Odkryjemy ziemię nieznaną....

[rita100]

Odkryjemy ziemię nieznaną....
tak śpiewa Alicja Majewska
"Kramik zbieracza folklorysty" to utwory zebrane na terenach Warmii i Mazur.
Zebrane zostały dzięki Rozgłośni Polskiego Radia, a zasilana przez placówkę
olsztyńskiego PiSu - dr Władysława Gębika i Janinę Gliszczyńską. Taśmoteki
zbioru znajdują sie do dziś i jest ponad 500 nagrań pieśni i około 200 nagrań
gawęd.
Może uda nam się dotrzeć do ludzi dawnej Rosgłośni olsztyńskiej i wyciągnąć
na światło dzienne te przepiekne utwory ludowe. Michał Flakowski z Bartołt
jest również nadzwyczajnym źródłem gawęd , bajek i legend. Gdy wpadnie w
dobry nastrój, na jednym posiedzeniu gotów jest opowiadać nawet kilkanaście
gawęd.
Gdy w grudniu ubiegłego roku ( a książka wydana 1959 roku) udało się nam
przedstawić gromadkę naszych ludowych wykonawcó telewidzom całej Polski w
widowisku: "Ziemia Michała Kajki", staruszkowie byli niepocieszeni. Każde z
nich przygotowało odpowiednią wiązankę gawęd i pieśni, a tu przez pół godziny
ledwo zdążyli się rozpędzić - i już ogłoszono koniec spektaklu.
Jeden chyba Dylewski był zadowolony , bo z jego tabakiery (sporządzonej z
krowiego rogu) :

"... wsziscy niuchali, sam derechtor zazywał i fajn jem smakował mój tubak".

[rita100]

Po powrocie z Łodzi całą gromadkę poprosiliśmy do Rozgłośni, gdzie z taśm
magnetofonowych usłyszeli koncert pieśni poprzednio u nich nagranych, a
wykonywanych już przez chór i kapelę Rozgłośni Olsztyńskiej. Wzruszeniom i
zachwytom nie było końca, a przy pożegnaniach zapewniano nas solennie:

"... przybacymy nowych psieśniów, coby znów jech psięknie nam bez radyjo
zaśpśiewano.."

Tu wypada zaznaczyć, że repertuar istniejącego od półtora roku chóru i kapeli
Rozgłośni Olsztyńskiej składa sie wyłącznie z pozycji nagranych przez nas w
terenie i opracowanych następnie przez dyrygenta chóru.
W ten sposób systematycznie przekazujemy co miesiąc parę nowych odmłodzonych
pieśni Warmii i Mazur.
cdn

[rita100]

Chór Rozgłośni pracuje społecznie w bardzo trudnych warunkach - z pełnym
poświęceniem, i niesłabnącym zapałem, za co w pełni należą się słowa uznania.
Ciemną plamą w historii "ciułania" zbiorów do Archiwum Folklorystycznego
Rozgłośni jest brak jakichkolwiek funduszy, nawet najskromniejszych, na
symboliczne bodaj wynagrodzenie wykonawców ludowych za poniesiony trud i
stracony czas przy dokonywani nagrań.

Jak dotychczas - jedyną satysfakcją stanowi fakt :" Bez radyjo godołem i na
wziosce słuchali" relacjonowany nie bez dumy przy następnych odwiedzinach.

[rita100]

Taśmoteka
Z materiałów zgromadzonych w taśmotece archiwalnej, dotychczas przepisano nuty
i słowa ponad 400 piesni oraz kilkadziesiąt gawęd. W trakcie przygotowania do
druku znajdują się prace:
1) cykl reportaży o wykonawcach ludowych
2) album wykonawców
3) zbiór gawęd i bajek
4) śpiewnik dla świetlic
5) poezja ludowa w pieśniach Warmii i Mazur

Tekst napisany przez Maryna Okęcka-Bromkowska 1959r

[rita100]

Jak to jest możliwe, że w 50 latach można było promować reginalizm, a teraz
zanika ? Przypuszczam , ze powodem są pieniądze , nie ma dotacji, a folklor
zepchnięty jest pod ziemię, nie ma na nią mody, nie ma na nią zapotrzebowania -
techno, hip-hop, wszystko idzie z duchem czasu, a jeszcze pamiętam jak dawniej
tańcowałam kujawiaka , krakowia z zespole przy wiejskie szkole podstawowej, w
świetlicy przy Domu Kultury, gdzie w czasie zajęć prac recznych uczyliśmy się
gotować , szydełkować i haftować. Wszysko przemineło, ale jednak coś zostało ,
wspomnienia, których takich nie bedą mieć nasze dzieci.

[rita100]

Po takim wstępie nic już nie zostaje jak zaprosić do nas wykonawców ludowach
naszej ziemi i niech nam zagraj a i zaśpiewają.
Bandziem sia radować, co po tylu lotach odkryjemy ziemie nieznaną i zapomnianą.
Bande po koleji wkładać taksty naszych pieśni dawno zapomnianych z opisem.
To tedy aż na drugi roz.

[rita100]

Pieśń o Dadaju
Jedną z najpopularniejszych wykonawczyń jest (była) Anna Kuczke z Najdymowa
(pow.reszelski). Śpiewała ona m.in. przepiekną balladę o jeziorze Dadaj. Pieśń
o Dadaju - to jedna z nielicznych ballad rybackich na Warmii, a Anna Kuczke -
to bezprzecznie urodzona poetka. Oto co mówi o jeziorze Dadaj ta kobieta, o
twarzy zbrązowiałej od wiatru.
A za czam poziem co łóna mózi, to bardzo proszę , wysłuchajcie tej ballady w
ciszy i w spokoju w zatrzymanu przez chwilę w czasie, wpatrzeni w taflę
jeziora - robi, robi ogromne wrażenie. A wyjaśnienie Anny Kuczkie tej pieśni
jest czymś w rodzaju 'traumą' czy jek to sia nazywa , może 'wielkim przeżyciem'.
Smutna to jest pieśń.
Zapraszam do tekstu w orginale.

[rita100]

Rybacy na Dadaju
Sieczi zakładali.
Aby ryby nafytać
Znów ich wyciongali.

Do dziewcziny przyniósł ktoś
Tako nowzine:
Że jej Jasziek przebzity
I w wode rzucony.

Rybacy, rybacy,
Sieczie zakłodajcie
I mojego Jasieczka
Na brzyg wyciongajcie.

I chodziuła przy brzegu,
Żałośnie wołała:
Żeby ja cie Jaśku mój
Jeszcze raz ujrzała.

I wzieła się rzuciła
Z brzegu wysokiego
I trafsiuła na Jaśka
Mnieczem przebzitego.

No i jek, smutniutka pioseneczka, bardzo smutna. Trochę mi sie wydaje , że
pieśń jest trochę obdarta z gwary, ale i tak został tej pieśni duch.
Zamieszczam również zdjęcie z nutami dla tych coby sobie mogli smutnie
pobrzdąkać na dowolnym instrumencie i usłyszeć jej melodię. Czy skrzypeczki
kedyś jó zagrajó , a może na brómejzy chtoś zagra ?

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=42

[rita100]

Oto co mówi o jeziorze Dadaj Anna Kuczke:
.... tej jeszieni czensto nad jezioro chodziułam, bo tam olsze stojo, a wziatr
co nad jeziorem goni, gałonzki zrywa - chodziułam zbzierać. I tak miszlałam
sobzie, jek
'odmnienna ta woda, jek 'ona maluje życie człowzieka. Latem - jek człowziek
młody - takie pogodne, woda świeconca, lustrowa. A na jeszieni - jezioro jek
człwziek stary, co już nic 'od życia sie nie spodziewa, tlo tyn szary, zwykły
dzień.
I tak miszlałam, że przijdzie kedyś 'ostatni dzień nad tym ukochanem jeziorem,
tak miszlałam ja, sziwa kobzieta i przybacuł mnie szie 'ostatni strof mego
fersza:

... I drudzy bendo przi tobzie pracować,
I drudzy bendo przi tobzie żyć,
I drudzy bendo przi tobzie płakać.
Ach, ty Dadaju, jezioro moje !

Gajowy, sznapsika prosze....., melancholijnie sia zrobziło, co za wspaniała
poetka z tej Anny Kuczke. Wśród tylu, tylu jezior na Warmii i Mazurach to
jezioro Dadaj nie zapomnę i zawsze będzie mi sie kojarzyć z tą niesamowitą
poetką i jej pieśnią.
Jek myszlicie , znojde jo jekiś łobrazek jeziora Dadaju ?

[tralala33]

Nawet dwa - dziś to tlo likni wklejać moga.
www.biskupiec.com.pl/turystyka/golc/foto8.jpg

www.biskupiec.com.pl/turystyka/golc/golc16.jpg

[rita100]

Dziekuje Tralala, nie zauważyłam , już tyle watków mamy. No nie dziwię się tej
poetce, chyba bym też tak pisała z taka duszą. Miała szczęście żyć nad pięknem.
Dzięki , jeszcze raz , bo myślałam o tym jeziorze Dadaj - i jezioro ma
szczęście, że miało taką poetkę.

[rita100]

Piosenka o burzyczce.
"Charlota Ludorf ze Szczytna (urodzona w Kawęcynie lat 92) mimo podeszłego
bardzo wieku, pochwalić sie mogła fenomenlną pamięcią i kolekcją przekazywanych
nam bardzo ciekawych piosenek. U niej między innymi
nagrano "poloneizę" , "Jestem wesoły", "Piosenkę o burzycce" oraz "Balladę
górniczą".

Idzie burzyczka, bendzie desc,
Gdzie sie dziewecko podziejes ?
Do boru dziewce, do boru,
Po gałonzecke jeworu.
Tam wiatrek na cie nie wionie,
Na twoje licko cerwone.
W dalekiej stronce pogrzmiwa,
Tam moj najmnilszy przebywa,
Czerwone biczki pogania,
Grzecnie z dziewczinko rozmawzia.
Nie rozmawziaj nad wodo,
Bom dziewczinka młoda;
Rozmów sie ze mno w tanecku
W mej matecki w domecku.

nuty......oj, może kto zagra nam kiedy.....
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=44
Gdyby nie ta Pani , wogóle bysmy już nie poznali tej pieśni i innej.

[rita100]

Ballada górnicza

W Falinie, w Szwecyji, żył górnik uczciwy,
Pobożny i młody, i do prac chętliwy
I kochał dziewczinke umysłu wdzięcznego,
Cnotliwą, miluchną i syrca dobrego.
I 'ona go także niezmiernie kochała,
I wielką miłością ku nimu pałała.
A czasu jednego, gdy z sobo gadali,
I jedno drugiemu rącecki sciskali,
Rzekł górnik miluchno: "Ach moje kochanie,
Radość nam chyba nigdy nie ustanie,
Bo za trzy niedziele, w świętym kościele
Ksiądz stuło nas zwiąnze i byndzie wesele".
I rzekła do niego: "Najmniilsy, u ciebzie
Bende scenśliwa i jakbym buła w niebzie".
I zaraz mu psiękną chusteckę usyła,
I na dzień ich ślubu w kuferek włożyła.
Lecz tydzień przed ślubem strasna się rzecz stała,
Bo sie nad niem ziemnia w kopelni zarwała.
I mniendzy gruzami zamknuł swe powzieki,
"Opuścił najmnilszo i zasnół na wzieki.
Frasunku nieboga zanadto już mniała
I we dnie i w nocy nieszcęsna płakała.
Psiędziesiąt bolesnych już latek sie było
'Od śmierci 'onego górnika skończyło,
A 'ona siedemdziesiąt już latek licyła,
Schylona i słaba o kijku chodziła.
W tym czasie , w kopelni, rzecz dziwna sie stała
Albowziem górnicy znaleźli tam cziało.
Sto sonzni pod ziemnio, człozieka młodego,
Prześlicznej psiękności jakoby zywego.
Bo w koperwasowej winności lezało,
Głeboko pod ziemnio i gruzem, to cziało.
I z tejze przycyny to wcale nie gniło,
I na niem zadnej 'odmiany nie buło.
A gdy go dopsiero spod ziemskiej ciemności
Wynieśli do góry, do lubej swiatłości,
To nikt go nie poznał z tych, którzy tam stali,
Nic 'o nim nie wziedząc, ni wielcy, ni mali.
Lec skoro go jego najmnilsa ujzała,
W tym samym momencie go zaraz poznała.
I padła na niego w najwienkszej radosci,
Ściskała go mocno z goruncej mniłości,
I rzekła do ludzi: 'on ci jest mym lubym
Co nagle mi zginuł tydzionek przed ślubem".
I wtedy do domu go zanieść kazała,
I slicny mu pogrzeb z mniłosci wydała.
A chustke, przed laty co buła uszyta,
Na szuje mniłego górnika włozyła.
I rzekła do gości, a było ich wziele:
"Dziś jego pogrzeb i nasze wesele".

Oj, smutna ballada górnicza, ale jaka piękna i wyobraźcie sobie , że i ta
ballada by zagineła gdyby nie jedna starowinka mająca lat 92 ją nie zaśpiewała
i przekazała zbieraczom folkloru na Warnii. Warto pamiętać, że to Charlota
Ludorf ze Szczytna taką fenomenalną pamnięć mniała i przkazała ją przyszłemu
pokoleniu.
I warto zapamiętać , że nigdy nie daje się w prezencie chusteczek, bo moja
babcia mowiła, że darowana chusteczka przynosi nieszczęście obydwóm osobom.
Ciekawe, ze ta chusteczka jest tez w tym wierszu

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=39
To jest ta babuleczka po lewej stronie, tylko troszkę ją widać, postaram się
lepsze zdjęcie wykonać.

[tralala33]

W tem kóntku rychtycznie nowa ziemnia nam sia łukazała. Charlota Ludorf - kedy
łona mniała 92 lata? Kedy sia łurodziła?
jak dobrze, że ktoś te ballady spisał.

[rita100]

To buł łostatni moment, gdyby nie ona to poszłaby pieśniczka spać ziekowo.
Zisz , jo szukała w internecie jó i jinne jyj psiosenki , no ale nic nie
znolazłam. Tlo łu noju só. Eszcze łónha łopowiadała i fejnie łopowiadała.
Jurto napsise.

[rita100]

Jak diabeł swoje dzieci chwalił
Mam dziatków wziele i duzo mam moich dziatków. Ale zodnego takigo dobrego
dziecka ni mam jek córka moja - gorzołka.
Bo ta, za tó wsyscy az grendo do psiekła lecó. Ta i powadzi i do brzytwy
doprowadzi i do kradzierzy pobudzi, i wsystkich śniałości - choć do
utrapsienia, to óna przyprowadzi. To ni ma dzieciuka kochanego, jek córka moja
gorzołka.
Mam i syna dobrego tez. Ten do brzytwy to az dr'zy. A tak pobudzo do ty
brzytwy... No ale to sie pokalyca i wnetki sie zabziją... to juz nie taki mniły.
O, mam jesce jeną córecke. To ta zwodzi za tonami... A tych chłopców to tak
zwodzi - to pódź ze mną, to tu, to 'ow. A łagudzi ich tym ponckiem !... A po
tym to przeklinają sie i wsio. To tyz.
Ale ni ma jek córka gorzołka.
Ale mam syna jenego tez. To tak chodzi, a powabzio... cobyś sie i kiej ci
licho - to weź sie , pozieś !... A kiej ci licho - to idź, kradnij !...Tyz
dobry dzieciuk i szmat zwodzi.
Ale ni ma takiego dziecka, jek córka moja - gorzołeczka !

Opowiadała tym razem, nie śpiewała, Charlota Ludorf ze Szczytna. Zapisał
Władysław Gębik.

I świetnie opowiadała o gorzałeczce

[szwager_z_laband]

jojuz niywia co mom pedziec - powia ajnfach piykne forum!

[rita100]

bo gorzałeczka na stóle ?
Jeke świetne łopowiadanie znalozłam, ło tym jek ksiądz za dużą pokute dał i co
chlop wyprwaiał by jó spełnić.

[rita100]

Wspomnienia o Kajce
Opowiada Gustaw Penski lat 80, Mazur z Jakonówki, niegdyś sąsiad mazurskiego
poety, któremu Kajka stawiał zabudowania gospodarcze. Zapisał , z taśmy
magnotofonowej , nagranej w dniu 13 maja 1958r, Władysław Gębik.

"Jo, panie. Jo by duzo móg poziedzieć na tymat z Kajko. My sie dobrze
zachowywali. 'On i psieśnio ułozył i zaspsiwoł.
Casem , kiedy my tam siedzieli, jo wydoł śnapsek. Wypsilim po kielisku, po dwa,
śnapsa. 'On duzy psijok nie był...'On duzy psijok nie był - ale kiedy 'on tak
pore wypsił, to 'on tedy .....
Tak, to 'on ni móg godać, panie. Kieby pon go zidzioł tak - tak kiedy kto
przysed - to 'on mózi: "toz ten cłoziek pó-dziesięć ni moze licyć". Ale co 'on
mioł tu (pokazuje na głowę)... Nie był głupok cłoziek, panie, o .... to był
rozumny cłoziek.
'On o jednym księdzu panie , złozył - o jednym rolniku złozył psieśnio. To,
panie to było trzeba sie śnioć - za bełk trzymać, a sie śnioć, kiedy 'on wzioł
śpsiewać. To pod k'ożdym fersikiem to było:
(śpiewa)
(tu nuty mowacie)
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=45
A choć mnie kto łeb udrze,
stąd nie póde gdzie dobrze.

To był taki rolnik, to ten tak śpsiewał. Kiedy 'on posed na wesele, abo na
jakie zgromadzenie tamoj, na chrzciny, abo gdzie, to 'on nie chcioł wyść,
bo 'on móził:
"Kiej tutaj dadzo wódki dość, to 'on..." Na ostatku 'on nie chcioł wyjść, 'ono
został. To 'on śpsiwoł zawdy:
"Stąd nie póde... albo... choć mnie kto łeb udrze, stąd nie póde ...."
Tak tedy pomer ten stary " 'On był duzo przeklentny cłoziek i 'o Boga tam ziele
nie patrzył ten stary, a ten syn posed do księdza. A księdza, w ty kościelny
ziosce mieli księdza, to taki był łakomy na podarki.
Posed do księdza - mózi:
"Dobrodziejku !" (księdza nazywali dobrodziejku...
dobrodziejku). "Dobrodziejku ! By pon taki dobry buł, a Boga prosił, zeby , bo
ten... toć ten mój 'ojciec do psiekła przyjdzie ! Jo". (To tam te ferszyki
takie fejne ułozone). Jo, mózi. Jo by juz panoziu doł jałoskie. Mom fejno
jełoskie. Jo by doł jełosce, jo' , jo'".
A ten ksiondz: "Jó, jo bede Boga prosił. Jó. 'On przydzie do nieba" !
Ale ten tam, ten syn ne idzie do księdza, 'ono...
Ale trasiuł go roz ten Ksiądz. Mózi: "a jek tam, panie, z too jełósko ?
Us 'ociec jes w niebzie".
- "A to dobrze, dobrodziejku, kiedy 'on je w niebzie. To iuz 'oni go tam nie
wygónio - bo 'on im zaspsiwo":

A choć mnie kto łeb udrze
stąd nie póde gdzie dobrze.

Jó .. Ale mózi: "toć jo bede Boga prosił co jego wydołoli, a do psiekła go
wygónio !"
Mózi: "Panie ! Kiedy 'on im zaspsiewo tó psieśnio - a 'on nie pódzie. Choćby mu
głowe urwali, to 'on nie pódzie".
To, panie, to 'on tako psieśnio składoł...

Abo jek u mnie budowoł.... Tojek wyziesili tó korónke, jek wyciongneli krokwy
do góry, to wtedy musioł wydać ten gospodorz. No to moja napsiekła kołaców -
flatków, jek nazwali - no i wódki pore litrów , psiwa, jo". To nielim takó
feste.
Tysionc dziewięćset dziesiotego , jedynastego roku, przed oftó wojno u mnie
budowoł wsio. Jó. To esce nie ziedzioł nikt co 'on poeta taki. Sie nie wydoł.
Az po wojne 'on sia wydoł. Jó. Po tej psiersej wojnie.
Tak wtedy to tam tercoków (tartaków) nie było. To były te troce, co jeden u
góry - pan moze wie - a jeden na dole cięty jedo piło.
Tedy 'on jedno psieśnio, 'o kazdym cale co tam robziuł, ułozył. To ten jeden
sie nazywoł Frylijan, a oftem Gracek:

A Fryljan z Grackiem
Choć z wielkim trzaskiem
Bardzo sie uwzijali
A noma wszystkie drzewo po'obcierali. Jó.
A nasa pani Pensko, bardzo psiekła,
Ta nama bardzo smacnych flatków napsiekła.
A nas pan Penski, to ten sie duzo usiłowoł,
A nama smacnej wódki nagotowoł.
A nichał Kajka ten wziele nie gadał
Bo 'on tó psiośniecke układał...

Ale to było moze dwadzieścia fersicków takich 'o kazdym robotniku, kozdym...

[szwager_z_laband]

co jo mom godac, jo biydny karlus ...

)

[rita100]

Zidzisz jek ciajżko mniarkować noju ?
Nie je lechko

Laband, przetłumacz to zdanie, bo nie jestem pewna czy to rozumiesz ?

[szwager_z_laband]

widzisz jak ciezko zapamietac nowe?
niyma leko

[rita100]

szwager_z_laband napisał:

> widzisz jak ciezko zapamietac nowe?
> niyma leko
>
hehe, nie , nie ....

Zidzisz jek ciajżko mniarkować noju ? to znaczy:
Widzisz, jak nas cięzko zrozumieć

zmniarkować - zrozumieć
Ale teroz Laband mniarkujesz jek ciajżko woju zmniarkować )))))
Ale teraz Laband rozumiesz jak ciezko was zrozumieć

[szwager_z_laband]

a jeszcze)

to znaczy "no przeciez, i to jak"

[tralala33]

Na takie dzeciuki diabełka ksiądz Tolsdorf ułożył "Pieśń dla członków bractwa
wstrzemięźliwości olsztyńskiego powiatu" (ciekawe, czy zgadniecie, na jaką
melodię - podpowiem, zna ją każdy Polak, choć Edyta Górniak jakby znała ją
inaczej)

"Jestem chłopek, bracia mili,
Wesoło w tej śpiewam chwili.
Walkę śmiało rozpoczynam,
Gorzałkę z kraju wyklinam."

[rita100]

hehe, Tralala, ale to humorystyczne
Faktycznie to chodzi i meleodię śpiewaną na mistrzostwach piłkarskich i słynny
hymn Tego to chyba nikt nie zapomni, za głośno chyba śpiewała Edytka )))

A ja również mam coś fejnego

[rita100]

Kara za zbrodnię
Byli dwa bracia. Jeden sie nazywoł Ignac, a drugi Jan. Ten jeden mnioł 40
ziemni, a drugi mnioł 15 morgów. Tak ten co te 15 morgów nioł, to chcioł taki
być bogaty, jek i tamten. Tak ten Jan posied na targ i przedał krowe i dostał
duzo psieniędzy. Tak ten młodszi brat zasied go w lesie i go zabziuł, i
psieniądze wziół, i ni mnioł żiadnej spokojności. Tak jego ziona poszła do
księdza i chciała tylko trzy kartki do zielganocnej spoziedzi. Ksiądz
odpozieda: - "Gdzie ty mas menza, co ty i dla menza nie chces tej kartki" ? -
Kobzieta odpoziedała, że 'on moe chce kartki. Tak pastor muzi, ze "'on ma do
mnie przyjść". Tak mąz sie staziuł do jegomości, do pastura. - " Czemu ty nie
chceś do mnie do spoziedzi przi'chodzić" ? - "Bo mam za ziele grzychów, a by je
patur wyjaziuł, to by jo do zienzienia przyszed" - A pastur odpozieda, ze " jo
przysięgie złożył, że jo nie moge czyjich grz'echów wydać, bo jo je paturem". -
Tak mu wziół i poziedoł te grzechy, ze brata zabziuł tedy i tedy. Tak pastur go
wysłał w ławke. Ma siedzieć tak długo, aż go zawoła. Tedy jek go zawołał, to mu
doł pokute: "Ni mogę ci prędzej rozgrzeszenio dać, aż ci kto będzie mówił Bóg
zapłać, to przyjedź do mnie do spoziedzi". Tak ten zbrodniarz kupsiuł cygarów,
papsierosów i kozdemu dawał, aby mózili Bóg zapłać. Ale Bóg zapłać nikt nie
móził, tlo dziękuje i tak albo owtak.

Tam tako rzeka była i tedy poszed do lasa i naciół drągów i obskrobał gładko. I
w niedziele, jek ludzie do kościoła prz'eśli, to 'on chućko postaziuł z tych
drągów mostek i sie usiod pod take krzaki; jek ludzie z kościoła będą śli,
któren bedzie móził Bóg zapłać. Ale do tego casu wsistkie prześli i nikt nie
móził Bóg zapłać. Tak sie ten zbrodniarz mocno zasmucił, tak chciał powrotem
nazad, ale zidział jesce chłopa jednego , ze idzie z kościoła, a buł psijany.
Tak ten pyjak pśechodzi bez te gładkie drągi i nogi mu sie omkły i wleciał w
rzeke i sie topsił. No, ale tak mu pom Bóg pomóg, co sie dostał wywlec i móził,
zeby tego i tego psiorun trzas i go zabziuło, tego, co tam w tem krzaku
siedział i co tego brata zabziuł.
Tak buł niewarty do spoziedzi więcy przyjść i nie docekoł tego zbawienia, bo
ksiądz za duze pokute mu doł.

Opowiedział: Arendt Paweł, lat 69, zam. Purda Mała, pow. Olsztyn.

[rita100]

Tlo trza czkać, eszcze gwołt jich jest.

[rita100]

Upraszam wszelkiech Panow wiele,
Kto to ksionske do czitania bierze,
Aby tez iei nie smolono,
Bo mu bendo ręcze oberzniono.
Bo ia piszał nie na to,
Zeby io tak obdarto.
Ale zeby czała była,
Bendzie sie dusza ciesziła.
(Te) dwoiake ręcze takze
Nie kazdemu wdziencznie zawsze.
Kiedy iedno dobrze popiszano
(To) druge jak kurzo ostrogo pogrzebano.
Czas, trzeba konczyć,
Body sie nam przidzie rozłonczić.

M. Thomasick
w Kruliwczu d. 15 August 1798

[rita100]

Opracowanie Władysław Gębik
"Rękopis nosi tytuł: Niektorne Śwatowe Piesńe pyiszane od Mich. Thomasicka d.
15 Januar 1798 w Krulewczu.
Jest on dziełem dwóch pisarzy: Thomasicka i Andreasa Skrzecki.
Skrzecka zapisał jako piętnastą pieśń w rękopisie, popularną do dnia
dzisiejszego, szczególnie na Mazurach, pieść " A w niedzielę po objedzie". Na
poczatku znajduje się uwaga, że śpiewa się ją na nutę kancjonałowej
pieśni "Pana wołam, Pana proszę" Tekst pieśni z rękopisu Thomasicka podaję z
zachowaniem orginalnej ortografii. Uzupelniono jedynie interpunkcję."

[rita100]

A w niedziele po obiedzie

1.
A w niedziele po obiedzie
chodził Jezus po tym świecie.
Podkał Dziewke ze Dwora,
ona idzie do jeziora.
2.
Dziewko, Dziewko dai mi wodi,
umyie ja swoy Brut srogi.
A ta woda jest nie cista,
napadało prochu Liścia.
3.
Tys iey sama nie cisciła;
siedmes Sinow utopiła,
A osmegos uchowała,
Xsiedzas z niego doczekała.
4.
A cozes ty jest za prorok,
Cos ty przeyrzał moy prawy bok.
Nie jestem ja zaden prorok,
alem z Nieba sam pan Bóg.
5.
Ta sie Dziewka barzo zlękła
na kolana swoye klękła.
Dziewko, Dziewko nie lękay sie
do Kościoła spowiaday sie.
6.
Do Kościoła wstępowała,
sietem sązen ziem zadrsała,
same Dzwony zazwoniłi,
ołtarze sie obrociły.
7.
Same Worgany zagrałi
obrazi sie obeyrzały
wszystkie wdowy zapłakały
za iey grzechi załowały.
----
To jest stara pieśń, jeszcz jutro zamieszcze drugą jej wersję.
Zuwazcie jaka inna wymowa, trzeba dokładnie ją przeczytać by zrozumieć.

[tralala33]

O, ja już tę piosenkę gdzieś czytałam, ale rzeczywiście nie w tej wersji.
Poszukam - już chyba nawet wiem gdzie. A pisownia rzeczywiście trudna, kto to
spisał?

[rita100]

forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=38446&w=39945221&a=40573517
To jest z rękopisu Tomiasicka, najstarszego chyba.

[tralala33]

Już mam - podam tylko początek to zobaczysz Rito, czy to to samo. ten tekst
spisał jan Sembrzycki, czyli jest to wersja dużo późniejsza, o jakieś sto lat.

A w niedzielę po obziedzie
Sed Pan Jezus po tym świecie
I sedci ci on srodkiem drogo
I natrafiuł dziewke z wodo.
Stój, dziewecko, daj mi wody,
twem dusyckom do ochłody!
- A tać woda nie jest cysta,
napadało z drzewa liscia.

[rita100]

Tak chyba to bedzie to, jutro podam ją całą z nutami jakby ktos miał ochotę na
skrzypeczkach nam zagrać

[rita100]

Tak Tralala, dobrze mówiłaś, zresztą Ty zawsze dobrze mówisz. Masz w sobie dar
taki.
Pieśń tą zanotował ponad 100 lat pózniej J.Sembrzycki. Znajduje się ona w jego
zbiorze ogłoszonym w "Wiśle" w roczniku 1889.
Podany poniżej tekst został zapisany przez Władysława Gębika u 66 letniej
Warmianki Otylii Kuklińskiej w Klebarku Wielkim w dniu 26 czerwca 1951 roku.
"A w niedziele po 'obziedzie".

[rita100]

A w niedziele po 'obziedzie
1.
A w niedziele po 'obziedzie,
Chodził Pan Bóg po tym świecie.
2.
I napotkał dziewka w lesie,
A ta dziewka woda niesie.
3.
Dziewko, dziewko , doj mi wody
Co 'umyja rance, nogi.
4.
Nie dom wody bo nie czysto,
Napadało z drzewa liścio.
5.
Samaś ty jo znieczyściła:
Siedem synów w ni straciła.
6.
Ach cożeś ty jest za prorok
Coś mi przejrzoł ten prawy bok.
7.
Nie jestem jo żoden prorok
Tylko jestem prawdziwy Bóg.
8.
Jek poznała, że to jest Bóg,
'Upadła mu krzyżem do nóg.
9.
Dziewko, dziewko nie lękaj się,
Idź do księdza spowiadaj się.
10.
Idź do księdza do dobrego
Spowiadaj sie z grzechu swego.
11.
Do kościoła wstampowała,
Sietom sojrzni ziamnia drzała.
12.
Tak sie długo spowiadała,
aż się na proch rozsypała.
13.
Przylecieli dwaj anieli,
Wzieli dusza, polecieli.
14.
Same zwony zazwoniły,
'Ołtarze sie odwrócili.
----

hehe, zobacz Tralala jakie zdanie:
"Idź do księdza do dobrego
Spowiadaj sie z grzechu swego."

W piosence jest przestroga - idź do księdza tylko do dobrego - nie zapytam się
jak to rozumieć ?

[rita100]

A dzisioj Woma Rita łopowiem jek wyglónda kontrol w sklepsie. Wlazujó dwa
człozieki i pokazujó takó karte co bandó kontrolyrować. Jo sia nie strachała,
bo jek ? Wszystko jest fejn, wszystko na mniejscu i wszystko łopłacone żywymi
psianiandzmi. Tak sia łóni rozglóndajó, tak niuchajó i prosili ło papsiery do
wglondu.
Ja pokazała, łoglóndneli i znaleźli haczyk....
- Mandat będzie - poziedzieli
- Nie może być, jeki mandat , za czam ? - godam
A łóni - cóż się pani tak boi manadatów ?
- Mandant , to mandat , jekie jo przekroczenie szosyjowe zrobziła ?
- Może będzie mandat , może nie będzie mandat, to się zobaczy.
No to ja zaro psianknie do niych - a może kawkó uwarzyć, może cygaretka
poczęstować ? Łóni - nie, nie nic nie potrzebujemy i zaczli psisać cóś i
psisać, potam jo podpisałam te protokoły i nikt nie godał ło madatach.
Na kóniyc jyden taki goda coby sia psiwa napsił. To ja mózie bierzte co chceta
za tak mniłó kontrol i ziyto co ?
Łóni dosłownie to wzieli moje słowa i wzieli z górnej półki nojlepsze
gorzałeczki i nojlepse cygaretki, żodne tam psiwa.
Taki dziań dzisioj mniałam
No ale to eszcze nie wszystko, bom co straciła to zara zyskała. Bo ziyta co,
przyszedł 'taki aparat' i chcioł sia pozbyć rakiety tenisowej ( spadł jek z
nieba, bo jo potrzebuje eszcze troche rakiet tenisowych do Kołobrzega) i mózi:
ile pani da za tą rakiete ? Łoglóndam tó rakiete (prince , grafit) - fejn
rakieta, uchwyt tyż fejn i mózie 20 zł - bandzie ?
Łón - łucieszył sia i tak am kupsiła rakiete tenisową, która je fest droga w
sklepsie.
Zaraz łobaczyta na łobrazku jó.
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=76&pos=8

[rita100]

Kolejny błąd, jak te błedy łodczarować ))
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=46
Tu są nuty - A w niedziele po obiedzie.
Zaraz się poprawię.

[rita100]

Inna piosenka zapisana przez Thomasicka (O zającu) również dochowała się do
naszych czasów.

O zającku

Siedzi, siedzi zającz pod miedzo, pod miedzo,
A mmyśliwczi o niem nie wiedzo, nie wiedzo
Siedzi, siedzi lamentuje
Dostamenta swe spyszuie,
śmiertelne, śmiertelne.

Wszytsko to jest Chłopskie udane, udane,
Był tu stari Zając, mość Panie, mośc Panie,
Dzisiai siedział rano w życie
teraz bieg na dalsze ukrycie
Do kneyi, do kneyi.

Czo ia tem Misliwczam zawinił, zawinił,
A czo tak przyikrego uczinił, uczinił ?
Tak salone psy biegaio,
Na moie zicie scigaio,
Niewynnie, niewynnie.

U niech o ziedzienie nie pitam, nie pitam
Ani w polu baranków nie fitam, nie fitam,
A choć ia w kapusie siadam
Po listeczku tilko ziadam
Nie iak woł, nie iak woł.

U niech miodu Wina nie prosze, nie prosze,
Za co taki chachćęś*) ponoszę, ponoszę
Tak ubogi Wąk**) a ziie.
Za miast Wyna Rosze pyie
Sierota, sierota.

Zapuścili Gącze Ogari, Ogari,
Zagrali misliwczi we spari, we spari.
Vetus, Vetus, hopsasa,
Ia chcział biedni uysc do lasza
Lecz darmo, lecz darmo.

Zapuścili Gącze i Charti i Charti,
z tilu byle strzelecz nie zarti, nie zarti,
Put, juz strzelił w samo sziie,
Juz ia teraz mało zyie
Nieborak, nieborak.

Juz ia teraz biedni umieram, umieram,
Oczi swe powieki zawieram, zawieram.
Zombki sciskam, łapki składam
I na ziemnie szam upadam
Utrata, utrata.

Przedano mo skorke kuśnierzam, kuśnierzam,
Ogonek do strzalki zołnerzam, zołnerzam
Wsziszci będo sposob mieli
Gdy na zicie sprzypomnieli,
Stało sie, stało sie.

*) Niescenscie
**) Bąk
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=47

[rita100]

Tą samą pieśń zanotował 70 lat później Wojciech Kętrzyński (Pieśni gminne ludu
mazurskiego, Poznań 1872)

Lezy zającecek za miedzo,
o tym pany jegry nie wiedzo,
Psy po górach rozpuscajo,
Trąbio, wyjo i wołajo,
Gońta go , gońta go
A coz ja tym jegrom przewinił,
Zadnej ja im skody niecynił
Casem ja w kapuste siadam
po jednym listecku zjadam
Nie jak wół, nie jak wół.
Grochu nie tłukie, ni prosa,
Jęcmieniu nie ruse ni kłosa,
Jemiołowo stucko zyje,
Zamiast wody, rose pije,
Po trawie, po trawie.

[rita100]

Pieśń ta zachowała się po dzień dzisiejszy zarówno na Mazurach, jak i na Warmii.
W sierpniu 1951 roku zanotowano ją u Ewy Polok, 84 letniej Mazurki w Klonie
pow. Szczytno.

Siedzi zającecek pod miedzo,
Myśli , ze o nim ludzie nie ziedzo.
Siedzi , siedzi lamentuje
I testament wypisuje
O śmierci.
Nie siodom jo w lesie, ni w polu;
Nie robzie jo skody nikomu.
Tylo jo w ogrodach siodam,
Po listku kapustki zjodam
Maluśkim.
Wyrządzili jegry wesele
Myślo, ze mnie majo na stole,
A jo zającecek bury
Bez oziemki , bez zagony
Do lasa.
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=47

[rita100]

O wieku człowieczem
"Druga Piosnecka" z rękopisu Thomasicka, śpiewana na nutę kancjonałowej
piśni: "Jezusie życia światłości"

1.
Rozpomny kazdy cłowiecze
bieg zycia tego na swiecie.
O czem (ja) sam powiem tobie
bom to iuz rozwaził sobie.
2.
Siedem Lat dziecienciem byłem,
ten swiat bez kłopotu zyłem,
inszy sie o mnie starały,
bom iesce był w ten czas mały.
3.
Byłem siedem Lat dziecienciem,
do dziesienciu Pacholenczem,
w ten czas proznowac nie dano,
bo pomie roboty chciano.
4.
Bom iuz musiał isć do skoły,
albo sie nauczyć Rollu *)
w ten czas mi swiat nie ządzen był,
bom nie po swey woly chodził.
cdn
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=48

[rita100]

5.
Gdym doczekał dwadzieścia Lat
poczoł mi smakować ten świat,
tam nie jaka roskos była,
puky sie młodość mnoziła.
6.
Moc i Krasa wszystka syła
puky Młodzieńczu słuziła,
az do Roku trzydziestego
zazyłem Młodzieństwa swego.
7.
Wtemem sie Roku ozenił
zaraz mi sie ten świat zmnienił,
gdym sam sobie musiał radzić
iakby ten świat przeprowadzić.
8.
Boć mi czodzieńe potrzeba
Zońie, dziatkom takze chleba,
nastały pracze roboty
przytem y rózne kłopoty
9.
Moć krase oddejmowały
staroscy nastempowaly,
czodzien sie ma ku dołowy
czterydziesćy Lat człowiekowy.
10.
W tem stanie zyłem kilka Lat
puky mi iesce słusył kwiat,
gdym doczekał piędziesiąt Lat,
iuz mi sie przykrzył ten swiat.
cdn

[rita100]

11.
Sesdziesiont Lat człek stateczny
w postempkiach, w praczach bezpieczny,
przestrzega słway y cznoty,
juz sie błazenstwem nie bawy.
12.
Siedemdziesiont Lat starosć prawa,
siwe Włoszy piękna sława,
przetoz wtem rzeć nie omylna,
osiemdziesiąt Lat starość silna.
13.
W tak wielkiej człeka staroscy
osłabiało wszystkie kosćy,
iuz cy sie Oblicze marscy,
trzecia Noga zawsze w Garsćy.
14.
Juz oczy cieniem zachodzo,
rencze, Nogi sie nie godzo,
tak uszy słych utraczaio
y Zembyi sie wywraczaio
15.
Nozdrze Wenchu juz nie czuio,
Usta strawy nie smakuio.
Wez mie panie z tego swiata,
niz nastompio słabsze Lata.
16.
Poleczam cie Bogu swiecie
y wy Lata czo mie chcieczie,
ia teraz pragne ciebie,
bo mnieysce moie iest w Niebie.
Amen, albo iuz sie stało.

Będzie też druga wersja tej pieśni, ponieważ dotrwała do naszych czasów trochę
w innej wersji.
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=48

[rita100]

Pieśń "O Wieku Człowieczym" dotarła do naszych czasów. Podany ponizej tekst i
melodia pochodzą z Warkał w pow. nidzickim. Śpiewała ją 70-letnia Wilhelmina
Gola dnia 14.VI.1952 r.

1.
Rozpomnijze o cłowiece,
Jek mos tu żyć na tym śwecie,
Bi i jo rozpomnioł sobzie
Teroz jo tez powziem tobzie.
2.
Sietem lot byłem dziecienciem,
Do dziesiontka pacholenciem,
Wtencas jo śwata nie uzył,
Bom po swej woli nie chodził.
3.
Bom musioł albo do skoły,
Albo sie tez ucyć roli,
Wtencas jo śwata nie uzył
Bom po swej woli bie chodził.
4.
As do roku trzydziestego
Zazył jo pacholstwa swego,
Tegom roku sie 'ozenił
Zaroz mi sie ten śwat zmienił.
5.
Zaroz mi było potrzeba,
Zonie, dzieciom i mnie chleba
(Dalszego ciągu piosenki wykonawczyni nie pamięta)
A to moja wwersja dalszej zwrotki:
Nastały prace i roboty
przysły jinne kłopoty.
6.
A i to rzec nieomylna,
Psiendziesiont lot starość posilna,
Sześdziesiont lot starość prawa
Siwe włosy , psiękno sław.
7.
Ocy tez błonkó zachodzó,
Rence, nogi sie nie godzó,
Usy słuch tez utracajó
Zemby sie tez wywracajó.
8.
Dojze Boze bym sie rostoł
A w 'oblice Twoje patsoł,
Dojze Boże bym sie rozstoł
A w 'oblice Twoje patsoł.

[tralala33]

Zicie - jek to w takej mazurskiej psieśnicce spsiewajó rychtycznie to, co
kedajś Szekspir napsisał. Patrzajta:
'Świat jest teatrem, aktorami ludzie,
Którzy kolejno wchodzą i znikają.
Każdy tam aktor nie jedną gra rolę,
Bo siedem wieków dramat życia składa.' (Sen Nocy Letniej)

[rita100]

Podobnie pisał Edward Stachura , że życie to teatr w pewnym wierszu.

Życie to jest teatr

[rita100]

"Wianuszek wiła"
Poniżej podane są przykłady z rękopisu Gizewiusza, które publikowane zostały po
raz pierwszy. Oto przykład najciekwaszej pieśni utrzymanej w skali
mixolidyjskiej:


Spod tego gaju, spod zielonego,
Z kamienia woda leci,
Moja jedyna, moja kochana,
W czemnej komorce leży.

Oj jeźlić, a o mnie myśli,
Bodajże zdrowa wstała,
Oj jeźlić leży, a o inszym myśli,
Bodajże skamieniała.

W ogrodku buła, wianuszki wiła,
Z drobnej rutki, z lawandoru,
Uwiła wianek z siedmiu rumianek,
Zabrała jej go woda.

O moj kochany, o moj jedyny,
Potkała mnie dziś szkoda,
Uwiłam wianek, z siedmiu rumianek,
Zabrała mi go woda.

Moja jedyna, moja kochana
Nie frasuj sie tak za nie
Oj mam-ci ja, mam parę łabedzi,
Popłynąć oni po nie.

Jedenci płynie, po Bekiczynie,
Pięknie wyśpiewujący,
A drugi płynie, dziw się ochynie,
Wianuszek sięgający.
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=49
"A drugi płynie, dziw się ochynie,"

Tralala, nie rozumię tego zdania - 'dziw się ochynie'.
Co to może znaczyć ?

[tralala33]

O? tej piosenki w moim zbiorku nie ma. 'Dziw się ochynie' - nie, też nie
rozmumiem - czy to jest 'dziw się' - tak jak tryb rozkazujący, na przykład dziw
się dziewczyno? tylko co to, lub kto to jest 'ochynie'? Czy to jest jakiś
czasownik, może łabędź 'schylił się siegając po wianek'?

[rita100]

Jedenci płynie, po Bekiczynie,
Pięknie wyśpiewujący,
A drugi płynie, dziw się ochynie,
Wianuszek sięgający.

Czyli jeden płynie śpiewając , a drugi nie zdziw się , sięgnie po wianuszek.

czyli - nie dziw się och nie - może tak ?
ochynie - może to połaczenie och, nie ?

[tralala33]

No to mamy już trzy możliwości i dalej nie wiem o co chodzi. A może ten zianek
z łochyni ziła?

[rita100]

A posznupałaś w słowniczkach Tralala - może jo tera posznupie.
slowo - łochynia

[tralala33]

Szczyrno prawda masz Rita!! Brawo - w słowniczku mazurskim 'ochynąć - zanurzać
się' - łabędź się zdziwi i zanurzy, schylając po wianek'

[rita100]

Jedenci płynie, po Bekiczynie,
Pięknie wyśpiewujący,
A drugi płynie, dziw się ochynie,(zdziwi i zanurzy się)
Wianuszek sięgający.

Czyli mamy już zagadkę rozwiązaną
Jutro będzie następna pioseneczka.

[rita100]

Na Ostrodzkiem polu
Kościół murowany,
A któż go murował
Jasieczek kochany.

A w tym kościołeczku
Zakściały nałyki,
Zaprzęgaj, zakładaj
Te gniade koniki.

Jakże je zaprządz mam
Kiedy się targają,
Ciężki żal dziewczynie,
Kiedy jej ślub dają.

Poszła do kościołka,
Ustała za drzwiami
Co spojrzy po pannach
Obleje się łzami.

Dobrze wam panienki,
W tych wiankach będący,
A mnie źle niedobrze,
Na was patrzający.

Wyszła z kościołeczka,
Jużci nie dziewaczka,
Ze złota, ze srebra
Na głowie myreczka.

Po boru, po lesie
Wódka kamień niesie,
A na tym kamnieniu
Panna włosy ciesze.

Co grzebinszczkim kiwnie,
Złoty włosek płynie.
Oj płyńtaż, włoseczki
Do mojej mateczki.

Bo moja mateczka
Leży w cięzkim bolu,
Za mnie za coreczkę,
Za mnie od żałości.

A siostrzyczka mała,
Ta mnie nie zaznała,
A braciszek w wojnie,
Któż się za mną wzdyjmie ?

Rkp. Gizewiusza, s. 20-21
Ziecie co , ma sia lejduje kedy só take zdrobnienia jek: grzebinszczkim,
kościołeczkiem, mateczka. coreczka, braciszek, włosecki.

[rita100]

Za oną goreczką
Zaszło tam słoneczko,
Gdzie ja się rozstawam
Ze swą kochaneczką,
Kochaj ty mię szczerze,
Niżli cię zabierzą
Na wojnę żołnierze.
Albo cię zabiją
Albo cię powieszą,
Albo cię te ptaszki
Po polu rozniosą
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=52
Rkp.Gizewisz s.21
Dalszego ciagu tekstu nie podają, ponieważ według rękopisu stanowi inny wątek
tekstowy.

[rita100]

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=51
Zapomniałam włożyć nuty - juz są.

[tralala33]

Są - zaraz sobie przypomnę, jak musiałam w dzieciństwie solfeż śpiewać, oj. A
co z muzyczką na naszym forum - zniknęła?

[rita100]

Tralala, nie ma i nie wiem dlaczego. Smutno mi jest z tego powodu ale nie ma co
się załamywać. Jesteśmy skazani na siebie , na samotnośc, ale jedno mnie
podbudowuje, że mamy tematy warnijskie, mazurskie i coraz więcej piosenek ,
tekstów, ktore może kiedyś tym się ktoś zainteresuje, bo muzyka w regione to
prawie najwazniejsz rzecz, by się nie zanudzić. A dawniej , w każdy wieczór i w
każdej chacie rozbrzmiewała muzyka i śpiew. Nie bylo telewizji , nie było radia
ludzie śpiewali to ich napełniało energią. Wszyscy, wszyscy śpiewali i mieli
swoje muzyczki.

[rita100]

Cztery Jasiek konie mnioł,
Złotem, srebrem kować dał, hej, hej!
Złotem, srebrem kować dał.

Z góry konie stąpali,
Złotem, srebrem brzakali, hej, hej!
Złotem, srebrem brząkali.

Oraz kochanko, oraz,
Komu rączeczkę podasz ? hej, hej!
Komu rączeczkę podasz ?

Tobie Jasieku, tobie,
Zakochałam się w tobie, hej, hej!
Zakochałam się w tobie.

O kochanie, kochanie,
Wysteczka mnie nie stanie, hej, hej!
Wysteczka mnie nie stanie.

Siedzi krawiec na śrzod wsi
Ten wysteczki nadpuści, hej, hej!
Ten wysteczki nadpuści.

Dziwuje sie ojciec, mać,
Na coreczce mocno znać, hej, hej!
Na coreczce mocno znać.

Nie trzeba sie dziwować,
Ale posag szykować, hej, hej!
Ale posag szykować.

Cztery woły, trzy krowy,
Jużci posag gotowy, hej, hej!
Jużci posag gotowy.

Cztery konie do cugu,
A wozeczek do ślubu, hej, hej!
A wozeczek do ślubu.

Nie pojadę do starej,
Koniczki mi ustały, hej, hej!
Koniczki mi ustały.

Pojadę ja do młodej,
Do tej pięknej urody, hej, hej!
Do tej pięknej urody.

Sto talarków wykinę,
Na koniku wywinę, hej, hej!
Na koniku wywinę.

Rkp.Gizewiusza s.208

[rita100]

Nie rozumię tej zwrotki, poszperam po słowniku.
Co to może być 'wysteczka' ?

O kochanie, kochanie,
Wysteczka mnie nie stanie, hej, hej!
Wysteczka mnie nie stanie.

[tralala33]

Mnie sia zdawa co Jaśkowa ukochana je łuziyrzchno Krawiec wysteczke (szwy)
przeszywa co by klejdzik poszerzyć a łojciec posag rychtuje. Bando gody i
chrzciny.

[rita100]

Kurcze, nie domyśliłam sie , że ' wysteczki ' to szwy. No tak teraz to rozumię.
To ma wszystko sens.
Bandzie wesele i chrzciny i jo tam bułam mniód i zino psiłam ))

[rita100]

A w niedziele raniusieńko
Deszczyk porania,
Kochaneczka najmilejsza
Byszki wygania, oj, dyna,
Byszki wygania.

I wygania na poleczko,
Idzie do domu,
Zajechał jej śliczny chłopak
Na siwym koniu, oj, dyna,
Na siwym koniu.

Pytam cie się kochaneczko,
Co za gościa masz ?
Co tak rano, ranusieńko
Byszki wyganiasz, oj, dyna,
Byszki wyganiasz.

Nie mam ci ja żadnych gości,
Jeno jednego,
Juści mi sie nie zalecaj
Bo mam drugiego, oj, dyna,
Bo mam drygiego.

Widziałem cię najmilejsza
W nowej komorze,
Ta wysteczka zieleniuchna
Syać cię nie może, oj, dyna,
Stać cię nie może.

A kup że mi Jaszineczku,
Zieloną wstęgę,
Będęć ja się sznurowała,
Co cienka będę, oj , dyna,
Co cienka będę.

Choćbyś się ty sznurowała,
Nad sznurowała,
Jużci taka nigdy będziesz,
Jakaś bywała, oj, dyna,
Jakaś bywała.

Wczorajeś ci była grzeczna
Jak róża czerwona,
A dzisiajeś taka biała
Jak chustka bielona, oj, dyna,
Jak chustka bielona.

Rkp.Gizewiusz. s 215-216.

To są wszytkie pieśni zamieszone w tej części. Następne będą innego autorstwa.
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=54

[rita100]

Siedzi drogolyniec niendzy drogami
niendzy górami,
kto z nim, ja z nim ja sama jedyna
runiana dziywcyna.

A ty drogoleńcu chocbyś zgodnół
i nazgodnół
to nie zgodnies, na chtórym palusku
pieściónek upadnie.

Nie łzyj drogoleńcu
powiadaj po prawdzie,
na chtórym palusku
pieściónek upadnie.

Śpiewała Julia Gutowska ur 1874r w Gizach, pow.Ełk; zapisał w 1955r Jarosław
Lisakowski.
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=55

[rita100]

Tekst spiewany:
Cego wy stoicie
(: zamostowzi ludzie ?
Stojemy, stojemy
(: mosty budujemy
Z cego budujecie
(: zamostowzi ludzie ?
Z kamienia drogiego
(: z liścia klónowego

Tekst mówiony:
Lećcie gónski a dedajcie
sie mojem,
przed kiem,
przed królem.
Nie ma króla doma ani jego sługi,
wziół sadło w kobziołke
sadło wykapało, chleba nie stało,
lećcie gónski a dedajcie.
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=56

[tralala33]

Julia Gutowska, no proszę, miała ponad 80 lat i jeszcze taką piękną pieśń
zaśpiewała, gdbyż tak jeszcze nam objaśniła, kim był drogolyniec?

[rita100]

No właśnie
Kim był ten drogoleniec ?
Ja myślałam , że to zdrobniale -'drogusieńki'od drogi.

[rita100]

A oto inna pieśń Julii Gutowskiej.

Pódziem owsu zóńć, zónć
chtoś nam bendzie ziónzał ?
przyjedzie nas nanilejsy
ze swojó celedzió
poziónze nam oziescecek,
świnie go nie zjedzó.

Zidziałem go wcoraj
godzinke z ziecora,
zidziałem go dzisiaj
capka na niem zisi,
a chto nima pary
tyn niech idzie ze świniami.
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=57

[rita100]

Tą pieśń śpiewała Luiza Marcińczyk ur.1866r w Imionku, pow.Pisz.

A w niedziele raniusiyńko
descyk sporanio 'oj,
descyk sporaniu
(: tam dziywcyna, tam dziywcyna
byśki wyganio
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=58
I wygnała, przezegnała
idzie do dómu 'oj,
idzie do dómu
(: zajechał jó Jonulecek
na brónnym kóniu

[tralala33]

Rito - i te wszystkie piosenki to z tej książki z Allegro? Jak dobrze, że ktoś
miał chęć wysłuchać tych wszystkich starszych ludzi, Warmiaków i Mazurów, i
spisać te okruchy pamięci. Dzięki, że je tu zamieszczasz, i to jeszcze ze
zdjęciami.

[rita100]

Ja myślę Tralala, że kiedyś znajdzie się jakiś hobbista folkloru , weżmie
brómeczki do ust i zaświergoli te piekne i tak stare piosenki, a oprawę widzę
taką: świeczki na stolikach i ruszamy z fantacją przedwojenną.
Teraz następne spisane utwory i tak , wszytko z tej książki z Allegro.

[rita100]

Tą pieśń śpiewała Luiza Marcińczyk ur.1866r w Imionku, pow.Pisz.

Nie mój 'ogródecek,
bom go nie grodziuła,
ale moje ziele
com go nasadziuła.

Ziele moje, ziele
nasiałam go wziele
cyli na mój smutek
cyli na wesele.

Oj tynsknoć mie tynskno
do Janecka mego,
bym ziedziała dróske
posłabym do niygo.

Drózecki jo nie ziym
pytać sie nie śmieje,
bo mni nie poziedzo
jego przyjaciele.

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=59

[rita100]

Tą pieśń śpiewała Luiza Marcińczyk ur.1866r w Imionku, pow.Pisz.

Jydzie rybocek, jydzie rybocek
po wodzie, po wodzie
(: ujrzoł dziecióntko, ujrzoł malyńke,
na wodzie, na wodzie

Coś ty dziecióntko, coś ty malyńkie
zrobziuło, zrobziuło
(: coś noma wódkie, coś noma wódkie
zmónciuło, zmónciuło

Bo mnie matula, bo mnie matula
wrzuciuła, wrzuciuła
(: tom jo jó woma, tom jo jó woma
zmónciuła, zmónciuła

I wyzieśta mnie, i wyzieśta mnie
do boru, do boru
(: napolta ze mnie, napolta ze mnie
popsiołu, popsiołu

I rossiyta mnie i rossiyta mnie
po polu, po polu
(: wyrośnie ze mnie, wyrośnie ze mnie
ksiotusek kónkolu

Wyrośnie ze mnie, wyrośnie ze mnie
z rózy ksiot, z rózy ksiot
(: zapłace 'ojciec, zapłace matka
cały śwat, cały śwat

Wyrośnie ze mnie, wyrośnie ze mnie
leluja, leluja
(: zapłace 'ojciec, zapłace matka
Maryja, Maryja
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=60

[rita100]

A tu mamy pieśni śpiewane przez Jana Szwarca, urodzonego w 1873 roku w
Kramerowie, pow.Olsztyn , a zapisał w 1957 roku Władysław Głębik. Teksty słowne
przygotowała Janina Gilszczyńska.

Na strumeńku w lesie
woda czółno niesie,
a w tem czółnie
panna głowe czesze.

Gdy grzebiuszczkiem kinie
złoty włos jej spłynie,
płyćież wy włoseczki
do mojej mateczki.

A gdy powrócicie
to mnie i powiecie
czyż tyż moja matka
jeszcze żyje w świecie.

Nie żyje, nie żyje
moje dzieciónteczko
już jó nie zoboczysz
poki świat słóneczko.

Dzisaj złónce zajdzie,
jutro rano znijdzie,
a twoja matusia
już wincej nie przyjdzie.

Mój Boże, mój Boże
czyja jo tyż teroz
gdy sobie przypómne
zapłacze jo nieroz.

Gdy sobie przypómne
kiedajsze rozmowy
zadży we mnie serce,
jako liść klonowy.

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=61

[rita100]

Wy rodzice co czynicie
za starego mnie raicie.
U starego siwo broda
jo dziewczyna jek jagoda.
Poredzeć jo siwy brodzie
oporzec jó w zielimbrodzie*
Wezne glipek** oskrobie jó
wezne ziórnek*** opole jó.
Beńdzie broda bieluteńka
memu sercu miluteńka

* zielimbrodzie - zupa z chleba i gorącej wody.
** glipek - stary zniszczony nóż, kozik
*** ziórnek - wiórek
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=62

[tralala33]

Żuła buła psiosenka. Tek jó spsisał Jan Sembrzycki:

Carna rola, siwy kamień,
Siedziałać tam panna na niem,
Oj siedziała i płakała,
Na rodzice narzekała.

Oj rodzice, coz cynicie,
Za starego mię zenicie!
U starego siwa broda,
Ja dziewcyna jak jagoda.

Siedzie stary przy kominie,
Trząsa brodą ku dziewcynie;
A ty, stary, nie trzęś brodą,
Nie będzies ty legał z młodą!

I przyjechał cudzoziemiec:
Siostro złota, daj mi wieniec!
‘Jaćbym tobie wianek dała,
Bym się brata nie bojała!’

Otruj brata ty swojego,
Będziesz miała mię samego!
‘Cem go otruć bym wiedziała,
Otrułam cić bym go zaraz!’

Idź do sadu wiśniowego,
Znajdzies węza zielonego,
I uwarz go w gorzkiem piwie,
Daj to bratu, niech wypije!

‘Pij, bracisku, pij nieboze,
Niech ci pan Bóg dopomoze!’
Braciś pije, z konia leci:
Dbajze, siostro, o me dzieci!

‘Nie pleć, bracie, napiułeś się,
Układź w łózko, przespijze się!’
Trudne to jest przesypianie
Dusa z ciałem się rozstanie.

Bratu dzwonią, siostrę wiodą,
Chociaz bardzo tylko młodą;
Brata pięknie pochowali,
Siostrę we Łku okowali.
(Ogródek, pow. lecki)

[rita100]

Pamiętam ta piosenkę , teraz mamy jeszcze nuty - ale obie wersje są podobne.

[rita100]

A tu mamy pieśni śpiewane przez Jana Szwarca, urodzonego w 1873 roku w
Kramerowie, pow.Olsztyn , a zapisał w 1957 roku Władysław Głębik. Teksty słowne
przygotowała Janina Gilszczyńska.
Teraz pieśń ktorą czytam zamieszczone pod nutami:

Panie gospodórzu,
Bóńcież pozdrozióny,
zdroziemi pokarmem
Bóńcież obdarzóny;
Byście tych rogoli
za rok doczekali szczęślizie.

Panie gospodarzu,
Pon Bog ci wam szyrzy
w waszym podwórzu,
wszystkie lury pocieliły,
złote bylki porodziły.
A te bylki majo
złote różki
Beńdziecie ich przóngać
od gód do noróżki.

Pani gospodyni,
weźcie klucz od skrzyni,
ukrajcie nam szpaku od waszych świni,
kolendy, byście tych rogali
za rok doczekali szczęśliwie.

* - szczęści
** - jałówki
(niestety w tekście tych gwiazdeczek nie znalazłam)
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=63

[rita100]

Objaśnienie:
Jest to pieśń "rogolew" Śpiewały ją grupy starszych lub młopdzieży, które
odwiedzały chaty w święta Bożego Narodzenia. Uczestnicy tych grup nazywali
siebie "rogolami" i zbierali żywność lub pieniądze, ktore służyły do
zorganizowania wspólnej zabawy z tańcami. W zabawie uczestniczyli nie
tylko "rogole". Nazwa "rogole" pochodzi od nazwy pierników ze słodkiego ciasta,
które niegdyś wypiekano na święta Bożego Narodzenia i które miały kształt
rogalików. Obecnie mało kto wie o pochodzeniu nazwy, ale chodzenie po domach z
pieśnią i życzeniami dla domowników nazywa się dotąd "chodzeniem po rogolach"
Pieśń powyższa znana jest w pow. olsztyńskim i reszelskim w różnych wersjach
tekstowych i melodycznych.
Napisano w 1957 roku.
( a my już wiemy co to są "rogole"

[rita100]

Ten tekst wyspiewała 60-letnia Agata Hanowska z Plusk, pow. Olsztyn ; tekst
zapisał w 1951 roku Michał Lengowski (już nam zanany ), melodię Jan Lubomirski.

Posłuchajta bracia mnili
Co wom opowiem w tej chwili,
Już wojenka rozpoczanto
Gorzałcina już wyklanto,
Gorzałcina rodam z psiekła
Lucyperowi 'uciekła,
Do pogon sia przedostała
Aż i u nas zamieszkała.

Nie psij, nie psij Pawle, Pietrze,
Niech jo psijo świnie, wieprze
Ani żodan człek poczciwy
Ani młody, ani siwy.
Od gorzałki chorób wiele
Jek na duszy tak na ciele,
Od gorzałki rany, guzy
I wodnica, kołtun duży.

Więc też nie psij i ty Janie,
Ni Walesiu, ni Iwanie
Ani żaden człek dojrzały
Ani młody , ani stary.

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=65

[rita100]

"Gnizado os"
A tera łopziadania, teksty z lat 1951-56

To tamuj w poziecie kętryńskim kole jezior, Mołerzec to sie nazywało, to tam
miał (Hitler) takie jamy porobhióne i wsysko pod ziemio miał, ji zywność i
monecyjo. I tam nie mog nicht dostać sie, a kied'i dosed, to tam było takie, co
głosy oddawało do tyj jamy. Nó ji teraz nie dopuscali tam nikogo cale ji dokoła
było tam granatami obsadzóno, co siła (ludzi) esce teraz sie potraciło. A jak
ludziam zaskhierał i tu nam. Jenaków ón (Hitler) nie buł Nieniec, ón buł
Estrejak, jego ociec to buł na tech kor'idorach, na granicach. A jek ón móg tak
dobrze gadać, to fasysty go przyprowadzili, co ón do takiego urzędu przysed i
nie dał pokoju, tylko ludziam pocół zaskchierać. A zeby sie zara rodziło
hiencej, to tedy dostawali te młode podarunki.

łopoziedział Ludwik Plaga, lat 87 zam.Gizy, pow. Olecko.
------
Szczyrzy Woma poziem, nie mniarkuje nic z tego łopoziadania. Może chto mi
wytłumaczy co mniał na myśli Ludwik Plaga ?

[rita100]

O szkole
Ked'i m'i ked'iści jak do skoły chodzil'im, to od sóstego roku tez pocelim
chodzieć. Była skoła z trzema abtalungami i chodzilim. Te mniejsce, ta pchiersa
klasa tolo chodzil'i do obhiadu. A już potem, jag w drugiej klasie, tom
chodzil'i przez cały dzień, od ósmej do dwunastej, a potem niel'im przerwe
godzine, a potem w zime az do trzeciej, a w lato do cwartej. Lo we wtorek i w
sobote to do obhiadu i owa klasa tez do obhiadu.
Jak nie było seściu dzieci, to Niemcy skołe by zamkli, no i dzieci chodziły do
skoły az do samego zamknięcia. Dzieciom kupili koła, a małe dzieci musieli
chodzić psiechto, no to my je 'odwozili i Niemcy mózili, ze to je polski
banhof. Mózili'm: nie bezdzie tak źle, zeby nie mogło być gorzej.

tekst Ludwika Plagi.

Gniazdo os

[tralala33]

To tamuj w poziecie kętryńskim kole jezior, Mołerzec to sie nazywało, to tam
miał (Hitler) takie jamy porobhióne i wsysko pod ziemio miał, ji zywność i
monecyjo. I tam nie mog nicht dostać sie, a kied'i dosed, to tam było takie, co
głosy oddawało do tyj jamy. Nó ji teraz nie dopuscali tam nikogo cale ji dokoła
było tam granatami obsadzóno, co siła (ludzi) esce teraz sie potraciło. A jak
ludziam zaskhierał i tu nam. Jenaków ón (Hitler) nie buł Nieniec, ón buł
Estrejak, jego ociec to buł na tech kor'idorach, na granicach. A jek ón móg tak
dobrze gadać, to fasysty go przyprowadzili, co ón do takiego urzędu przysed i
nie dał pokoju, tylko ludziam pocół zaskchierać. A zeby sie zara rodziło
hiencej, to tedy dostawali te młode podarunki.

Tam w powiecie kętrzyńskim nad jeziorami, Mołerzec nazywało się to miejsce, to
tam Hitler miał takie bunkry pobudowane i wszystko tam pod ziemią miał, i
żywność i amunicję. I nikt nie mógł tam się dostać, a jeśli tam doszedł, to tam
było takie coś (co głosy oddawało do tej jamy???). No i teraz nie dopuszczali
tam nikogo wcale i wokół było to otoczone polami minowymi, to jeszcze i dziś
wielu ludzi tam zginęło (na tych minach). A jak ludziom dokuczał (Hitler) i
nam. Jednak ten Hitler nie był Niemcem, tylko Austriakeim, jego ojciec był na
tych granicach (mieszkał na terenie przygranicznym między Niemcami a Austria?).
Ale on (Hitler) potrafił dobrze gadać, więc faszyści doprowadzili go to urzędu
(dali mu władzę) i on nie dał spokoju, tylko zaczął ludziom dokuczać. A żeby
ich więcej się rodziło to dawał młodym podarunki.
- tak to rozumiem, a teraz możecie mnie poprawiać. Ciekawa jestem, czy Ludwik
opowiadał o Mamerkach czy o Gierłoży?
Rito, te teksty są po prostu bezcenne - wspaniały język, niesamowite historie.
Jak to dobrze, że ktoś zechciał tych stareńkich Mazurów wysłuchać. I jak
dobrze, że nam te teksty przepisujesz. Zielgie dzianki.

[tralala33]

Jeśli to Mamerki, to dziś to miejsce wygląda tak
www.mamerki.com/

[gajowy555]

> było takie coś (co głosy oddawało do tej jamy???)
> opowiadał o Mamerkach czy o Gierłoży?

Tak sobie myślę, że to coś co oddawało głosy do tej jamy to były aparaty
telefoniczne -
"Co 300 m znajdowały się betonowe słupy (zachowane do dziś) z aparatami
telefonicznymi i latarniami oświetlającymi teren",
a opowiadanie z pewnością dotyczy Mamerek

www.mamerki.com/o_kwatery.html

[rita100]

Dziankuje za pochwałe, to take budujące, bardziej niż te kwotery Hitlera, ktore
są tajemnicą Warmii i Mazur. Gajowy już poznał, że to tylefóny jekby tam buł ?
Byliście tam ? Szlak bunkrów niemieckich.
A teraz ło smoku

O smoku
A taką gawędę opowiedziała mieszkanka Wigryny, pow. Mrągowo.
To buł taki zwierz, nioł setm głów, 'on w tej zompsie siedział i 'on co dzień
wysed i mu 'owce dawali, a jek nie buło tych 'owców, to kożdy musioł wydać
cłowieka. I król tedy nioł jeno córke i tes musioł wydać. Chcioł trzy dni, coby
sie wypłakoł i jo wydoł, a matka sie łostała na dylach lezeć niezywa i 'oni
jo 'ostawili.

hehe - to chodzi tu o to , że matka zżalu umarła i zamiast ją wydać smokowi to
córkę łojciec wydał.
No, pewnie i w Krakowie sam smok tej bajki nie zna

[rita100]

Ser w studni
Ta łopowieść nie ma autora.

Ziecór niesiąc śweciuł i pośli po wode. I, niesiąc śweciuł tak, ze w studni
było biało i móhili, co to ser je w studni. Wójta zawołali i tedy jeden sie
ucepsiuł za ten drąg, a te wsystkie za niem az do tego sera. A tedy , kedy
wsystkie sie zasziesili, to ten, co kole tego drąga zisiał, to
mózi: "pocekajta, tylo ja w ręce napluje". Tak jak on w ręce napluł, tak
wsystkie wwalili sie i ten ser poterli.

[rita100]

Na zakończenie części piosenek i gawęd, koniecznie musimy poznać ludzi, którzy
mimo swojego podeszłego wieku nie zabyli i przekazali te śliczne psiosenki i
łopowiadania.
Weno to:
Charlotta Ludorf ze Szczytna, śpiewaczka mazurska
Luiza Marcińczyk ze Szczytna , śpiewaczka mazurska
Maria Dylewska z Wadrowa i Józef Olkoń z Leszna, ktorzy prowadzili cykl "Ziemia
Michała Kajki"
Julia Gutowska , śpiewaczka mazurska i wielu innych o których się nie wspomina.

Ciekawi mnie jedno, dlaczego tak mało było śpiewaków warnijskich i dlaczego tak
mało się o nich mówi ?
Najczęściej Mazury, Mazury , a Warmia prawie zanikniona.

[rita100]

Staropolskie pieśni kancjonałowe - w szczegolny sposób odziałowywały na
mazurską pieśń ludową. Dowodem moze być w tym zględzie "Pieśń żaczków po
kolędzie chodzących". która jest oczywistą przeróbką pieśni J. Kochanowskiego
(Księga Wtóra, pieśń III)

[rita100]

"Pieśń żaczków po kolędzie chodzących"
1
Kto da dziatkom swym w nauce wychowanie,
To lepiej niżby zbierał skarby na nie.

[rita100]

2
Bo skarby drogie łatwie człowiek straci,
Ale nauki żaden nie potraci.

[rita100]

3
Nauka klejnot, nauka skarb drogi,
Tego nie wydrze nieprzyjaciel srogi.

[rita100]

4
Bie spali ogień, nie zabierze woda:
Nad wszystkim innem panuje przygoda.

[rita100]

5
Uczony człowiek z książęty zasiada:
Kto nic nie umie, temu wszędy biada.

[rita100]

6
Stąd my to bacząc, zwycięstwem się cieszymy,
Pańskiej bojaźni i mądrości strzeźmy !

[tralala33]

Każdy z tych dwuwierszy to fantastyczne motto dla szkoły.

[rita100]

Jeszcze będa fantastyczniejsze , łobaczysz, jakie piękne dwuwiersze, nawet o
Prusach.

Re "O wtargnięciu Tatarskim do Prus"

[rita100]

"O wtargnięciu Tatarskim do Prus"
"Odmienny nieco charakter, gdyż dotyczący dziejów Prus Książęcych w XVII w. ma
pieśń O wtargnięciu Tatarskim do Prus, roku 1656.
Wiek XVII był "złotym wiekiem" Warmii i Mazur, i to zarówno pod względem
kulturalnym jak i ekonomicznym, Pomyślny rozwój zahamowały dopiero wojny polsko-
szwdzkie, a szczególnie wyprawa odwetowa Tatarów w 1656r posiłkujących wojska
polskie przeciw zdradzieckiemu elektorowi brandenburskiemu. Wyprawa ta
zniszczyła miasta i wsie pogranicza pruskiego i przeszła do historii Prus jako
jedna z wielkich klęsk elementarnych.
Wymieniona pieśń jest więc ciekawym przyczynkiem do Sienkiewiczowskiego Potopu,
mianowicie wyprawy Kmicica do Prus na czele czambułu Akbach-Ułana. Pieśń składa
się z 41 zwrotek. Dla ilustracji podajemy z nich dziesięć pierwszych."
Stanisław Świrko

[rita100]

1
Ojczyzno tęskliwa, zalewaj się łzami,
Wspomniycie, Prusacy, co się działo z wami,
W roku tysiąc sześćet pięćdziesiątym szostym,
Kiedy rożne woyska leżały jak mostem.

[rita100]

2
Narod nieznaiomy, jak orzeł przeleciał,
Z pogańskich krainów, wszystko pozrzeć zechciał:
W niewinne granice niespodzianie wkroczył,
Bystrym koniem na nie gromnie przeskoczył.

[rita100]

3
Tam wsie, domy, zboża i gumna palili,
Poniekąd kościoły, w popiół obrócili:
Szaty, koni sobie i pieniądze zbiwszy,
Tylko szczerą nędzę w Prusiech zostawiwszy.

[rita100]

4
Okrutnie na ten czas Tatar postępował,
Będzie się temu świat potomny dziwował,
Bo tego od wieku nie było słuchano,
Owa, sie tych czasów nigdy nie spodziano.

[rita100]

5
Ach niestetyż ! teraz synowie doznali,
O czym ich przodkowie nigdy nie słychali :
Przed strachem niezmiernym serce im drętwiało,
Okrutniki widząc, zgoła sie pekało.

[rita100]

6
Tatar lud mizerny, jak szalony gonił,
że przed okrutnikiem rzadko kto sie schronił:
Wszystkie pola, chrosty, lasy śpiegowali.
Kryjących sie wszędzie, w jadzie swym szukali.

[rita100]

7
Niektórych dobiegłszy, szablami ścinali,
Niemowlątka matkom z ręku wydzierali:
Na co patrząc, płaczą, za dzieciątkami proszą,
Do nieba w tęskności oczy swe podnoszą.

[rita100]

8
Lecz poganin żadnej litości nie mając,
Ale strasznym fukiem sprosny odpór daiąc:
Przywiązawszy matkę do konia, precz bieży,
Biedne niemowlątko porzucone leży.

[rita100]

9
Nie jedno skwierczało zimno, głód cierpiący
Nie było nikogo, Boże wszechmogący.
Coby się zmilował, opatrzył te dziatki,
Którym w okrucieństwie odebrano matki.

[rita100]

10
Każdy tam uciekał, dla strachu wielkiego,
A szukał tam i sam mieysca by iakiego,
Gdzieby się mógł ukryć przed Tatarem srogim,
Ludzi chrześcijańskich tak okrutnym wrogiem.

[rita100]

Zdecydowanie tu dwa fragmenty pieśniowe świadczą wymownie, że Kancjonał Pruski
jest ciekawym źródłem do lepszego poznania zarówno języka jak kultury i dziejów
Warmii i Mazur, i jako taki zasługuje na szczegolne opracowanie.
Stanisław Swirko