Szlakiem legendy grunwaldzkich

[rita100]

Nigdy nie poruszliśmy tematu Grunwaldu, a szczególnie ich legend, które po
takiej pamiętnej bitwie napewno były. Grunwald pamiętam do dziś, to była dla
mnie iście walka z pamiętaniem daty tej bitwy. Budzono mnie w nocy by spytać
się o tą datę, a w szkole na historii było to najważniejsze wydarzenie w
dziejach histori. Nie znać daty tej bitwy to był obciach na całą klasę. Za
niewiedzę o tej dacie z rozbiegu dostawało się pamiętną lufę ))
Przepraszam, że nie zaczynam od legendy ale od prawdziwych dwanych przygód
szkolnych. Dziś zapoznaję się z legendami Grunwaldu bez żadnego stresu
ocenowego.
Dzięki Pani Emili Sukertowa-Biedrawina możemy sie z nimi dziś zapoznać.
Wszystkich proszę o cierpliwość, bo będzie to długie, długie i nadzwyczaj
ciekawe opowiadanie.
Zapraszam

[rita100]

Wiekopomne zwycięstwo, odniesione przez wojska polsko-litewskie na polach
Grunwaldu i Stębarku 15 lipca 1410 roku oplecione zostało siecią legend, które
przechodząc z ust do ust, z pokolenia na pokolenie, z czasem narastały, ulegały
zmianom, niekiedy szły w zapomnienie - w większości przetrwały jednak do
dzisiejszych czasów.
Już Jan Długosz przekazał nam legendy, które zaczerpnął od ojca swego,
uczestnika Wielkiej Wojny. Musiały się one rozejść po zwycięstwie tak wśród
wojska polskiego jak i ochotniczych odziałów mazurskich, uformowanych w Ełckim
spośród zbiegów w różnych dzielnic Mazur.
cdn

[rita100]

Według tych legend w wigilię wielkiej batalii, po burzy, która przeciągneła nad
hufcami polskimi, na niebie, wśród rozproszonych chmur, w poświacie ksiezyca,
rycerze i pachołkowie polscy ujrzeli sylwetki dwóch postaci: króla w koronie i
mnicha, walczących ze sobą. Król pokonał zakonnika. Uważano to za pomyślną
wróżkę, która się też nazajutrz spełniła. W czasie samej bitwy nad wojskiem
polskim ukazała się Matka Boża, a mąż w polskie przyodzian szaty unosił się nad
walczącymi, błogosławił, dodawał otuchy, upadającym na duchu. Był to podobno
św.Stanisław Szczepanowski, patron Korony Polskiej.
cdn

[rita100]

Sporo legend osnutych jest też wokół postaci Władysława Jagiełły. W lasku
sosnowym, przy drodze miedzy Łodwigowem a Grunwaldem, leżał wielki głaz, zwany
z dawien dawna jako "Kamień królewski" albo "Kamień Jagiełłowy". Niemcy
nazywali go "Jagiellostein" albo "Konigstein", co bardzo drażniło
nacjonalistów. O tym głazie opowiadano jeszcze w 1868 roku , że miał się przy
nim modlić król Jagiełło w czasie bitwy. Była to jednak nieścisłość: Jagiełło
osobiście dowodził przez cały dzień wojskiem, monolit zaś leżał na linii, gdzie
stały wojska krzyżackie. Sędzia G.Conrad w r. 1903, a Stanisław Kujot w r. 1910
zamieścił wersję, jakoby Jagiełło po bitwie długo na tym głazie siedziąc
prowadził naradę wojenną. W roku 1923 autorce niniejszego artykułu opowiedział
w Brzeźnie pewien stary Mazur, że król, zmeczony bitwą, odpoczywał na owym
omszałym kamieniu, a u stóp jego składano zdobyte krzyżackie sztandary. W
okresie międzywojennym mówiono, że istnieje w okolicy Grunwaldu "Lasek
Jagiełłowy"...Może to ten, w którym leżał "Kamień Jagiełłowy".

Wiecie co sie stało z tym kamieniem ?
cdn

[gietpe]

O przepraszam to miało isć do A.Samulowski

[rita100]

gietpe napisał:

> O przepraszam to miało isć do A.Samulowski

Nic nie szkodzi , ale zamieść ten wiersz przy Samulowskim , bo tam jest jego
kolekcja utworów.

[gietpe]

Gazeta Olsztyńska, 1910, nr 11.
NA 500 ROCZNICĘ GRUNWALDU
Powstań Jagiełło, powstań spod mogiły,
Niech Cię wskrzesi Wszechmogący Bóg!
Powstań, a zobacz, jak wytęża siły,
By nas wygładzić, nasz odwieczny wróg.
Wszystkie żywotne wypruwa z nas żyły,
Ojczystą ziemię bierze nam spod nóg.
Przed pięćset laty ta zgraja krzyżacka
Zebrana z różnych rozbójniczych hord
Okuta w stali, zabójczo-wojacka
Ze zbrojną dłonią w topór, miecz i kord
Wpadała jak lwy, jawnie i znienacka
Do Prus pogańskich, szerząc zgliszcze, mord.
Gdy wzięli Prusy przez wielkie krwi brody,
Wymordowali niemal wszystek lud.
Przerzucili się na litewskie grody
Rabunkiem własny nagradzając trud.
A w polskie ziemie, miasta i zagrody
Po zdzierstwach szczepią w nią swój czarci
[br
Tych zbrodni, gdy już dopełnili miarę,
Gdy cały Zakon opanował bies,
Bóg zagniewany zesłał straszną karę
Za przelewanie morza krwi i łez.
Iż zbezcześcili i Zakon, i Wiarę
Bóg przez Jagiełłę położył im kres.
Wyszła ta zgraja zbójecka z nawałą
Na wielki obszar podgrunwaldzkich pól,
Myśleli pożreć żywcem Polskę całą,
Lecz ich na miazgę zbił Jagiełło król.
Musieli ponieść, co im się dostało
Klęskę sromotną i śmiertelny ból.
Pod ten czas nasza królowa Jadwiga
Najpokorniejsze modły w niebo śle.
Ta świątobliwa Pani się nie wzdryga
Za Polskę-Litwę oddać życie swe.
Za jej modlitwą Bóg wojnę rozstrzyga,
Polskie zwycięstwo wykonało się.
Lecz z niedobitków znowu się wylęgło
Plemię — na hańbę ludzkości i wstyd.Nowe krzyżactwo na nas się sprzysięgło
Wydzierstwem wzrosło na potęgi szczyt.
Bractwo trzech liter do dna złości sięgło
Zgrzytając zębem, my czujem ich zgrzyt.
Ten ród krwiożerczy, nikczemny, lecz hardy
Wszystko z nas zdziera, nie ma nigdy dość,
Niesprawiedliwy, bezczelny i twardy
Wylewa na nas swą krzyżacką złość.
To też przed światem jest on celem wzgardy,
Bo swej niezgody wszędzie rzuca kość.
Z ojca Bismarcka spłodzona ha ka ta...
Polska nie chciała przed nim karku zgiąć...
Z tego nienawiść — i chcą mieczem kata
Jednym zamachem Polsce głowę ściąć.
Lecz za ich czyny przyjdzie im zapłata;
Nienawiść sieją, pomstę będą żąć.
Ukute na nas wkładają kajdany,
By nas zagnębić — związek liter trzech.
Wydarli język i kraj nasz kochany,
Wzbraniają własnych budować nam strzech.
Chcą nam wywłaszczyć zagon uprawiany,
A jęk nasz wzbudza w nich szatański śmiech.
Lecz przyjdzie pomsta tym, co Boże dzieło
I jego prawa usiłują zmieść,
Bo się to plemię pychą swą rozdęło
I chce nad niebo swą potęgę wznieść.
Więc niech powstanie nowy król Jagiełło,
By pod Grunwaldem w proch Krzyżaków
[zgnieść.
Boże Wszechmocny! Spojrzyj na naszą biedę
I zrzuć z nas ciężki tych ciemięzców trud,
Wyruguj z Polski tą groźną czeredę,
Uczyńże zbawczy „podgrunwaldzki" cud!
A „deposuit potentes de sede,
Et exaltavit humiles" * — swój lud.

Z rękopisu 1910; drukowany 1910 w jednej z ga-
zet krakowskich.
* Deposuit potentes de sede, et exaltavit humi-
les — zlożyl pyszałków z tronu, a wywyższyl
pokornych (W. Kochanski, op. cit., s. 136).
A.Samulowski

[rita100]

hoho, ale wiersz.
To Samulowski napisał ?
Dał ognia

[rita100]

Pomnik Urlicha von Jungingena
Około 1893 r znaleźli się ludzie, którzy postanowili uczcić miejsce zgonu
Urlicha von Jungingena. Zdecydowano wznieść pomnik, a jako materiał użyto -
"Kamień Jagiełły".
W roku 1901 dokonano odsłonięcia cokołu wykonanego z "Kamienia Jagiełłowego".
Ociosany blok 2 i pół metra wysokości, 4 i pół metra obwodu, ważył 200 centarów
i 5 funtów. Wyryto na nim napis niemiecki tej treści:
"W walce o niemiecki obyczaj i niemieckie prawo poległ wielki mistrz Urlich v.
Jungingen dnia 15 lipca 1410 roku śmiercią bohaterską".
Przestał istnieć "Kamień Jagiełłowy", o co germanizatorom chodziło, ale pamięć
o zwycięzcy spod Grunwaldu nie wygasła.
cdn

[rita100]

"Szlak Jagiełłowy"
W okresie międzywojennym w Działdowszczyźnie, leżej na "Szlaku Jagiełłowym",
zanotowano tradycje związane z imieniem zwycięzkiego króla: wzgórze we wsi
Wysoka, gdzie Jagiełło obozował trzy doby, wśród ludu nosiło nazwę Królewskiej
Gory. Opowiadano też w Chełstach o pobycie tam króla wraz z armią ( w/g
Długosza obozowano nad jeziorem Kiełpińskim, odległym o 2,5 km) oraz pod
Wądzynem, nieopodal Dąbrówna. Wedle tradycji miał król nocować w Lubieniu.
Pokazywano nawet dom, chociaż ks.Kujot niesłusznie przeczy, dowodząc, że
Jagiełło nie był tam w ogóle. Jest to nieścisłość. Armia Jagiełłowa rankiem 15
lipca stanęła nad jeziorem Lubień, a król kazał na wzgórzu rozbić namiot.
cdn

[rita100]

Autor: gietpe

Pieśń o bitwie pod Grunwaldem

W strona Gryźlin na Mazórach
Łokolica z drzewamy,
Jest tam pasek, psiakny lasek, /
Jogielkam nazwany.
Tam przed laty na ty ziamni
Polsko krew sia leje,
Jęk Jagiełło z Krzyżokamy
Ło Prusy sia bzije. •
Gdy Jagiełło kończy pocierż,
To do mniecza siango,
Razam wespół z Litsinamy
Krzyżaków wypandzo.
Po łodbytych trudach, znojach
Łodpoczynku szuko,
W łowam pasku, psianknam lasku,
Tam mu serce puko.
Na pamnióntka swy wdzionczności
Naród zielgi masy,
Lasek tan nazwoł Jogielek
Aż po wszelkie ciasy. •
Oracja drużby.

Nie wziem ale kole skansynu w Łolsztynku je mniejscowośc Jagiełek

[rita100]

W Działdowie i Dąbrównie
W działdowie i Dąbrównie opowiadano o tym, że piekarze po miasteczkach
mazurskich wypiekali ze słodkiego ciasta figurki, nazywane "Jagiełłami", a
śmiałych, dzielnych mężczyzn zwano "Jagiełkami".
Na Mazurach przezwisko to stało sie nazwiskiem. Obok Jagiełków spotyka się
jeszcze obecnie nazwisko Jagiełło.
cdn

[rita100]

W Ostródzie dzisiejsza ulica Teatralna nosiła nazwę "Mordstrasse". Prowadziła
ona pod murem miasta. Wieść niosła, ze uciekajacy z pola bitwy pod Grunwaldem
Krzyżacy, ścigani przez lekkie odziały polskie, litewskie i tatarskie, zostali
dopędzeni pod Ostródą i wycięci do ostatniego. Na intencję tego 'mordu' drogę
nazwano "Mordestrasse".
cdn

[rita100]

W kosciele w Mielnie, przetrwała kula kamienna, rzekomo z pobojowiska
grunwaldzkiego, a w kościele w Stębarku jeszcze w trzydziestych latach XX
wieku pokazywano pancerz oraz buty, rzekomo pamiętające bitwę grunwaldzką. Buty
były raczej z czasów wojen szwedzkich. Jak się okazało później przedmioty te
przeniesiono z pałacu w Dąbrównie.
cdn jutro

Grunwald 2005

[tralala33]

Tak było pod Grunwaldem rok temu
www.krenzek.de/Grunwald_2005/

[gajowy555]

Świetne zdjęcia !!!
Tralala, Ty to masz dojścia do ciekawych stronek ...
Gratulacje .

[rita100]

I duzo zdjęć, jest na co popatrzeć, a tymczasem wracamy do legend

[rita100]

Inne legendy związane są z poległym mistrzem krzyżackim i komturami. Wydrukował
je Harry Schumann, Niemiec miejscowego pochodzenia, w książce 'Unser Masuren',
wydanej w roku 1921.
Powszechnie znana jest dziś jeszcze legenda w tym , że na pobojowisku, w
pobliżu miejsca, gdzie zginąć miał wielki mistrz Urlich von Jungingen, zaczeły
sie dziać dziwy i cuda: powstało też obok kaplicy pamiątkowej jeziorko, którego
woda posiadała cudowne lecznicze właściwości. Z ziemi mazurskiej, z Warmii i
ziem sąsiednich ściągały na odpust liczne pielgrzymki. Chorych i kaleki po
wysłuchaniu Mszy św. zanurzano w wodzie: doznawali cudu ozdrowienia. Trwało to
wieki całe. Kiedyś zjawiła się jakaś pani z chorym pieskiem, a po nabożeństwie
wykąpała swego faworyta. Pies ozdrowiał, lecz woda w jeziorze straciła cudowną
moc.
cdn

[rita100]

Kaplica Urlicha von Jungingena
Podanie to ma swoje historyczne podłoże. Wprawdzie kronikarz pruski Johannes
von Posilge, świadek owych wydarzeń, nie zaznaczył wyraźnie, że kaplicę
ufundowano na miejscu zgonu Urlicha von Jungingena, było to jednak zupełnie
naturalne. Bowiem w średniowieczu miejsce zgonu wybitnego wodza upamiętniano
zazwyczaj krzyżem, kaplicą lub pomnikiem. Następca Urlicha Jungingena, Heinrich
von Plauen zwyczajem ówczesnym postąpił tak samo. We dwa lata po bitwie
Krzyżacy dobrze pamiętali jeszcze, gdzie się owo 'historyczne' miejsce
znajdowało.
Przyjaciele Jungingena mieli zebrać na ten cel 5 tysięcy marek. Kaplica
wyposażona została świetnie i otrzymała obraz Matki Bożej, 'słynącej cudami'.
Konsekracja odbyła się 12 marca 1412 roku. Zakon uzyskał 2 bulle od papieża
Jana XXII, który obdarzył kaplicę "wielkimi łaskami i odpustami". Mistrz von
Plauen zapewnił utrzymanie jednego kapłana zakonnego, sześciu księży świeckich
i dwóch kleryków.
Modły za "18 tysiecy poległych chrześcian" odbywały się całą dobę. Przy ołtarzu
zawieszono 2 chorągwie krzyżackie , użyte w czasie bitwy.
cdn

[rita100]

Po wprowadzeniu reformacji w Prusach Książęcych nikt się kaplicą nie opiekował.
W drugiej połowie XVI wieku kronikarz pruski Hennenberger oglądał ją w stanie
pożalowania godnym. Pastor z sąsiedniego Mielna raz do roku odprawiał tam
nabożeństwo. Tłumy pątników przybywały stale, zwłasza w drugi dzień Zielonych
Świąt. Władze pruskie po zapadnięciu się kaplicy w 1720 roku postanowiły
wytępić "przesąd katolicki". Konsystorz królewiecki pociągał do
odpowiedzialności pastora ze Stębarku - zabobonna wiara ludu była jednak tak
silna, że jej pokonać nie zdołano.
cdn

[tralala33]

Te gratulacje to należą się ludziom z SP7 - łoni zawdy coś ciekawego skreśló.

[rita100]

Wiem to stronka ak

W ostatniej ćwierci XVIII wieku profesor uniwersytetu królewieckiego F.S.Bock
oglądał to miejsce nazajutrz po Zielonych Świątkach: na resztkach muru dawnej
kaplicy leżały liczne kule pozostawione przez uzdrowione widocznie kaleki,
bielizna, części ubrań, które porzucili "wraz z chorobą" uleczeni chorzy.
Zebrane szmaty zanoszono do papierni w pobliskim Dąbkowie, warmi ńskie czepki
złotem haftowane sprzedawano żydom. Kościelny ze Stębarka zabierał pieniądze,
pozostawione "na ofiarę".
cdn

[rita100]

Owo jeziorko, a właściwie staw niewielkich rozmiarów, wykopany rękoma ludzkimi
w odległości 50 kroków na południe od kaplicy, w ostatniej ćwierci XVIII wieku
przypominalo raczej bagienko. Kiedy woda utraciła swą cudowną moc nikt nie
zanotował. Odnośnie pieska, który miał to spowodować, jedni twierdzili, ze
cierpiał na chorobę oczu, inni że na altretyzm. Według innej wersji opiekunka
jego, to można pani z zachodu, według innych miejscowa.
cdn
A tak na uboczu, to dlaczego były cuda w tej kaplicy, kaplicy wielkiego
przegranego wodza Urlicha von Jungingena i dlaczego tak ludnośc ściągała na te
własnie msze ?

[rita100]

Dr Max Toeppen, pierwszy wielce zasłużony zbieracz baśni, podań i legend
mazurskich, i badacz folkloru stwierdził, że niejaki Mullerhoff ze Szlezwigu, w
ogłoszonym przez siebie zbiorze bajek i baśni tamtejszych zanieścił legendę o
tym, iż pod Tondern w "cudownym " źródle woda straciła lecznicze właściwości po
wykapieniu w niej chorego konia.
W sześciedziatych latach XIX wieku "wieść gminna" w okolicach miejsca bitwy
grunwaldu niosła, że do jeziorka spłyneła strumieniami krew pomordowanych.
Zwiedzającym "bojowisko" pokazywano ślady kaplicym , długości 100 a szerokości
25 stóp. Wejście do niej prowadziło z zachodu.
cdn

[rita100]

Na wschód od kaplicy znajdowały się trzy głebokie doły średnicy 50 stóp, pełne
kości ludzkich, dalej liczne okrągłe i owalne wklęsłości: miejscowi mieszkańcy
uważali je za pozostałość bratnich mogił. Owe doły pełne kości zamierzano
zarzycić kamieniami, ale co w dzień wsypano, to jakaś siła nocą je wyrzycała.
Pastuszkowie, pasący tam bydło, wrzucali czapki, ale i te jakaś niewidzialna
ręka z powrotem wyrzucała.
cdn

[rita100]

We wsi Gardyny, na wschód od Dąbrówna, w końcu XVIII wieku istniały jeszcze dwa
okopy. Ludność miejscowa utrzymywała, że to okopy krzyżackie z czasów bitwy
grunwaldzkiej. Ale tę wieść, można miedzy bajki włożyć: Krzyżacy ani tamtędy
nie przeciągneli ani się nie zatrzymywali w lipcu 1410 roku. W końcu XIX wieku
na górze Kaplicznej (Kapellenberg) jedyną pozostalością pobojowiska było
rumowisko porośnięte krzakami, jalowcami i chwastami.
Harry Schumann, we wspomnianym już wydawnictwie Unser Masuren zamieścił jeszcze
inną legendę, nie podając jednak jej pochodzenia.
Legenda bedzie jutro

[tralala33]

Nie wiem, kiedy i nie wiem jak, ale tę kaplicę najwyraźniej (być może nie tak
dawno) nieco - no, nie wiem, jak to powiedzieć) - zrekonstruowano, to chyba na
wyrost. W każdym razie dziś widać więcej niż tylko ślady. Mury kaplicy na całej
długości są podniesione i nie trzeba się domyślać, gdzie było wejście - widać
je wyraźnie. Czy ktoś wie dokładniej, kiedy odtworzono kaplicę pod Grunwaldem?

[rita100]

Nie znalazłam tej kapliczki na zdjeciach szkoły i pewnie tego jeziorka już nie
ma. A popatrz się Tralala, dół pod jeziorko było wykopane rękami i co z tym
pomnikiem Urlicha von Jungingena do którego uzyto kamień Jagiełły - jest jakis
slad ?

[rita100]

Legenda Harrego Schumanna cz.I

"Komtur dzierzgońki nie wierzył w potęgę Zakonu i był przeciwnikiem wojny z
Polską. Kiedy wyruszył na wojnę, zapytał go jakiś braciszek zakonny, komu
pieczę nad zamkiem przekazuje. Odpowiedział ostro: " Tobie i wszystkim złym
duchom, którzy tej wojny pragneli".
Braciszek padł martwy z przerażenia, a duch jego gospodarzyć począł w zamku.
Dusze wszystkich poległych Krzyżaków przybywały do zamku dzierzgońskiego. Po
klęsce grunwaldzkiej zaczeły sie tam dziać okropności... Na miejsce poległego
komtura przybył inny, ale temu źle się działo: niewidzialna ręka na własnej
jego brodzie zawiesiła go u studni, innym razem zapaliła mu się broda, nie
można było jej ugasić; dopiero jak uciekł z zamku - zgasła sama. Wszyscy
mieszkańcy ze strachu opuścili zamczysko. Po dwóch latach powrócił z
pielgrzymki do ziemi Świętej jakiś mieszczanin, kowal dzierzgoński, a
nasłuchawszy się okropności o tym, co się na zamku działo, wybrał się, aby się
przekonać, ile w tym prawdy.

[rita100]

Legenda Harrego Schumanna cz.II
Na moście spotkał brata komturowego, który podobno poległ pod Grunwaldem. Ten
oprowadził kowala po komnatach, gdzie rycerze grali w karty, gdzie z
rozpustnymi kobietami ucztowali i tanczyli. W kaplicy, w stałlach, starszyzna
zakonna - spała. Tak działo sie na zamku niegdyś, a obecnie... Widmo krzyżaka
wyprowadziło kowala na dziedziniec... Rozległy się straszliwe, iście piekielne
jęki , krzyki i narzekania.. Oto był istotny stan po klęsce grunwaldzkiej...
Widmo Krzyżaka nakazało kowalowi donieść o tym wszystkim wielkiemu mistrzowi -
i znikło widmo.
Kowal udał sie do Malborka, a dopuszczony przed oblicze wielkiego mistrza,
opowiedział, co widział i słyszał w zamku dzierzgońskim. Mistrz wpadł w gniew ,
a żeby zapobiec rozsiewaniu gorszących, fantastycznych wieści, kazał kowala
utopić...

Z inną wersją ani nawet fragmentami powyższego podania mimo poszukiwań nie
udało mi się spotkać.
Zwracam się przeto do Czytelników, którzy znaliby tę legendę albo inne,
związane z 'Grunwaldem', żeby zechcieli je nam tu opowiedzieć. "

[rita100]

Tralala napisała :
Jidzie trzoda zilków bez Galincko Puszcza. Zidzó – na ziemni leżi bez ducha
Krziżak w sztalowo zbroja zakuty. Tek jedno zilczysko mózi: ‘Patrzjata, znów
konserwa.’
))

[rita100]

A tu mowam współczesny Grunwald
serwis.ro.com.pl/viewattach2.php/id/b669acc3e12794d648f82ad169f9f7b5
serwis.ro.com.pl/viewattach2.php/id/3f7f26b9f015b3b444ebe50ff115d15e
serwis.ro.com.pl/viewattach2.php/id/5343fbca507c9b2a45ce9c4970328226
Jeśli ktoś posiada zdjęcia z pól grunwaldzikich to zapraszamy.

[rita100]

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=190&pos=0
A to mowam cosik z Krakowa - Pomnik Grunwaldu , nie w całości , bo nie buł
łoświetlony.

[rita100]

15 lipiec 2006
Za 4 lata będziemy świętować VI wieków pamiętnej bitwy.
A własnie dziś przypada rocznica Bitwy pod Grunwaldem.
15 lipiec 1410 rok data ogromnie ważna, w tym dniu nastąpił wieki pogrom
Krzyżaków na polach Grunwaldu o czym świadczą zachowane po dzień dzisiejszy
legendy.
Bądźmy strażnikami tych legend.

Oto zródła o tych legendach:
1) Fr. Thumert 'Der Grosse Krieg zwischen Polen und dem Deutschen Orden,
Zeischrift des Westpreussischen Geschichtsvereins. Gdańsk 1886, zesz XVI. s.
51. powołuje się na Cronica Confictus;

2) Scriptores Rerum Prussicarum, Lipsk 1866 t. III, s.333

3) F.S.Bock 'Versuch einer wirtschaftichen Naturgeschichte von dem Konigreich
Ost -u Westpreussen, Dessau 1783

4) Harry Schumann, Unser Mazuren, Drezno 1921
------
"Płomień rozgrzeje malowane dzieje
Skarby mieczem spustoszą złodzieje
Pieśń ujdzie cało"

Adam Mickiewicz 'Konrad Wallenrod'

[rita100]

www.staszic.edu.pl/2002/2c/strona13/Grunwald%201410.htm
Fajna stronka

[rita100]

Wszyscy znamy scenę z powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”, w której
Danusia rzucając nałęczkę na głowę Zbyszka z Bogdańca, ratuje go przed
wykonaniem wyroku śmierci. Był to stary polski zwyczaj, który jednak nie
każdemu odpowiadał. Powiadano, że pewien okrutny złoczyńca prowadzony był pod
szubienicę, gdzie czekał na niego już kat Jakub ze swoimi pomocnikami. Nagle
przez tłum przedarła się dama o urodzie dalekiej od świetności, ratująca
skazańca. Rzezimieszek, gdy zobaczył, kto jest jego wybawcą, rozpaczliwie
zawołał do kata: „Panie Jakubie – wieszaj pan!”.

[rita100]

mazury.info.pl/atrakcje/grunwald/index.html
Już z odległości kilku kilometrów widoczny jest pomnik i metalowe maszty
usytuowane na najwyższym wzniesieniu terenu, zwanym Wzgórzem Zwycięstwa. Z
pomnika granitowego graniastosłupa, spoglądają dwie twarze rycerzy osłonięte
częściowo hełmami z przysłonami. Stojące obok 30-metrowe maszty z metalowymi
proporcami ze znakami wojskowymi Polski i Litwy symbolizują chorągwie, które
zatknięto po zwycięstwie na zdobytym obszarze wroga. Zespół pomnikowy zbudowany
został w 1960r. dla upamiętnienia 550 rocznicy bitwy, według projektu
konkursowego Jerzego Bandury i Witolda Cęckiewicza. W pobliżu pomnika znajduje
się Muzeum Grunwaldzkie, ze zbiorami militarnymi pochodzącymi z badań
archeologicznych.
Częścią zespołu pomnikowego jest również amfiteatr na Wzgórzu Zwycięstwa. Jego
arenę zajmuje kolista kamienna makieta, która obrazuje rozstawienie wojsk przed
bitwą. Oznakowano na niej przypuszczalne miejsca obozów wojskowych oraz
miejscowości: Grunwald, Łodwigowo i Stębark.
Pod amfiteatrem mieści się małe muzeum oraz audytorium i salka kinowa, w której
można obejrzeć fragmenty filmu "Krzyżacy", zrealizowanego na podstawie powieści
Henryka Sienkiewicza, a.także filmy dokumentalno-oświatowe.
Idąc szeroką aleją od parkingu do Wzgórza Zwycięstwa, mijamy nieforemną bryłę
obeliska zbudowanego z głazów cokołu pomnika grunwaldzkiego wzniesionego w 1910
roku w Krakowie. Został on zniszczony przez okupanta hitlerowskiego w 1939
roku. Uratowane głazy przekazano na Pola Grunwaldu, by jako "świadectwo
wiecznego kultu narodowej przeszłości" symbolicznie realizowało zamysł
fundatora, Ignacego Paderewskiego, postawienia monumentu na pobojowisku.

[rita100]

"Idąc szeroką aleją od parkingu do Wzgórza Zwycięstwa, mijamy nieforemną bryłę
obeliska zbudowanego z głazów cokołu pomnika grunwaldzkiego wzniesionego w 1910
roku w Krakowie."

Tralala, jek to Kraków zbudował ?

[rita100]

Gdy udamy się do ruin kaplicy pobitewnej napotkamy przed nią potężny kamień.
Napis objaśnia, że głaz ten, od wieków zwany przez Mazurów "kamieniem Jagiełły"
lub "kamieniem królewskim", licznymi podaniami związany był z osobą króla
polskiego. Kaplica została postawiona na pobojowisku, jak to stwierdzają
dokumenty i poświęcona w 1413 roku. Przetrwała około 100 lat, często odwiedzana
przez pielgrzymów.
Ruiny kaplicy pobitewnej, znajdującej się na Polach Grunwaldu są konkretnym
dowodem archeologicznym świadczącym o lokalizacji wydarzeń 15 lipca 1410r.
Kaplicę Najświętszej Marii Panny polecił wznieść w roku 1411 pośrodku trójkąta
Stębark - Grunwald - Łodwigowo nowy wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego, Henryk
von Plauen, wyposażając ją w przedmioty liturgiczne pochodzące z Malborka.
Wskutek starań wielkiego mistrza papież wydał, 6 października 1412r., bullę
indulgencyjną z odpustem dla wszystkich, którzy nawiedzą kaplicę w oznaczonych
dniach świątecznych. Poświęcenie kaplicy odbyło się 12 marca 1413r. Dla jej
upiększenia sprowadzono z Malborka obrazy, m.in. N.M. Panny, a także dzwon. W
odległości ok. 50-100m od kaplicy znajdowały się mieszkania kapłana zakonnego,
sześciu duchownych świeckich oraz uczniów - archeologowie natrafili w tym
miejscu na konstrukcje z kamienia podczas prac wykopaliskowych w latach 1958-
1960. Przy okazji odsłaniania fundamentów samej kaplicy odkryto pięć grobów
zbiorowych, zawierających według wszelkiego prawdopodobieństwa szczątki rycerzy
poległych w bitwie grunwaldzkiej (widoczne ślady urazów bitewnych).
mazury.info.pl/atrakcje/grunwald/index.html

[rita100]

W roku 1414 (okres ponownej wojny Zakonu z Polską i Litwą) kaplicę strawił
pożar. Wnet ją odbudowano i wyposażono w nowe przedmioty liturgiczne, na co
dowodem jest spis sporządzony 22 listopada 1416r. przez zakonnego kapłana Jana
Keselinga.
Inwentarz z roku 1442 jest pierwszym źródłem mówiącym o istnieniu probostwa na
pobojowisku grunwaldzkim. W tym czasie kaplica jest bogato wyposażona - m.in.
psałterz, przedmioty ze srebra, krzyż z kryształu lub ze szlachetnych kamieni
("brillencreucze") oraz jedwabny welon. Wymieniane są także chorągwie - lecz
są to jedynie chorągwie kościelne, a nie sztandary wojenne zdobyte
ewentualnie przez Zakon. Przekazy źródłowe dają świadectwo istnienia probostwa
aż po czasy reformacji. W kronice Szymona Grunaua (uznawanego przez wielu
badaczy za kontrowersyjnego) czytamy, iż Zakon wznosząc kaplicę uposażył ją
sporym folwarkiem. Kaplica spełniała funkcje religijne jeszcze w I poł. XVI
wieku. O jej znaczeniu świadczy fakt, iż w 1518r. została odrestaurowana. Nowo
odkryte źródła pozwalają stwierdzić, iż kaplica wraz z przynależną do niej
ziemią została przejęta w nieznanym nam momencie przez księcia Albrechta
Hohenzollerna (1525-1568) i podarowana szlachcicowi Ebertowi von Massbach.
W połowie XVII wieku kaplica została zniszczona przez Tatarów (co dało powód do
zbudowania nowego kościoła w Stębarku w 1681r.). Wykonując zarządzenie z 27
sierpnia 1720r. ruinę rozebrano, aby ukrócić "nadużycia rodzące się z
przesądów". Mimo tego posunięcia przybywały na to miejsce pielgrzymki ludności
z okolicznych domen. W końcu 1797r. właściciel ziemski Albrecht von Brandt
podjął starania o wznowienie dawnego przywileju na odbywanie jarmarków w
Stębarku. W związku z tym prosił także o zgodę na odbudowanie kaplicy. Prośbę
jego władze pruskie jednakże oddaliły.
koniec
mazury.info.pl/atrakcje/grunwald/index.html

[tralala33]

"Idąc szeroką aleją od parkingu do Wzgórza Zwycięstwa, mijamy nieforemną bryłę
obeliska zbudowanego z głazów cokołu pomnika grunwaldzkiego wzniesionego w 1910
roku w Krakowie."

Czy to nie było tak, że ten krakowski pomnik z 1910 roku został przez Niemców
zburzony w czasie II wojny światowej, a po wojnie kamienie z tego pomnika
zostały przewiezione na pola grunwaldzkie? Za to w Krakowie po latach
wzniesiono kolejny pomnik, na którym król Jagiełło ma ponoć rysy twarzy
rzeźbiarza? Coś mi sie tak kołacze po głowie, ale może ktoś to sprawdzi?

[rita100]

Tak musiało być. Popatrz nie wiedziałam o tym. To dlatego z taka pompą
odsłaniano pomnik grunwaldzki w Krakowie , nawet na nim był sam Felik
Nowowiejski z orkiestrą.
Bardzo ładny gest z tymi kamieniami.

[rita100]

rita100 napisała:

> Tak musiało być. Popatrz nie wiedziałam o tym. To dlatego z taka pompą
> odsłaniano pomnik grunwaldzki w Krakowie , nawet na nim był sam Felik
> Nowowiejski z orkiestrą.
> Bardzo ładny gest z tymi kamieniami.

Tak dalej je w tym kóntku
forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=38446&w=45428047&v=2&s=0

[rita100]

Zbzieramy siły na bitwe 1409r.
Tak z orszakiem Zawiszy Czarnego szykujemy sia do zielkiej bitwy z Krzyżakami.
Gdzie łóna bandzie, eszcze nie ziemy. Dokończym z kóntka ło zamku w Dobrzyniu z
ksiójżki 'Straszne dziedzictwo' Waleria Szalan-Groele.

[rita100]

Orszak Zawiszy ruszył w dalszą drogę, posuwał się bardzo wolno, jako że nie
wiadomo było, kędy król Jagiełło znajduje się obecnie, do niego zaś koniecznie
dotrzeć chciał Zawisza.
Tymczasem nad zachodem orszak jakowyś liczny zamajaczył w oddali. Rycerski byc
musiał, bo z dala błyszczały zbroje i ostrza włóczni, więc też Zawisza w
gotowości ludziom swym być kazał.
- Kat wie, co zacz - rzekł do noju. Mogą być swoi, ale mogą być i łotrzykowie
resztkami łupów po najeźdzcy żyjący.
- Albo i Krzyżaki - mruknął Deresław, poparł go Fedar i Gietpe, a Tralala w
strachu.
- Co znowu ? - zawołał Ziemko. - Krzyżaki tu, na polskiej ziemi, gdy krol na
odsiecz ruszył ? !...
- Czemu nie ! - odburknął Svolo
- Dlatego nie , ze Tandaradei nie śpsiewajó - mózi Tralala

(kóntek ło Tandaradei)
forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=38446&w=48173671&v=2&s=0
Tymczasem i przybysze spostrzegli snadź orszak Zawiszy i rozwijali nad swoimi
głowami chorągiew barwną, srebrem i purpurą szyta .....
Deresław skoczył ku Zawiszy.
- Dla Boga ! - krzyknął - Wasza Miłość, toż litewski proporzec !
Patrzymy wszyscy pilnie.
- Tak ci jest ! - odparł Zawisza. - Rozwinąć łu noju chorągiew polską i mój
proporzec z Sulimą !
Z radoscią spełniliśmy rozkaz i barwne płaty jedwabiu załopotały w wieczornym
powiewie, surmy zagrzmiały, aż Gajowy naczół nastrajać w puszczy gęśliki
(skrzypki)
Ciężkie są te proporce - prawda ?
A jek pianknie wyhaftowane.
Tak jedziem na bliskie spotkanie dwóch ważnych orszaków.
Słychać gdzies w oddali gęśliki grajónce smutnó psieśń.
cdn

[rita100]

Oba orszaki w kilka pacierzy zbliżyli sie do siebie. Na czele Litwinów jechał
mąż poważny Jakub Gliniany z Lublina, doradca zaufany księcia litewskiego
Witołda, ktory cenił go wielce i najtajniejsze poselstwa powierzał. Zawisza
ucieszył się wielce.
- Witajcie - zawołał. - Sam Bog chyba zesłał mi was !
- Czołem ! - odparł Jakub Glinian. - Cóż jest, żem tak potrzebny takiemu jak wy
rucerzowi ?
- Sprawa ważna. Wiecie, ze król całe rycerstwo ściąga i ja też na wezwanie
śpieszę. Ale prosto z Niemiec jadę, przeto dopytywać się nie mogę, kędy jest
pan nasz, by mu służby ofiarować !
- Krol leży teraz obozem między Bydgoszczą a Świeciem !
- Masz tobie ! To nam z Dobrzynia nawrócić należy !
Jadą sobie orszaki, a my z nimi, przysłuchując się dyskusji.
- Wojna tedy bedzie ! - zauważył Zawisza - Ale kiedy? Czy teraz ? Pod zimę ?
Źle by to było !
- Wiedzcie tedy - rzekł Jakub Gliniany - że król Jagiełło teraz zaraz na
Krzyżaka uderzyć chiał, tym więcej , ze Wielkopolska cała do wojny prze, pomsty
szukając za Dobrzyn ów nieszczęsny. Więc też do księcia Witołda posłał, by wraz
przybywał z Litwą i razem z wami uderzył na wroga.
- To jest myśl dobra! - rzekł Zawisza - Krzyżacy odwetu tak rychłego sie nie
spodziewają.
- Myśl jest dobra, jeno że wykonać się nie da, bo książe Witołd bratu z pomocą
nie przyjdzie !
Zawisza wstrzymał nagle konia.
- Dlaczego ? - spytał, marszcząc brwi i my tez naśladujemy minę Zawiszy i
marszczymy brwi energicznie.
- Bo na Żmudzi rady sobie dać nie może, jako że tam wieczna szarpanina, a
troska ! Z ową też wieścią do Jagiełły jadę, niech czyni co chce, byle przewlec
do wiosny, a wtedy pójdziemy i my z pewnością !

--
Stop, stop, zsiadajcie z koni, obóz rozłożymy.
Słyszycie, ciiicho w oddali gęśliczek gra, któż to nadchodzi ?

[fedar]

Rito, fejn to wszystko poskładałaś. Dobrze się czyta, trochę chumoru i my tam jesteśmy. Czy dla siebie przeznaczyłaś wyłącznie rolę narratora? Kiedy Gajowy wyjdzie z puszczy?

[rita100]

Będzie Gajowy , bedzie nam śpiewał, ma dużą i odpowiedzialną rolę. Zawisza mu
taką przyznał. Brakuje nam jeszcze aktorów Krzyżaków, bądź co bądź , ktoś musi
te dwa miecze podac Jagielle ))Mam nawet prawdziwego Krzyżaka , ale w takiej
bitwie bysmy mogli przegrać, boć to może być nieobliczlny Krzyżak i wyłamac sie
z historii może, czasmi slowem jak mieczem wojuje.
Pytasz się Fedar jaka mnie rola przypada ? Myślę, że gospodyni będe zamku
wawelskiego gdzie będziemy na końcu ucztować.

[fedar]

> Dobrze się czyta, trochę chumoru i my tam ...

Ups! Jak ma mam się po waszamu gadać nauczyć, gdy po mojemu dobrze nie potrafię
Powinno być "humoru".

[rita100]

Możesz tyż zamniast humoru uzywać gwarę - cyli lołna , to je humor i
bezpiecznie się psisze )))

[rita100]

Tymczasem dojeżdzamy do miejsca, kędy już czeladź obozem się rozłożyła,
przygotowawszy nocleg jak się patrzy. Dla rycerzy skleciono namiocik niezgorszy
z opon i gałęzi, dla nas przygotowano tylko z gałęzi, a patrzcie inni rozłozyli
się wokół ogniska co snopem płomieni strzelało w niebo, hucząc i trzaskając
okrutnie.
Noc jak widzicie , jesienna, ciepla była i pogodna.
Przy ognisku piekły się olbrzymie ćwierci łosia upolowanego w drodze, a
smakowity zapach pieczonego mięsiwa rozchodzi się daleko, aż pod sam Ciechanów.
Z troków dobywano chleb, sól (ta z Wieliczki), bułaki winem Gajowego
napełnione, dla rycerzy. Czeladź czyściła uznojone wierzchowce. Gwar i ruch
zakipiały w pustkowiu leśnym.
Kaźko Chełmicki siedział opodal ogniska z Jaśkiem i Ziemkiem i jako młodzieńcy
mieli bardzo dużo sobie do opowiadania. Kaźko zbolały i stęskniony przylgnął do
towarzystwa gdzie zwolna zacierały się ślady jego okrutnej tragedii.
- Cyt, moi mili, słyszycie ?
- Co znowu ? ! - mruknął Fedar
- Muzyke słychać - Zawisza odpowiedział, patrząc sie w oczy zaskoczonego Fedara.
- Rybałt (grajek) wędrowny, czy co ? - nasłuchuje też Tralala.
Muzyka zbliża się, słychać było wyraźnie drzące tony gęśliczek (skrzypek) i
słowa piosenki:

Rybałt ci ja rybałt,
Po świecie wędruję
Dajcież że mi chleba
Bo głód nie żartuje

Zawisza zaskoczony
- Toż sie wybrał ! - rzekł do nas - Kraj spustoszony, ludność w pień wycięta, a
ten śpiewaniem zarabiać myśli !
Ale już i Gajowy wyszedł z mroku i zbliżył sie szybko do ogniska. Był to
wyrostek o oczach siwych, ogromnych, patrzący poczciwie i wesoło, to znów i
strzelały ogniem niezykły.
Ujrzawszy Zawiszę razu skierował sie doń, snadź wodza poznawszy. Capeckę z
głozicki zerwał, pokłonił sia nisko, a potam gęśliczki do piersi przycisnął i
przygrywkę raźną uciął do ucha:

Ujrzałem ha łogień,
Poczułem ziecierze
Dajcież pokosztować
A zagram wam szczyrze !

zaśpiewał ochoczo.
Zawisza rozweselony dłoń na ramieniu Gajowego położył.
- A skąd tak wędrujesz biedoto ? - zapytał.

Idę jo łod Tatarów,
Idę ja bez kóńca,
Łod wschodu miesióńczka
Do zachodu słónca !

odśpiewał Gajowy.
Teraz łuż wszyscyśmy sia zgromadzili koło śpsiewaka, nawet Tralala, Fedar,
Gietpe, Svolo i cała Warnija.
cdn

[tralala33]

Am sia łuśnioła z łotworzono gambó ))

[rita100]

Poczkaj jek bandziemy na bitwie, bo bandziem Fejn legenda, taka rychtyczna.
Oparta na prawdziwych faktach.

[gajowy555]

No jom nie ziedzioł co i na gęśliczkach zagrać potrasza. Ale niech i tak
bandzie, jano coby Krzyżaków dopaść i Hanuś łoswobodzić...

[ballest]

RITA, prosze, Bitwa pod Grunwaldem w kronikach Krzyzakow nazywana jest sporem,
a nie bitwa i do dzisiaj Polacy nie udowodnili ze sie odbyla, choc to od lat
historycy probuja!
Wiele historykow uwaza, ze ta bitwa to wymysl Dlugosza, tak jak bitwa na Psim
Polu, o ktorej dzisiaj wiemy, ze odbyla tylko w umysle KADLUBKA!

[rita100]

Ballest - nie możesz mnieć pretensji, łobacz tylo na tytuł wątku:
'Szlakiem legendy grunwaldzkich'
Legendy przechodza z pokoleń na pokolenia z legendami sie nie walczy.
Tak pozwól noma mnieć te legendy.
Z legendami nawet się nie dyskutuje , one są i nikt nam je nie odbierze.

[ballest]

Rita, wiem, ze to jest legenda, ale Polacy mysla, ze to prawda!

[rita100]

ballest napisał:

> Rita, wiem, ze to jest legenda, ale Polacy mysla, ze to prawda!

haha, Ballest , kóniec. Legenda oparta na faktach autentycznych.
Przykro mi , ale bitwa wielka była i nikt mnie nie przekona , że białe to
czarne, a czarne to białe.
Wystarczy tylko przeliczyć ilość soli wywiezionej dla Jagiełło do walki z
Krzyżakami, a juz wiemy jaka to była ogromna liczba.
A teraz pozwól nam dalej sobie opowiadać o Jagielle - był i zył napewno.
Pozdrawiam i żadnych klinów w tym watku już nie wsadzaj.

[ballest]

rita, faktem jest, ze Polacy wierza w to co Sienkiewicz na ten temat napisal,
zapominajc, ze to jest powiesc, a nic innego1
Rita a kiedy znajda te kosci ktorych od lat szukaja Polacy, a wiec jak ich nie
znajda, to byl to tylko spor, tak jak w archiwach krzyzackich jak BYK stoji.
Tak to bywa, kolejny mit, kerego nie byuo

[rita100]

Ballest, szanuje Twoje zdanie, ale się z nim nie zgadzam. Kości to ja już nie
znajdę ani swojej matki , ani brata, a tez tam gdzieś leżą, chociaz umarli nie
wiele lat temu. Zagdka kości walczących jest rozwiązana. Nie przeczytałeś
całego wątku, gdzie mowa jest o kościach i ich składowaniu. Kości są w
korzeniach drzew.

[ballest]

w korzeniach drzew; he, he !
Dobre, to po co je szukaja jak to wiedza?

[rita100]

No widzisz , prawde mówimy. Po tylu wiekach koście pochłonęły i oplątały
korzenie drzew. Nikt przecież nie bedzie wykopywał drzewa by je odnaleź.
Jak już mamy w tej bitwie Ballesta, to też moze być aktorem i najbardziej
pasuje mi do roli tego.. von....Jungingena, abo może posłem wręczającym nam dwa
nagie miecze. Zgadzasz się Ballest ? ))) Takie role tez ktoś musi odgrywać.
Na ten moment zostaniesz Wielkim Krzyzakiem von Ballest. )))) No ale
cierpliwie czekaj na moment bitwy, dopiero co się zbieramy i ustalamy taktykę.
W miedzyczasie opiekuj się naszą Hanusią, którą żeście porwali.

[rita100]

Gajowy , lobaczysz i Hanusie łoswobodzisz. Tlo najpier trza Krzyżaków pokonać.

[rita100]

- A czyjże Ty jesteś Gajowy ? - spytał stary Deresław.

Rycerski jó synek,
Klejnotny, herbowy,
Zarobie se grosza
Wróce w dóm łojcowy !

- zanucił butnie Gajowy i zagrał siarczyście aż skry poszły.

Zrozumieli wszyscy. A dla tych co nie zrozumieli wyjaśniam, ze pełno było
wówczas rycerstwa ubogiego, co w pocie czoła zagon niewielki uprawiając na
chleb dla rodziny wystarczyć nie mogli. Synowie rodów takich zazwyczaj w służbę
możnych rycerzy szli, dorabiając sie pod ich opieką imienia i dostatku; uważani
też byli inaczej niż czeladź pospolita.
Taki śpiewak wędrowny z gęśliczkami, biedy nie zaznał, bo tak wędrując po
kraju, rad widziany wszędzie, jako że wszyscy w Polsce za pieśnią i graniem
przepadali okrutnie.
- No, ale przecie na roli siedzicie ? - zagadnęła Tralala
A Gajowy obertasa zawiódł, aż echo do Ciechanowa doszło.

Oj, dwa stajnia bagna,
Oj, dwa stajnia piasku,
Oj, sztyry suche wierzby,
Oj, zieleń, kieby w lasku !

Śmiech buchnął, wszystkim się śpiew podoba
- Ho, ho ! Tos ty bogacz ! - żartujemy.
Gajowy nie strapsił sia, jeno łodśpiewoł:

Bogacz ci ja, bogacz
W syrcu mom dar Boski;
Jek zagram, zaśpiewam,
Porozpędzam troski !

Łokrutnie sia wszystkim to spodobało, a Zawisza rzecze - choć śpsiewasz jek
szpak, ale głodny i strudzony być musisz. Posil sia z noma.
- A jakże cię zowią ?
- Staszek jestem, Jarosza Jastrzębczyka syn, co hen, pod Koscieliskiem zagon ma
swój.
- Hej ! Jarosz Jastrzębczyk ?! Toż znam go chyba - chadzał tatulo twój na
wojnę ?
- Ho, ho ! I nie raz. Z panem z Melsztyna hen, aż pod Worsklą był. Stamtąd też
strzałę tatarską w nodze przyniósł, od którego czasu kaleką sie stał i
zbiedniał do reszty !
- On! On sam ! Dzieckiem mnie znał; z rodzicem mym drużył się!.... Hej, nie
zaznasz wiecej biedy, chłopcze; do siebie cię biorę
- Rybałt pobiegł rozpromieniony do Zawiszy dziekując.
- Pamiętaj jeno - odparł wesoło Zawisza - byś mi troski i smutki rozpędzać
potrafił...A teraz ruszaj jeść i odpoczywać.

Ale Gajowy natychmiast rusza w naszą stronę, by jeszcze nam zaśpiewac , nam
świadkom tej wzruszajacej chwili.
I tak przy ognisku niesie echo słowa tej piosenki, tak po góralsku:

Przyszły tu Krzyżaki,
Przyszły do nas w gości,
Chleb powyjadali,
Zostawili ości!
Ości zostawili,
Ziemię spustoszyli
Bodajby sie sami
Przódy udławili !.....

Śpiewka cichła, słabła, aż zginęła w gwarze hucznym wokoło ogniska, bo ziyta co
zinko to tyż popijalim.
Wszak to buł cias relaksu.

[rita100]

To ruszamy dalej do rozłożonych wojsk polskich na obszernej równinie
nadwiślańskiej. Z dala bielą nam się namioty starszyzny, budki z drzewa ,
szałasy z gałęzi sklecone, a wokoło ognisk gromady ludzi. Jedziemy, jedziemy i
co nóz spotykamy takie obozowiska rozłozone, to znów stada koni pasących się na
bujnych łąkach nadwiślańskich. Mijamy własnie gromadkę rycerstwa pod ciemną
ogromną topolą stojących. Nagle zatrzymujemy się, bo Zawisza zeskoczył z konia
i szybko iść począł ku jednej gromady, stojącej trochę na uboczu.
Z ciekawością przypatrujemy sie co ten Zawisza robi.
A on zbliża się do człowieczyna niepozornego, szyszak z głowy zerwał i piórami
jego ziemię zamiótł w pokłonie. Jakub Gliniany poszedł za jego przykładem.
Deresław do nas
- Czapki z łbów ! Przed panem stoicie !
Tralala, Gietpe, Gajowy, Svolo, Fedar i ja , wszyscy stajemy jak słupy soli ze
zdziwienia.
- Jakże to ?.... szepnęła z wielkiego wrażenia Tralala, bo już poznała....
- To Władysław Jagiełło, król nasz, pan miłościwy ! - dokończył Deresław cicho.
Ballest , gdzieś tam w krzakach , aż sie wystraszył, przeciera oczy , nie
dowierza, to prawda li tylko bajka - to sam król idzie na potyczkę z
Krzyżakami ?
cdn

[rita100]

Tymczasem Zawisza skinął do nas, ze mozemy sie oddalić i znaleź miejsce na
odpoczynek. Rycerze zaś zostali z królem.
- A ja myślałem , że król chadza w koronie - zaczyna gadke Fedar
- W skarbcu ona leży i na uroczystości jeno wielkie król zakłada - tłumaczy
Tralala
- Wszelako ładniej by było w koronie ! - upierał się Fedar.
- Jużci ! - drwi Gietpe - Ujrzysz ty, jako i bez korony panem a władcą być
potrafi ! A nie daj Boże w gniewie go zobaczyć !
- Ej, żartujesz chyba Gietpe ! - docina Tralala. Toż dobrze jeno z łoczu mu
patrzy !
- Bo dobry człek z Jagiełły jest, tylko wszelako biada temu, kto z cierpliwości
wyprowadzi go - ciągnie Gietpe.
- Dajże Boże, by i na Krzyżaków rozgniewał się, to i my skorzystamy na tym ! -
wtrącił twardo Gajowy i łostro zagrał na gęślikach swoją solówkę:

Chciałbym być królem
Cóżbym zrobił wtedy ?
Wszystkich grajków
całego świata
sprowadziłbym do siebie
i grać im kazał
a spiewać dzień cały

- O, wa! To ci rozkoszne ! Dobra muzyka, ale przy innych rzeczach - cicho
podchodząc Zawisza wplata słowa.
- A ja to bym chciał turniejów, łowów.... - wtrąca Svolo i gdybym był królem
to wszystkich rycerzy największych na zamku w Morągu bym miał i turnieje
urządzał.
Śmiech huknął wokoło.
- A ty Fedar, cobyś zrobił królem zostawszy ? - śmieje się Tralala.
Fedar brwi ściągnął surowo i rzecze krótko i treściwie pamiętając o Dobrzynie:
- Krzyżaków gnębiłbym ! - odparł twardo - Dzień i noc, bez tchu, bez spoczynku,
biłbym ich, ścigał, prześladował, w pień wycinał, jak gadzinę jadowitą !

Słusznie mówisz Fedar, jak prawdziwy waleczny Prusak, gdzieś z puszczy unosi
się głos
- Bić ! bić ! - rwali sie wszyscy.
Gajowy, by rozładować bojową sytuację , ujął gęsliki, cicho i słodko przygrywać
zaczął.....
cdnj
--
O jenu, uciekam, ale zawierucha.... a to jeszcze nie 1410 rok.

[ballest]

Rita, ale fajnie tu prawisz

[rita100]

To którego Krzyżaka będziesz odgrywał ?

[ballest]

Ulricha

[rita100]

dobra , bedzie , ale musisz czekać na bitwe decydującą.

[rita100]

I ująwszy skrzypki Gajowy cicho i słodko przygrywać zaczął.....
Ten i ów przystanął, słysząc muzykę i nie odchodził już. Dziwneż bo to było
granie - słychać w nim było szum borów i wichru łkanie, tęskny śpiew matki nad
kolebką syna, i ligawkę pastuszą, jak w noce wiosenne zawodzi nad strugą. Więc
słuchali chciwie męże rycerni i serca pod pancerzem kowanym wzbierały in
tęsknotą, a smutkiem nieznanym.....
Tymczasem wieczór uczynił się zupełny. Na niebo rumiane od zórz jesiennych
poczęły z wolna występować gwiazdy, migocące jak brylanty na purpurowym tle.
Cicho było, jeno ogień trzaskał złotymi iskrami, oblewając łuną twarze,
skupione i zasłuchane....
A Gajowy grał coraz ciszej, coraz rzewniej...
I naraz popłynęła psiosenka żałosna:

Hej, ty polsko ziemio,
Ty Piastów dziedzino!
Twe groby spalone,
Rzeki twe krwią płyną
Obcych w dom przyjęłaś
I chlebem i solą...
Zapłacili-ć za to
Krzywdą i niedolą !....

.....Głos leciał dalej , dalej....aż zginął kędyś w pomroce !.....

A Krzyżacy , gdzieś tam jadą śpiewając słynną swoją pieśń Tandaradei.
cdn

[rita100]

Pobutka, już jest rano ! W całym obozie polskim zapanował ruch. Przybył poseł
Witołdowy. Będzie-li pokój czy wojna ? Każdy ciekaw jest okrutnie.
Dzwięk trąbki - król wzywa do swojego namiotu kilkunastu najprzedniejszych
rycerzy na naradę.
(zainstalowany podsłuch pozwoli nam śledzić obrady krola z rycerzami, tak
cichutko słuchajmy)

Zbigniew z Brzezina, marszałek koronny, do posła litewskiego się zwrócił.
- Mówcie tedy, że książe Witołd z wiosną na pewne połączy sie z nami ? -
zapytał.
- Na pewno! - odparł stanowczo poseł. - Z tym jadę tu.
- Ba - zaczął król - wiem ja, iż brat mój zamiary ma dobre, wszelako nieraz już
Krzyżaków powstrzymał i przeszkodzić im potrafił w swoich knowaniach.
- Nigdy , miłościwy panie ! - zawołał poseł. Teraz właśnie nic uczynić nie
mogą !
- Dlaczego ? - spytał Andrzej z Prochowa, starosta Wielkopolski.
- Bo sam z nimi obrachunki ciężkie ma za Żmudź ową nieszczesną. Teraz jeno z
księciem Świdrygiełłą para sie, więc na razie nic czynić nie może, ale z wiosną
i tej troski zbedzie się !
- Czekaj no ! - zawołał żywo Powała z Taczewa, rycerz znamienity. - Sprawa
wikła się, bo właśnie Krzyżacy doprowadzić chcą do tego, by król, a pan nasz
miłosciwy od spraw żmudzkich odsunął się zupełnie, żadnej pomocy ksieciu
Witołdowi nie dając ! Więc jakże bedzie ?
Zawisza milczący dotąd podniósł się.
- Wszkże to można im przyrzec bez wahania - rzekł żywo. - Rozejm do wiosny jeno
trwałby. Przez zimę Krzyżacy na Żmudzi niewiele bedą mogli poczynać, a na
wiosnę my im na karki wsiądziemy, bo i rozejm ustaje !
- Słusznie ! Dobrze mówi ! - odzywają sie głosy w namiocie i poza namiotem przy
podsłuchu. Wszyscy zacieramy dłonie z madrości naszego znakomitego rycerza
Zawiszy.
No ale dalej słuchajmy co radzą rycerze.

[rita100]

- Czy tylko przytoi nam - ozwała się Tralala - zwycięzcami dotąd będąc, do
rozejmu dążyć, jakoby do niemocy się przyznając ?
Ale się król obruszył na Tralalę
- Co znowu ! - zawołał...- Wżdy oni sami pierwsi nasłali tu posła od krola
Wacława, ktory do zgody usilnie nas namawia ! Oni to, nie my, do pokoju dążą !
- Prawda ! Prawda! Toż teraz jeno zmusić ich trzeba, by sami, pierwsi o rozejm
prosili ! - odezwała się Tralala
- Otóż to ! - ozwał się Fedar - A niełatwa to sprawa skłonić ich do tego,
zważywaszy chytrość ich niesłychaną !
- Ba ! - odrzekł Wojciech Jastrzębiec, biskup poznański. - Jest przecie rzecz
większa od chytrosci, a to chciwość niepohamowana - pokażcie im jeno cień zysku
jakiegoś lub łupu, a w piekło gorejące skoczą bez wahania !
- Słusznie mówicie ! - rzekł Jagiełło - Ot i teraz o to im idzie, by tą
nieszczęsną ziemię Dobrzyńską w pazury pochwycić. Dlatego to chcą, by Wacław
czaski sprawę tę rozsądził między nami, bo on jako im oddany, na ich stronę
przychyli się !
- A co nam szkodzi zgodzić się na sąd ów ? - zawołał Zawisza. - Zyskamy na
czasie, by przygotować się lepiej do walki, a i oni tego jedynie pragną.
Naradzać się tedy poczęli - ale wnet przerwano im, bo straże dają znać, że
poselstwo krzyżackie wysłane przez von Ballesta przybyło.
Prosić do nas poselstwo od Krzyżaków - zawołał król.
cdnj

[tralala33]

Tlo nie zaboczta co tamoj w Puszczy Jańsborskiej, kole zielgiego demba siedzi
Akszugor i łogieńki świeci za dusze przodków Prusów.
forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=38446&w=52139498

[rita100]

Tak , Akszugora trza jeszcze do scenariusza wpsiasać. Napewno bandzie brał
łudział w bitwie. No ale jek łon wytrzyma długą modlitwe Jagiełły ? ))

[ballest]

"Hej, ty polsko ziemio,
Ty Piastów dziedzino!"

Oj Riciuniu, Piastowie to nie Polacy co tu sugerujesz!
Mysle, ze wiesz o tym!

[rita100]

Ale my jich tak nazywamy - Polska Piastów. No ale poczkaj i na misje Krzyżacką
i pamnientaj o Prusaków , to jich ziamnia. Pamnientaj tyź ło trzech powstaniach
pruskich przeciw Krzyżakom.

[ballest]

Pamientej fto tych Krzyzakow sprowadziou!

[rita100]

ballest napisał:

> Pamientej fto tych Krzyzakow sprowadziou!

Pamnientam, ale tlo do pomocy, nikt im ziami nan własność ni dał. Sami siłą
łodbierali Prusakom.

[rita100]

Zjawiło się w obozie poselstwo krzyżackie. Patrzcie w białych płaszczach,
lśniących zbrojach, z pękami piór pawich na hełmach. Wystrojeni w całej
rozciągłości.
Krzyżacy jechali wolno, na czele von Ballest, rzucając wkoło wzrokiem
pogardliwym jak pogromcy lub władcy.
Wśród ludu zrobił się pomruk. Zdzisław z Brzozowy przeprwoadzają posłów
krzyżackich zwrócił się do tłumu:
- Cicho tam! - Wżdy posłów wiodę, pomnijcie o tym.
Tymczasem Jagiełło stał u drzwi namiotu.
Posłowie nadjechali , zeskoczyli z koni.
- Jam jest Werner von Tettingen, wielki szpitalnik - rzekł najstarszy - a to
Albert, graf von Schwarzberg, komtur toruński i Fritz von Schwanenfels, brat i
rycerz znamienity. Przybywamy tutaj tez z kronikarzem von Ballestem w imieniu
Wielkiego Mistrza po odpowiedź ostateczną.
- Miło nam powitać dzielnych rycerzy Zakonu - odparł Jagiełło poważnie -
wszelako powiedzcie jasno, jakiej odpowiedzi czeka Wielki Mistrz ?
Nie w smak było posłom i von Ballestowi, że od nich pierwsze słowo o rozejmie
wyjść miało, król jednak milczał, milczało rycerstwo całe, milczeliśmy i my,
radzi nie radzi więc zacząć musieli.
- Idzie to o to - rzekła Werner von Tettingen - czyli zgadzacie się na to, co
poseł króla Wacława przedstawił wam, królu ?
- Żeby on rozjemcą był ?
- Tak. A zanim sąd jego zapadnie, by ludzi ni czasu nie marnować darmo na
utarczki drobne.
- Jakże to ? - spytał Jagiełło spokojnie.- Rozejmu chcecie ?
Chytry Krzyżak i von Ballest skręcił się na miejscu.
- My ? - zawołał z udanym zdziwieniem.- Myślałem że wy, panie, życzycie go
sobie !
- Czyliż posyłaliśmy do was z tym żadaniem ?
- Nie to - odparł von Ballest układnie. - Jeno my tu na zimę warownie mamy i
dach nad głową, łatwiej nam zimę przetrwać niż wam.
Jagiełło wstał i do posłów podszedł.
- Rycerzu von Tettingen i kronikarzu von Balleście - rzekł sam król. - Dlaczego
mam i sobie oczy mydlić chcecie ? Wiadomo przecie, że jak zima dla nas ciężka
być może, to i dla was też lekką nie bedzie; wojska macie mało -
rozzuchwalonego i śpiewającego Tandaredei i niekarnego - co lepsze hufce
zaciągać dopiero musicie na nowo i jeśli mowicie, ze my rozejmu chcemy, toć wam
stokroć więcej go trzeba !
Posłowie zębami zgrzytnęli, widząc się odkrytymi - von Ballest odrzec coś
chciał - ale król przerwał mu, ręką skinąwszy.
- Szkoda słów próżnych - rzekł krótko. - Powiedzcie od razu, jakiego zakładu
chcecie, jeśli na rozejm do wiosny zgodzimy się ?
- Dobrze, powiem jasno - odparł von Tettingen.- O ziemię Dobrzyńską tu chodzi,
rościcie sobie do niej prawa, a my swoich też nie ustąpimy - niechże nas
rozsądzą ! Niech wyjdzie na jaw niewinność i krzywda nasza ! - dorzucił,
wzdychając ogromnie von Ballest.
Król zmarszczył brwi niecierpliwie.
- Do rzeczy! Do rzeczy! - rzekł ostro
- Otóż - ciągnął von Tettingen - Wielki Mistrz żąda by ziemia Dobrzyńska
została w naszym ręku, póki król Wacław nie przesądzi jej wam abo nam, wy zaś
królu przez czas rozejmu nie bedziecie pomagać Żmudzinom przeciw nam.
- Zgoda ! - rzekł Jagiełło.- W zamian zaś przyrzec musicie, że wszelka ludność
ziemi owej, jako czasu wojny siedziby swe opuścić musiała, do siedzib tych
powróci, żadnego prześladowania ni krzywdy nie doznająć.
- Przyrzekamy w imieniu Wielkiego Mistrza i całego Zakonu! - odparli Krzyżacy.

Sprawa była zakończona. Teraz musze jako pisarz Jagiełły wygotować akta,
przypieczętować, a tymczasem Jagiełło ugościł poselswo piciem i jadłem.

[rita100]

Krzyżacy zostali chętnie, znużeni byli i głodni.
Służba poczeła znosić przekąski obfite, dzbany miodu i wina. Rycerstwo polskie
dwornie choć ozieble traktowało posłów. Poznaj von Ballest Zawisze Czarnego ,
najznakomitniejszego rycerza ze znakomitych, sława jego po całym świacie
biegnie. Zna obyczaje rycerskie i grzecznoscią nie gardzi. Zawisza się zimno
uśmiechnął, ale kiedy podszedł do Fritza von Schwanenfelsa Zaisza az drgnął i
powiedział:
- Darujcie, że dłoni wam nie podam, lękałbym się, by jej nie splamiła po
zbójecku przelana krew Chełmickiego, która na wszym rękach jest. Spalenie
całego zamku w Dobrzynie i zamordowanie okrutnie całą rodzinę Chełmickich.
Jedynie Kaźkowi, najstarszemu synowi udało sie wyratować. Dokładnie chodzi o
tym kóntek:
forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=38446&w=44148744&a=52252445
- Dziś posłem jesteście, nie można was ruszyć, ale tam za namiotem czekają
ludzie , którzy byli świadkami tego zdarzenia. I niech kronikarz von Ballest
zapisze w swojej kronice o tych okrucieństwach. I wiedźcie , że Hanusia do nas
wróci.

I tak zakończyło się poselstwo Krzyżaków. Do wiadomości Kaźka i Gajowego trzeba
dopowiedzieć , że Hanusia znajduje się w starym dworku Kunegundy Wolle pod
Olsztynkiem zamknięta w wieżycce. Następnie została uprowadzona do Schonau
gdzie przebywa u Grety von Dornfeld pod pieczołowitą opieką. O jej majątek
walczą między sobą wszystkie rody niemieckie.

[ballest]

Brawo Rita, fajnie to robisz, muszam przyznac!
Bravissimo!

[ballest]

rita100 napisała:

> ballest napisał:
>
> > Pamientej fto tych Krzyzakow sprowadziou!
>
> Pamnientam, ale tlo do pomocy, nikt im ziami nan własność ni dał. Sami siłą
> łodbierali Prusakom.


Oj, nie dostali ja od Papieza.

[rita100]

To było zfałszowane, calkiem powaznie ci godam.
Widze co rola Krzyżaka bardzo ci sia lejduje (podoba)
Ale były takie czasy kiedy szlachta niemiecka była pod polska chorągwią i razem
walczyli. Może po tej potyczce pod Grunwaldem zrozumiesz , ze waro
współpracować ku chwale dobra i sprawiedliwości.

[ballest]

W sporze pod Grunwaldem bralo udzial bardzo duzo Niemcow po polskiej stronie,
np:Zyndram Z Maszkowic czy Marcin z Wrocimowic.
pl.wikipedia.org/wiki/Zyndram_z_Maszkowic

[rita100]

No łobacz, malo ło tam wspominają. Może po potyczce pod Grunwaldem więcej
powiesz o nich, o Zyndramie z Maszkowic. A jakiego herbu on był ? Nie czasami
zerwikaptur ?

Ale nolazłam w Sienkiewiczu jak bardzo pięknie pisze o wojownikach niemieckich.
Szlachcice Polskę zdradzali, a niemieccy wojownicy nie, walczyli o Polske do
końca, wprawdzie za pieniądze, ale bohatersko zginęli w "Ogniu i mieczu".

[rita100]

Zbliżała sie zima. Wojska polskie po zawarciu rozejmu do domu ruszyły. Król
natomiast z orszakiem nielicznym rycerstwa doborowego na Litwę podążył, kędy w
miesiącu grudniu z księciem Witołdem się zjechał na naradę o wojnie przyszłej.
Do narady tej przypuszczony był jeno Mikołaj Trąba, podkanclerz koronny i
Saladyn, carzyk tatarski. Co uchwalono tam, nie wiedział nikt, może sławni i
wielcy rycerze wiedzieli, ale nie zdradzili się niczym. Dlatego musimy być
ciicho, by Krzyżak von Ballest nic się nie domyślał i nie doniósł Zakonowi.
O jednym nie wątpił nikt, ze na wojnę wielką się zanosi i radość zapanowała w
całym kraju.
- Raz przecie zmierzyć się trzeba z Krzyżakami - powiedział szeptem Gajowy,
grajek rycerski.
I kto żyw, do boju się gotował, stare zbroje odkurzał, rzemienie sadłem
smarował by zmiękły; brzeszczoty wyszczerbione ostrzył i wygładzał...
Fedar się zaniepokoił z jednej przyczyny i rzecze:
- Bój , bojem, jeno jak wyżywić taką chmarę ludzi ?
- Może jakoś bedzie ? - powiedziała zapobiegliwa Tralala - Chyba każdy dla
siebie żywność wiózł będzie! - dopowiedziała.
- Nie bójcie się ! - rzekł Akszugor - Da sobie pan nasz radę i nikt z
pewnością, ni człek ni bydlę głodu nie zazna!
I jakoś zgadł. Niedługo po naszej rozmowie, gdy śniegi spadły, król łowy
okrutne zarządził, w których prócz rycerstwa towarzyszącego panu, parę tysięcy
łuczników i naganiaczy brać miało udział. Olbrzymia, tajemnicza Puszcza
Białowieska roiła się od zwierzyny, przeto i łowy zapowiadały się niebywałe.
- Łowy też to bedą, łowy - wszyscy z radością wykrzyknęliśmy. Pójdziemy na
łowy, a Ballest niech się tymczasowo schroni w zamku w Malborku przy boku
Wielkiego Mistrza. Krzyżacy chyba nie polowali, nie wprawieni są w sztuki
mysliwskie, bo to pewnie za nich robili Prusaki.

[rita100]

- Łowy też to będą łowy ! - cieszyli się wszyscy.
- A co najważniejsze - dodał król Władysław Jagiełło - że dwie pieczenie
upieczemy przy tym ogniu.
- Jakże to ? - pytał ciekawie Gajowy
- A no, zwierzynę zabitą, zaraz tu na miejscu solić i w beczki pakować każę -
odparł król - i dla wojsk przyszłych żywność przysposobim !
Tak więc sól z Wieliczki przybywała, a górnicy wieliccy zaczęli pakować tą sól
i do króla wysyłać, a za pieniądze z soli Wieliczka Kraków zbudowała, bo trzeba
pamietać , że sól w tym czasie kosztowała tyle samo co złoto.
- O, jak żywo ! - wykrzyknął Fedar
- Jeno jak przywieźć taką moc beczek ? - zafrasowała się Tralala.
- A kto by je tam przewoził ? - rzekł Jagiełło wesoło - Mało to strumieni i
rzek puszą ową przepływa ? A wszystkie do Wisły dążą! Z wodą tedy na tratwach
beczki owe puścimy, a gdy raz do Wisły się dostaną, łatwiej już potem będzie
odstawić je, gdzie należy.
Wszyscy się cieszyli na łowy one i zawczasu oszczepy i kusze gotowali.

Fedar patrzył co chwile na Gajowego, ktory przebierając od niechcenia palcami
po strunachm gwizdał coś przez zęby.
- Hej, Gajowy - spytał Fedar - A ty nie pójdziesz jutro z nami na łowy ?
- Czamu ? - zdziwił się Gajowy
- A bo broni nie ostrzysz, ni opatrujesz !
- Dajże mu spokoj! - wtrąciła szybko Tralala - Nie widzicie , ze on właśnie
broń gotuje ?!
- Jak to ?
- A no, gęśliki swoje - mówi Tralala - Jak zagra jutro w puszczy, tak wszystkie
niedźwiedzie tańcować poczną, a on je jakoby na sznurku powiedzie, aż same do
beczki powłażą! Jeszcze jeden drugiego nasoli i pokrywą przybije!

Śmiech wybuchł tak ogromny, że aż Malbork zaczął sie trzaść od echa głosów
ogniskowych.
Gajowy gęśliki chwycił i zagrał siarczyście i huknął z całej piersi:

W Białowieskiej Puszczy,
Sprawił wilk wesele -
Zaprosił niedźwiedzia
I żubrowe cielę:

Zjadł gospodarz gościa,
Zjadł gość gospodarza -
Tak to się na godach
Nierzadko przydarza ! - Hu! Ha!

- Jeszcze! jeszcze! - wszyscy wołali.
Ale na środek obozowicka poczet rycerski zajechał...
cdnj

[tralala33]

Wesoło noma przed ta zielga bitwa, nad podziw. I Akszugor do noju przyszed. No
jó mysłała, co łon bandzie samotnie bez puszcza chodził, z duchami przodków
godał i klenska Krzyżaków przepowiadał.

[rita100]

Prusakom tyż chyba zależało na wyzwoleniu. Tymciasem pomaga nam w polowaniu.

[rita100]

A oto, dajcie pozor, wjeżdza do naszego obozu poczet zbrojny. Na czele
wspaniały czarny rycerz. Przybywają z krain południowych. Stroje barwne,
bogate, zbroje cudowne.
- Kto to ? - pyta szybko Fedar
- To starosta radomski Dobrogost z Odrzywoła, Czarnym zwany ! - odparła
Tralala, poznawszy ich jeszcze z lekcji histori, gdyż ona jednynie uważnie
słuchała swojej pani od historii.
- Ciekawe czy na łowy jeno przybył czy po zlecenie od króla - spytał
zaciekawiony Gietpe.
- Ej, mnie sia zidzi co nawet ptak nie przyleci darmo, jeno wszystko do wojny
sia szykuje - rzkła Talala.

Jakoż istotnie starosta radomski w ważnej sprawie przybywał. Szło tu o most na
Wiśle dla wojsk polskich. Niełatwa to rzecz przeprawa tylu ludzi, koni i wozów,
zwłaszcza, że po przejsciu natychmiast most taki niszczony być musiał - zatem
król jako wódz doświadczony zawczasu przygotować rozkazał most łyżwowy, to jest
taki, który nie po palach wbijanych w dno rzeki, jeno na czółnach oparty jest,
a przeto nie tylko składny i rozkładany, ale i przewożony byż może.
Otóż właśnie staroście radomskiemu król polecił wyszukanie mistrza sztuki
pontonierskiej.
- Nie ma strachu, miłościwy panie! - rzekł wesoło rycerz Czarny - Sławny
Jarosław z Płocka to mistrz nad mistrzem!
- To dobrze ! - rzekł król - O to własnie idzie.

Tak most będzie wyszykowany, my pojdziemy jeszcze na łowy, a potem , zeby
Ballest sie nie zanudził przeniesiemy się do zamku krzyżackiego tam gdzie
siedzi uwięziona Hanusia. Będziemy wiedzieć jak Krzyżacy się przygotowują do
tej bitwy.

[rita100]

Nazajutrz sądny dzień zaczął się dla mieszkańców puszczy: od świtu do nocy
grzmiały w ostępach surmy, rogi i trąby, rozlegały się wycia psów i krzyki
naganiaczy. Łosie , żubry, dziki , jelenie...Ginęlo też tysiące podlejszej
zwierzyny, jako to: rogaczy, saren , zajęcy. Te jednak czeladź już tylko
zabijała, rycerz bowiem potykać się mógł tylko z takim zwierzem, który kły,
rogi lub pazury mając, dla życia ludzkiego groźnym był; łowy nie połaczone z
niebezpieczeństwem, na zwierza łagodnego i płochliwego, ujmę czci rycerskiej
przynosił, jako mord prosty na bezbronnym dokonywany.
--
Taka była taktyka i mentalność łowów królewskich.
Tera łostawiamy łowy i przeniesiem sia do zamku krzyżackiego.

[rita100]

Wracamy do zamku w Schonau, w którym to zamknięta jest Hanusia. W komnatach
gwar wesołej biesiady rozbrzmiewał. Tandaradei śpiewano naokrągło. A wśró nich
Kuno von Giessbach, rudy Poppo von Rosenburg, Fritz von Schwalnenfel, której to
bratanicą jest Hanusia i oczywiście na wygodnym krześle siedzi Raubritter von
Ballest.
Rozmowy toczą się o zbliżającej się bitwie.
- Okrutnie mocne wojska mamy - powiada von Ballest. Jak Zakon Zakonem takich
sił nigdy jeszcze nie prowadził do boju. Najpierw kwiat wszystkiego rycerstwa
niemieckiego - które wierząc, że Zakon tylko potęgę jego ugruntowić może,
tysiącami garnie się pod nasze sztandary. Krzyżacy to przecie ostoja i tarcza
niemieckości i tylko tej narodowości rycerze przyjmowani do nich na braci
bywają.
- A cóż na to mówi cesarz Zygmunt ? - pyta się Fritz
- Cesarz po naszej stronie stoi. Z Zakonem też trzymają meklemburskie i
pomorskie książęta, a także Kazimierz, książe szczeciński. Są i Ślązacy, i
Brandenburgi, i ci znad Renu, i Bawarczycy - kto żyw jeno pod nasze znaki sie
garnie!
- No to chyba nietrudno powiedzieć kto zwycięży.
- Pewno, Wieki Mistrz rozkazał też, by za wojskiem czterdzieści wozów szło, a w
nich same łańcuchy na Polaków i Litwinów w niewolę wziętych.
--
Czy słyszycie jak Krzyżacy planują, myślą , ze tak łatwo nas w niewolę wezmą.
Oj, musimy się dobrze przygotować. Jeszcze mamy trochę czasu....Ale to nie
wszystko przygotowują Krzyżacy, podsłyszymy co dalej planują.

[rita100]

Dalej von Ballest i rycerze Krzyżacy tak mówią:
- Nie wszytkie nasze wojska ruszą w pole, część przecie trzeba zostawić w
warowniach dla obrony. Mój Wielki Mistrz twierdzi, że na Pomorze zapęd Polaków
się obróci, kraj to płaski, do obrony trudny, przeto aż trzy tysiące ludzi
zostawiają tam, pod wodzą Henryka von Plauen.
- Prócz tych, co są po twoerdzach ? - zapytuje się Frytz
- Prócz tych! Naturalnie. Ale tu jeszcze nie koniec, otóż nie można pościągać
komandorii z Tylży, Memla, Mowej Marchii, bo nie wiadomo, kędy wróg granice
przekroczyć zechce, wszystkie zatem załogi pozostać muszą w miejscu, a nawet
wzmocnić trzeba!
- To niedobrze ?- odpowiada Frytz
- Pewno, ze nie - odpowiada von Ballest.- A zwłaszcza, że i wojska bojowe
ściągali powoli ze środkowych Niemiec, dotąd jeszcze nie przywlokły się -
Kawalerów Mieczowych z Inflant też nie masz jeszcze. Bóg wie, czy na czas zdążą!
- Cóż tedy będzie ? - zapytał się zaniepokojony Krzyżak, któremu ze strachu
nogi się trzęsły jak z galarety.
- Hej! nic to przecie wielkiego ! Jeśli Zakon, co z karnosci i ładu słynie,
dotąd wojsk swoich nie mógł pozbierać, to cóż dopiero w tym
polskim "Barenlandzie" ! Dobrze, by na jesień zebrali ! - rzecze pewnie von
Ballest.
--
Co to może być ten polski "Barenland" ? Psierwszy raz słysze takie łokreślenie.

[rita100]

Hanusia, dziedziczka dóbr Rosenburga słysząc o wojnie nabrała nadzieji i
dzielnie zaczeła dopowiadać:
- Tak von Ballest, ważycie sobie lekko ów "Barenland" - a przecie on cały ów
Zakon potęzny w garści dzierży!
- Jakże to rozumiecie ? pyta Krzyżak
- Tak jak mowicie - odparła Hanusia.- Nalepsze hufy musicie w bezczynności po
warowniach zostawiać, bo nie wiecie, skąd król Jagiełło na kark wam spadnie!
- Nie tak to znów ważne, jak wam się zdaje - jął się tłumaczyć z zakłopotaniem -
von Krzyżak - Zwykła to rzecz na wojnie, ze planów przeciwnika znać nie można.
- To nie - dopomaga Tralala - Jeno doświadczony wódz potrafi tak ukryć swe
plany, by nikt o nich nie wiedział - i karność też musi byc wzorowa w wojskach,
co tajemnicy tak dochować umieją!
Von Hans Giessbach i von Ballest niezadowoleni z takich rozmów palcami
strzelają i języka w gambie zapominają.

Wrócimy do Schonau, teraz przejdźmy do polskiego obozowiska , bo z dnia na
dzień przybliżamy się do decydujacej bitwy.

[tralala33]

Polski 'Barenland'? Coś ma sia zdowa co sia rozchodzi ło nieużytki, może o
stepy?

[rita100]

rychtycznie , łazi pewno ło nieużytki, dzie ma być bitwa. Wolny plac.

Poppo von Rosenburg i von Ballest mylili się bardzo twierdząc , ze Zakon
prędzej do Polski do bitwy gotów bedzie. Najemne wojska krzyżackie ciągnęły
leniwie, nie śpiesząc się wcale. Inaczej było w Polsce; tam, kto żyw jeno, do
wojny tej dążył, płonął chęcią walki. Naród cały, jak lew, porwał się do walki
z Zakonem przeniewierczym i nie było takiego kąta w Polsce i Litwie całej, skąd
nie płynęłyby hufy zbrojne pod Wolborz, kędy znów punkt zborny naznaczył.
Tak zaś karność, taki ład wzorowy panowały w szeregach, że z najdalszych stron
Polski hufce ściśle na oznaczony dzień stawiały się, gdzin nawet nie chybiwszy.
Tarala, Gietpe, Gajowy, Fedar, Akszugor i cała Warnija patrząc na to mrowie
nieprzeliczone, ludzi i koni, co płynęlo i płynęło dzień cały, końca zda się
nie mając, za głowę się chwytali.
- Dla Boga ! - mowi Gietpe - Toż Polska chyba cała ciągnie tu !
- Żebyś wiedział, że Polska cała! - odparła Tralala - Czyliż znalazłby się
Polak, choćby jeden, ktory za dwa wieki krzyżackich bezprawi pomsty by teraz
wziąć nie zapragnął ?
- Prawda ! ....Wiecie co, województwa ustawiają się własnie na swych
stanowiskach, patrzymy, czyli któreho nie brak ! - sparwdza Fedar.
- Zgoda!.... Tralala juz się cieszy -Ot, tu stoi nasze krakowskie, potem
sandomierskie i lubelskie, a tam sieradzkie i Fedar wykrzykuje i kujawskie też
są.
- A tam... widzicie, kaliskie i poznańskie... wykrzykuje radośnie nie mogąc się
doliczyć Tralala -.... czekaj, toż ruskie i podolskie nadciąga ! No, no ! Tyle
świata iść i dnia nie chybić, też nie łacno !
Wtem Gajowy w bok Kaźka Chełmiskiego trąca.
- Hej, Kaźko ! - zawołał zdumiony. - Czy mi się zdaje, czy istotnie ziemia
dobrzyńska i chełmińska są też ?
- A jakżeby nie ? - spytał Kaźko.
- No bo przecież Krzyżak je zagarnął - dopowiada Gajowy
- Więc co ?! - przerwał z zapałem Kaźko. - Dlatego Macierzy rodzonej wyrzec sie
mają ? Z wrogiem przeciw niej iść ? Och, tego ni Dobrzyń, ni Chełmno nie
uczynią nigdy, polska to ziemia i polską zostanie - słyszysz Ballest.
- Patrzcie no, patrzcie ! - wtrąca Svolo - rycerskie hufy rodowe idą!
- Gdzie?! Gdzie ?! - pytamy wszyscy
- A, ot !...Hej, ależ surmy grają !
- Ba! Kwiat to wojsk naszych!
- Kwiat ?! Chyba potęga i moc.
Wszyscy przekrzykujemy przez siebie z radości.
Jakoż siła poteżna biła od hufców tych, co dumne, strojne i zbrojne biegły z
chrzęstem broni, furkotem proporców rodowych, błyskiem zbroic, tłumy witały ich
okrzykami, a oni walili zwartą falą, rośli, potężni, hardzi, milczący,
posłuszni skinieniom najstarszych w swych rodach. Spod szyszaków widniały
twarze rycerskie młodziutkich junaków, pacholąt prawie, meżów dojrzałych i
starców dostojnych !
--
Szły więc poczty, a nam oczy tylko błyszczały , siła ludziów..... sia
zbzierało....

[rita100]

Szły więc poczety: Krystyna Ostrowskiego, Sędziwoja Ostroroga, Jakuba
Koniecpolskiego, Jana Ligęzy z Bobrka, Krystyna Koziegłowskiego, Piotra
Szafrańca z Pieskowej Skały, Wincentego Granowskiego, Gniewosza z Dalewic,
Spytka Jarosławskiego, Dobrogosta Szamotulskiego, Mikołaja Kmity z Wiśnicz (
zamek jego mozecie oglądać w albumie naszym), Jana Tarnowskiego, Andrzeja
Tęczyńskiego, Zbigniewa z Brzezia, Dobiesława Oleśnickiego, i innych bez miary
ni lika - waliły wszystkie rojno, zbrojno, strojno, aż nam się mąci w głowach
od nawału barw i blasków, od tego ruchu i zamętu.
No, no! - szepneła Tralala - Nie przejdą dziś chyba, czy co !... W łoczach mi
sia troi łod łoglóndania !
- I ma !...aż strach wszelako, co mym za potange mowam ! - rzecze Gajowy.
- Szkoda jeno, ze tylko czasu wojny widzieć ją można, tak, w zwykłym czasie
myślałby kto, ześmy potulni i kołki ciosiać sobie damy - odrzekł Gietpe.
A Tralala widząc to wszystko , takie przygotowania, taką gotowość wojsk naszych
mówi:
"Silny prawdziwie, zazwyczaj długo cierpliwym i wyrozumiałym bywa, biada
wszelako temu, kto cierpliwość jego wyczerpie!"
- Swięte słowa ! - rzecze Fedar, który ostatnio zanimówił z wrażenia.
- Czyśmy silni, nie spyta nikt, kto ujrzy zastępy one, a żeśmy świętej,
anielskiej cierpliwości, tego dowiedliśmy chyba przez lat dwie setki całe ! -
odrzepła pewnie Tralala.
- Oj, to prawda !
- Ho, ho ! - zawołała nagle Katkut. - I biskupi dwe hufce przywiedli -
widzicie ?
- Czyjże ten ? - pyta ciekawie Gajowy.
- Arcybiskupa gnieźnieńskiego - ów zaś, tuż za nim, biskupa poznańskiego -
cieszy się i z radości podskakuje Tralala, poznaje ich z daleka.
Wtem Fedar, który od dłuższego już czasu rozglądał się w milczeniu bacznie,
głową potrząsnął i mówi:
- Nie rozumię, co to znaczy ! - mruknął - Chorągwi królewskiej częśc jeno tu
jest , kedyż reszta ?

cdn

[rita100]

Gajowy sie roześmiał i....mówi, ze jak myśmy sobie smacznie spali to on był na
pewnej odprawie , tak cichaczem i zaczyna nam opowiadać:

- Prawda, ze sam jeno byłem wczoraj z panem Zawiszą u króla. Okrutnie się tam
śmiali. Powiada pan Zawisza:
Widzi mi się, ze Krzyżacy nieprędko do kupy się zbiorą, radzi by o rozejmie
zapomnieć, kiedy sie kończy!" A krol prędko: "Tedy im przypominać trzeba,
sąsiedzka to usługa!" Wszyscy w śmiech, a potem kto żyw jeno, dalej na
wyprzódki. "Ja im przypomnę!" - "Ja!", malo nie bili się o tę "usługę !".
- I co ? co ? - wołamy zbiorowo
- A no, krol rozgniewał się trochę, jako że prędki bywa i woła: "Czekajcież, do
licha! Nie ma się o co tak dobijać!" A młodziuchny Zbyszko z Dębna w lot na
to: "Jakże: Wasza Królewska Mość sam mówił, ze sąsiedzka to usługa, więc rwiemy
się do niej, bo i wiara nakazuje nam pomagać bliźnim!"
Więc śmiech buchnął jeszcze większy, bo okrutnie poważnie to powiedział, a
biskup Granowski pogroził mu palcem i powiada:
"Wiarą załaniać się bedziesz, a Krzyżak ci pachnie"
A tymczasem nowe hufce wkraczają właśnie do obozowiska.

[tralala33]

A to zieta co biskup warmijski chorongiew z Krzyżakami pod Grunwald posłał?

[rita100]

tralala33 napisała:

> A to zieta co biskup warmijski chorongiew z Krzyżakami pod Grunwald posłał?

Prowde godasz ?
Skónd ziysz ?

[gajowy555]

rita100 napisała:

> tralala33 napisała:
>
> > A to zieta co biskup warmijski chorongiew z Krzyżakami pod Grunwald posła
> ł?
>
> Prowde godasz ?
> Skónd ziysz ?

Jek goda, to zie i recht mo. A to na zycher buł bziskup warnijski Henryk
Vogelsang, no łón Warnijokiem buł i został zmuszony coby Krzyżakom na pomoc
chorongiew posłać. Napewno noma Tralala ło tam napsisze...

schlesien.nwgw.de/foto/albums/userpics/normal_Obraz%20042%7E9.jpg

[gajowy555]

Notka ło bziskupie warnijskim Henryku Vogelsang.

HEILSBERG (VOGELSANG) von Henryk

Nie znamy miejsca i daty urodzenia. Henryk był synem piekarza Wicharda
Vogelsanga z Lidzbarka (Heilsberg), dlatego używał przydomka Heilsberg. Drugi
proboszcz w historii parafii Wartemborka (Barczewa). W 1379 znalazł się na
dworze biskupa H. Sorboma i w 1382 r. był jednym z dwóch jego kapłanów. W tym
samym czasie otrzymał probostwo w Sątopach (pow. bartoszycki) i rozpoczął studia
prawnicze w Pradze, gdzie w 1386 r. uzyskał stopień bakałarza kanonicznego. Po
powrocie na Warmię zrezygnował z parafii w Sątopach, ale w latach 1386-1389 był
proboszczem w Wartemborku (Barczewo). Członkiem kapituły warmińskiej został
zapewne już w 1387 r., skoro pełnił wówczas obowiązki oficjała biskupiego (aż do
1392). W latach 1398-1401 był administratorem w Olsztynie. 15 stycznia 1401
został biskupem warmińskim, zatwierdzenie otrzymał 29 marca 1401 od papieża
Bonifacego IX. Zapisał się jako dobry organizator kościoła, utrzymywał przyjazne
kontakty z Zakonem. Po klęsce Krzyżaków 15 lipca 1410 r. złożył hołd królowi
polskiemu Władysławowi Jagielle. Posądzony o zdradę przez Henryka Plauena, w
obawie o własne życie, w październiku 1410 r. opuścił Warmię i wyjechał do
Rzeszy. Do diecezji warmińskiej powrócił w maju 1414 r., lub w kwietniu 1415 r.
Zmarł 4 czerwca 1415 r. w Lidzbarku Warmińskim, pochowany w katedrze
fromborskiej.

- Laskowska U., Barczewo z dziejów parafii św. Anny, 1999, s.347. na podstawie
opracowania ks. Andrzej Kopiczko.

A tygo falorza to i mym znomy z łotwarcia Traktu Biskupiego we Butrynach -
Bałdach...
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=275&pos=17

[rita100]

No łobaczcie jek można łączyć tymaty. Ani sia nikt nie spodziewał co bandziem
brukowali takie łobrazecki.
Biskup Warnijki buł w samym centrum Krzyżactwa, jinsze ni mógł postąpić. Dał
swojó chorągiew, ale i tak przeszła w noju rance po bzitwie

Po klęsce Krzyżaków 15 lipca 1410 r. złożył hołd królowi
> polskiemu Władysławowi Jagielle. Posądzony o zdradę przez Henryka Plauena, w
> obawie o własne życie, w październiku 1410 r. opuścił Warmię i wyjechał do
> Rzeszy. Do diecezji warmińskiej powrócił w maju 1414 r., lub w kwietniu 1415
r.
> Zmarł 4 czerwca 1415 r. w Lidzbarku Warmińskim, pochowany w katedrze
> fromborskiej.


A ks. Andrzeja Kopiczko mowam na łobrazecku. Jeka cikawa historyja.

[rita100]

A tymczasem nowe hufce wkraczają właśnie do obozowiska.
- Jakoś rozeznać sie w nich nie mogę - rzekł Gajowy
- Może obcy ! - wtrącił Fedar
- Skądże by ! - upierał się Gajowy
- A własnie , ze obcy! - rzuciła nagle Tralala - Czesi to i Morawianie, a ten
trzeci hufiec to Ślązacy zniemczeli, prawda, ale przecie na Krzyżaków idą
ochotnie !
- No, ci ostatni nie obcy przecie !
- Ale i nie nasi, niestety ! - westchnęła Tralala.

Tymczasem wszystkie wojska polskie zgromadziły się już, brakło litewskich pod
wodzą Witołda, te jednak dopiero po przebyciu Wisły spotkać miano. Ruszono więc
w szybkim pochodzie na Wolborz, Skierniewice, Kozłów, do Śladowa, kędy Wisła,
zwężona przez wyskę na środku, przedstawiała doskonały punkt do rozpięcia mostu.
W Kozłowie tymczasem spotkano się z gońcem księcia Witołda, który donosił o
swym przybyciu i prosił o przysłanie przewodników, którzy by wojska jego
doprowadzili szybko pod Czerwieńsk, kedy spotkanie umówione było.
Jagiełło posłał natychmiast ludzi pewnych, świadomych drogi, ktorzy co tchu
naprzód pośpieszyli. Wojska później nieco zdążyły do Śladowa, kędy natychmiast
rozpięto ów most sztuczny, budzący podziw i zachwtyt nie tylko Polaków, ale i
obcych, którzy takiego dziwa nie widzieli jeszcze nigdy!

[tralala33]

Napewno noma Tralala ło tam napsisze...
Nie napsisze bo nie pamnientam gdzie jó to łusłyszała abo wyczytała. jek ziecie
ziency to pozietta bo to warnijska chorongiew to pewnie na Wawel do Katedry
poszła.

[gajowy555]

tralala33 napisała:
jek ziecie ziency to pozietta bo to warnijska chorongiew to pewnie na Wawel do
Katedry poszła.

No jó, coby ziedzieć choćby jekie miano ta chorongiew warnijsko mniała.
No ale jek na Wawel poszła, to noju Rita łopozie, bo łónej pewnie bliży do
Wawelu, jek noju...

[rita100]

No ni godajcie ))))))))
To jo zara pójde na Wawel po tó choragiew i łobrazecek zrobzie.
Tyż tak myslałam, że pewnie te choragwie só na Wawelu , no alem zaboczyła
poziedzieć, tyle mowam tymatów. Ale pokażcie mnie jek lona wyglónda , bo moge
knypsnóńc jinnó chorągiew np. Zerwikaptura ))
Tak tero mom zadanie - kierunek Wawel - no ale może po bzitwie, coby sia
doziedzieć czego eszcze szukać.

O rany , no tak , przecia na kóniec bitwy zabzieram woju na Wawel i bandziem łu
króla. No tak , tera to musze po iluś tam latach na ten Wawel wyruszyć.

[rita100]

Król jako wódz doświadczony, kazał odgrodzić naprędce drogę do mostu, by ścisku
nie było i rozpoczęła się przeprawa. Pierwsze szeregi wstępowały na most ów,
ktory chwiał się i kołysał za każdym krokiem jadących. I my z trwoga
przechodzimy przez ten most, kiwa się on na wszystkie strony , ale dzielnie
maszerujemy na przód i hop.... jestesmy cali na drugiej stronie.
Trzy dni zeszło, zanim wszyscy przeprawili się, taka mnogość wojsk polskich
była, potem most rozebranoa, złożono na czółna i do Płocka Wisłą odesłano, by
gotów był na zawołanie w razie ponownej potrzeby.
W Czerwieńsku, na drugim brzegu Wisły, zastali już księc8ia Witołda, który
przybył ze swymi wojskami w towarzystwie chana tatarskiego Saladyna, wiodącego
z sobą trzydzieści tysięcy ordy.

Patrzymy sie wszyscy z podziwem na Tatarów, ktorych to pierwszy raz widzimy.
Dziko błyszczące oczy, twarze kosciste ale sprawnośc ich niesłychana ,
szczególnie w jeździe na koniu i strzelanu z łuku.
Gajowy z podziwu głowę stracił, zachwycony tym wszystkim, a ponieważ wielu
Tatarów mówiło wcale nieźle po rusku, Gajowy zatem zaprzyjaźnił się z nimi na
dobre co wyjdzie na złe. (bo wiem co razem uczynią, no ale nie będę uprzedzać
wypadków) Tak więc nasz Gajowy wymykał się i czas wolny spędzał z Tatarami.
Tralala, Fedar, Gietpe nawet Ol4 zaczynali sie na niego boczyć.
- Ani cię Gajowy ujrzeć teraz ! - mówi Gietpe - Wieczorem jeno z tym pogaństwem
rajcujesz !
- Kiedy bo widzicie - okrutnie dobrze jeźdzą i strzelają! - tłumaczy się
Gajowy - Rad bym nauczyć się od niach !
- I co ci z tego przyjdzie - wzdyć jeździć i strzelać umiesz, prawie niegorzej
od nich, ale ty tam całe dni spędzasz na baraszkowaniu - upomina Fedar.
- Bo zwyczaje mają strasznie ciekawe! - tłumaczy się Gajowy
- Ej, może to i ciekawe, ale i nie bardzo bezpieczne, zawszeć to dzicz
pogańska, rozbójnicz, sam jeszcze biedy jakiej napytać mozesz sobie.
Ale Gajowy strasznie sie obruszył.
- Widzicie ich ! A cóż to ja zbój jestem, bym sie do rozboju brał ! Jacy mi
opiekunowie ! A przcie i wy pod 'kosz' tatarski chodzicie !
Jeszcze tam grają okrutnie dziwnie na tych piszczałkach i bębenkach swoich, tom
posłuchać rad...
Ale do środka nie wchodzę ! - bronił się Gajowy.
- Wieka rzecz ! Zjedliby cię ! - mruknął Akszugor
I nadąsany Gajowy poszedł do Tatarów.
Tak zianc Gajowy sobzie biegał do przyjaciół pogańskich po staremu, coraz
bardziej przyjaźniąc się z nimi.
Ni posłuchał noju łostrzeżeń, łobaczycie , że cosik nabroi.

[rita100]

Tymczasem wojska polskie przeszły Mazowsze, kedy wzmocniły się jeszcze,
książęta bowiem mazowieccy, Janusz i Ziemowit, czyli Ziemaszko, jak go zwano
zwyczaj, hołdownikami Polski będąc, przyprowadzili swoje wojska. Tak w
wzmożonej sile wkroczył Jagiełło na ziemię zawkrzyńską, ktora naonczas była w
zastawie u Krzyżaków, i tam pod Będzinem kazał obóz zalożyć.
- Ostatni tu postój na ziemi naszej, zanim w krzyżackie granice wejdziem
- Miłościwy królu - wtrąca Fedar - w wszak i tutaj już krzyżackie dziś są rządy.
- Rządy krzyżackie, czasowo - odparł król - ziemia wszelako nasza, polska,
rodzona, dlatego zapowiadam, by mi tu zadnych rabunków ni pożogi nie było, za
które, jako czasu wojny, śmiercią karać będę.
Słyszycie, ostrzegam Gajowego , ktory się tak zaprzyjaźnił z Tatarami. Tylko
nie mów potem , ze nie ostrzegałam.
Wprawdzie wszystkich za serca zacne słowa królewskie ujęły, niemałe jednak
przerażenie zapanowało w obozie całym i gdy o zmroku na widnokręgu dostrzeżono
łunę krwawą:
- Co to ?! Dla Boga ?! - pyta przestraszona juz Tralala
- Łotrzykowie jacyś, z czeladzi pewno. Nie dosłyszali snadź rozkazu
królewskiego - odpowiada Gietpe
- Gdzie żaś ! - zawołał Fedar - To Tatarzy z pewnoscią.
- Co znów! Przecie i im rozkaz krola odtrąbiono! - słyszałam , mówi Tralala.
- Wieka rzecz ! Ależ to zbójeckie plemię, jaki taki wymknął się z kosza, by
pohulać po swojemu, mysląc , że nie dojdą kto winien - tłumaczy Akszugor
- Aha ! Nie dojdą ! Król już spostrzegł łunę i gniewem zapłonął strasznym, a
książe Witołd także. Zaraz też chorągiew jedną pchnął, by otoczyła łotrzyków
tych i przywiodła tu w lot do nas.
Naraz Tralala obejrzała sie niespokojnie.
- Kędyż to Gajowy ? - spytała
- Nie wiem ! - odpowiedział Gietpe - Od południa nie widziałem go już !
- Hej ! To znów pewno do Tatarów polazł - dreczy się Tralala
- A pewno !... Prawda, widziałem go nawet, jak zmierzał w tamtą stronę -
zauwazył Fedar
Naraz myśl jedna i ta sama przeleciała im przez głowę, wszyscy drgneli i
spojrzeli sobie w oczy....
Tralala nie zastanawiając się mowi:
- Chodźmy do nich natychmiast, popytamy w koszu, kedy jest Gajowy i zabierzemy
go za sobą !
- Tak! Tak! chodźmy..... i idziem, idziem, idziem, idziem......do obozu
czyli kosza Tatarów.

[rita100]

Szukamy, szukamy, lecz w koszu nie znajdujemy Gajowego.
- Był "łycar" młody, był ! - mówi Tatar stary. - Ale przed wieczorem jeszcze
pojechał.
- Dokąd pojechał ? - wołamy zaniepokojeni
- Bo ja wiem ! - odparł chytrze Tatar - Pognało naszych kilkunastu...konie nowe
wypróbować i przyłączył sie do nich.
- Jezu!...- jęknęła Tralala
- Cicho ! Nic tu nie poradzimy ! - rzekła stanowczo Fedar i przejął inicjatywę
działania. Do obozu wracamy !
Zawracamy tedy do obozu, a tu idzie oddział, co ciagnie Tatarów ujętych na
rabunku.
Patrzymy, patrzymy...... i krew nam pulsuje w sercu, niedowierzamy. Wśród
Tatarów uwięzionych, ze związanymi rękoma, przy koniu na arkanie prowadzony,
idzie .....Gajowy.....hehe
Nieszczęsnych do księcia Witołda prowadzą. Książe Witołd spojrzał chmurnie jeno
na jeńców i krzyknął:
- Na gałąź ! - jeszcze raz krzyknął Witołd i...

To sobie teraz wyobrażacie nasz strach, nasze miny, nasz szloch i nasze
przerażenie.

[rita100]

Nagle książe Witołd podszedł do Gajowego i powiedział, a ten to chyba z
chorągwi krakowskiej jest - zdjąć mu więzy ! Tego sam król Jagiełło sądzić
będzie. Odstawić go pod strażą gdzie należy !
Jesteśmy uratowani - skacze szczęśliwa Tralala
Tak idziemy teraz ze strażą i z Gajowym do namiotu Zawiszy. A tam wszyscy
rzucamy się na szyję Gajowemu wołając - nasz on, nasz, nie Tatarów !
- Coś ty uczynił, Gajowy ?! Coś ty uczynił?! - wybuchnął Fedar, bojąc się o
jego życie.
Gajowy, chciał coś powiedzieć, nie mógł jednak glosu wydobyć, blady i tylko
oczy móqwiły zań. Więc sam Zawisza podszedł żywo ku niemu i ręce mu na ramieniu
położył.
- Gajowy - rzekł z boleścią Zawisza - tegoż się doczekał, byś ty , druh mój i
zacnego gniazda syn, z łotrzykami na równi sądzonym był !.... Na Boga !.....
Gajowy nie wytrzymał, rzycił się na kolana, płomienie strzeliły mu z oczu i
woła:
- O, panie ! klnę się...że niewinny jestem !.. I wyście mogli myśleć, ze ja
mordy niosłem, pożogę...jak zbój... że ja.... - głos mu się załamał w tym
łkaniu.
- Gajowy - rzecze łagodnie Zawisza - nie czas teraz na łzy, bo o życie twe
idzie ! Wierzę, żeś nie uczynił tego, o co-ć obwiniają, wszelako wszystko
wiedzieć muszę. Gadaj więc coś zrobił ?
- Ja.... nie wiem sam !...- zaczął Gajowy- Koniucht tartarskie...konie
pędzili....namówili bym jechał z nimi...pojechaliśmy, gdy nagle... paru naprzód
skoczyło
O Jezu... patrzę, a tu blask, dym... mordują, rabują...
Chcę zawrócić, a tu już mnie otoczyli...
Nie skończył, bo właśnie przywołuje ich sam król Jagiełło.
- Królu milościwy! - rzekł Zawisza - Litość miejscie !
Toż Gajowy głupotą tylko zawinił i tu opowiedział całe zdarzenie królowi. Król
milczał, wpadł w zadumę, nikt nie chciał przerywać tej zadumy. Zapadła cisza.
Naraz wśród ciszy grobowej Gajowy wziął do ręki geśliczki i ozwały się żałosne
nuty....wszystkim zaczęły łzy kręcić sie w oczach... a król milczał.....
A my nie, co serca nam pękły z żałości i do nóg krola upadamy
- Krolu milościwy ! - rzecze Tralala głośno w naszym imieniu - Darujcie
druhowi noju !... A jek ni, to noju tu wszystkich na śnierć
poślijta !..Darujcie mu !....
- Dobrze, już dobrze !- odrzekł król Jagiełło
Skrzypki ucichły, bo wiecie co się działo, radosć niesłychana zapanowała

[rita100]

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=332&pos=0
Tu łuz mowam choragwie do łoglóndania. Ta poszła z Krzyżakami.
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=332&pos=1
Biskubstwo branieckie idzie z Krzyżokami

[tralala33]

Jekby eszcze łodnaleźć ta chorongiew melzacko-łostyńska i ta trzecia z
Lidzbarka. Może tamoj w katedrze na Wawelu wiszo?

[rita100]

Napewno łobacze, a tera łuciekam do książki zbiorów wawelskich , może tamój
cosik nojde.

[rita100]

Tak chućko przeniesiem sia do warowni Schonau, dzie zjadozieni Krzyżacy bandó
łopoziadać rychtycznó prawde ło bitwie, bardzo szczegółowo.
Całó prowde ło bzitwie.

[rita100]

18 lipiec 1410
W Schonau szło wszystko na opak, trudno było poznać ów gródek krzyżacki, kedy
zazwyczaj ład i karność żelazna panowały. Wiedziano , ze lada dzień so rozprawy
krwawej dojdzie i każdy z niepokojem czekał wieści z pola bitwy.
Hans, który zamieszkiwał w Schonau, co chwila wyglądał wieści. Wtem róg na
czarowni zabrzmiał donośnie.
- Co znów do licha ! - krzyknął Hans gniewnie. - Włóczędzy jacyś czy żebraki ?
Tymczasem właśnie rycerze to byli. Poznać ich było z dala po zbroi lśniącej i
piórach na hełmie. Hans patrzy ciekawie.
- Kto zacz może to być ? - mruknął, nie mogąc poznać przybyszy.
Śledził ich i zdumienie odmalowało się na jego twarzy.
- Von Ballest i Kuno von Giessbach ! - krzyknął, oczom nie wierząc. Teraz
dopiero zobaczył, że zbroja rycerska pogięta była i pocięta, okryta pyłem,
krwią i błotem zaschłym. Twarz wychudła, nosiła wyraz wściekłości i rozpaczy.
- Ballest ! Co się stało ? - pyta Hans niespokojnie.
"Ritter" z trudem powietrze chwycił )))
- Nie masz już.... Zakonu !... - rzekł wreszcie chrapliwym i przerywanym głosem
Ballest.
Hans podskoczył doń i za ramiona go wstrząsnął.
- Co ty gadasz !...Oprzytomnij.... - mówił gorączkowo- Co się stało ? mów
jasno !
- Klęska....straszna... niepowetowana !....
- Wojska krzyżackie ?
- W pień wycięte!... Ledwo garść niedobitków uszła !...
- Kędy jest Wielki Mistrz ?
- Zginął !....
- Wszyscy osłupieli słuchając takiej opowieści.
- Herr Je!... Herr Je!... - piszczy żałośnie Ritter
- Gdzieżesćie się spotkali ?
- Miedzy Grunwaldem a Tannenbergiem.
Hans zdumiał.
- Jak to tam ? Na prawym brzegu Wisły ?
- Na naszych ziemiach !... Sami zaczepki szukali !
- Ale co, jak ? Opowiedz dokładnie.
Ale von Ballest zachwiał się na nogach.
- Spocząć...muszę !....- rzekł z wysiłkiem.- Trzeci dzień już nie spałem...nie
jadłem!....

Migiem przyniesiono von Ballestowi dzbany i misy, jadła i napitku pełne. Gwar
się wczął i zamieszanie, bo oto i my siadamy za obfitym stołem i czekamy na
dalsze opowieści von Ballest. Musi tylko rycerz pojąć, ze to prawda niezbita.
cdn

[rita100]

Jakoż von Ballest , posiliwszy się i odpocząwszy, rozprawiał okrutnie.
- Mowicie tedy - pytał Hans - że Wielki Mistrz do ostatka nie wiedział, kędy
jest Władysław Jagiełło ?
- Do ostatka. Darmo szarpał się i zżymał, ni rycerze doświadczenie, tajniki
wojny świadomi - zgoła nikt nie mógł zbadać, co zamierza ów Litwin przeklęty !
- A ja słyszałem, że komtur Osterody ostrzegał was, iż Polacy zechcą pewno na
prawy brzeg Wisły się przeprawić i wprost na Malbork godzić będą.
- Ostrzegał - prawda; ale Wielki Mistrz przekonać się nie dał - owszem wyśmiał
go jeszcze. - "Po cóż by mieli czynić to - mowił. - Toż w razie przegranej
drogę mieliby odciętą, bo jużci czasu nie stałoby na budowanie mostu!"
- O, jako żywo ! - zawołał Hans. - Słusznie mowił.
- Czy słusznie, to się zaraz okaże! - odparł Ballest. - Swoją drogą przez głowę
nikomu nie przeszło, co naród ów, w pogardzie u nas, Niemców, będący, wymyślić
zdoła !
Otóż Mistrz od Pomorza napadu się spodziewał i dlatego pod Świeciem, jako w
roku zeszłym, obozem się rozłożył, czekając na resztę wojsk swych, co dotąd nie
przybyły. Tymczasem na sam święty Jan, po zachodzie słońca buchnęły ognie. -
Nieszawa i Murzynowo stały w płomieniach!
- Cóż to było ?! - zawołał Hans
Ballest roześmiał sie dziko.
- To Jagiełło dawał znać, że rozejm skończony!
- Jak to ?! - krzyknął zdumiony Hans. - Sam zaczepki szukał ?... Wpierw od was
gotów był do wojny !
Von Ballest westchnął cięzko.
- Tak ci i było ! - odparł ponuro. - Co się potem działo, strach mówić, ale
powiem....jutro , bo dziś bardzom zmęczon jestem , a zawsze myślałem że Polacy
tylko koniki umią strugać, a tu wystrugali taki numer naszemu Wielkiemu
Mistrzowi. O, Hans, połoze się na chwile zaczym opowiem o samym Ulryku von
Jungingen.
cdn

[rita100]

Co się potem działo strach mowić. Wielki Mistrz posłał hufiec swój wyborowy, by
zagarnął napastników, tymczasem ci ostatni zwabili naszych w zasadzkę jakąś
piekielną i w pień wycieli, ze ni jeden nie wrócił. Sądny dzień nastał u nas,
co tu robić ? - mówił von Ballest. Wojsk naszych połowa ledwo, a ów niedźwiedź
litewski sam do walki wyzywa !...
Ba, nie koniec na tym, przyjeżdza do nas Dobiesław Choroczewski, któren w
Toruniu posłów węgierskich gościł i powiada, że "Jagiełło przeszedł juz Wisłę i
z Witołdem się połaczy. - Jakze sie przeprawił ? - pyta Mistrz. - A ów na to: -
Widziałem dziwnej sztuki dzieło: most na łodziach przez Wisłę rzucony, po
której wojsko przeszło śpiesznie z pociągami i z działami. - Wielki Mistrz
rzecze na to do posłów węgierskich: - Ten człowiek fałsze mówo, albowiem przez
szpiegów dowiaduję się właśnie, ze któl Władysław krąży nad Wiesłą, szukając na
próżno sposobu przebycia rzeki i niemało ludzi potopiło się, brodu szukając."
Hans zębami zgrzytnął.
- Dobrych szpiegów macie !- rzekł
- Dziwna to była zaiste ta zapamiętałosć Mistrza. Tym dziwniejsza, ze Ulryk von
Jungingen, nim Mistrzem został, słynął już, jako rycerz zawołany.
- O cóż dalej było ?
- A no zwlekało się tak do lipca. Dopiero gdy starosta bydgoski, rozzuchwalony
bliskością wojsk polskich, napadł z śmiałością niesłychaną na Świecie, pod
ktorym leżeliśmy obozem - spalił je, a załogę naszą wyciął - poznał Mistrz, ze
prawdę mówił Dobiesław.
- Rychło w czas! - mruknął, słuchając Hans.
- Przerzuciliśmy się tedy na prawy brzeg Wisły, kędy Jagiełło tymczasem kilka
miast zagarnął i spotkaliśmy się wreszczie pod Grunwaldem !....
Cisza zaległa śmiertelna, wszystkie oczy utkwione były w twarzy von Ballesta,
drząc oczekiwaniem gorączkowym.

(A mym czkamy i dumamy , pozie łón li prowde cy nie ? )

On zaś otarł czoło potem zroszone i odpowiada:
- Sam nie wierzyłbym, gdybym nie widział, ale musze coś przegryźć jeszcze i
napić się, by odwagi na opowieść zdobyć.
Gajowy rozlewa zinko do szklanic i gada:
- Nie trap sia von Ballest, mów prowde ....
cdn

[tralala33]

Rychtynie, czkamy niecierpsliwie. A co tamoj Gajowy robził na krzyżackim
kasztelu?

[rita100]

Mym wszyscy jesteśmy przy tym wirtualnie, przenieśliśmy się wehikułem czasu.
Jesteśmy tam obecni i akcja dzieje się na naszych oczach. Dopowiem , że w tej
warowni jest też Hanusia, a Gajowy jest czujny i musi na końcu ich wszystkich
łopoć coby z Hanusią uciec ))))A mym w tym dopomożem. Jek bandó spać to mym w
nogi na kóniach hehehe.
Ten gonsior z zinem bul, bul robzi .... )))))

[rita100]

To było straszne, dalej ciagnie von Ballest wydarzenie, które sam na własne
oczy widział.- Południe dobiegało, a wojska stały jeszcze naprzecie siebie, bo
nikt zacząć nie chciał. Aż marszałek Zakonu, Fryderyk von Wallenrod,
zniecierpliwiony, posłał Jagielle dwa miecze, mówiąc: "Posyłamy te miecze wam i
księciu Witołdowi, byście odwagi nabrali i nie kryjąc się po lasach do walki
wystąpili".
- Hej ! A cóż Jagiełło na to ? - zawołał Hans.
- Przyjął je - i wyobraźcie sobie powiada: "Sami na siebie miecze dajecie -
przyjmuję je zatem jako wróżbę szczęśliwą od Boga !"... I zgadł !... wybuchł
nagle von Ballest z rozpaczą.
Wszyscy milczą zgnębieni, przybici- widzicie to ?
- Od razu zgnębili was ? - spytał Hans.
Von Balelst zerwał się z ławy.
- Właśnie, ze nie ! - wybuchnął, łamiąc rece. - Zrazu myśmy byli górą. Pod
naciskiem naszych hufców pierzchnęli Tatarzy, złamali się Litwini, już Marcin z
Wrocimowic obalony przez naszych, wypuścił z rąk wielką chorągiew polską... już
Mistrz Wielki, by dokończyć zwycięstwa, z hufcami najdoborowszymi skoczył w
zamet walki.... Gdy naraz reszta wojsk polskich runęła na nas, a runęła z taką
siłą, ze złamała nas od razu. Zamęt, krzyk, huk dział, jęk rannych...

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=66
Krzyżacy walczą jak lwy, gdy Litwini, odpocząwszy trochę z drugiej strony
wpadają na nas!... Czyni się rzeź straszliwa - szczęk broni, chrapanie
zdyszanych piersi, wrzask , piekło !..... Naraz Mistrz Wielki pada, ugodzony
sulicą przez prostego pachołka!...

schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=94&pos=68
- Jezu - zaszemrał Hans
- Wściekłość nas ogarnia i rozpacz... Walczymy sił ostatkiem, a obręcz wroga
ciaśniej i ciaśniej nas otacza !... mdleją ręce... ćmią się oczy... rycerze
giną jako las, gdy weń drwale wejdą !... Pada Jerzy von Gersdorf, Fryderyk von
Wallenrod, Albrecht von Schwartzburg, szatny Zakonu - giną komturowie
Grudziądza, Starogrodu, Pokrzywnicy, Gniewa, Nieszawy, Torunia i inni -
wreszcie von Schwanenfels pada z reki młodego Chełmickiego.
Krzyk rozległ się nagle i to nie von Ballesta, ani Hansa tylko Hanusi, ktora
usłyszawszy to wyrzekła słowa:
- Z czyjej ręki.... ?
- Z ręki Chełmickiego, syna owego starosty, co z rodziną w Dobrzyniu głowę dał.
Najstarszy chlopak Kaźko uratował sie jakimś cudem.
I usłyszawszy te słowa Hanusia ucieczke planuje.
Tymczasem rozmowy przy obfitym jadle i piciu dalej sie toczą.
Co dalej bedzie z nami ? - pyta Hans
- Nic nie bedzie, tylko wojska polskie pod Malbork pociągnęły, kto wie, czy
całego kraju nie zajmą, a wtedy źle bedzie ! - odpowiada bardzo już męczony von
Ballest.
- Co ty gadasz ? - zdziwił się Hans przestraszony nie na zarty. - Kto mówił, ze
Polacy pod Malbork idą ?
- Wszyscy gadają, zresztą to i nic dziwnego nie byłoby. Któz im zabroni, gdy
Zakon złamany !

[rita100]

Hanusia, Zakon złamany - słyszysz ? uciekaj, uciekaj do Kaźka Chełmickiego. Na
stole, przygotowany snadź świeżo, stał wina dzban i puchary rżnięte ze szkła,
cudownej roboty. Gajowy dolewa wina rycerzom, a dobra wróżka dodaje kropelkę
zaczarowanego płynu usypiającego.
Hans i von Ballest wychylili jednym tchem... Otarli usta i opadli bezwładnie.
- Uf !.... Zmordowałem się, bardzo ! - szepnął von Ballest
- Uf ! ... Oj, ja też bardzo ! - szepnął i usnął czujny Hans.
Śpijta, śpijta.....
Tak, zmordowani wszyscy, była to Wielka Bitwa pod Grunwaldem 14 lipca 1410 roku
i gdybyśmy tych śpiących rycerzy zbudzili teraz nagle , napewno tą datę
zapamiętali po wieki, do dzisiejszego dnia to jest roku 2006
Ciiicho, nie budźmy. Wierzchowce czekają. Hajda na koń !
Cwałem......mkniemy, co koń wyskoczy.....do Kiszporku pod Malbork.

[rita100]

Mkniemy co koń wyskoczy. Pędzimy naprzód pod Malbork.
Poranne słońce oświecało jaskrawo potężne, czerwone mury Malborka. Onegdaj
jeszcze wojska polskie przybyły tu i rozłozyły się obozem wokół twierdzy. Ot,
radować się nam raczej dziś, że smok ów okrutny pokonanym już został ! - dodał
Gietpe.
- Hej ! - rzekł Fedar - Jeszcze dzieło nie skończone. Krzyżak to jak ów smok z
bajki: ostaw mu jedną jeno głowę, a znów ich sto odrośnie !
- Toteż i tą ostatnią uciąć mu chcemy ! - odrzekła zaniepokojona bajeczką o
smoku Tralala.
Ciiiicho , słyszycie ?
Hanula najeźdza na koniu patataj, patataj...
- Na Boga ! - zawołał wzruszony Kaźko Chełmicki - Skądż się ona tu wzieła ?

Nie trapcie się teraz , tą radosną część spotkania Hanuli i Kaźka ominiemy, bo
doskonale sobie zdajemy sprawę z radości jaka owładneła całe wojko polskie na
czele z królem, który na tą okoliczność odnalezienia się Hanusi , aż odstąpił
od zdobycia Malborka.

Wszyscy teraz wyruszamy w radosnych humorach na zamek królewski na Wawelu.
Pociągniemy aż do Krakowa gdzie odbędzie sie uczta na cześć Hanusi i Kaźka
Chełmickiego.
cdn

[tralala33]

Aż ma wylogowało z wrażenia Nic to - ruszamy do Krakowa.

[rita100]

Łostatnio tak jako szpetnie dzioła jinternet, jo łuż ni jamruje.
To ładujem chorągwie na wozy i jedziem do samiutkiego Krakowa. Jutro powinniśmy
dotrzeć, wszyscy pospołu.

[fedar]

Żeby nam tylko łańcuch nie spadł

[rita100]

Szczęsliwie dojechaliśmy

Jesień już była. Na zamku krolewskim na Waweli rojno było i gwarno. Król
powrócił już z wojskiem z wyprawy krzyżackiej, odstąpiwszy od Malborka, który
twierdzą niezdobytą się okazał. Poznał król, iż warowni tej lada garść bronić
może przez miesiace całe, nie chcąc przeto nadaremnie marnować ludzi,
zwłaszcza, ze zima była już za pasem, a z nią niedostatek, mrozy, choroby
rózne, odstąpił od oblężenia i z końcem września do Polski powrócił.
Kto mógł, cisnąl się, by powitać pana, ujrzeć tych co walczyli w bitwie pod
Grunwaldem, której sława szeroko po swiecie całym się rozeszła. Roiło się tez
od rycerstwa, dostojników koronnych i litewskich, był też i Zawisza Czarny, a w
orszaku jedo nie brakowało Tralali, Rity, Gajowego , Gietpe, Fedara, Svolo,
Akszugora, Kalkut, Taurona, Kaźka Chełmickiego i Hanusi i wszystkich towarzyszy
bitwy pod Grunwaldem.
Hanusia szczęśliwa wystąpiła przed Krolem i mowi:
- Dziś lat jeszcze nie mam, ale już postanowiłam sobie, że gdy czas nadejdzie,
połowę majątku dam na Tum Gnieźnieński, jako Rosenburg pragnął.... połowę zaś
weźcie wy, Królu Miłosciwy!... Zdadzą się na odbudowanie Dobrzynia i warowni
onych, co granic naszych strzegą przed Krzyżakami.
Wszyscy milczeli, a przez szyby kolorowe wpadł blask słoneczny i światłem
teczowym oblał komnatę, i wzruszone, promienne twarze nasze.
KONIEC
Co robzimy z choragwiami ?
Bo wszyscy sie tak rozczulili widokiem Wawelu i wnetrza jego , ze o chorągwiach
zaboczylim.

Bitwa pod Grunwaldem

[rita100]

Je taki psiankny zierszyk Kajki. Nopisoł tan ziersz Kajka pod wpływem
"Krziżoków" Sienkiewicza.

Krzyżackie hordy
Nie znały granic,
Jęki i mordy -
Wsio mnioły za nic.

U nich wzrastała
Pycha bez mniary,
Ta pożądała
Swojej ofiary.

Noprzód wpadały
Hordy do Litwy
I ujarzmiały
Lud wpośród bitwy.

Lud ujarzmiony
Nie miał swej woli,
Był udręczony,
Cierpiał w niewoli.

W Malborskim grodzie
Krzyżackiej buty
O chlebie, wodzie,
Łańcuchem skuty.

Potem czynili
Z pomocą zdrady
Krytycznej chwili
Krwawe napady.

Na ziemię laską,
Ci ich darzyła
Uczciwą łaską,
W przyjaźni żyła.

Choć król Jagiełło
Dla tej przyczyny
Cierpiał niemało,
Odpuszczał winy.

Lecz się przrwała
Nić cierpliwości,
Polska powstała -
Przyszło do złosci.

Król bez odwłoki,
Gdy biła trwoga,
Zwrócił swe kroki,
By stłumić wroga.

Zwołał przez wicie
Wojska niemało,
Aby na szczycie
Potęgi stało.

Lecz Krzyżak hardy,
Ufny w swe bronie
I pełen wzgardy -
W swej pysze tonie.

Królowi podał
Dwa nowe miecze,
Lecz król się poddał
Boskiej opiece.
cdn

[rita100]

(...)
Lecz pod Grunwaldem
Z pomocą Boga
Tam król z Witoldem
Pobili wroga.

Brzękły oręże,
Zawrzała bitwa,
Tam zbrojne męże
Wysyła Litwa.

Lecz przed Krzyżakiem
Litwa tył bierze,
Cofa się szlakiem
Aż ku jezierze.

Tedy skoczyli
Polscy rycerze,
Którzy służyli
Królowi szczerze.

Czarny Zawisza
I też Powała,
Ten walką dysze,
Ów jakby skała.

Zbyszko z Bogdańca
Z swymi sługami
Także do tańca
Szli z Krzyżakami.

Zewsząd się lała
Krew strumieniami
I uścieliła
Ziemię trupami.

Padł sam mistrz wielki
I komturowie,
I poczet wszelki,
Wojska jak mrowie.

Odtąd złamana
Krzyżacka pycha
I podeptana
Sława Ulrycha.

Ani oręże,
Ni datek hojny,
Ni zbrojne męże
Nie wygra wojny.

On Sędzia srogi
W niebieskim grodzie
Pokruszy rogi
W hardym narodzie.

I poprowadzi
Lud prosty, cichy
I tam posadzi,
Gdzie nie masz pychy.

Michał Kajka
"Gazeta Mazurska" 1930

[rita100]

Mało kto wie, że jest pod Krakowem kopiec Grunwaldzki. Znajduje się on w
Niepołomicach tuż koło zamku zbudowanego za czasów Kazimierza Wielkiego.
Według tutejszej legendy król Władysław Jagiełło przed wyprawą na wojnę z
Krzyżakami dozorował tu robienie zapasów suszonego mięsa z polowań w Puszczy
Niepołomickiej. Także po zwycięstwie odpoczywał w Niepołomicach przed
triumfalnym wyjazdem do Krakowa.

Postanowiono więc tutaj wznieść kopiec dla uczczenia w 1910 roku pięćsetnej
rocznicy Bitwy pod Grunwaldem.
Przypuszczam, ze to ten kopiec
schlesien.nwgw.de/foto/displayimage.php?album=201&pos=10

[rita100]

To koniec dziciukowych godów tero Teofil Ruczyński jeko młody szurek wycióngnół
psiechtó na pola Grunwaldu do Tannenbergu. Buła 500 rocznica tyj bzitwy i buła
łóna psianknie łopisana w "Gazecie Olsztyńskiej". Tak pod wpływem tygo bezuchu
Ruczyński nopsisoł ziersz:

"Na szlaku Jagiełły"
(...)
Błyszczą oręże,
Jadą rycerze,
Jagiełło i Witold ich wiodą,
Na mnichów fałszywych,
Krzyżaków zdradliwych,
Co Polskę niszczą wojenną pożogą.

Na Lidzbark, Dąbrowno
Z potęgą ogromną
Idą zastępy w dziejową godzinę.
Polacy, Litwini,
Mężni Rusini,
A Żyzko czeską wiedzie drużyną.

Pod Grunwald przybyli,
Oręże dobyli,
Każdy z nich stanął gotowy.
Krzyżaków pobili,
Kraj sławą okryli
W ów rok pamiętny, dziejowy.

Minęły wieki -
Czas już daleki,
Tylko historia te chwile przyzywa.
A drogi te dawne,
Pochodem wojsk sławne,
Lud szlakiem Jagiełły nazywa.

Grunwald 1911

[rita100]

Przesąd związany z pamiętną bitwą pod Grunwaldem.
Zapodam cytat z ksiójżki "Wierzenia mazurskie" na tyn temat.
Przesąd ten rozpowszechniony jest wśród katolików szczegolnie.
"W pobliżu ocalałych jeszcze szczątków muru niegdysiejszej kaplicy
grunwaldzkiej, na dość znacznej wysokości znajduje się sadzawka, wykopana jakoby
ręką ludzką. Wodzie tej sadzawki już od dana przypisuje się moc szczególną i
mniemanie to dotąd przetrwalo u ludzi, zwłaszcza wyznania rzymsko-katolickiego.
Mówią o wielu cudownych uzdrowieniach, dokonanych za sprawą tej wody. Tłumy
pospólstwa z Polski, a także i z Prus przybywają tu w drugi dzień Zielonych
Świątek, zeby się obmyć i wykąpać w sadzawce; przy tym pozostawiają w wodzie
różne części ubrania jak: koszule, czapki, czepce, chustki itd. Udają się tam
niekiedy i osoby wyższego stanu, ale nocami, wstydzą się bowiem swojej
przesądności. Tamże odbywają się pielgrzymki i składają ślubowania".
Friedrich Samuel Bock (1716-1785) teoloh, historyj, językoznawca.

[rita100]

Zaczynają sie inscenizacje, wielka legendarna impreza

[zeleznodoroznyj]

Oj Bozycku - wielka, legendarna impreza, To tchnie wybacz - tannenbergiem.

[zeleznodoroznyj]

ale czy to tak na prawde warto poruszac pamienc Grunwaldu, dla mnie to
wielokrotnie naduzywany, propagandowy motiv. Zuzity un mocno, dzis djawelnie
skomercjalizowany. To jest najwazniejsze: Czi byli legendi i opowdziesci
autenticzne, chtore przetrwaly wieki od sredniowiecza. Czi moze nic sie nie
ostalo i tworzono nowe na uzitek walki nacjonalistycznej w XX stuleciu? Jak to bilo?

[rita100]

Czcimy najczęście porażki, poległe powstania, a mamy przecież w swojej historii
i zwycięzkie boje. Nalezy się pamięć o bitwie pod Grunwaldem, dowody na to są w
kronikach Długosza, w muzeum na Wawelu, kopiec w Niepołomicach. Po wiekach
faktyczne zdarzenia obrastają w legendy.

Zeleznodoroznyj, odsyłam Cię do "Muzeum Ziemi Ojczystej" Siegfreida Lenza - tam
dostaniesz odpowiedź, czy warto ?
Jeśli my o tym nie bedziemy pamiętać to kto ?

"bo zawsze do tej pory było tak, że jak ktoś gdzieś daleko zabierał się za
przedstawienie historii bez naszej zgody, to w końcu z brutalnością czołgu i
frontowego zołnierza traktował naszą Ziemię"
(Słownik mazurski - stronniczy)