Na Śląskim szlaku

[madohora]

Dzisiaj zaczynam nowy wątek, będzie on wyglądał trochę inaczej niż wszystkie
inne na tym Forum. Chcę was zabrać na wycieczki po Śląsku.
Opisywać będę miasta czy wsie w których byłam w danym momencie.
Nie traktujcie tego jako przewodnika, chociaż przede wszystkim będą się
pojawiać się informacje turystyczne może jakieś historie czy anegdotki
związane z danym miejscem.
Po każdym wątku pojawi się prośba o ocenę oraz sonda.

[madohora]

TARNOWSKIE GÓRY



DOJAZD Z KATOWIC - autobus linii 820 lub 5

[madohora]

Tarnowskie Góry

Historia

Tarnowskie Góry są miastem powiatowym w województwie śląskim o liczbie
mieszkańców ok. 62 tysiące. Prawa miejskie uzyskały w 1526 roku jako wolne
miasto górnicze. Jest jednym z najstarszych ośrodków górniczych w Polsce. Od
początku XV wieku do XX wieku Tarnowskie Góry były ośrodkiem wydobycia rud
srebra, ołowiu i cynku. Tarnowskie Góry są też ważnym węzłem kolejowym.
W 1528 roku ukazała się pierwsza śląska ustawa górnicza „Odrunek Górniczy”
wydany przez księcia opolskiego Jana II Dobrego, natomiast w 1529 roku pierwszy
urząd górniczy w Tarnowskich Górach otrzymał pieczęć i herb.
Początki tutejszego górnictwa rud srebra sięgają XV wieku, według legendy
pierwszą bryłkę kruszcu srebnościowego wykopał przypadkowo na swoim polu chłop
Rybka w roku 1490.
„...Dzwony stworzone były dla takich ludzi jak Jan Rybka. Jemu równi kmiecie
mieli prawo modlitwę zmówić, przeżegnać się a przede wszystkim grzbiet
wyprostować i podczas modlitwy na szeroki świat popatrzeć. Tak było też, gdy
Rybka pole orał. Wiosna, południe, ziemia jeszcze zimna a stopy bose, dreptał
więc w miejscu odmawiając „Anioł Pański”. Po modlitwie Rybka szturchnął wołu a
ten ani drgnął. Rolnik splunął trzykrotnie i zagłębił sochę w ziemisty brzuch
pola. Jednak coś wisiało w powietrzu, bo wół szedł strachliwie. Zaniepokoił się
Rybka, zarył sochą głębiej i ...wyszarpał spory kamień oblepiony żółtą gliną.
Późnym wieczorem, już po pracy zajrzał Rybka do obórki w której stal wół i chyba
się przewidział, bo racice wołu srebrzyły się jak nitka w księżowskim ornacie.
Gdy rano zajrzał do obórki wół leżał wyraźnie chory. Zmartwił się tym Rybka i
dumając nad tym co też mogło wołu zaszkodzić poszedł rozejrzeć się po polu.
Stanął zdyszany na miedzy i aż przysiadł, bo kamień, który wczoraj odrzucił
teraz obmyty przez deszcz z gliny błyszczał niczym racice wołu.""
Tyle legenda, natomiast nie ulega wątpliwości, że w okresie XVI wieku Tarnowskie
Góry przeżywały swój okres świetności. Zaczęto wydobywać rudy srebra, rozwinął
się handel i rzemiosło.
Wiek XVII to okres wojny trzydziestoletniej, która wprowadziła liczne podatki a
to z kolei wpłynęło na powolny upadek górnictwa. Ponadto przez miasto
przechodziły różne wojska, które je rabowały. Miasto nawiedzały też liczne
pożary i epidemie.
Miasto odwiedzały również różne znakomite osobistości i tak w 1670 roku gościła
tutaj królowa Eleonora – żona Michała Korybuta Wiśniowieckiego, w roku 1669
książę Lotaryński Karol V. Natomiast w sierpniu 1683 roku przebywał tutaj król
Jan III Sobieski w czasie wyprawy na odsiecz Wiednia. Pobyt tego ostatniego do
dzisiaj jest upamiętniany korowodem w trakcie trwania Dni Gwarków Tarnogórskich
organizowanych co roku w początkach września. W konnej paradzie biorą udział moi
koledzy i koleżanki z klubu jeździeckiego. Natomiast w 1697 gościł tutaj Król
August II Mocny Sas.
Wraz z rozwojem techniki, dzięki nowoczesnym urządzeniom technicznym Tarnowskie
Góry przeżywały kolejny okres świetności. Przyczynił się do tego hrabia Fryderyk
von Reden, który w 1878 roku sprowadził c Cardiff do Tarnowskich Gór maszynę
parową. W tym okresie Tarnowskie Góry należały do najświetniejszych miast Śląska.
W 1857 wybudowano w mieście dworzec kolejowy i pierwszą w okolicy linię kolejową
Opole _ Tarnowskie Góry, następnie podciągnięto linię pomiędzy Bytomiem,
Chebziem i Lublińcem.
W tym czasie odkryto w mieście rudy żelaza.
W latach 20-tych XX wieku zakończono całkowicie eksploatację z powody
wyczerpania się wszelkich złóż.
25 czerwca 1922 r do miasta wkroczyły wojska polskie. 2 września 1939 r miasto
zajęły wojska hitlerowskie, jednak ośrodek ten, podobnie jak cały Górny Śląsk
znalazł się daleko od działań militarnych. Podstawą polityki w Tarnowskich
Górach stała się akcja zniemczania, wprowadzenie niemieckiego języka urzędowego
itp. Ponadto represjonowano Żydów, których z czasem całkowicie wysiedlono.
Problem statusu Górnoślązaków rozstrzygnęła natomiast Volkslista.
Od 1943 r w mieście odczuwalne już było zbliżanie się frontu. Rozpoczęto
rozbudowywać obronę przeciwlotniczą. Latem 1944 r Niemcy przygotowywali się do
obrony zagrożonej prowincji górnośląskiej, jednak po załamaniu się frontu
niemieckiego nad Wisłą w styczniu 1945 r niemiecki
burmistrz Tarnowskich Gór-Victor Tschauder i jego urzędnicy zmuszeni zostali do
ucieczki z miasta. 23 stycznia 1945 r Tarnowskie Góry na stałe powróciły do
Polski. Od pierwszych dni wolności przystąpiono do odbudowy zniszczeń
spowodowanych latami wojny.

Bibliografia:

Historia Tarnowskich Gór - www. Tarnowskie Góry pl.
Legendy Tarnowskich Gór - Jan Drechsler

[madohora]

Tarnowskie Góry - co możemy zobaczyć

Tarnowskie Góry należą do moich ulubionych śląskich miast, dla mnie mają
specyficzny klimat i są po prostu piękne.
Przez wieki pod miastem wydrążono około 150 km korytarzu i sztolni. Teraz
niewielki ich fragment możemy zwiedzać dzięki zabytkowej kopalni srebra oraz
Sztolni Czarnego Pstrąga.
W Tarnowskich Górach zachował się średniowieczny układ urbanistyczny z rynkiem i
kamieniczkami. W części kamieniczek znajdują się arkadowe podcienia.

[madohora]

RYNEK W TARNOWSKICH GÓRACH Z ARKADOWYMI PODCIENIAMI - RYSUNEK TOMASZA TRZCIONKOWSKIEGO

[madohora]

Domy podcieniowe w zachodniej pierzei Rynku.
Wybudowane w drugiej połowie XVI w. były najbogatszymi domami mieszczańskimi.
Razem z kamienicami początkowego fragmentu ul. Gliwickiej (również II poł. XVI
w.) tworzą ciąg podcieni z półkulistymi arkadami posiadającymi sklepienia
krzyżowo-kolebkowe.


--
Madohora
--
Nikiszowiec

[madohora]

Do interesujących obiektów należy neorenesansowy Ratusz wybudowany w latach 1896
– 1898, dzisiaj siedziba Urzędu Miasta i Informacji Turystycznej

[madohora]

[madohora]

Wzniesiony w latach 1896-1898 w stylu neorenesansu pólnocnego z elementami
gotyku. Dach wieńczy drewniana wieżyczka, a elewację zdobią wykute w piaskowcu
herby: rodziny Henckel von Donnersmarck, królestwa pruskiego, cesarstwa
niemieckiego, prowincji śląskiej, trójpolowy miejski nadany w 1562 r.,
margrabiowski Jerzego Hohenzollerna. Na fasadzie umieszczona jest postać gwarka
tarnogórskiego, pochodząca z 1959 r.

[madohora]

Neoromański Kościół Ewangelicko – Augsburski

[madohora]

[madohora]

Wybudowany przez gminę ewangelicką w 1780 r. dzięki wsparciu finansowemu
Hencklów, Laryszów, Grustów, Bohmów oraz Schulzów. Budowniczymi świątyni byli
architekt Krzysztof Worbs ze Strzelec oraz cieśla Jan Karol Henning z Opola.
Kościół posiadał wieżę, na której w 1787 r. umieszczono zegar wykonany przez
Franciszka Schmachela, zegarmistrza z Brynicy. W 1900 r. przebudowano go w stylu
neoromańskim. Wewnątrz znajdują się charakterystyczne dla świątyń protestanckich
empory.

[madohora]

XVII wieczny Dom Sedlaczka, gdzie dzisiaj mieści się Restauracja Sedlaczek oraz
Muzeum Tarnowskich Gór

[madohora]

[madohora]

Wybudowany w XVI w. był do XIX w. siedzibą starostwa ziemi bytomskiej. W
1805 r. kupił go Jan Sedlaczek i urządził w nim winiarnię, która istnieje do
dziś. Obecnie na piętrze mieści się Muzeum założone w 1958 roku z przepięknym
wystrojem i stropem z polichromią z I połowy XVII w. Muzeum gromadzi przedmioty
związane z historią, sztuką, górnictwem kruszcowym i etnografią okręgu
tarnogórskiego. We wnętrzach organizuje się m.in. koncerty i "Wieczory pod
renesansowym stropem" z wybitnymi tarnogórzanami związanymi z nauką, kulturą i
sztuką.

[madohora]

Na rynku znajduje się zrekonstruowana Studnia Miejska.

[madohora]

.

[madohora]

[madohora]

Nieco dalej od rynku natrafimy na Dzwonnicę Gwarków z XIX wieku.

[madohora]

[madohora]

Przy ulicy Gliwickiej możemy zobaczyć XVI wieczne kamieniczki

[madohora]

Siedziba Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej (ul. Gliwicka 2)
Dom zbudowany w 1598 r. Mieściła się w nim w latach 1754-1854 szkoła
protestancka. Od 1965 r. znajdują się tutaj biura zarządu SMZT

[madohora]

a przy ulicy Górniczej XVIII wieczny Dworek Szlachecki.

[madohora]

[madohora]

Dworek szlachecki (ul. Górnicza 7)
Zajazd wybudowany w XVIII w., w którym przebywali m.in. Johann Wolfgang Goethe
(1790) i Julian Ursyn Niemcewicz (1821). Wewnątrz znajdują się obecnie
restauracja "Dworek Goethego", a na piętrze siedziba PTTK - Oddział Tarnowskie
Góry. Charakterystycznymi dla niego są belkowate stropy oraz klepkowate drzwi
wejściowe