygyn napisał:

>
> Mo cdn?
>

Co by nie miała mieć! Rozumie się, że mo!

Jaborygynie Witajcie!

> Padoucie:
> "Widzę tylko, że tamten śląski jest trochę inny niż ten, którym teraz
> szkryflacie."
>
> Musi byc' inakszy, kej dziepjyro dzisio wlezymy s' Niym we IX wjek?
>

Będzie więc cdn. Fajnie, zobaczę jak sie to wszystko rozwijało. Ponieważ jednak
unikam czytania długich tekstów z ekranu, a Wasze wymagają dużego skupienia,
wydrukowałam sobie wszystko i czytam do poduszki. Albowiem nieprawdą jest, że
rozumiem. Mało rozumiem. Chociaż są przypisy. Jak coś zrozumiem, to napiszę. Ala

[jaborygyn]

3. "Szlyngske krzepiny" - X wiek. Podział i kształtowanie zdobyczy.
Z kultu wodza gwałt ... i próby zawracania.

3.1 "Mag(a)da(ne)" Panna.

Haupa w przyk porki (949) woua, durz w ciepnioony kamjyn' (950), zgrodzoone
szpiczatym palym. Uogyn' (951) urz niy roga koontoow, postrzodka trzimany.
Jas'n' uokym z strzewia uokyn zbjyrosz, oc'wjyrz (952) skoond wshood i pouednie.
Mo sie mocno, hlywu niy roowno. Wokoong urz niy mjastka, o lidnym stadle,
opolym stojym (953). Rood wros dumna. Hopoow tu rzoondza, w same my zbrojne. Na
Paniy dali uorzym, toorz mizeri siyngoomy. Dobrou noom skoory zdziyrca.
Madziary nos najehali, kopytnym niesyni panoszoom, grabjoom. Kasi zza goor
nas'li. Siua ih, nale i w nos moc trwanio. Barzouoow wysuszyni, nory wys'lim,
koon'ca niydole wtuani? Ostali skraja gynstwy, siyu zbjyroomy oparcia.
Kwiciym, z wszegda s'pjywkym, mzykym, tanym, a i procym (955), i pjyn's'ciym
(956) odurzyni, ostalim soboom. Zaciynrzne po uupy, po niywolnego arze spinali
(957). Hropaty jym przoodzi (958). Koniska w nogue odhowane, w dyszka.
Przedniymi to wygarnio, zadniymi odbijo. Srogi zwol nastou (959), cosi byc'
z tym poczoon'c' i skozali ... na swawoli gard (960). Rzyc', igrac' i rzgac'
hasle (961). Kupa naszih we rzoondku, a wszys'ka urrznyte (962). Nigdo pusto
mahcic' (963), nigdo szkwara (964). (...)

(949) szerokość dwóch długości
(950) długość chałupy
(951) piec, komin
(952) drzwi
(953) ludne, ok. 150 osób, kilka wsi
(954) ród
(955) pro-cym, pra-nie, pierwsza praca kobiety
(956) w kwiatach, w zieleni, z muzyką, tańcem pracą i walką
(957) szli w góry
(958) dowódca szorstki w obyciu
(959) absolutna wolność
(960) kazali sobie stworzyć rozśpiewany, roztańczony gród
(961) ha-wesołe, sle-szło, rozsyłane
(962) zacięte
(963) błyszczeć
(964) rupiecie

cd bydzie!

Poznosz Szloonzouka po ... pooezyji?

[jaborygyn]

Śląską poezję spotkałem niedawno. Było to na ławeczce na rynku w Mieście Er.
Przysiadła się do mnie powabnie, kiedy obserwowałem tegoroczne maturzystki
wracające z egzaminów. Pierwsza rozmowa była krótka i dotyczyła corocznego
majowatego zauroczenia. Zdawałoby się, ze całe zajście było zupełnie
przypadkowe. Kiedy jednak się zastanowić, to widać, że czekałem na nią, będąc
już gotowy na rozmowę. Zatem już jest. I wszystko wskazuje na to, że zostanie
na dłużej.

Niniejszy tomik został napisany po polsku - co nie jest bez znaczenia, albowiem
cała robota literacka przebiegała w strukturze tegoż języka. Jednakowoż każdy
wiersz został wymyślony, jak i jakikolwiek inny tekst, który kiedykolwiek
napisałem, po śląsku. Dlatego można przyjąć, że są to swego rodzaju
tłumaczenia, które być może w tej wersji, jeżeli nie są lepsze od oryginału, to
są trochę inne. Ideałem byłyby prawdopodobnie teksty zapisane po śląsku. Tak
więc pierwsza fraza mogłaby brzmieć: "moja szlonsko poezja u kery kupuja
wiersze do naszkryflania ..." Niestety nie zostały one napisane po śląsku
z prostych powodów, ponieważ po pierwsze, do tej pory nie został on
skodyfikowany, a po drugie, jako narzędzie literackie nie posiada niektórych
terminów - szczególnie abstrakcyjnych - które mogłyby uchwycić pewne niuanse
występujące w temperaturze wiersza. Lub być może - co jest najbardziej
prawdopodobne - autorowi zabrakło umiejętności, bądź wyobraźni.

Prezentowany zbiorek dopełniają teksty w języku czeskim i niemieckim. I należy
zauważyć, że jest to dookreślenie szczególne i nieprzypadkowe, albowiem jest to
nawiązanie do tych wszystkich smutków i radości, które z większym lub mniejszym
powodzeniem próbowałem zawrzeć w poniższych wierszach.


Krystian Gałuszka

z tomiku "pomiędzy pocałunkiem anioła a zapachem wanilii"

Ruda Śląska 2004


Bandzie szloonzkou pooezyjo inicyjacyjoom dlo szkryflanygo Rzoondzynio (Goudki)?

[a1a]

jaborygyn napisał:


>
> Bandzie szloonzkou pooezyjo inicyjacyjoom dlo szkryflanygo Rzoondzynio (Goudki)
> ?

Jaborygynie, witajcie!

A co to jest 'szkryflane Rzoondzynie'? I dlaczego to drugie dużą literą?

Pozdrawiam. Ala

[jaborygyn]

Goorny Szloonzek je poukuodany wedle Prawidou "stary dymokracyje",
kaj kourzdy moge rzoondzic'.

Niy strahejcie sie!

Rzoondzic', to tyla co goudac', prawic', uosprowjac' ...

A szkryflane Rzoondzyni, to - pisany Język.

Szrajbowany uode srogi litery, bo srogy to je dloo Nous zadaniy.

[a1a]

jaborygyn napisał:

> Goorny Szloonzek je poukuodany wedle Prawidou "stary dymokracyje",
> kaj kourzdy moge rzoondzic'.

No, nie wiem... Normalnie to nazywa toto się anarchia... :)

>
> Niy strahejcie sie!
>
> Rzoondzic', to tyla co goudac', prawic', uosprowjac' ...

Pewnie, trzeba mieć gadane, żeby rządzić, bo dobrze sie wypada w telewizji. To
ważny element rządzenia nie tylko na Sląsku.

A tak powaznie, jak po śląsku będzie 'rządzić'?

>
> A szkryflane Rzoondzyni, to - pisany Język.
>
> Szrajbowany uode srogi litery, bo srogy to je dloo Nous zadaniy.

Wiem. A czy coś się zmieniło od Waszej poprzedniej tutaj bytności?

Ala

[jaborygyn]

Rządzić, rozkazywać, to po Naszymu - reskyrowac'.


Pytocie: "A czy coś się zmieniło od Waszej poprzedniej tutaj bytności?"

Przeca uo tym tytua guosi.

Zajyni My sie szloonzkoom Pooezyjoom:

" Inny koncek moge wyglondać tak: (z rękopisu)

X
moja szlonsko poezyja
u kery kupuja wiyrsze
do naszkryflania
stowo przi kożdym krziżu
kole drogi
i rzyko niy ino za poetow
a litania je richtik
kejby som anioł jom godoł
rzyko krootko
rzyko gynsto
i tak ścisko wszystko dookoła
że dobry Ponbooczek
złazi wtedy z krziża
i przitulo uod ni gowa
do serca
kej wszystko normalnieje
jej pokosmane wosy
halajom zlynkniony czos
co by był jak zawsze
jak czos "

forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=59&w=16912215&a=18359309

[a1a]

Jaborygyne, witajcie!

jaborygyn napisał:

> Pytocie: "A czy coś się zmieniło od Waszej poprzedniej tutaj bytności?"
>
> Przeca uo tym tytua guosi.

Czyli każdy Ślązak wierszami gada? :)

No tak mi sie wydawało, bo za nic nie mogłam Was poprzednio zrozumieć. Ja
inżynier jestem :(

>
> Zajyni My sie szloonzkoom Pooezyjoom:

Czytałam, czytałam... ale fakt, że dawne wątki pasikonika i gronkanotgelda. Ja
poezji oceniać sie nie podejmuję, ale to co wybraliście z 'alter galla' wydaje
mi się dobre. Czy 'alter gall' to Krystian Gałuszka?

>
> " Inny koncek moge wyglondać tak: (z rękopisu)
>
> X
> moja szlonsko poezyja
> u kery kupuja wiyrsze
> do naszkryflania
> stowo przi kożdym krziżu
> kole drogi
> i rzyko niy ino za poetow
> a litania je richtik
> kejby som anioł jom godoł
> rzyko krootko
> rzyko gynsto
> i tak ścisko wszystko dookoła
> że dobry Ponbooczek
> złazi wtedy z krziża
> i przitulo uod ni gowa
> do serca
> kej wszystko normalnieje
> jej pokosmane wosy
> halajom zlynkniony czos
> co by był jak zawsze
> jak czos "
>

Co to znaczy 'halajom'?

Pozdrawiam. Ala

[jaborygyn]

Uoon Ci to!

Pooyjta, kjery jeszcze szkryflo po polsku, ale mys'li po goornoszloonzku.


A co do halanio?

Halac', to po Waszymu - głaskać.

Niy mylcie ze hajoom, bo przi ni idzie nahytac' lebo uobcis'!

ANOONZA

[a1a]

Jaborygynie,

przyciągłam Anoonzę 'alter galla', bo powala wyglądem, no i chciałam zapytać
Was, co to znaczy, że mu 'przaje'?

ANONS

Mariuszowi


mój niemy język
jest ciągle cieńszy i nikły
jak skóra mej babci
przed odejściem do nieba
nie słyszę go już
mimo że nieustannie do mnie wraca
kiedy formułuję myśli
pisząc lepszy czy gorszy wiersz
albo kiedy stojąc w kolejce
kobieta kupuje dwie żymły
kołoczek i bryjtki wraca
zaglądając mimochodem
w moje pociemnaiłe oczy

mój niemy język jest
jak cień stojący
po drugiej stronie słońca
nie słyszę go już

ale wiem
że jest ze mną
i przaje mi


jaborygyn napisał:

> A co do halanio?
>
> Halac', to po Waszymu - głaskać.
>
> Niy mylcie ze hajoom, bo przi ni idzie nahytac' lebo uobcis'!
>

Ale bo przi w hajoo to już idzie :)

Pozdrawiam. Ala

[jaborygyn]

"Przaje Mi" idzie tuplikowac' roztomajcie.

Tak jak polsky - "kocha mnie".

Kej idzie na tyn przikuod uo Dziejcia, to swojym sie przaje mjyuos'nie, po
rodzicielsku, a cudzym sie przaje po bratersku (lubi).

Kobjyta kjero przaje swymu Hopu, mo Go rada.

Tanty Yrmgardka Mi pszoli i pszajoom, bo`h uod ni`h dostowou za bajtla maszkyty
i roztomajte gyszynki, a tero daruje Mi swoja Pamjyn'c'.

Szuo by pejdziec', co przoonie tak jak kochanie moge mjec' roztomajto hica
i moc.

Ale zowdy wyciyko z Dobrocie i Bogajstwa ludzki Uosoby.

[a1a]

jaborygyn napisał:

> "Przaje Mi" idzie tuplikowac' roztomajcie.
>
> Tak jak polsky - "kocha mnie".
>
> Kej idzie na tyn przikuod uo Dziejcia, to swojym sie przaje mjyuos'nie, po
> rodzicielsku, a cudzym sie przaje po bratersku (lubi).
>
> Kobjyta kjero przaje swymu Hopu, mo Go rada.
>
> Tanty Yrmgardka Mi pszoli i pszajoom, bo`h uod ni`h dostowou za bajtla
maszkyty
>
> i roztomajte gyszynki, a tero daruje Mi swoja Pamjyn'c'.
>
> Szuo by pejdziec', co przoonie tak jak kochanie moge mjec' roztomajto hica
> i moc.
>
> Ale zowdy wyciyko z Dobrocie i Bogajstwa ludzki Uosoby.

Dziękuję. Sama chyba bym nigdy na to nie wpadła, bo niby z kontekstu cos
takiego wynika, ale słowo było całkowicie dla mnie nowe.

Raczej wydawało mi się, że ta ostatnia linijka taka jest 'niedokończona', bo
czytałam to tak: prza je mi... Coś w stylu: przecież jest to... :)

Ciekawe skąd sie wzięło. Znaczy - etymologia jaka?

Pozdrawiam. Ala

[jaborygyn]

Pewnos'cie niy moom, ale moog`eh bez swoje lata spomjarkowac' irze:

Mjyndza Naszymi Ludz'ma barzi sie to suyszy jako - pszaje.

Pooyjt, taky je Jego dobre Prawo, szkryflo - przaje.

A przaje wywjood by niyjedyn uode - Przijouciel.

Tyla co polski przyjaciel, to nie to samo co goornoszloonzki Przijouciel.

Tyn uostatni, to - krewny.

A Przijoucielstwo, to pokrewien'stwo.

Na polskigo przyjaciela My prawjymy - Kamrat.
Przyjaciółka - Kamratka.
A przyjaźń - Kamractwo, przyjaźnić się - kamracic' sie.

Szuo by pejdziec', Pooyjt wywjood "przaje mi" uode relacyje we pokrewjyn'stwje.
(Ooumy do Niego - babcie do Poety).

Wjynkszoom i szyrszoom kupkoom Naszyh Ludzioow, ze kjerymi soom My we dalszy
relacyji niz'li Przijoucielstwo soom te, kjeryh mjyujymy.

Kjerym pszajymy. I na tyh padoomy - Pszosiele.

Wjynze ze krwje szuo by zwac' - Przijoucielstwym,
a wjynze ze Mjyuos'ciy - Pszocielstwym.

Bez to tyrz morzno szuo by pejdziec', co:

przaje Mi - darzy uczuciem matczynym, ojcowskim, siostrzanym, rodzinnym, ...
pszaje Mi - darzy miłością (ludzką, boską, bez związków krwi).

Ale czy tak je po Prowdzie? Przisioongou niy banam!

[ala100]

Jaborygynie, witajcie!

jaborygyn napisał:


> Tyla co polski przyjaciel, to nie to samo co goornoszloonzki Przijouciel.
>
> Tyn uostatni, to - krewny.
>
> A Przijoucielstwo, to pokrewien'stwo.
>
> Na polskigo przyjaciela My prawjymy - Kamrat.
> Przyjaciółka - Kamratka.
> A przyjaźń - Kamractwo, przyjaźnić się - kamracic' sie.

Dziękuje za wyjaśnienia.


>Szuo by pejdziec', Pooyjt wywjood "przaje mi" uode relacyje we pokrewjyn'stwje.
> (Ooumy do Niego - babcie do Poety).

Tutaj nie bardzo rozumiem. Czy to "Ooumy do Niego" oznacza takie normalne "do",
czy tworzy dopełniacz?



> przaje Mi - darzy uczuciem matczynym, ojcowskim, siostrzanym, rodzinnym, ...
> pszaje Mi - darzy miłością (ludzką, boską, bez związków krwi).

No - będą problemy z pisownią. :)


>
> Ale czy tak je po Prowdzie? Przisioongou niy banam!
>

Banam? Składam?

Pozdrawiam. Ala

[jaborygyn]

Witejcie Ala100!

Pejdziou`eh na uostatku:

"Przisioongou niy banam!"

A Wy pytouciy:

"Banam? Składam?"

"Banam" to tyla co po polsku "będę".

A we coukos'ci: - "Przysięgał nie będę!"

[dialektolog]

a1a napisała:

> A tak powaznie, jak po śląsku będzie 'rządzić'?
>

Reskiyrować?

[jaborygyn]

Gynau!

Tyla, co Nasze Ludzie padajoom to twardzi: reskyrowac'.

Ale " reskjyrowac' ", tyrz sie cynsto suyszy.

[jaborygyn]

Mój Śląsk jest niewidoczną stroną księżyca.
Jego prawda pozostaje w cieniu, niewidzialna
dla oślepłych jego cudzym światłem,
kłamiącym w żywe oczy.

Mój Śląsk jest mroczną stroną księżyca.
Nikt, kto łaski pańskiej, okruszyny władzy oczekuje,
spojrzeć tam się nie odważy.

Jan Goczoł, Mój Śląsk (1991)

Naszy Rzoondzyni inspiracyjoom dlo Poloukoow?

[jaborygyn]

Uoboczcie, jak Nasz zwrot "tak po Prowdzie", kjery i u Mje idzie noon's', stou
sie terouzki modny we uokrys'lyniu, kjere urzywo prawje kourzdy Polouk pod
postacioom - "tak naprawdę ...".

Cy by Polouki na Nasz muster naczyni mjyniac' swoja Goudka?

Naszy Rzoondzyni inspiracyjoom dlo teroz'niejszyh Poloukoow?

Górnoślązacy, których z powodów politycznych zabrakło w "Ustawie
o mniejszościach narodowych i etnicznych", a których w Spisie Powszechnym
zaewidencjonowano przecież conajmniej 173 tysiące 200 osób wśród polskich
obywateli, jednak znacząco i realnie oddziałują na zachowania językowe 40
milionowego narodu.

Bezosobowo?

[jaborygyn]

Kej weznymy i zagloondnymy na ta Robota podle mustra processowygo podyn's'cio,
bardzo tero modernygo, to trza se tyrz zawczasu forsztelowac' jak te Naszy
Rzoondzyniy (Goudaniy) ban'dziy kejsik wygloondac'?

Za jakesik fynfzcig lout rymowanka na Gody bandziy wygloondaua morznou tak:

When snow leci na trotuar
And the children happy are,
When kniouzdoowka on the street,
And we all a grzooniec need,
Then you know, te wydarzyni:
Yes, it's Borze Narodzyni.
All park-place soom jurz zajmniynty,
People karycoom jak najynty,
Tesco, Karfur, Hypernovo,
Goroonczka przedzawauowo
Shopping krizbaumowe things
And the Christmas bell rings.
Mother in the kitchen bakes
Mocka, pjernik, karpje makes
Daddy zas' w living cimmerze
Hojinka postawi Cerze
He is hanging boombki szklany,
Where drabinoom he dostaniy...
Finally rodzinka couko
W living room'ie sie napotko
Now sings the happy family
"Oh, what a wonderful christmas tree"
And in the house korzdyn pryndki
Roz-packing swojy gyszynki.
Mutter skukane finds pod hojinka
Gorki z tefloonym i nowo szminka,
Vater gets socks and new pilotka,
Children bawidouka i shirts na przidouwka.
Prezidynt speaks potym on TV,
Wszysko around in harmony...
...podwjel Ci mother do kitchen niy poszua
i srogi fire w piecu niy noon'dua.
And so comes brave fojerwero,
Na wszysko ready i bardzo siy staro
And they bring very long szlauhy
I drabiny swy dugauhny
uotwarli vyntile i water arz hlupje,
Christmas is tera pewnikym w .....
Merry Christmas, merry Christmas,
Hear the music, enjoy tyn czas,
Dadosnyh Godoow, wysouyh S'wjoont,
Merry Christmas, winszuja stoond...


A morzno inakszy?

[ardjuna]

jaborygyn napisał:

> uotwarli vyntile i water arz hlupje,
> Christmas is tera pewnikym w .....

Pięć kropek, pięć liter... Arszu? Assie? Kurde... Ryma, panie, nima :( hehe

[jaborygyn]

Lepi se idz'cie do goornoszloonzkigo zogroodka, to Woom gupje mys'li
wywjetrzejoom!

A jak uoon wygloondou, we z'dziebno inkszym mustrze (notacyji) Naszygo
Rzoondzynio, wejzdrzijcie se nirzyj:

Ślonsko zegrodka


Człowiek łod downa chcioł być blisko prziyrody.
Na łostatku nie wiadomo na wiela je nom teskno za piyrwej straconym rajem,
skond nos Ponboczek wygnoł, a na wiela je w nos starodowno pragliwość przijścio
nazot do lasa, kiery my sami łacno chynyli, a kiery dzisio sami dycko za fest
rznymy.
Momy sie dobrze tam kaj je paradiz, a z drugij strony je nom teskno za tymi
gojami, kiere tukej piyrwej bywały.
Taki też, kole naszych chałpow place łobiyromy na zegrodki.
Swoja zegrodka, kiero mo być piykno, a jeszcze ku tymu mo dować pożytek, mo być
trocha jak tyn paradiz, a trocha jak tyn goj.
Zegrodka mo być jako to istne ustroni, a zaros potym tom paradnom siyniom przed
chałpom, kiero gospodorzowi gańby nie prziniesie.
Pierwej w zegrodkach gospodorz - siodłok a wszyjscy kierzy śnim pomiyszkiwali,
chań poczywali w niedziele i świynta, a przi tym zegrodki były prziydomowymi
warzywnikami, kaj flancki były rosły w karejkach, abo na żyłach, a krze i
gałynzie w rajach, abo kej zogrodki były myjsze w rajkach, rajankach,
rajeczkach.
Zegrodki, sady, sadki dowały owoc kiery potym robotne ślonzoczki przerobiały na
powidła, zofty, musy a inksze szpcyjały.
Wiejsko zegrodka na Ślonsku Zielonym pasuje do przemian por roku w naszej
czynści Europy.
Piyrwej dycko zegrodki obsadzywane były szczepkami z lasa, abo flanckami kiere
szło dostać z baumszule ode dwora, abo lecykandy szło też pomiynić ze
somsiadami.
Zegrodka miała potym dować wszysko to co było poczebne na beztydzień, a ku tymu
jeszcze miała dować wszysko to co było poczebne ku świyntom kościelnym, i
hromadnym.
Bez to krom: grincojgu, zieliny, stromow, gałynzi i krzy owocowych, na
zegrodkach specjalnie krziły się flace kiere dowały szmuk, a te potym trefiały
ku ołtorzom przi rostomańtych łobrzyndach Kościelnych, abo ku kapliczkom i
krziżom przi miedzach i drogach pojszczod pol.
Na chwila wlezymy do takij zegrodki co by napatrzeć sie na rywiki, flora,
kwiotki i zieli, bes kierych ani ważno uroczystość Kościelno, abo hromadno we
wsi, ani jodło w niedziela a nabestydziyń nie byłyby tak pełne symboli
swionzanych z ziymiom, a ku tymu miały w zocy szumność Ponboczkowych darow.

www.szendera.com.pl/zgodki.doc

[jaborygyn]

Kej sie pytouciy, to trza Woom uodpedziec'. Za rajoom.

Dzisioj uo:

"Po drugie, warto się zastanowić, czy śląska ortografia ma służyć do oddania
wymowy wszystkich śląskich gwar, czy jednej tylko. Innymi słowy, ma czy nie
ma być narzędziem tworzenia śląskiego języka narodowego."

To co Wy tukej zwjycie "śląskimi gwarami", dloo Nous Goornouszloonzoukoow
coukym cousik inkszygo znacy.

"Tyn to mo gwara" - padoomy wprowdziy niyrouz, ale idziy wtynczos uo to, irze
kjerysik, uo kjerym je goudka, mo mocny gos.

"Mówi donośnym głosem" - szuo by pejdziyc' po polskymu.

Po ty gos'ny Goudce niyjedyn i Mje poradzi poznac', kym `eh je, tak jak
i inkszyh z Naszyh Ludzioow.

S'mjeja siy zouwdy na spoomniyni zdarzyni nade polskym morzym, kej zaniym`eh
zdoonrzoou uotworzic' gamba, Soomsiadka ze jednygo tisza przi kjeroom my
joudali fesper padali: " ... a to Pan ze Śląska?"

Bez to niy bardzo mogam spokopic' uo cym Wy prawiciy, kej padouciy "śląskie
gwary"?

Wedle tyoryjoow Rehtoroow, inkszyh uczoonyh i Nous samyh, naszy Rzoondzyni
(Goudka) przinoulerzy do kryoloow.
Jynzykoow, kjere siy tworzoom kej Ludzioom roztomajtyh Nacyjoow prziuazi siy ze
soboom dogoudac'.

Wtynczos szuo by pejdziec', co mooma do czyniynio ze takoom procesoom, jak we
uosprowce "Robinson Kruzoe", kaj Uoon soom i Pjyntaszek pokozouwali na
roztomajte rzecy i wymouwjali je podle swojigo Jynzyka, i tak siy uczyli jejih
Mjanoow.

Tak pewnikym boouo jurz we douwnyh latah, kej Cyryl i Metody, coby byc' blirzy
Nous, pociepli szrajboong Nowiny we Latinum, a naszykowali Joom przed Nous we
cyrylicy, kjeryj muster boou barzi przidajny do szykowanio uozprouwki ze Nooma.

Tak pewnikym boouo tyrz, kej prziszuo Noom sie stykac' ze inkszymi Nacyjooma,
co ku Noom s'cioongauy. Uod kjeryh cosik My brali do Naszygo Rzoondzynio i co
niykej i we jejih "gwarah" uod Nous uostouwauo.

Przikuodym soom i teroz'niyjsze lata, kej to przibyue ku Noom uostatkym, nie ze
swoji Wole, Polouki ze Kresoow Stary Polski, skirz koontaktoow z Nooma naczli
przipasowywac' swooj polski Jynzyk ku lepszymu Go spokopjyniu bez Nous.

Morzno taki, podrasowany Jynzyk inkszy Nacyje na potrzeba drugi idzie wtynczos
zwac' "gwaroom Jynzyka"?

Ale niy tyko siy to Naszyg Rzoondzynio!

Uoone siy niy "naginauo ku drugym" jyny nabjyrauo do Sia, nowe cudze suowa.
Tak boouo uostatkym na tyn przikuod ze coukoom kupoom tehnicnyh nazwoow, kjere
prziszuy ku Noom za Wilusia ze mjymjeckigo lebo terouzki przikludzane soom ku
Noom ze angolskigo.

Na tymat gwaroow goornouszloonzkih Jynzyka polskigo niyjedne jurz naszkryflali
polsky Uczoony. Majoom Je za abfale felernygo polskigo Jynzyka?

Bez to bez lata ze takoom zarzartos'cioom Rehtoory po Szkouah prostowali
te "goornouszloonzky gwary", coby siy stouwauy polskym Jynzykym we Goornym
Szloonzku?

Niywjela do terouzka Uoone zdziauauy, bo niy moguy pojoon'c', irze majoom do
czyniynio ze kryolooma Goornouszloonzoukoow.

Kryole goornouszloonzky same tyrz siy mjyndza soboom mjynioom roztomajtymi
farbooma skirz tygo, co na roztomajtyh tajlah Goornygo Szloonzka mjeli My do
czyniynio ze inkszymi Nacyjooma, we inkszy proporcyji i pod inkszoom pressoom.


Na tymat Naszygo Rzoondzynio, wedle jynzykowygo zortowanio przinoulerznygo do
kryoloow, jakosik polsky Rehtoory niy piszoom nic!

A przeca i procesa przisposobjanio we Naszym Rzoondzyni suowoow uode Poloukoow
tyrz je bardzo interesant.

Ale My to poradzymy spokopic'. Polouki dali soom zapatrzoone ino we Sia!

Karlusy! Szykujyma siy na Walyntygo?i

[jaborygyn]

Przaja Ci, mooj Dziubecku!

"Shodzi Mi suooneczko s pos'rodka niyba. Do Ciebje kohanku pisac' Mi trzeba.
Niy z daleka, niy z bliska, niy z wysoka, niy z niska, niy z wjyrha,
niy z doua, jyno z uojcowskigo stoua... I ty tyrz kohanku mys'li dycki uoo Mje,
i niy spuszczej Twojih siwyh uoczkoow zy Mje... Zrobjoou`es' Mi w sercu mojym
srogoo szrama. Tyj Mi rzodyn niy zagoji, jyno Twoja szczyros'c', kjejby sie Noom
powroociooua Naszo pjyrszo Mjyuos'c'."

Karlusy! Szykujyma siy na Walyntygo?i

[ala100]

jaborygyn napisał:

> Przaja Ci, mooj Dziubecku!
>
> "Shodzi Mi suooneczko s pos'rodka niyba. Do Ciebje kohanku pisac' Mi trzeba.
> Niy z daleka, niy z bliska, niy z wysoka, niy z niska, niy z wjyrha,
> niy z doua, jyno z uojcowskigo stoua... I ty tyrz kohanku mys'li dycki uoo Mje,
> i niy spuszczej Twojih siwyh uoczkoow zy Mje... Zrobjoou`es' Mi w sercu mojym
> srogoo szrama. Tyj Mi rzodyn niy zagoji, jyno Twoja szczyros'c', kjejby sie Noo
> m
> powroociooua Naszo pjyrszo Mjyuos'c'."

Jaborygynie, witajcie!

To już wiemy, jak Karolina miłość po śląsku wyznaje, no a jak to robią Karlusy?

PS

A tytuł taki po to, żeby sie mieć na baczności?

[jaborygyn]

"Ja22ek" padajoom:

"Po drugie, warto się zastanowić, czy śląska ortografia ma służyć do oddania
wymowy wszystkich śląskich gwar, czy jednej tylko."

Jake "gwary" Karlusie? Jake "gwary"?

Kreol goornouszloonzki!

Nojs'wjyrzszo zwada we ty tyjmje, znod`eh we buhu
"Nadciągają Ślązacy. Czy istnieje narodowość śląska"
pod redakcyjoom Lecha M. Nijakowskigo.
Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Towarzystwo Przyjaciół Śląska, Warszawa 2004

Tam uode stroonicy 187 noon'dziecie se text Bogusława Wyderki
"Język, dialekt czy kreol?".


Górnośląskie kreole

Na bazie poglądu o odrębności językowej Ślązaków zrodziła się teoria kreoli
górnośląskich, która zdaniem jej autora, Tomasza Kamuselli (11), naukowo
wyjaśnia i udowadnia językową odrębność i samodzielność Śląska (12).

Budowanie modelu stosunków językowych na Śląsku rozpoczyna autor od krytyki
polskich badań językoznawczych, których wyniki, podporządkowane
nacjonalistycznym celom państwa polskiego, miały "uzasadnić inkorporację
Górnoślązaków do narodu polskiego na gruncie ich przynależności językowej".

Językoznawstwo, stosując fałszywe założenia metodologiczne i manipulując
wynikami badań, propagowało mit odwiecznej polskości tego regionu.
Językoznawstwo polskie nie było zdolne do obiektywnego opisu rzeczywistości,
posługiwało się bowiem nieostrym terminem "gwara". Używanie owego pojęcia jest
nadużyciem, ponieważ sugeruje jednolitość (homogeniczność) górnośląskich form
językowych, innymi słowy kreole górnośląskie niesłusznie nazywa się gwarami
śląskimi. Ponadto ten ostatni termin jest motywowany politycznie, ponieważ
udowadnia, że "gwara" ta stanowi język staropolski lub "dialektalną" odmianę
standardowego polskiego. Po tej dogłębnej diagnozie stanu dialektologii
polskiej i jej metodologicznej mizeroty proponuje autor własne ujęcie
metodologiczne, mianowicie: teorię wykształconą w latach siedemdziesiątych-
osiemdziesiątych przez językoznawstwo światowe, która pozwoli "analizować
górnośląskie formy językowe i uniezależnić proces takiej analizy od
ideologicznych potrzeb nacjonalizmu". Ową nową światową teorią, w ramach której
autor badał kształtowanie się stosunków językowych na Śląsku, stała się teoria
tzw. języków kreolskich.

(11) T.Kamusella, Kreol górnośląski, "Kultura i Społeczeństwo" 1998, nr 1,
s.73-84.
(12) Swoje poglądy wyłożył T.Kamusella również w innych publikacjach, zob. O
formach językowych używanych na Górnym Śląsku w przeciągu dziejów, "Sprawy
Polityczne" 2001, ne 5/11, s.124-147; Schlonzsko: Horni Slezsko, Oberschlesien,
Górny Śląsk, Elbląg 2001.

[jaborygyn]

Szloonzko uortografijo jurz niydugo przidajno tyrz bydzie
przi sprowjaniu po goornouszloonzku nahrihtoow we Televizyji:

miasta.gazeta.pl/czestochowa/1,48725,2564001.html
Wtynczos se gymitlih siyndymy przed telewizorym, podziwoomy i posuhoomy
wjes'cioow ze S'wjata przi piwje.

A piwo, poo naszymu - to bjyr!


Bjyr - szloonzki trunek, na rados'cie i frasunek!


Bjyr - to insztrumynt. Hoc' niy jak klawjyr.
Do przibadanio Dziecek - je malcbjyr.

Zas' przed Niywjasty - to niypojynte?
Wszyske to wjedzoom. Stouwjajoom ... rzniynte!

Na zima niykej i przed dziwokoow,
do szopki lejoom trzi zorty sokoow.

Coby kopf-szeloont byc' i sie zagrzoc',
poua gorkigo trzeba se doloc'.

Eht piwjorz cioongnie, zaniym na fleku,
gorzke, klar, z rantym, coukym poleko.

Bez to mu styknie na wszysko czasu.
Zwada, uosprowka i kooncek szpasu.

Po tym poznajoom Wous i tyh z Gruby!
Zouwdy trefjoucie se ... do bjyrsztuby?

z "pasikoonikowy" becki

forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=59&w=16912215&a=21000940


Toż we tym szczyńście - tela łostało
Biyr jako downiyj se tu pijało
Tako i dzisioj słepiymy chyntnie
Niym w ślypkach ździybko zrobi sie myntnie

Dyć fest pszoć Ślonzek nom to niy wadzi
Bardzi swyj ziymi my som tyż radzi
Ciyngym na szłapach tykej stojymy
Silesia matkom - to zowdy wiymy.

"broneknotgeld"

[balamuce_kobiety]

Post ciekawy, aczkolwiek wydaje mi się mało prawdopodobny w realizacji.
Już mówię dlaczego.
Skoro co dziesiąty (może nawet mniej) Polak w ogóle zna zasady narodowej
ortografii i interpunkcji, to po co tworzyć, bądź co bądź, w tym
kraju "kolejną" ortografię, którą mało kto będzie przestrzegał, a wśród "nie
swoich" zupełnie niezrozumiała i nieprzydatna? Tylko jakiś miłośnik językowy!

[efedra]

balamuce_kobiety napisała:

> ... to po co tworzyć ... "kolejną" ortografię, którą mało kto będzie
przestrzegał

KTOREJ ... bedzie przestrzegal, a nie KTORA.

Wiesz, balamuce, my tu bardzo chetnie i milo witamy nowych ludzi, ale pod
jednym warunkiem - ze nie sa zadufane w sobie i od progu nie pouczaja
wszystkich naokolo. To, ze robisz bledy w kazdym swoim teksciku, to pol biedy -
moze sie tu czegos nauczysz. Gorzej, ze zjadles wszystkie rozumy.
pzdr,
e.

Postscriptum

[efedra]

efedra napisała:

> ... my tu bardzo chetnie i milo witamy nowych ludzi, ale pod jednym warunkiem
- ze nie sa zadufane w sobie i od progu nie pouczaja wszystkich naokolo.

Napisalam "ludzi", a w dalszej czesci zdania myslalam "osoby" - dopiero teraz
to zauwazylam. Kajam sie i wstydze, ale to przeoczenie.

[jaborygyn]

Widza, co niy yno Niywjastoom bamoon'cicie we gowah!

Na poczoontek rzykna, co rzol Mi tyh Poloukoow, kjere niy znajoom swoji
uortografije.

Ale to je rezultata Jejih staranio i akuratnos'ci.

Ze Nooma je coukym cosik inkszego. Noom to nigda niy boouo dane!

Zbrziduo jurz Noom dukanie buhoow i cajtoongoow we cudzyh jynzykah i
tuplikowaniy se ih na Nasze.

Same Rzoondzyni po blisku tyrz jurz niy styknie, kej Nous inksze porozciepowali
po coukym S'wjecie.

Coby se pogoudac' ze drugym Goornoszloonzoukym, niykej trza ku Niymu to
naszrajbowac'. Bez internec lebo sms-ym posuac'. I to tak, coby sie tyn istny
moog forsztelowac' respoondynta i posuhac' melodyje Jego goudki!

A to niy je taky ajnfah.

[jaborygyn]

Przeca to niy uo Wasz Kraj sie uozhodzi, yno Ziymjo goornouszloonzkih
Aborygynoow!

Naszy Rzoondzyni, Goudka cy Prawjyni, jak kcoom inksze.

I to niy yno we goudce, ale przede wszym we szrajboongu. Internecowym tyrz.

"Pasikoonik" na tyn przikuod mo take tuplikowaniy we ty zwadzie:


"Kej to przed Dziejcia! Coby uod nula
mooguy sie uczyc' po szloonzku fulac'!

I przed Goroli co kcoom se dukac'
ze buha tako, co do sie suhac'.

Zas' "u" mo u Nous jurz swoje place,
kej z'le cytane - erbuy by w glace.

Cingi cy muki darmo jym douwac',
kej z'le z szrajboongu banoom wymouwjac'.

Polouki jedne u Sia "o" majoom,
Goornoszloonzouki "tuploong" howajoom.

I niy uominie tego jurz rzodyn,
inacy boouo by - szkodyn godyn.

Ale kej skirz Mje Wous wez'nie ora,
kuknijcie s'lypjym se do Gregora.

www.echoslonska.com/0304/GrzegorzWieczorek_Poradnikjynzykowy.htm

Tam jeszcze inkszy muster noon'dziecie,
na ta "bestyjo" - kjery niy znocie. "

forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=423&w=14038356&a=21568360

[jaborygyn]

Rejestacyjo Goornouszloonzki Goudki.

ISO 639 Request Form
Request for new language code

Name(s) of language (English):
(Required)
silesian

Name(s) of language (French):
silesien

Reference where found:
the language is in use at the area of Upper Silesia(Poland,Czech Republic) and
at the German area

Name(s) of language (indigenous):
ślůnsko godka

Reference where found:
Biblioteka Śląska, Poland Katowice pl. Rady Europy 1

Chose publications in silesian



1. Anegdoty, humoreski i żarty ludu śląskiego / gathered, selection
performed and elaborated, Aleksander Widera; [ilustrations Ireneusz Botor]. –
Katowice : Śląski Instytut Naukowy, 1983. – 273, [3] pages : ilustrations
colored ; 21 cm. – (Silesiana)

2. Boju, boju bojka : wybór baśni śląskich / gathered, elaborated and
preface provided Dionizjusz Czubala, Marianna Czubalina, Aleksander Wilkoń ;
[ilustrations Ewa Szwarc]. – Katowice : Śląski Instytut Naukowy, 1987. – 376
pages: ilustrations (inclusive colored) ; 21 cm. – (Silesiana)

3. Buczyński Jerzy Bojdy ślónskie / Jerzy Buczyński. – [Zabrze] : Ruch
Autonomii Śląska ; Narodowa Oficyna Śląska, 2004. – 162, [2] pages ; 21 cm

4. Bugla Wiktor, Pod zajlbanom : wiersze gwarowe / Wiktor Bugla ; draws
Kazimiera Drewniok]. – Racibórz : PPHU [Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-
Usługowe] „Baretex”, 2001. – 52 pages, ilustrations; 23 cm

5. Całek Szczepan, Gwara górnośląska / elaborated Szczepan Całek. –
Kraków : ASSiMiL Polska, cop. 2002. – 95 pages: ilustrations; 15 cm. – (Języki
Obce w Podróży)

6. Dzierżawa Bogdan, Z biegiem Rudy : opowiostki i beranie po śląsku /
Bogdan Dzierżawa. – Chorzów : „Itatis”, 2002. – 219 pages: ilustrations; 22 cm

7. Koszyk Szymon, Pogwarki opolskie : wesołe goudki i statecne łosprouwki
jakotez róztomajte śpiywki ze strón łodrzańskich / elaborationSzymon Koszyk. –
Katowice : Śląsk, 1959. – 151, [1] pages: ilustrations, errata. ; 25 cm. –
(Biblioteczka Okręgu Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich w Opolu; volume 1)

8. Koszyk Szymon, Wyzwiska, przezwiska i dosadne wyrażenia Opolan / Szymon
Koszyk. – Opole ; [brak wydawcy], 1956. – pages107-119, [1] ; 21 cm,
ilustrations from Kwartalnika Opolskiego nr 1(5) z 1956 r.

9. Lelonek Maria, Klachula Cila / Maria Lelonek ; ilustrations Kazimiera
Drewniok. – Chorzów : „Itatis”, 2000. – 151, [3] pages: ilustrations 21 cm

10. Ligoń Stanisław, Bery i bojki śląskie / Karlik z „Kocyndra”
[nickname]. – Katowice : Skład Główny Księgarnia i Drukarnia Katolicka, Spółka
Akc., 1931. – 2 tom volume; 20 cm volume1. – 219, [1] pages, [1] board
volume 2. – 223 pages

11. Ligoń Stanisław, Jako praca tako płaca : (inscenizacja warzywnicza z
śląskiego ogródka) / gathered Stanisław Ligoń after pattern J. Banachowej. –
Katowice : Śląska Izba Rolnicza, 1935. – 20 pages 20 cm

12. Lysko Alojzy, Boże strony : rozprowki i wspominki spod Pszczyny /
Alojzy Lysko; [ilustrations Józef Kłyk]. – Bojszowy : author publisher,2003. –
145, [1] pages: ilustrations 29 c

13. Lysko Alojzy, Duchy i duszki Bojszowskie : opowieści ludowe z Górnego
Śląska / Alojzy Lysko; [ilustrations Roman Nyga]. – Bojszowy : Stowarzyszenie
Miłośników Ziemi Rodzinnej „Korzyniec”: Urząd Gminy, 1992. – 167 pages, [12]
pages, colored boards : ilustrations; 29 cm

14. Lysko Alojzy, Klechdy pszczyńskie / Alojzy Lysko ; ilustrations.
Ireneusz i Sonia Botorowie. – Łaziska Górne : Elektrownia Łaziska. Fundacja
Pracownicza „Pro-Eko”, 1997. – 114, [2] pages: ilustrations;29 cm

15. Łabońska Elżbieta, Ślónskie parszczynie / Elżbieta Łabońska. –
Chorzów : „Itatis”, 2001. – 143 pages: ilustracje ilustrations; 21 cm

16. Majowski Jan, Godki Hanika / Jan Majowski. – Mikołów : „Tolek”, 2002. –
84 pages[3] pages: ilustrations; 21 cm

17. Myszyńska Anna, Śląskie rozprawianie / Anna Myszyńska. – Biała
Prudnicka : Bialskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe ; [Prudnicki Ośrodek
Kultury, 1999]. – 198, [1] pages, [4] pages board : colored ilustrations; 24 cm

18. Olesch Reinhold, Der Wortschatz der polnischen Mundart von Sankt
Annaberg / Reinhold Olesch. – Berlin : Osteuropa-Institut. – 24 cm. -
(Veroffentlichungen der Abteilung für Slavische Sprachen und Literaturen des
Osteuropa-Instituts (Slavisches Seminar) an der Freien Universitat Berlin ;
17) volume 1. – 1958. – [8], XLVIII, 430 pages volume 2. – 1959. - [6], 248,
[1] pages

19. Paciok Rudolf, Fyrcok za briftryjgra czyli Część I (reedition) i część
V (continuation) / Rudolf Paciok. – Żory : Miejski Ośrodek Kultury, cop. 1998. –
373 pages; 21 cm cover’s title : Fyrcok za briftryjgra part1 i part5

20. Paciok Rudolf, Fyrcok / Rudolf Paciok. Część 2. – Żory : Miejski
Ośrodek Kultury, cop. 1994. – [4], 187 pages: ilustrations; 20 cm

21. Paciok Rudolf, Giskana od Fyrcoka (Fyrcok część III i IV) / Rudolf
Paciok. – Żory : Miejski Ośrodek Kultury, cop. 1996. – 248 pages: ilustrations;
20 cm

22. Paciok Rudolf, Pofyrcokowe skojarzynio czyli Fyrcok część 6 / Rudolf
Paciok. – Chorzów : „Itatis”, 2001. – 284 pages: ilustrations; 21 cm

23. Piegza Karol, Sękaci ludzie / Karol Piegza. – Ostrawa : Wydawnictwo
Okręgowe, 1960. – 109, [3] pages; 21 cm

24. Piegza Karol, Tam pod Kozubową : jabłonkowskie opowieści ludowe / Karol
Piegza ; [introduction, epilogue, glossary and vocabularyDaniela Kadłubca}. –
Ostrava : Profil, 1975. – 134, [5] pages: ilustrations; 21 cm

25. Probosz Jerzy, Wesele górali istebniańskich : widowisko regionalne w
czterech odsłonach / Jerzy Probosz ; [ilustrationsJan Wałach]. – Cieszyn :
Towarzystwo Miłośników Regionu Istebnej, Jaworzynki, Koniakowa : „Interfon”,
[1999]. – 56 pages; ilustrations;21 cm

26. Roztomili ludeczkowie ... : collection of stories rewarded in I
Competition of Knowledge of the Dialect at Śląsk Cieszyński/ [redactor Maria
Broda et al.]. – Skoczów : Towarzystwo Miłośników Skoczowa, 1998. – 32 pages:
ilustrations;21 cm

27. Roztomili ludeczkowie ... : collection of stories rewarded in I I
Competition of Knowledge of the Dialect at Śląsk Cieszyński / [redaction
Józef Drabina, Witold Kożdoń, Robert Orawski]. – Skoczów : Towarzystwo
Miłośników Skoczowa, 1999. – 40 pages: ilustrations;21 cm

28. Roztomili ludeczkowie ... : collection of stories rewarded in III
Competition of Knowledge of the Dialect at Śląsk Cieszyński / [redaction
Maria Broda et al.]. – Skoczów: Towarzystwo Miłośników Skoczowa, 2001. – 40
pages: ilustrations; 21 cm

29. Rucki Jerzy, By uchronić od zapomnienia : zbiór wspomnień z młodości w
gwarze zakątka istebniańskiego / Jerzy Rudzki. – [Cieszyn] : Macierz Ziemi
Cieszyńskiej, [1998]. – 218, [2] pages: ilustrations ;24 cm

30. Rucki Jerzy, Rymy znad Czadeczki / Jerzy Rucki ; selection and preface
Edmund Rosner. – Cieszyn : Macierz Ziemi Cieszynskiej, 1985. – 31 pages;17 cm

31. Steuer Feliks, Ostatni gwojźdźaurz / F. Res [nickname, name of athor
Feliks Steuer]. – Katowice : [lack of publisher], 1935 (Katowice : Księgarnia i
Drukarnia Katolicka). – 16 pages pages; 20 cm

32. Steuer Feliks, Z naszej źymjy ślunskej / F. Res [nickname]. –
Katowice : [lack of publisher], 1935 (Katowice : Drukarnia Katolicka). – [2],
19 pages; 20 cm

33. Strzałka Brunon, Godki i bojki śląskie / Brunon Strzałka ; Opolskie
Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe. – Opole : Instytut Ślą

[jaborygyn]

Przed tyh, co niy poradzoom sie doczkac' goornouszloonzki uortografije,
podowoom adresa, kaj sie poradzoom uoswojic' ze szloonzkymi suooweczkooma
szrajbowanymi polskymi literoom.

www.g2.kiss.pl/pliki/gwara/index.html
Uode czegosik trza napoczoon'c'? :-)

[jaborygyn]

Cy by sie mjauo pokouzac', co pjyrsze se z nioom poradzoom
niywidoome Goornoszloonzouki?

niewidomi-tychy.webpark.pl/gwara.htm

[jaborygyn]

"Na uogroodkah kwitnie flider
przidou by sie nowy Reader.
Intelligent byc' moog by Web,
co wyproorznio korzdzius'ki ueb.

My go bymy tu futrowac',
inksze bydoom podsuhowac'.
Toom metodoom niywidoome
se "cytajoom" co wjadoome.

W Magistracie tyrz tak bydzie.
W Katowicah! Przi ty bjydzie?
Z Naszy tajle, w Jejih kooncku,
morzno bydzie hnet po szloonzku!?

Wtynczos, korzdy co marudzioou,
do kjerego rym sie wkludzioou,
na tyn muster szrajbowany
leko bydzie uodczytany!

Cy nareszcie pojmnoom Prowda,
co Nasz kryjoul to niy znojda?
Wergcojg dany tyn ku Szkole
rade mjeli by Gorole.

Bo nareszcie, bez utropy
niy trza bydzie robic' szopy.
Kej by to na szagi podac',
szuo by mówic', przed Nous ... godac' !

Rewolucjo by to booua!
Niy mjeli by Nous za woua.
Tamte by Nous spokopjauy.
Wszyske s'wjynty Pokooj mjauy!!!"

z "pasikoonikowy" becki

[jaborygyn]

"Pasikoonikowy" wjyrsz prawi:
- Toom metodoom niywidoome
se "cytajoom" co wjadoome. -

Goornoszloonzouki majoom patrzyniy niy jyny uo niywidoomyh, ale tyrz guho-
niymyh!

Bo sprawjyli przed Nih THETOS-a, kjery Naszo Godka poradzi jym "wymigac'"

Tu se to mogecie poproobowac':

sun.iinf.polsl.gliwice.pl/sign/

[jaborygyn]

Dlo niy felernyh moom tukej inksze bogajstwo Naszygo Rzoondzynio:

artur.czesak.webpark.pl/Stronica/Olesch/index.html#

[jaborygyn]

Danka Kos z Mysłowic właśnie zdaje maturę w II LO im. Powstańców Śląskich
w Mysłowicach.
W ubiegłym roku zwyciężyła w konkursie gwary śląskiej organizowanym przez IV LO
im. Curie-Skłodowskiej w Chorzowie. Chce studiować etnologię w Cieszynie.
Na maturze ustnej z języka polskiego Danka wybrała temat prezentacji - "Cechy
gwary śląskiej i ich odzwierciedlenie w życiu codziennym mieszkańców".

-Znam gwarę i się nią interesuję, stąd ten temat. Przed komisją musiałam na
przykład podać cechy gwarowe - tłumaczy maturzystka.
-Wykorzystałam wiersze przełożone na gwarę, teksty folklorystyczne, książki
i film dokumentalny. Myślę, że gdyby gwara była na maturze, to poradziłabym
sobie z nią - uważa. (...)

-Rzeczywiście kwestia pojawienia się śląskiego na maturze to bardzo odległa
przyszłość - mowi Jerzy Gorzelik, zwolennik rejestracji narodowości śląskiej.
-Może jednak sprawa kodyfikacji mowy śląskiej nabierze przyśpieszenia?
-Nie sądzę, by gwara była jednym z przedmiotów na maturze dopóki nie zostanie
zaliczona do grupy języków etnicznych. (...)

Marek Sołtysek ma pomysł, by na maturze pojawił się dodatkowy przedmiot -
kultura regionu. -Skoro można dzisiaj zdawać wiedzę o tańcu, której uczy się
niewielu uczniów, to może warto zastanowić się nad wiedzą o kulturze regionu -
proponuje M.Szołtysek.

"Spotkania" 14-15 maj 2005 r.
Dziennik Zachodni nr 111

[jaborygyn]

" Kej transparynta z wojewoodztwym "śląskiem",
s'cic' prowodyry rosuy we kieleckiem?

www.szs.org.pl/prawa/okno.php?id=110&sc=80lat2004
I niy poomogoom za forhang niykjere,
bo jejih "przikuod" rzoudnego niy bjere!

www.szs.org.pl/prawa/okno.php?id=108&sc=80lat2004
Co to kcoom wmoowic', irze szahy znane
dziynka "powstanioom", co poonos' wygrane?

Kej by tak boouo, na co taki auflauf?
Jou jurz tam wola wzioon' se lepi Einlauf! "

z "pasikoonikowy" becki

[jaborygyn]

Rodzi się nowy słownik

Samouczek śląskiego

Ponad 14 tysięcy haseł będzie zawierał polsko-śląski słownik, którego wydanie
w najbliższym czasie planuje Ruch Autonomii Śląska.
Publikacja ma służyć pomocą tym Ślązakom, którzy zapomnieli śląskiej godki
i chcą sobie przypomnieć określenia oraz sformułowania, jakimi posługiwali się
dziadowie.
Działacze Ruchu chcą jeszcze przeprowadzić konsultacje z polonistami,
bohemistami i germanistami. Ich zdaniem język śląski, którego istnienie
kwestionują językoznawcy, to efekt współistnienia wielu kultur polskiej,
niemieckiej, czeskiej. Planują wydanie słownika w około 2, a może 3 tysiącach
egzemplarzy.
Czy to dobry sposób budzenia śląskiej tożsamości? - Jeżeli słownik ma służyć
udowodnieniu, że język śląski istnieje i stać się orężem walki politycznej,
to sprzeciwiam się tej inicjatywie - mówi Piotr Spyra z Ruchu Obywatelskiego
Polski Śląsk. - Jeśli jednak ma przypomnieć bogactwo śląskiej gwary, to nie mam
nic przeciwko wydaniu takiego dzieła. Nie można zapominać, że śląska gwara
należy do języka polskiego i ma wiele odmian. Inaczej mówi się w Zabrzu,
a inaczej na Opolszczyźnie. Ciekawe, która z odmian wybiorą autorzy słownika
jako podstawową?
- Przez kilkanaście lat, wskutek sporów językoznawców, nie udało się wydać
wielotomowego języka gwary śląskiej. Spory dotyczyły właśnie tego, którą gwarę
uznać za wiodącą - mówi Jan Rzymełka, poseł PO, którego rodzina od 300 lat
zamieszkuje Śląsk. - Gwara żyje przede wszystkim w języku mówionym. Także
u mnie w rodzinie.

Marian Pyrek w 1998 roku założył pierwszą stronę internetową, za pośrednictwem
której Ślązacy z całego świata pisali maile gwarą. Można powiedzieć, że była to
pierwsza nieoficjalna próba kodyfikacji języka, bez żadnych podtekstów
politycznych, z myślą o zachowaniu tradycji i kultury. - Zorganizowaliśmy msze
święte po śląsku, a nawet tłumaczenia fragmentów Ewangelii - mówi Pyrek, który
oblicza, że śląskich maili przez sieć przeszło grubo ponad 50 tysięcy.
Strona funkcjonuje nadal. Swego czasu był tam nawet dostępny słownik, który
wyszukiwał gwarowe odpowiedniki słów literackiej polszczyzny.
RAŚl poprzez stworzenie słownika chce udowodnić, że język śląski istnieje.
Język śląski został przez tę organizację wpisany do Europejskiego Biura Języków
Mniej Używanych. Ruch jest jednym z założycieli polskiego oddziału biura.
Obecnie na rynku istnieją liczne publikacje dotyczące gwary śląskiej, a w Opolu
jest właśnie drukowany wielotomowy słownik, będący kompendium wiedzy na temat
śląskiej godki.

AGATA PUSTUŁKA

Dziennik Zachodni nr 138
16 czerwca 2005 r.

Podpis pod zdjęciem:
Marian Pyrek założył pierwszą stronę internetową
(www.gornyslask.pl/beranie/index.htm), za pośrednictwem której Ślązacy z całego
świata mogą pisać maile gwarą.

[dialektolog]

jaborygyn napisał:

> Rodzi się nowy słownik
>
> Samouczek śląskiego
>
> Ponad 14 tysięcy haseł będzie zawierał polsko-śląski słownik, którego wydanie
> w najbliższym czasie planuje Ruch Autonomii Śląska.
> Publikacja ma służyć pomocą tym Ślązakom, którzy zapomnieli śląskiej godki
> i chcą sobie przypomnieć określenia oraz sformułowania, jakimi posługiwali
się
> dziadowie.
> Działacze Ruchu chcą jeszcze przeprowadzić konsultacje z polonistami,
> bohemistami i germanistami. Ich zdaniem język śląski, którego istnienie
> kwestionują językoznawcy, to efekt współistnienia wielu kultur polskiej,
> niemieckiej, czeskiej. Planują wydanie słownika w około 2, a może 3 tysiącach
> egzemplarzy.

[...]

Bardzo jestem ciekaw.
D.

[jaborygyn]

(...)
W przeszłości, aż do lat 90tych ubiegłego wieku, ani Warszawa ani polscy
językoznawcy nie mogli się pogodzić z myślą, że kaszubski to nie dialekt języka
polskiego. W końcu wygrał rozsądek i wola samych Kaszubów – od kilku lat na
maturach kaszubska młodzież zdaje egzamin z kaszubskiego jako języka
ojczystego. Można się też odwołać do odleglejszej przeszłości. W 1863 rosyjski
minister spraw wewnętrznych Petr Walujew oświadczył w swym piśmie do carskiego
urzędu cenzury, że „język małoruski (tj. ukraiński) nie istniał, nie istnieje,
i istnieć nie może, bo to dialekt języka rosyjskiego.” A jednak ukraiński to
obecnie język urzędowy Ukrainy. Tak więc, głównie od samych Ślązaków zależy,
czy będą na tyle uparci i zainteresowani sprawą, aby doprowadzić do oficjalnego
uznania śląskiego jako odrębnego języka. A w demokratycznej Polsce, chyba nie
będzie się stawiać tylu przeszkód formalnych i administracyjnych na drodze tego
procesu tak jak to się działo w przypadku kaszubskiego w PRL, czy ukraińskiego
w Imperium Rosyjskim?
Podobno wielokulturowość to bogactwo postkomunistycznej Polski i zjednoczonej
Europy. Czyż tak jak w przypadku Kaszubów nie można by przekuć językowo-
narodowej odrębności Ślązaków w kolejną kulturalno-turystyczną atrakcję Polski,
miast ją kontestować? (...)

[jaborygyn]

Dzwoon Annabergu - pjes'niczka we goornouszloonzkym kryjoulu:

www.darek.phi.pl//tymczas/gora_anaberg.mp3
Posuhejcie i se zas'pjywejcie z Nooma!

[jaborygyn]

Niykjere szkryflajoom uo goornouszloonzkym kryjoulu podle naukowego mustra:

cadmus.iue.it/dspace/retrieve/1757/HEC03-01.pdf

[jaborygyn]

A tu i przed Poloukoow cos' po polsku moom!

Hoc' z leksza jurz "wytyngnioone", ale gibko podoom:

"Standaryzacja języka górnośląskiego oraz możliwe konsekwencje społeczne
i polityczne (ze szczególnym uwzględnieniem Śląska Opolskiego)"

Tomasz Kamusella



Tu se to noondziecie:

www.mlodziezgornoslaska.org/

[jaborygyn]

Soom tam tyrz sposobne bajszpile!

Na tyn przikuod: "Fater ostali som w haupie".

We szaufynstrze - "Texty po S'loonsku" na zajcie:
www.mlodziezgornoslaska.org/

[jaborygyn]

Ku Mje Rehtoor tefjyli po pros'bje bez cufal, bez to przedowoom Jyh inkszym
ze Jejih uostudoom:

Szanowni Państwo!
Byłbym bardzo wdzięczny Państwu za wskazanie tytułów periodyków prasowych
w języku śląskim (laskim) lub zamieszczających pojedyncze teksty w tym
języku.
Prosiłbym także, o ile jest to możliwe, o podanie adresów interenetowych
redakcji owych periodyków. Z góry serdecznie dziękuję.
Łączę wyrazy szacunku --
AK

------------------------------------------------------------------------
Prof. dr hab. Aleksander Kiklewicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej
ul. Szrajbera 11
10-007 Olsztyn
Poland
tel. ++48 698 997 626

[jaborygyn]

Totalny bojkot wyboröw bez Görnošlönzůköw!


To by möguo byc' nojlepše před Nous wyn's'cie!

Te co Jyh bandziy we welönku brahowac', söm značy sie -
Norodym Görnůšlönzkym!

Leke banöm mjec' rehnöngmajstry wtynčos rahowaniy.

Tym baři, iře Görnošlönzůköw přeca we Polsce niy ma?!

Niy ma tyř Jyh we polski Ustawje uo Myn'šůs'ciah!

To skönd we welönek mjauy by sie narůz wziön'c' Jejih guose?

Namůwjůcie Nůs Polůki do welönkowy šulerki?

To niy je u Nůs w modzie!


Cy by to boouy poczoontki literacki szloonzcyzny?

[ardjuna]

Widzę, Jaborygenie, że ortografia Waszego języka ewoluuje dość chyżo (od
polityki abstrahuję).

[jaborygyn]

Przeca My zouwdy robotne boouy!

Wolauy wszysko gibko zrobic', niz'li uo tym dugo prawic',
a niy dej Poonbooczku skoranio, jesce szkryflac'. :-)

Jak niy przimjyrzajoonc - Polouki.

[ardjuna]

jaborygyn napisał:

> Przeca My zouwdy robotne boouy!

Ano, boouy, Jaborygynie rostomiły, boouy... :)

> Wolauy wszysko gibko zrobic', niz'li uo tym dugo prawic',
> a niy dej Poonbooczku skoranio, jesce szkryflac'. :-)

No i terozki, panocku, mocie zagwozdku ze swoim szkryflaniem (to mój własny
volapük, nie przyjmuję krytyk).

> Jak niy przimjyrzajoonc - Polouki.

My Polouki takie już som - albo nos kochaj, albo rzuć (to drugie trudne będzie :)

[jaborygyn]

Jů we tym šukaniu po uömacku i uode malutkůście sposobnego mustra,
podle kjerego šuo by pokůzać na papjöře to co möm w intusie, niyrůz řeh sie
zastanůwjů jak by tyř to - co kole Sia suyša - překůzać nojgryfni?

A při tym szporobliwje!

I coby to böuo sposobne i přidajne před Dziejcia.
Bo to Uönym je go potřa nojbaři.

Ale coby tyř niy přepömnieć uo leciwyh, u kjeryh uocy juř niy te co pjyrwyj.

Bez to tyř napočön`eh uode internecowygo šrajbönga, co to go sprawjöu Tadzik ze
Florydy. www.republikasilesia.com/

Tam uodciepniöne uostauy wszyske hocyki, kryski, pisli i inkše přidůwki.

Bez to řeh pejdziů ździebko wyři, co ta "prowizorka" moge sie uostać do köńca,
bo mo u Sia dobre ströny i wjela bogajstwöw.

Přede wšym před školořy, kjere banöm jöm sie kciauy naumjeć.
Brelůki, a nawet ślepůki, poradzöm jöm "namacać" bez breli.
Je uöna tyř "tryndy" ze tym, co inkše (jak Polůki) dziepjyro šukajöm dlo
swojigo Řöndzynio, coby böuo baři moderne.

A co we teroźniejšym casie nojwožniejše, niy poradzöm ji dać rada řůdne
šteröngi na drötah i přeciwnoście we kömpjutrah, při translacyjah, kömpresyjah,
dekömpresyjah, ... i inkšyh roztomajtyh přeböckah.

Podwjel co, zdowo Mi sie, iře je uöna sposobno do zapisowanio wszyskih
uodmjanöw Našy Mowy?! Jak sie myla, dejcie znać!

Tela, iře naškryflane tak texta zdajöm sie być porozwlykane i posiekane
apostroföma (') i rozdzielůköma (`).

Hocia wydowo sie, co niydugo juř řůdyn niy bandziy škryflů inakšy niźli ze
tastatury kömpjutra, to gibci lebo niyskoři šlönzky Nůröd niy zapömni zawůać
i upömnöńć sie uo literacki muster skodyfikowanego Řöndzynio!

Tero mogymy přyńś do Wašego zapytanio!

Je pora problyjmöw:

Jak poskrůcać to, co juř poradzyma zapisůwać Tadzikowöm "prowizorköm"?

Jake přijöńć do drukowanio znaki?

Co ze Našy Tradycyje mjyndzy niyma naznaczyć jak stygmatöma?

Tradycyjo napočua sie ze Nowinöm, přiniesiönöm bez Cyryla i Metodego,
a přišykowanöm před Nůs we cyrylicy. I ze Řešöm Wjelgih Moravöw.

Ze tradycyje Cyryla i Metodego wziynte uostauo tuplowane "oo", we literackym
mustře skodyfikowanego Řöndzynio - "ö". Cy siyngać banyma tam po inksze znaki?
Darmo tero zgadůwać.

Tradycyjo Řeše Wjelgi Moravy, i niyskoři - Bohymje (Čehöw), uodcisnöńć by
möguy - we přijyntym literackym mustře - niykjere znaki wziynte uod Nih.

Spömna yno, co do terůzka föngujöm we Našy Gůdce Jejih suowa:
- te co`h je před kwilköm uřöu: spömnieć, do terůzka, fönguje, przed kwilköm,
- ale i inkše: kraiček, uömasta, dej pozör!, cesta, podziwej sie!, řikać,
řiknöńć, poleku ...

Darmo je "polonizować" přez zapisowanie we polskym slabikořu?

"Darmo" - pewnikym tyř to je moravjůk (bohemjůk)?

A "pewnikym", ... pewnikym tyř! :-)

I jak tu z tego wylyź na "polski" grönt?

Ciynřko, pra?

[ja22ek]

Jaboryginie, porezane słowa w internecowym szrajboongu to można "posklejać" jak
się znaczek jaki zamiast apostrofu użyje. Na przykład 'x', który jest jak dla
mnie prastarym błędem Rzymian, bo dwa dźwięki w sobie zawiera, a w piśmie
alfabetycznym tylko jeden przystoi, pra?

Gdybyście jeszcze nie szkryflali w tym czeskopodobnym szrajboongu 'ř' tam gdzie
'ż' wypada, toby było całkiem gryfnie.

J.

[jaborygyn]

Uo to Woom szuo?:

Jů we tym šukaniu po uömacku i uode malutkůście sposobnego mustra,
podle kjerego šuo by pokůzać na papjöře to co möm w intusie, niyrůz žeh sie
zastanůwjů jak by tyž to - co kole Sia suyša - překůzać nojgryfni?

A při tym szporobliwje!

I coby to böuo sposobne i přidajne před Dziejcia.
Bo to Uönym je go potřa nojbaři.

Ale coby tyž niy přepömnieć uo leciwyh, u kjeryh uocy juž niy te co pjyrwyj.

Bez to tyž napočön`eh uode internecowygo šrajbönga, co to go sprawjöu Tadzik ze
Florydy. www.republikasilesia.com/

Tam uodciepniöne uostauy wszyske hocyki, kryski, pisli i inkše přidůwki.

Bez to žeh pejdziů ździebko wyži, co ta "prowizorka" moge sie uostać do köńca,
bo mo u Sia dobre ströny i wjela bogajstwöw.

Přede wšym před školořy, kjere banöm jöm sie kciauy naumjeć.
Brelůki, a nawet ślepůki, poradzöm jöm "namacać" bez breli.
Je uöna tyž "tryndy" ze tym, co inkše (jak Polůki) dziepjyro šukajöm dlo
swojigo Řöndzynio, coby böuo baři moderne.

A co we teroźniejšym casie nojwožniejše, niy poradzöm ji dać rada žůdne
šteröngi na drötah i přeciwnoście we kömpjutrah, při translacyjah, kömpresyjah,
dekömpresyjah, ... i inkšyh roztomajtyh přeböckah.

Podwjel co, zdowo Mi sie, iže je uöna sposobno do zapisowanio wszyjskih
uodmjanöw Našy Mowy?! Jak sie myla, dejcie znać!

Tela, iže naškryflane tak texta zdajöm sie być porozwlykane i posiekane
(pořezane) apostroföma (') i rozdzielůköma (`).

Hocia wydowo sie, co niydugo juž žůdyn niy bandziy škryflů inakšy niźli ze
tastatury kömpjutra, to gibci lebo niyskoři šlönzky Nůröd niy zapömni zawůać
i upömnöńć sie uo literacki muster skodyfikowanego Řöndzynio!

Tero mogymy přyńś do Wašego zapytanio!

Je pora problyjmöw:

Jak poskrůcać to, co juž poradzyma zapisůwać Tadzikowöm "prowizorköm"?

Jake přijöńć do drukowanio znaki?

Co ze Našy Tradycyje mjyndza niyma naznaczyć jak stygmatöma?

Tradycyjo napočua sie ze Nowinöm, přiniesiönöm bez Cyryla i Metodego,
a přišykůwanöm před Nůs we cyrylicy. I ze Řešöm Wjelgih Moravöw.

Ze tradycyje Cyryla i Metodego wziynte uostauo tuplowane "oo", we
kancelaryjůwym (literackym) mustře skodyfikowanego Řöndzynio - "ö". Cy siyngać
banyma tam po inksze znaki? Darmo tero zgadůwać.

Tradycyjo Řeše Wjelgi Moravy, i niyskoři - Bohymje (Čehöw), uodcisnöńć by
möguy - we přijyntym kancelaryjůwym (literackym) mustře - niykjere znaki
wziynte uod Nih.

Spömna yno, co do terůzka föngujöm we Našy Gůdce Jejih suowa:
- te co`h je před kwilköm užöu: spömnieć, do terůzka, fönguje, przed kwilköm,
- ale i inkše: kraiček, uömasta, dej pozör!, cesta, podziwej sie!, řykać,
řiknöńć, poleku ...

Darmo je "polonizować" přez zapisowanie we polskym slabikořu, pra?

"Darmo" - pewnikym tyž to je moravjůk (bohemjůk)?

A "pewnikym", ... pewnikym tyž! :-)

I jak tu z tego wylyź na "polski" grönt?

Ciynžko, pra?

[ja22ek]

O to właśnie mi chodziło. Teraz widać szacunek dla tych, to przy czeskiej
granicy rozróżniają 'rz' i 'ż', oraz szacunek dla historii słowa.

Teraz przeczytałem jeszcze dokładniej Wasz tekst, i takie dodatkowe uwagi mi
się nasunęły:

- Użycie ů. Zdaje mi się, że stosujecie ten znak do oznaczenia dyftongu 'ou',
czemu jestem z zasady przeciwny, jak to wyżej przy okazji iksa napisałem.
Wcześniej sądziłem, że jest to raczej długie 'o', które u niektórych w 'ou'
przechodzi, ale jak zobaczyłem w Waszym
tekście "škryflů", "zawůać", "zastanůwjů", to już wiem o co chodzi.
Przynajmniej w tych słowach to ja bym
pisał "škryflou", "zawouać", "zastanůwjou", zważywszy na morfologię tych słów.
Sami zresztą piszecie "sprawjöu", a nie "sprawjů". A najchętnie oczywiście bym
widział wszędzie 'ou', jeśli tak się mówi.

- Oznaczanie miękkości. Piszecie np. "přeciwnoście". A tu nie wiadomo, czy
to 'ci' czytać jak 'ći' w 'cisnąć', czy jak 'ci' w 'cimer'. Nie lepiej by było
te najbardziej miękkie głoski oznaczać zawsze tak samo: přećiwnośće, gibći,
Dźejća, ńy, źdźebko? Akurat z polszczyzny wiem, że sprawa miękkości to chyba
największa zaraza naszej ortografii, bo mamy kilka stopni miękkości (i wy
też!), przechodzących w szumienie:
- twarde (syn),
- półmiękkie (sinus),
- półmiękkie "mocne" (procesji),
- miękkie (siny),
- szumiące miękkie (Sziwa),
- szumiące miękkie "mocne" (Czuwaszji - to chyba jedyne takie),
- szumiące twarde (szyna).
I warto by umieć je zapisać - najlepiej wszystkie, a co najmniej pięć.

- Użycie 'h'. Podobno w niektórych odmianach waszej mowy jest różnica
między 'ch' a 'h'. W takim razie albo zakażecie gadać inaczej, albo z szacunku
dla mniejszości pozostawicie rozróżnienie (ale dzieci się będą pieklić :)

Na koniec o skracaniu Tadzikowej prowizorki. Tam, gdzie mamy kilka miękkich
spógłosek na kupie, można tylko po ostatniej kłaść znak miękkości, np. kuasc',
radosc'. Podobnie z szumiącymi: Bydgoscz (tu gorzej, bo słowiański język
poradzi wymówić i szcz, i szc, i scz).

Jak Wam się widzi takie coś:
>Jou we tym šukańu po uômacku i uode malutkouśće sposobnego mustra,
>podle kjerego šuo by pokouzać na papjôře to co möm w intuśe, ńyrouz žech śe
>zastanouwjou jak by tyž to - co kole Śa suyša - překouzać nojgryfńi?
>
>A při tym šporobliwje!
>
>I coby to bôuo sposobne i přidajne před Dźejća.
>Bo to Uônym je go potřa nojbaři.
>
>Ale coby tyž ńy přepômńeć uo lećiwych, u kjerych uocy juž ńy te co pjyrwyj.
>
>Bez to tyž napočôn'ech uode internecowygo šrajbônga, co to go sprawjôu Tadźik
>ze Florydy. www.republikasilesia.com/
>
>Tam uodćepńöne uostauy wšyske hocyki, kryski, pisli i inkše přidouwki.
>
>Bez to žech pejdźou źdźebko wyži, co ta "prowizorka" moge śe uostać do kôńca,
>bo mo u Śa dobre strôny i wjela bogajstwôw.
>
>Přede wšym před školořy, kjere banôm jôm śe kćauy naumjeć.
>Brelouki, a nawet ślepouki, poradzôm jôm "namacać" bez breli.
>Je uôna tyž "tryndy" ze tym, co inkše (jak Polouki) dźepjyro šukajôm dlo
>swojigo Řôndzyńo, coby bôuo baři moderne.
>
>A co we teroźńejšym čaśe nojwožńejše, ńy poradzôm ji dać rada žoudne
>šterôngi na drôtach i přećiwnośće we kömpjutrach, při translacyjach,
>kômpresyjach, dekômpresyjach, ... i inkšych roztomajtych přebôckach.
>
>Podwjel co, zdowo Mi śe, iže je uôna sposobno do zapisowańo wšyjskich
>uodmjanôw Našy Mowy?! Jak śe myla, dejće znać!
>
>Tela, iže naškryflane tak teksta zdajôm śe być porozwlykane i pośekane
>(pořezane) apostrofôma (') i rozdźeloukôma (`).
>
>Choća wydowo śe, co ńydugo juž žoudyn ńy bandźy škryflou inakšy ńiźli ze
>tastatury kômpjutra, to gibći lebo ńyskoři šlônzky Nourôd ńy zapômńi zawouać
>i upômnôńć śe uo literacki muster skodyfikowanego Řôndzyńo!
>
>Tero mogymy přyńś do Wašego zapytańo!
>
>Je pora problyjmôw:
>
>Jak poskroucać to, co juž poradzyma zapisouwać Tadźikowôm "prowizorkôm"?
>
>Jake přijôńć do drukowańo znaki?
>
>Co ze Našy Tradycyje mjyndza ńyma naznačyć jak stygmatôma?
>
>Tradycyjo napočua śe ze Nowinôm, přińeśônôm bez Cyryla i Metodego,
>a přišykouwanôm před Nous we cyrylicy. I ze Řešôm Wjelgich Moravôw.
>
>Ze tradycyje Cyryla i Metodego wźynte uostauo tuplowane "oo", we
>kancelaryjouwym (literackym) mustře skodyfikowanego Řôndzyńo - "ô". Čy śyngać
>banyma tam po inkše znaki? Darmo tero zgadouwać.
>
>Tradycyjo Řeše Wjelgi Moravy, i ńyskoři - Bohymje (Čehôw), uodćisnôńć by
>môguy - we přijyntym kancelaryjouwym (literackym) mustře - ńykjere znaki
>wźynte uod Ńih.
>
>Spômna yno, co do terouzka fôngujôm we Našy Goudce Jejich suowa:
>- te co'ch je před kwilkôm užôu: spômńeć, do terouzka, fônguje, před kwilkôm,
>- ale i inkše: krajiček, uômasta, dej pozôr!, cesta, podźiwej śe!, řykać,
>řiknôńć, poleku ...
>
>Darmo je "polońizować" přez zapisowańe we polskym slabikořu, pra?
>
>"Darmo" - pewńikym tyž to je moravjouk (bohemjouk)?
>
>A "pewńikym", ... pewńikym tyž! :-)
>
>I jak tu z tego wylyź na "polski" grônt?
>
>Ćynžko, pra?

[jaborygyn]

Trza pejdziejc', co je to szrajbnioone akuratnie!

A przi tymu poleku niy trza Mi sie bydzie zastanouwjac', fto tyrz to sie za tym
Mjoonym "ja22ek" skrywo?! (Trefjoony, utopjoony!) :-)

Hocia szczyrze Woom sie prziznoom, irze korzdo texta naszkryflano
po "szloonzku" poradza pojoon'c', cy by to boouo Tadzikowoom "prowizorkoom"
cy hociaby i wedle Waszego mustra.

Bo uobrozki dlo jego przedstouwjanio mogoom byc' roztomajte, ale melodyjo we
uszah szumjoonco - je yno jedna!

Kerysik zresztoom pejdziou, co do pojmowanio i spokoupjanio texta styknie jego
cirka 80%-owo precyzyjo.

Bez to tyrz sie zastanouwjoom, jak daleko trza zan's'c' ze tymi roztomajtymi
zortooma "mjynkos'cioow", coby sie przi tymu wszyskymu Mode niy potracioouy?

PS
U Nous po soomsiedzku je jedyn istny, co to mo tooutynhala,
a zwje sie Borzucki.
Sproobowalibys'cie Jego Mjoono wypedziec' przi Niym bez "ż", lebo "rz" cuzamyn!
Yno "r" i "z" - extra! Ale to trza wjedziec' ze suyszynio. Po soomsiedzku.
Nadeszue Polouki cytajoom je tak jak je na szyldzie i kej sie uoo Niygo
pytajoom, to Noom sie wtynczos zdo, co idzie uo kogosik coukym inkszygo
i yno ruszoomy ramjoonooma ze z'dziwjynio. A sklep je za rogym!

[ja22ek]

Jaboryginie, właśnie z 'rz' mam do was pytanie. Kiedyś w polskim pisało się
barzo, barziej. Ponieważ teraz się mówi bardzo, bardziej, to od zawsze
sądziłem, że kiedyś się mówiło bar-zo, bar-ziej. A po śląsku widzę 'barziej'
zapisane tak, jakby tam było 'ż'. To jak u was się mówi: bażo czy bar-zo? I
dlaczego :)

I jeszcze - mówicie 'czy' czy 'cy', bo u was cięgiem 'cy' widzę, ale nie wiem,
czy to błąd, czy prawda.

J.

PS. Tooytynhala, jeruna, ładne słowo!

[jaborygyn]

"Cy`s' Mje przepoomniaua, cy Mi jurz niy pszajesz, cy co?!"

Tak sie s'pjywo do terouzka we pjes'niczce.

A "bażi" sie suho to, co Jou szkryfloom Tadzikowoom notacyjoom za barzi.

Bardzo, bażi, nojbażi - tak to stopniujyma.

Niykej sie tyrz suyszy "bar-zi". Ale to pewnikym jurz je ze inkszego placu O/S?

PS
Tooutynhala (tółtynhala), a niy "Tooytynhala" - od niem. tot (martwy, zmarły,
nieżywy), tu - przechowalnia zwłok.

[jaborygyn]

Errata.

Mjauo byc':
Niykej sie tyrz suyszy "bar-źi".

[jaborygyn]

Napoczuo sie ze uoficijelooma i na fest, podug Roczniokowego mustra:

Bliknijcie ino tukej, co miarkujom ludzia ze ślůnskij nacyje.
Łod pora dniów mordujom sie ze tom szkartom.
Możno Bozia łůnym do siůłów i moców coby złostatkować szkarta, abo kieryś
Ślůnzok szrajbownik kůmpowych programów łůnych wesprze.

republika.pl/zlns/

[jaborygyn]

Przikuod inkszego kancylaryjowygo szrajboonga, podle szwagrowego mustra z
Laband:

Žaba w břuchu

Koždy z nos zno te učuće,
Koždy mjoŭ roz přeca strach,
Te w žoŭôntku śmjyšne kuće,
W břuchu cośik robi krach.
Kedyś jak’ś mjoŭ prowda pedźeć,
Jak’eś škôćôŭ , bajtlym bôŭ,
To’eś dźubek kônsek smućôŭ,
Abo gowa w pjosek krôŭ.
Dźiśoj chop žeś jes šykowny,
Na ńydźela ancug moš,
A sam juzaś strach će śćiśńe,
Žaba w břuchu juzaś znoš.
Ale rod žeś tfojyj žapce,
Tyn maškytny stary froš,
Ŭôn pokilo i poŭechce
Tyž jak lipśće kuśik doš.

[ja22ek]

A tu ładnie żeście ptaszków, daszków i kresek naszkryflali, jedno 'ŭ' mi się nie
bardzo widzi, jak 'v' jest do wykorzystania.

[jaborygyn]

" Do
deputowanych Parlamentu Europejskiego
Szanowni Państwo, jako Komitet Założycielski Związku Ludności Narodowości
Śląskiej chcielibyśmy zwrócić waszą uwagę na problem dyskryminowania kilkuset
tysięcy obywateli Unii Europejskiej przez władze Rzeczpospolitej Polskiej, nie
tylko poprzez odmowę nadania im statusu mniejszości etnicznej, lecz nawet
odmawiając prawa do zrzeszania się w celu obrony swej śląskiej tożsamości
narodowej. Szokujący jest fakt, iż w XXI w. w środku Europy ma miejsce
ignorowanie istnienia sporej, odrębnej grupy narodowościowej." (...)

[jaborygyn]

" (...)Aby mówić o patriotyźmie jego mieszkańców trzeba uwzględnić historyczne
dzieje tej ziemi. Niemalże 600 lat byliśmy odłączeni od Korony - 200 lat
należeliśmy do Moraw i Czech, ponad 200 lat do Austrii, prawie 200 lat do Prus.
Te trzy okresy wywarły historycznie i kulturowo swoiste znamię w bardzo
pozytywnym sensie. Obecne tu wartości tych trzech kultur zawsze usiłowały
tworzyć pojednaną różnorodność, co było i jest niezmiernie ubogacające.
Elementy niemieckie, które znajdują się w naszej kulturze, nie powinny dziś
przeszkadzać autentycznemu Ślązakowi, tak samo jak elementy polskie - przed
1945 r. Podobnie jest z kulturą morawską. Pod Raciborzem, na granicy
z Morawami, ludzie po dziś dzień spowiadają się pomorawsku, podobnie jak tutaj,
w wioskach podopolskich - w języku niemieckim. Na początku obecnego stulecia
istniała na Śląsku możliwość sprawowania liturgii w czterech językach, tego nie
było nigdzie. Obecnie liturgia może być tutaj sprawowana aż w sześciu językach.
(...)

www.list.media.pl/list-katolik-wiara-pl-298.htm

[jaborygyn]

Pewnikym przibydzie niydugo jeszcze jedyn jynzyk, hocia niykjerym sie zdowo,
co Noom Poonbooczka zabroonioom:

ekai.pl/serwis/?MID=10367
www.rjp.pl/?mod=kr&type=jrel&id=116

[jaborygyn]

Cieszyniouki banoom tuplikowac' z Naszygo na polski:

miasta.gazeta.pl/katowice/1,35019,2961942.html

[jaborygyn]

"Coby na futer uzbjyrac' cosik,
korzdyn douorzyc' mo aby grosik!

A jesce lepi uod Ooumoow szprymy,
to we Jynzyku bjydne niy bymy!

We tym i wsparciy jurz ku Noom lejci,
bo za to tero weznoom sie Dziejci!

Napoczynajoom wszysko za rajoom.
Przetuplikujoom, co Jym padajoom.

A przekuodane ze cieszyn'skigo
mo akuratnie byc' do ... polskigo.

Rymowe gan'si douwno gangajoom,
irze Szloonzouki swooj Jynzyk ... majoom!"


z "pasikoonikowy" becki

[jaborygyn]

" Tero sie tym to zajyna Rada,
kjero Noom powjy co Noom wypada!

Cy sie mogymy, podnoszoonc uocka,
zwroucac' we Goudce Ci do Poomboocka!

A skoond Ci Uoone wjoom, rozguoszujoom,
co TAM Jyh mowa lepi pojmujoom? "


z "pasikoonikowy" becki

[jaborygyn]

Jak śe přôdźi škryflaűo?

Űoglôndôm śe „Protokôlarz mjasta Woźńik” i pača, jak śe přôdźi na Ślônsku
škryflaűo. A škryflaűo śe mašketńe. We XV-XVI wjeku bôű to taki jynzyk
česko-ślônski (we Polsce česko-polski) skuli tego, co česko űortografja śe
uštabilizowaűa gibćij űod polskij, a kupa ludźi, kere robjyli za pisařôw,
kštaűćyűo śe we Čechach. Űod drugij poűowy XVI wjeku ślônsko űortografjo
naśladowaűa wjyncyj űortografjo polsko. Co jes nojbařij ćekawe: we tych
tekstach „c”, „č” i „ć” škryflo śe jednym znakym „cz”, a w ńykerych
wčeśńyjšyxh tekstach čynsto zamjas „j” škryflo śe „g”. Škyflańy škryflańym, nô
jak űôni wtynčos godali? Chćoű bych to sűyšeć, bo přeca we XVI wjeku to juž ńy
bôűo dugich samogűoskôw, ino pochylône. "O" pochylône nôm űostaűo, nô wtynčos
to śe ješče "a" pochylône rôžńyűo we ślônskim űod "o", a "e" - űod "y".

Sam moće pora kônskôw.

1488
A s toho ma mi Pyotr Sly dawacz pyetdwadziesta grossa szirokeho y troge kur,
trzy mandele gyagecz, oprusc roboty gyutra sprawacz, tim obiyzayem, iako gest
starodawna sadzono na Lanech.

1503
Stala se smluwa przed panem Ssczepanem Kkamenczem, panem diedycznym, dwu
bratru, Jana a Matiega, sinowe Mikolaya Zemana o ssoltistwo lhoczke.

1538
a on vtiekl se k vrzedouy; a mi strassi obeslaly smi wsseczku obecz; a tu smi
zastawali vedle obiczege, a tam gsmi zastali v Stanislawa Ratayowa syna y
gelysmi ho, a dalismi wsadyty do miestke kazny.

1540
A Krawvyecz ma dobrovolnye pvsczytz y lysth dacz. A yesly by kthory nyepyly
chczyal po thych lyeczyech kvpycz, Krayczy bądzye thego blysszy, nyszly ynszy,
krom przyrodzonego.

1558
My slyssicz slussna a dobrowolna zgode oyczawska y dupussczylychmy tho ym w
kxiegy miessczke zapyssacz. Kthoryss tho Barthoss wyssey manowany zad y podal
stathek zeczowy sswemu y dziewcze sswey, aby go wespolek poczywaly.

1570
Tento Jan Sediewey przedal Flauthowy dom, ktori lezi podle Kossczelnego
zagrody, y zda mu przed vrzedem, tak yako sam dzierzal; a ma Flauthowi
sluzicz, gemu y yego herbom, potomkom na wieczne czassy. A Flauth może s tim
uczenicz yako chcze: dacz, darowacz, zamienicz y ku swemu vzittku lepssemu
obroczicz yako mu bedze podobacz.

1588
a przed nami tenze Marczin dobrowolnie wyznal, yż wźial zadosczi od Jadwigi
Gayki za kwarte roley, ktora leży wedle Kosczielnego roley z yednej, a
Geczkowey roley z strony drugiey; ktorąm roląm wyszpisany Marczin
przodmianowany Jadwidze przed nami zupelnym vrzedem dobrowolnie odewzdal.

1594
Y wiznal thenze tho Jan, ys oth bratha swego Woycziecha, bratha starszego, y
wirzekl ssie, yze mu ssie dossicz stalo, thelko ssie spathku nie wirzeka.
Telko ssobye Jan wimowiel, y thenze Woycziech mu dobrowolnye pozwoliel dwa
zagony na ogrodzie na drugim staianyu od domu do yego smierczy, czo mu thenze
Woycziech ma sprawycz tak, yako y sam ssobye, y gnoyem nawozicz.

1598
A yesliżeby się wydala, tedy yżby wtym statku zmeżem swym drugim gospodarowala
bez sskody sierotkow, aże do zrostu ych; a yesliżeby ztraczali statek albo
yako niedbaliwie nim ssafowali, tedy panowie poręczniczy z urzędowąm wolam
mayąm statek podzielicz y matky odbycz rownym dzialem z dziatkamj. A statek
samj opatrowacz do zrostu sierotkow.

[jaborygyn]

To booua jedna ze pjyrszyh, do pokosztowanio, rezultata "fedrowanio" czylodki
goornouszloonzkyh kodyfikatoroow:

forum.gazeta.pl/forum/71,1.html?f=33547

[jaborygyn]

A dzisioj inksze rezultata!

Pjyrszy koomix po szloonzku, kjerego to se moge korzdyn sprawic' przed Sia lebo
na gyszynk przed Istnyh.

www.merlin.com.pl/frontend/towar/423489

Tyh uopornyh lebo przeciwnyh Naszymu Rzoondzyniu, co jak sie to banoom
poleku dukac', coby siy namys'loouy, jak dugo jescy mogoom Noma poniywjyjrac'?
Prawoow uobywatelskih Nooma we Polsce broonic'?
Szuapy wszyndy podstawjac' i wykopyrtywac' korzdo naszo inicyjatywa?

[jaborygyn]

www.language-museum.com/p/polish-silesian.htm

[grabina76]

mosz recht jo jest tysz ze slonska z okolicy Prudnik - Opolskie mieszkom
momentalnie w Niemcach ale to co Ty piszesz rozumia bez zastaniowienia. Mowa
slonska jest pszez wiele lat przez ruzne zabory zmienianon i tak sie ta gwara
endwiklowala, jak rozumiesz. Ale jakotakej slonskiej pisowni nigdy nie bendzie.
W Niemcach na pszyklad tesz jest wiencej gwar wie Bayer,Osi oder Reihnlender i
tesz wszyscy piszom to samo

Niy ma to jak na rzywo!

[jaborygyn]

Cy to, co tukej rzes'cie se do terouzka poslabikowali je podane do tygo
rzoondzynio na rzywo?

schlesien.nwgw.de/m/Pogodoomy_po_naszymu/Henryk_Konsek.mp3

[ardjuna]

Miód na ucho! A w dodatku da się zrozumieć (co o zapisie nie zawsze można
powiedzieć :)

[jaborygyn]

Kej Woom sie to widzi, to Woous podleja jesce z'dziebko tym "mjodym":

schlesien.nwgw.de/m/Pogodoomy_po_naszymu/Sally_Schaefer.mp3
Bo trza Woom wjejdziec', co Szloonzouki rzyjoom po coukym S'wjecie.
We Texasie uode iber hoondert fymfcig lout!
I dali, jak suyhac', ... rzoondzoom.

A szrajboong, kej bandziy fertih, gryntlih i akuratnie te rzoondzyniy pokorze,
jak czorne na bjouym - na papjoorecku.

[ardjuna]

Śląszczyzna z lekkim nalotem anglosaskim też ma swój urok :)
No i ten mrowiec niezwykle mi się podoba, bo mamy oto parę, której brakowało mrówce!

[jaborygyn]

W porze sie lepi uorze!

Mrowcoom pewnikym tyrz?

Ale jak by kej `s'cie mjeli byc' markotni, to se pus'cie i posuhejcie jak
gryfnir gro "Wysouy Hanys":

naszeradio.civ.pl/play.m3u
Na razie yno uod pouednia.

[jaborygyn]

Modym za muster:

schlesien.nwgw.de/m/Pogodoomy_po_naszymu/Tomasz_Koj.mp3
PS
Ani sie Couwjek niy uobejzdrzou, a TU jurz seta pizua!

Niy ma to jak na rzywo ... i ze muzykoom!

[jaborygyn]

Annaberg - uojcowski Land:

www.darek.phi.pl//tymczas/gora_anaberg.mp3

[jaborygyn]

A dzisio spode Roownice, ze Ustroonia:

schlesien.nwgw.de/m/Pogodoomy_po_naszymu/Rownica_z_Ustronia.mp3

N'iy ma to jak na żywo ... i ze muzyczkoom! :-)

[jaborygyn]

Jake je pjoontkowe parscyn'y?

Wodz'ioonka!

youtube.com/watch?v=xBTmAT8kL5A

[jaborygyn]

Przed tych, co kcóm zrobic' KARAOKOWE gracki przed Polokoow:

Text we przijoc'elskym dloo N'ich szrajboonku:

Pjeśniczka rapowano – „Ćiufa”
na podstawie J. Tuwima
napisał M. Makula

Stoji se ćiufa wjynkszo niż szrank
Stoji na glajzach, czorno jest blank
Czorno, spocoono, jak boot na szłapje
Łolyj i śmjyra z basa ji kapje
Stoji i sapje, dycho i chepje
A jeszcze hajcer woongel v pjec ćiepje
Trzimje łopata jak śvjeder borkopf
Uch jak tu gorko
Puf jak tu gorko

Wagoonoov ćiufje dokuplowali
Ze roożnych spoołek, zwjoonzkoov, cyntrali
I pełno bydła w kożdym wagoońie
A w jednym świńie, w drugym soroońie
A w trzećym śiedzoom wyrsze bańioki
Śiedzoom i jedzoom tuste krupńioki
V czvartym wagoońie same gorole
Co przijechali na Śloonzk na kole
I tak furgali po cugu ptice
Aże łobśiedli nojlepsze zice
Jedyn śe vkupjooł, drugi śe wżyńiooł
I tak śe gorol na Śloonzku plyńiooł
Dźiśioj gorole rzoondzoom już vszyńdźie
V cugu, w roboćie i we urzyńdźie
V pjoontym zaś capi z ńiypranych zokoov
Smrodu tam pełno, pełno kurzokoov
Sztoomli, sztrachecli, haśio i petoov
Szoosty to krowjok, w ńiym fol maszketoov
Wafle, boomboony i boomboońiyry
V śioodmym zaś stojoom sztyry klawjyry
W łoosmym szrank wjelki, a w ńiym skrzineczki
Pudła, kartoony, w ńiych czorne teczki
A we uostatńiym wjelke belery,
Szpicle, agynty i sex-afery
A v całym cugu gro melodyja
Ojca Rydzyka z radja maryja

I ńic v tym cugu do śmjychu i szpasu
Po koontach leżoom kupy marasu
I choćby prziszło tyśioonc sprzoontaczek
Kożdo by mjała proszku sto paczek
Kibel, odkurzacz, ajax i cif
To ńiy domyjoom, taki to syf
Taki to syf
Taki to syf
Łoroz gwizd, łoroz śvist
Para buch, motor gruch
Tak nagle buchnyła jak jucha do żył
I cug śe kolybnooł do przodku i v tył
I ruszooł poleku, pomału jak wooł
Aż kofry zlećiały z regałoov na dooł
Wichajstry już ćisnoom, telepje fest motor
A koła turkocoom tak to to, tak to to
Po glajzach śe kryncoom jak motor im gro
A kaj to, a kaj to, tak cug noom kaj gno
A czymu, poczymu i kajże tak pyńdźi
A czymu s koomina smrood smyńdźi i smyndźi
I bucho, tak bucho, smród bucho, buch, buch
Bo motor jest stary i mocno już spuch
Lecz para, kaj dźiura durch ćiśńie śe, tko
I tłoki v cylindrach poćisko i pcho
A tłoki vte, nazod, do goory i w dooł
Łoonaczoom ta śiyła na ośie do kooł
A koła jak koła łokroongłe i szlus
I ćioongnoom tak przed śia tyn majdan, tyn wooz
I kulki kulajoom v kuglagrach śe v koło
A ludźie we cugu pukajoom śe v czoło
I tak ta zabawa we kulki durch trvo
Tak to to, tak to to, tak to to i to ...


I melodyjo dlo Jejich "n'iyprofesijoonalnych" s'pjywokoov:

www.makula.pl/index.php?t=txt/publikacja

[jaborygyn]

WODZIOONKA! :-)

www.youtube.com/watch?v=xBTmAT8kL5A

Ńiy ma to jak na żywo ze kabareta!

[jaborygyn]

www.youtube.com/watch?v=lcxsX-itMfM&feature=related

N'iy ma to jak na żywo ... i ze muzyczkoom!

[jaborygyn]

Ńy ma to jak śe vsuchać w pjykny klang godki starych Szlyjzjeroov
i jejich pjyknego muzykowańo na ... szuamajach:

www.tvs.pl/index.php?id_materialu=257
:-)

[jaborygyn]

A dzisioj uo insztrumyntah rozprowjo mauo Sandra:

schlesien.nwgw.de/m/Pogodoomy_po_naszymu/Sandra_Grochla.mp3

[jaborygyn]

... i Jeji farbah, postrzyganyh ze roztomajtyh stroonoow:

www.slonsk.de/Slonsk/Aicz/FarbyJynzykow.htm

[jaborygyn]

Tero ta uode pouednia:

"Naše originalita spočívá v tom, že jsme jediná kapela na světě zpívající
country ve slezském nářečí." (...)

www.blaf.cz/
www.blaf.cz/index.php?body=diskografie
Przed Wous - "Cug do Werku":

www.blaf.cz/mp3/track01.mp3

[jaborygyn]

Wydobyte zza muru tajemnych prac kodyfikatorów:

"Jeszcze inna wersja (zmiękczenia przez "x" jak proponował Jazzek; reszta
w większości w formie proponowanej przez Hermanna):

Zzaba w brzuchu

Kozzdy z nos zno te uczucxe
Kozzdy mjou roz przeca strach
Te w zzouoondku sxmjyszne kucxe
W brzuchu cosxik robi krach
Kedysx jakesx mjou prowda pedziecx
Jakesx szkucxoou, bajtlym boou
To `esx dzxoobek koonsek smucxoou
Abo gowa w pjosek kroou
Dzxisxo chop zzesx je szykowny
Na nxydzxela ancug mosz
A sam juzasx strach cxe sxcxisxnxe
Zzaba w brzuchu juzasx znosz
Ale rod zzesx twojyj zzabce
Tyn maszkytny stary frosz
Oon pokilo i pouechce
Tyzz jak lipsxcxe kusxik dosz

Uff... Jakoś dotarłem do końca. Najgorzej wygląda "ściśnie": "sxcxisxnxe".
Ufam, że zdołamy się do tego przyzwyczaić. To jedyne sensowne pozbycie się tych
apostrofów."

[jaborygyn]

Nojgibci to szafnoom Maryjan Makula:

www.wieczorslaski.pl/index.php?option=com_content&task=blogsection&id=4&Itemid=32

[jaborygyn]

Na smak dowoom Woom sam kooncecek podle jednego ze mustroow kodyfikacyje:

Chćôŭ bych sam připomńyć krótko historyja jedny řeźby ŭôd Tyodora
Kalide "Bachantka na pantyře".
Šwagjyr Kalidygo Franz Winckler dôŭ mu slecyńy coby mu zrobiôŭ kopja řeźby
J.H.Danneckera "Arjadna na pantyře". Jak keryś ńy wjy jak ŭôna wyglôndo to
moće sam bild.
www.liebieghaus.de/images/sculptures/ariadne.gif
A že synek bôŭ ślônski, to chćôŭ zmajstrować šwagrowi richtig pjykny gešyng.
Znod śe urodliwo frelka do pozowańô i dôŭ sie do roboty. Tak śe Tyodor na
swoja modelka zapatřôŭ že śe w nij borok zakochôŭ. A mjeli śe ku śebje ŭôba.
Šafnyŭ naš majster dźeŭo žyća.
www.gorny.slask.pl/fotki/bachantka.jpg
Tym doŭ wjylgi hoŭd dźôŭšce keryj pšôŭ. Zapakowôŭ řeźba i posŭôŭ
šwagrowi. Tyn jak ŭodynknôŭ křinka, to maŭo co hercšlagu niy dostôŭ. Na tamte
časy tako ŭôdwažno i "sberyźno" štuka bôŭa ńy do pomyślyńo. Wnyrwjôŭ śe Franz
jak pjerôn, zapakowôŭ ŭôbřidliwo figura
i nazod Tyodorowi ŭôdesŭôŭ. Schowôŭ
kajś artysta ta řeźba i zapômńôŭ ŭô nij na amynt. Myśla, co mu trocha gańba
bôŭo skiš tyj côŭkij afery.
Kalide ŭôřyniôŭ śe potym ze swojôm modylkôm, a mjeli dwje cery.
Poradźyśont lot potym znodli we pywnicy
w Katowicach zapakowano řeźba. A mjôŭ
w testamynće Tyodor Kalide tako wola, coby ceře překozać marmurowy wizerunek
ji matki. Późnij ale, dźyŭô znodŭô śe
w muzyum w Berlińe.
Přišôŭ čas wojny i ani luftschutzraum ńy pômôg. Hamerykôńskje fligry śćepli
bômby na muzyum, co śe skôńčôŭo niydobře dlo "Bachantki na pantyře".
www.gorny.slask.pl/fotki/bachantka2.jpg
Dziśoj chyba dalij je kajś schowano we berlińskij pywnicy ŭošpecôno
i zapômńôno.


SILESIA SUPERIOR
*FIDE NON ARMIS*

[jaborygyn]

Wšyskym, co sam na tym Forôm gűos zabjyrajôm, chćoű bych žyčyć radosnych
Godôw: coby Wôm Pônboček bűogosűawjyli, coby'śće zdrowe bôűy, coby Wôm
Dźećôntko přińôsűo pod kristbaűm take gyšynki, jake'śće se űobštalowali i coby
Wôm močka i makôwki smakowaűy latoś, jak ješče ńigdy. A na Bezrok žyča
nôm wšyskym, coby niy brahűo śyűôw do roboty nade kodyfikacyjôm ze pořytkym dlo
našy Godki i dlo wšyskich Ślônzokôw, koždymu zaś z űosobna coby śe Mu wjôdűo
jak nojlepi.

Pozdrowjôm Wos wšyskich pjykńe

Aborygyn

[efedra]

jaborygyn napisał:

> Wšyskym, co sam na tym Forôm gűos zabjyrajôm, ... Pozdrowjôm Wos wšyskich
pjykńe

Drogi Jaborygynie!
Choc sie nigdy do Ciebie nie odzywalam, czytam Twoje wypowiedzi, cieplo
wspominajac czasy z akademika, gdzie dzielilam pokoj z dziewczyna z Bytomia i
sluchalam jej slaskich opowiastek.
Zycze Ci Wesolych Swiat, a w Nowym Roku spelnienia wszystkich zyczen,
niezaleznie od tego, czy sie komus podobaja, czy tez nie.
Pozdrowjôm Cie pjykńe
e.

A ja

[arana]

jestem tu po raz pierwszy, ale przecież każda pora jest dobra, by zacząć i
poznać coś nowego. Ze śląskiego języka znam tylko jedno słowo "psinco", więc
wszystko przede mną.
Też łączę życzenia.

[ardjuna]

Aborygynie miły, powodzenia w pracy nad Słowem Własnym, w której niechaj Wam
pomaga Słowo Wcielone, amen.

[jaborygyn]

UOGUOSIYLI KOONKURS JYNZYKA S'LOONSKIGO!

www.republikasilesia.com/koonkurs/index.html

[jaborygyn]

Jedne sie po szloonzku dziepjyro ucoom, a inkszy jurz szloonzky Jynzyk majoom
za uoficyjalny, na roowni ze inkszyma ojropskyma Jynzykooma:

zobacz.slask.pl/

UOGUOSIYLI K®NKURS JYNZYKA S'L®NSKIGO

[jaborygyn]

Kej je to koonkurs internecowygo szrajboonga goornouszloonzkigo Kryjoula,
to Jego mjano moge mjec' tyrz internecowy muster:

"K@NKURS JYNZYKA S'L@NSKIGO"!?

O śląskim języku.

[jaborygyn]

Język śląski:

pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_%C5%9Bl%C4%85ski

Śląska Wikipedia.

[jaborygyn]

adas.jogger.pl/comment.php?eid=178480

Górnośląska Wikipedia.

[jaborygyn]

pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:G%C3%B3rno%C5%9Bl%C4%85ska_Wikipedia

Języki Śląska, Dialekty, Gwary.

[jaborygyn]