Wspomnienia z podróży:)

[madohora]

KRAKÓW (łac. Cracovia, jid. Kroke, niem. Krakau, wł. Cracovia, fr. Cracovie) – miasto położone nad Wisłą w południowej Polsce. Jest jednym z najstarszych miast Polski, o ponad tysiącletniej historii. Za najstarsze miasto na ziemiach Polskich uchodzi Kalisz, o którym wzmianki pochodzą już ze starożytności. Natomiast Kraków jako miasto funkcjonuje od 1257 roku. A jak wynika z ostatnich odkryć archeologicznych już wcześniej na miejscu dzisiejszego miasta funkcjonowały zamieszkałe osady.
Kraków posiada wartościowe obiekty architektury, działa w nim wiele instytucji i placówek kulturalnych gromadzących bezcenne zabytki.
Do marca 1596 Kraków był faktyczną stolicą Polski i siedzibą polskich królów. Obecnie jest stolicą województwa małopolskiego, a także centralnym ośrodkiem metropolitalnym aglomeracji krakowskiej. W zapisach historycznych jest uznawany za główne miasto historycznej Małopolski. Do historycznej funkcji Krakowa odnosi się jego pełna, usankcjonowana prawnie przez Radę Ministrów nazwa urzędowa – Stołeczne Królewskie Miasto Kraków.

[madohora]

HERB KRAKOWA


Źródło: Wikipedia.pl

[madohora]

[madohora]

Teresa Rodzińska-Chorąży, podając w wątpliwość powiązanie rotundy z budynkiem rezydencjonalnym, i co za tym idzie jej rolą jako kaplicy pałacowej, opowiada się za funkcją skarbca relikwiarzowego, która mogłaby być umotywowana nie tylko dwupoziomową rekonstrukcją, ale także ilością konch (łącznie osiem na obu kondygnacjach), w których można było umieścić ołtarze lub eksponować relikwie[

[madohora]

Sprawa „czakramu” na Wawelu została na tyle dobrze rozreklamowana, że wspominają o nim także zagraniczne media

[madohora]

TŁUMY TURYSTÓW W KRAKOWIE - Interia - 26.07.2020

[madohora]

W 1801 roku otwarto Świątynię Sybilli w Puławach – prywatne muzeum założone przez księżnę Izabelę Czartoryską, małżonkę księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego.

[madohora]

W dwudziestoleciu międzywojennym Teatr zdołał utrzymać ważne miejsce na teatralnej mapie niepodległej już Polski, choć nie było to łatwe wobec konkurencji znakomitych scen Warszawy, Lwowa czy Wilna. Szczególnie trudny był przełom lat dwudziestych i trzydziestych, gdy kryzys ekonomiczny dotknął również instytucje kultury. O ile przed pierwszą wojną dominowała estetyka modernizmu, teraz każdy z dyrektorów musiał szukać własnej koncepcji. Awangarda domagała się swoich praw. Znalezienie w gąszczu nowych kierunków i modnych eksperymentów bezpiecznej drogi dla sceny o wielkiej, narodowej tradycji było zadaniem karkołomnym. A jednak się to udało. Do historii, w pełni zasłużenie, przeszedł repertuar pierwszej powojennej dyrekcji Teofila Trzcińskiego – eklektyczny, lecz wyjątkowo śmiały. Odkrył dla polskich widzów takich autorów jak Jewreinow, Claudel, Kaiser, Pirandello. Sporej odwagi wymagał zwrot ku nowym kierunkom w sztuce. W 1921 roku Trzciński umożliwił debiut jednemu z największych polskich artystów XX wieku, Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi – Witkacemu. Prapremiera jego groteskowego i pełnego absurdu Tumora Mózgowicza spowodowała, prócz nielicznych głosów uznania, falę ataków ze strony krytyki. Niezrażony tym Trzciński nadal poszukiwał nowości. Jako jedyny w Polsce konsekwentnie wystawiał ekspresjonistów i współpracował ze znakomitymi scenografami – kubistami, konstruktywistami, kolorystami. W nowoczesny sposób realizował klasykę – w 1923 roku po raz pierwszy w Krakowie wystawił plenerową, monumentalną inscenizację – Odprawę posłów greckich J. Kochanowskiego na dziedzińcu wawelskim. Jego następca, Zygmunt Nowakowski, zdecydował się na próbę zmiany programu artystycznego, stawiając na przedstawienia popularne, widowiskowe, zarazem stojące na najwyższym poziomie. Krakowiacy i górale W. Bogusławskiego, Turandot C. Gozziego czy Balladyna J. Słowackiego biły rekordy kasowe. Z kolei Juliusz Osterwa – artysta obdarzony niezwykłą charyzmą – w czasie trzyletniej dyrekcji postawił na ambitny repertuar, przyczynił się do udoskonalenia zespołu, a co najważniejsze – zaprezentował swoje największe kreacje aktorskie. Organizował regularne przedstawienia dla młodzieży, przyczyniając się do wychowania całego pokolenia krakowskich teatromanów.

[madohora]

Rotunda św. św. Feliksa i Adaukta (pierwotnie Najświętszej Panny Marii) jest pierwszą budowlą przedromańską odkrytą na terenie Wawelu. Należy do najlepiej zachowanych obiektów architektury przedromańskiej i najstarszych budowli kamiennych w Polsce. Stanowi główny obiekt ekspozycji w rezerwacie archeologiczno-architektonicznym Wawel Zaginiony[3]. Obecny wygląd budowli jest wynikiem rekonstrukcji przeprowadzonej przez Adolfa-Szyszko Bohusza w latach 20. oraz prac archeologicznych z lat 60. i 70. XX wieku. Pierwotna forma górnej części rotundy jest jednak wciąż niemożliwa do ustalenia, pozostaje głównym problemem badawczym i obiektem wielu spekulacji.

[madohora]

W 1555 roku Marcin Kromer, w dziele O pochodzeniu i czynach Polaków, pierwszy podważył wiarygodność legendy. Jako pierwszy podał też nazwę kryjówki smoka: w każdym razie głęboka jaskinia wydrążona w skałach istnieje do dziś dnia: zwą ją Smoczą Jamą (specum draconis vocant)

[madohora]

W 1999 roku decyzją ówczesnego proboszcza ks. Franciszka Kołacza, kościół poddano renowacji. Odnowiono ołtarz główny, ołtarze boczne, ambonę oraz organy. Przywrócono pierwotną kolorystykę, która została zatracona podczas renowacji w czasach ks. proboszcza Franciszka Mirka, kiedy zmieniono barwy na czerwono-niebieskie. Obecnie kościół ma biało-szare barwy, co przywróciło mu jego dawny charakter.

[madohora]

Mimo, że bardzo lubię Kraków nie wybrałabym się teraz

[madohora]

Kościół św. Barbary (niem. St. Barbara Kirche) – gotycki kościół rzymskokatolicki między Placem Mariackim a Małym Rynkiem na Starym Mieście w Krakowie.

[madohora]

24 maja 1680, w wyniku uderzenia pioruna w wieży wybuchł kolejny pożar, w wyniku którego spłonął hełm wieży, zegar, stopił się dzwon, a sama wieża wypaliła się do połowy. Po pożarze powołano komisję do oszacowania strat, której przewodniczył architekt i jezuita Stanisław Solski. Wtedy wybudowano zachowaną do dziś szkarpę od strony zachodniej. Odbudowę wieży w latach 1683-1686 prowadził królewski architekt Piotr Beber. Podwyższył on wieżę, zaprojektował nowy hełm w stylu barokowym, ale już bez zegara. Praca królewskiego architekta nie była chyba zbyt solidna skoro w 1702 odnotowano, że hełm wieży „był w ruinie”[6]. Barokowe zwieńczenie wieży przetrwało jednak do 1783 roku. Wówczas rozebrano walący się, zrujnowany hełm i zastąpiono go, ufundowanym przez biskupa Kajetana Sołtyka i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, skromniejszą wersją wcześniejszego hełmu. W 1713 roku wzmiankowano, że wieża ratusza grozi bliską ruiną, w związku z tym przemurowano część ścian, a w latach 1779-1780 usunięto gotyckie wykusze. W tym czasie powstał także wybudowany przy wieży odwach ratuszowy, który w różnych formach przetrwał do 1946 roku.

[madohora]

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła – zabytkowy parafialny kościół rzymskokatolicki położony przy ulicy Grodzkiej 52a w Krakowie.

[madohora]

K A P L IC A W A Z Ó W

(Niepokalanego Poczęcia) zwana Psałterzystów , wybudowana na miejscu dawnej gotyckiej ufundowana przez Zygmunta III, której budowę ukończono w 1667 roku, wzorowana jest na Zygmuntowskiej. W nętrze wykładane czarnym marmurem z płytam i nagrobnymi Wazów.

[madohora]

W 1905 cesarz Franciszek Józef I wyraził zgodę na opuszczenie przez wojska austriackie Wawelu. Rozpoczęto prace konserwatorskie, którymi kierował Zygmunt Hendel, a następnie Adolf Szyszko-Bohusz, który odnalazł rotundę Najświętszej Marii Panny i inne relikty wczesnych budowli. Renowacja wzgórza finansowana była m.in. ze składek społecznych. Ofiarodawców upamiętniano wmurowując cegiełki z ich nazwiskami w mur przy północnym wjeździe na zamek, przy którym wzniesiono także Bramę Herbową i ustawiono konny pomnik Tadeusza Kościuszki. Przewodniczącym amerykańsko-polskiego komitetu odbudowy zamku i katedry na Wawelu był ks. Franciszek Ksawery Kurkowski

[madohora]

Na planie zeszłowiecznym znajdujemy zazna czoną zewnętrzną obronę klasztoru. Oprócz muru średniowiecznego na górnej krawędzi skały, który widać był tylko kompletnym od strony Wisły, czyli od zachodu, przedłużał się ku północy, obejmując ćwiercią łuku mieszkanie opackie, i ku południowi załamany pod kątem prostym, dawał oparcie wy suniętemu gospodarskiemu skrzydłu klasztoru, na rysowano na planie od mniej skalistych stron wzgó rza cały system fortyfikacyj późniejszych, system szkarp ziemnych, bastyonów, kawalier, i to system dwupiętrowy. Naprzód obejmował on górną kra wędź poziomu klasztornego, wzdłuż boku południo wego, wschodniego, i częściowo północnego. Na krawędzi nasypu wznosił się parapet ze strzelni cami. W dwóch narożnikach ostrym kątem ster czały na zewnątrz bastyony, a w dwóch innycli miejscach występowały linią łukową inne jakieś półbastyony. Poniżej po dwóch bokach zaznaczono coś, jakby częstokół. Dalej niemal trzy boki góry obchodził mur, który przeważnie zachowany, jest nie wysokim, i robi wrażenie zwykłego ogrodzenia murowanego, jednak uzbrojony jest strzelnicami, a od północy zbliżając się do Wisły i krawędzi skały, miał dwie baszty, półkolem występujące na zewnątrz. Tu odnogą wyrastał zeń drugi mur za krzywiony, który posiada jedną basztę okrągłą, obejmował niegdyś browar oraz inne budynki go spodarcze, stojące u podnóża skały klasztornej, od strony południowej. Wreszcie stronę góry pół nocną, tam gdzie jest kościół i dom opacki, ochra nia jeszcze ziemna szkarpa poniżej szkarpy pierw- wszej i muru grodzącego, do nich równoległa, po obu końcach mająca silnie występujące bastyony z parapetem i strzelnicami. Narożnik domu opac kiego najwyżej wznosił się ponad poziom terenu okolicznego. U podnóża był przewóz, i tej drogi pilnie strzedz trzeba było. Szła ona opodal skały i zewnętrznej szkarpy ku wschodowi w górę i do piero dobrze minąwszy wzgórze, nagle skręcała się w tył, aby przez bramę przy bastyonie, a ra czej pomiędzy dwoma bliskimi bastyonami wejść pomiędzy dwie równoległe szkarpy i lekko się pnąc, dojść do bramy grodu średniowiecznego czyli opactwa. Z tej całej obrony, zbudowanej niegdyś według włoskiego systemu fortyfikacyi, pozostały ziemne nasypy szkarp i kilku bastyonów w pobliżu ko ścioła, na których cieniste rosną drzewa. Bastyon ziemny ponad przewozem a poniżej opactwa i bramy wjazdowej stracił już swój kształt pierwotny. Dwa inne bastyony narożne pozbawione są murów, które je dawniej wieńczyły. Pozostał u stóp wzgórza mur obwodowy z trzech stron i dwie w nim baszty od południa, Trzecią wysuniętą ku Wiśle powódź przed laty zabrała. Wszystkie te zmiany uwzględnia na- 54 — sza tablica z planem, który wiernie oddaje obecny stan budynków i murów. Stary plan zaznacza jeszcze opodal na wschód od klasztoru sytuacyę kościółka parafialnego i jego ogrodzenia. Dziś w tein miejscu jest cmentarz. Po między dwoma kościołami, na osobnych wznoszą cych sie wzgórzach, ciągną się ogrody, o których już pisze Długosz. Prócz nich była snąć winnica klasztorna; góra w zakręcie Wisły, na południe od klasztoru, do dziś dnia nosi to miano.

[madohora]

W 1979 r. Papież Jan Paweł II nadał kościołowi głównemu tytuł bazyliki mniejszej

[madohora]

Administracyjnie obszar rezerwatu znajduje się w południowo-wschodniej części Zabierzowa w gminie Zabierzów w powiecie krakowskim, województwie małopolskim, w odległości 11 km od Krakowa. Znajduje się na pięknym widokowo i ciekawym pod względem budowy geologicznej obszarze Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. Jest widoczna z drogi 774 (1100 m od drogi 79).

[madohora]

[madohora]

„Mąż jej długo taił swe ożenienie się przed swym ojcem królem polskim Augustem III a choć król ten wkrótce zmarł, a dwór jego przeniósł się do Drezna, a wraz z nim i królewicz Karol, żona jego „tułała się między krewnymi w Polsce bez nazwiska. Była sierotą smutną. Lubomirski miał największy powód do zajęcia się jej losem, bo znał dobrze to małżeństwo, z którego tyle sobie obiecywał, bez jego zachodów i pomocy nie byłoby nigdy doszło do skutku. Widząc, że spełzły zaszczyty, które powinowatej niegdyś zapewnić pragnął, chciał przynajmniej, żeby jej szczęście domowe zostało. Użył ku temu, jak mówią wpływu cesarzowej Marii Teresy

[madohora]

Południowa i centralna część wsi znajduje się na Garbie Tenczyńskim, a północna położona jest w Rowie Krzeszowickim. Wschodnia część wsi opada do Doliny Borowca, granicząc z gminą Zabierzów z miejscowościami Młynka oraz południowo-zachodnim krańcem Rudawą i Pisarami. Północną granice miejscowości wytycza rzeka Krzeszówka. Od południa i południowego zachodu graniczy z Lasem Zwierzynieckim, w którym znajduje się Góra Czerwieniec gdzie jest geologiczne stanowisko dokumentacyjne na terenie dawnego kamieniołomu piaskowca oraz Porąbka.

[madohora]

CZERNA
(siedem kilometrów od Krzeszowic) z uroczą doliną św. Eliasza, nad którą góruje klasztor i koś iół karmelitów, ufundowany w XVII wieku przez Firlejów. Kościółpod wezwaniem św. Eliasza, we wnętrzu otłarze z czarnego marmuru, klasztor wybudowany w kształcie czworoboku. Za. kościołem osobno wybudowana dzwonnica. W ogrodzie klasztornym wystawiono grobowiec w kształcie sarkofagu Aleksandrowi Błędowskiemu, żołnierzowi napoleońskiemu, zmarłemu wskutek ran odniesionych pod Białołęką w r. 1831.

[madohora]

ły tesz Oycowie do Capituły naszego Kla sztoru Krakowskiego przynależący swoiem y wszystkiego wzwysz rzeczonego Conuentu Kra kowskiego Oycow na głos dzwonka w iedno zgro madzonych, za których przyzwolenie waruiemy imieniem wiadomo czyniemy. Isz wdzięczni będąc osobliwey sczodrobliwosci y łaski przerze- czoney JASKIE WIELMOZNEY AGNIESZKI Z TĘCZYNA HRABIANKI FIRLEIOWEY Woiewodziney Krakowskiey Paniey y Dobro- dzieyki naszey Mciwey obiecuiemy y dobrą wiarą przyrzekamy, iakosz nas następcę y Successory nasze teraznieyszem pismem naszem obwięzuje- my. Isz dobra te Wsi Siedlec y z przynaległo- sezami wzwysz opisanemi w sposób Jałmużny y wiecznego Funduszu dane, y wzwysz miano wanemu Conuentowi Kościoła imienia Eliasza S. incorporowane nikomu ani sposobem Arendy, ani sposobem Zastawy, ani zamiany alba oddania w Administracyą nie damy, ani żadnym sposobem i wymysłem zaciągu do rąk cudzych nie zawie dziemy i nie podamy, ale woley Jaśnie Wiel- mozney wzwysz mianowaney Jey Mci Paniey Woiewodziney Krakowskiey Paniey Paniey na- szey Mciwey dogadzaiąc takowe dobra wzwysz opisane przez nasz, czeladz, włodarze y Gospoda rze trzymać y sporządzać nieodmiennie będziemy: tak aby żądaniu ley Mci Paniey naszey Mciwey dosyć czyniąc (a za nie same y ley Mci Prze- zaczną Familią y Potomstwo Pana Boga pro sząc) wdzięczność pokazać mogli, tudziesz y tak wielkiey Dobrodzieyki naszey woley y sporządze niu w namnieyszym punkcie sprzeciwiać się nie zdali. A dla lepszey wiary tego, pisanie to rę kami naszemi podpisaliśmy y pieczęc Conuentu naszego przycisnęliśmy. Działo się w Krakowie Dnia 12 Maia Koku Pańskiego Tysiącznego Szescsetnego Trzydzie stego Pierwszego. Fr. Gregorius a S. Joan. Euang. Prior m. p. Fr. Archangelus a S. Michaele m. p. Fr. Elisaeus a S. Francisco. Subprior. Fr. Michael a S. Bartholomaeo. Fr. Joannes Baptista a S. Łaurentio. Powyższe warunki stawione klasztorowi krakowskiemu przez Fundatorkę, potwierdziła ró wnież Kapituła prowincyonalna 00. Karmeli tów Bosych, odbyta w Lublinie dnia 17 maja R. P. 1631. Dokument ten w klasztorze najważniejszy, obejmuje cztery karty pergaminowe in folio, ze szyte, z trzema pieczęciami, wiszącemi na czte rech grubych czerwonych sznurach jedwabnych, parami wiązanych. W jednej parze znajduje się pieczęć Fundatorki z herbem Topór, w drugiej dwie pieczęcie: dolna prowincyi polskiej Karme litów bosych, zwanej od św. Ducha, z -herbem tejże, przedstawiającym Ducha św. w postaci go łębicy; górna konwentu krakowskich Karmeli tów bosych od św. Michała i Józefa, z wizerun kiem tychże Świętych. Zaraz też z polecenia Fundatorki zaczęto ko pać fundamenta i zwozić materyał budowlany pod przyszły Erem na wzgórzu siedleckiem od strony Dubia. Jednakowoż położenie to i miej sce na prędce obrane nie bardzo podobało się Oj com zebranym podówczas na Kapitule prowin- cyalnej w Lublinie (pod przewodnictwem W. O. Michała od Zwiastowania K. M. P. Hiszpana, natenczas Prowincyała Karmelitów bosych w Pol sce), z powodu braku wody i zbyt otwartego wi doku na dolinę położoną między Krzeszowicami, Rudawą i t. d. Musiano więc budowy zaprzestać a obejrzeć się za dogodniejszem miejscem. Z te go kłopotu wybawiła ich wkrótce sama wspaniałomyślna lundatorka. Jakby z natchnienia Bożego przypomina sobie ze swych lat młodocia nych, spędzonych w domu rodzicielskim na zamku Tęczyńskim, że zwiedzała często z bratem swoim Janem hr. na Tęczynie, Wojewodą krakowskim, pewną dolinę zalesioną, bardzo uroczą i obfitu jącą w wodę. Zaczem zaraz udała się z Ojcami do powyżej wspomnianego brata swego Jana na Tęczynie, a stąd zaprowadziła ich do tego miej sca upragnionego, położonego między dwoma gó rami, oddzielonego zaś od posiadłości jej brata i lasu siedlecko-paczółtowskiego brzegiem płyną cej doliną rzeczki zwanej dziś powszechnie Elia- szówką. Wskazana przez Czcigodną Fundatorkę do lina wszystkim się nadzwyczaj spodobała, po dobnież jak i skaliste góry, a uniesieni radością Ojcowie jednozgodnie podniósłszy głos w niebo, wydali okrzyk: „Deus ipse locum hune elegit“ (Bóg sam wybrał to miejsce) i odśpiewali „Te Deum laudamus“. Ale że ta dolina z powodu swej wązkości i ze względów zdrowotnych pod budowę klasztoru się nie nadawała, więc za najodpowiedniejsze miej sce do tego uznano stok góry czerneńskiej od strony zachodniej, będącej własnością brata czci godnej fundatorki Jana ostatniego po mieczu z rodu Tęczyńskich. Na prośbę tedy Funda torki, całą tę przestrzeń, na której dziś stoi klasztor i którą okala dawniejszy mur klaużurowy od strony zachodnio-północnej, odłą czył od obszaru wsi Czerny, do Paczółtowic przydzielił i na rzecz zakonu 00. Karmelitów bosych łaskawie ustąpił w r. 1630. Ustąpienie to umocniła później Firlejowa aktem przed urzę dem zowiącym się wójtowskim, burmistrzowskim, miejskim, radzieckim w Nowej górze w r. 1633 w obecności Andrzeja Barańskiego, ekonoma dzierżawy Tęczyńskiej spisanym, którym włościa nie czerneńscy ustępujący gruntu pod pustelnię potwierdzili, iż otrzymali za to od Firlejowej pie niężne wynagrodzenie. — Tu więc na wzgórzu w Czerny rozpoczęła się już na dobie budowa klasztoru i otaczających go murów. Budowa trwała lat 10 i kosztowała przeszło 100 000 zł pL

[madohora]

LIPOWIEC,
dojazd koleją do Trzebini. Zamek Lipowiec od XV w.był więzieniem dla zasądzonych przez biskupa. Profesor
uniw. Fr. Starkar w XVI stuleciu odsiadywał tutaj karę za szerzenie herezji i z więzienia po sznurze związanym z chust. k udało sic nm spuścić na dół i uciec. Zamekw XVII wieku zniszczony przez Szwedów, z czasem strawiony przez pożar popadł w ruinę. Fundamenty zamku pochodzą z średniowiecza, reszta z późniejszych czasów. Nad murami ruin wznosi się do dziś dnia. wieża zamieniona od XV w. na turmę więzienną. Grubość murów wieży miejscami wynosi d.15 m. We wieży znajduje się otwór do którego na kołowrocie spuszczano więźniów

[madohora]

Kraków jest miastem na prawach powiatu, siedzibą władz województwa małopolskiego. Znajduje się tu główna siedziba Polskiej Akademii Umiejętności, Instytutu Książki, Narodowego Centrum Nauki, Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. Miasto posiada również wiele placówek o znaczeniu i statusie narodowym m.in. Narodowy Stary Teatr, Muzeum Narodowe, Drukarnia Narodowa, Biblioteka Jagiellońska, Instytut Książki[9]. Pełni funkcję centrum administracyjnego, kulturalnego, edukacyjnego, gospodarczego, usługowego i turystycznego. Jest jednym z kluczowych węzłów drogowych i kolejowych. W Balicach pod Krakowem znajduje się drugi co do wielkości polski port lotniczy o znaczeniu międzynarodowym, obsługujący loty transatlantyckie.

[madohora]

[madohora]

Kraków jest położony w południowej Polsce, w środkowo-północnej części województwa małopolskiego. Miasto leży nad Wisłą. Kraków znajduje się w miejscu zbiegu kilku krain geograficznych: Bramy Krakowskiej, Kotliny Oświęcimskiej, Kotliny Sandomierskiej, Pogórza Zachodniobeskidzkiego, Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

[madohora]

KRAKÓW. MĘŻCZYZNA CZESAŁ LWA PRZY RATUSZU - Interia - 19.06.2020

[madohora]

Źródło: Wikipedia.pl

[madohora]

Średniowiecze

Najstarszy ośrodek osadniczy znajdował się m.in. na obronnym Wzgórzu Wawelskim i był jednym z ważniejszych grodów w plemiennym państwie Wiślan. Ziemie Wiślan mogły znajdować się przez pewien czas pod władaniem Państwa Wielkomorawskiego. W X w. (najprawdopodobniej w latach ok. 960 – ok. 986) Kraków wszedł w zależność od Czech, rządzonych przez pierwszych władców z dynastii Przemyślidów. Była to zależność luźna, natury trybutarnej i nie pozostawiła wyraźniejszych śladów w tradycji historycznej, a niektórzy historycy kwestionują w ogóle panowanie czeskie nad Krakowem w tym okresie. Około roku 990 gród znalazł się w granicach państwa piastowskiego, a próby dokładnego ustalenia czasu wcielenia do państwa Piastów oscylują pomiędzy 987 a 989 r. Pierwsza wiarygodna pisemna wzmianka o Krakowie pochodzi z dokumentu Dagome iudex z ok. 992 roku. Nad Wisłą obok Wawelu, niewielkim wzgórzu z jurajskiego wapienia, według legendy stała niegdyś świątynia pogańska, na miejscu której zbudowano następnie kościół romański pw. św. Michała Archanioła. Co najmniej od 1000 w Krakowie znajdowała się siedziba biskupstwa, a za panowania Kazimierza Odnowiciela Kraków stał się główną siedzibą książęcą.
W okresie rozbicia dzielnicowego Kraków był siedzibą księcia seniora, z czasem jednak książęta krakowscy stracili faktyczne zwierzchnictwo nad innymi władcami piastowskimi. W 1241 miasto zostało zniszczone podczas najazdu tatarskiego. Mogło to zadecydować o niepowodzeniu pierwszej lokacji Krakowa, która najprawdopodobniej miała miejsce na początku XIII w. W dniu 5 czerwca 1257 książę Bolesław V Wstydliwy, jego matka Grzymisława i żona św. Kinga nadali miastu lokację na prawie magdeburskim w Koperni koło Pińczowa. Zasadźcami byli trzej wójtowie: Gedko Stilvoyt, Jakub z Nysy i Dytmar Wolk z Wrocławia. Nowo wytyczone miasto zostało zasiedlone głównie przez przybyszów ze Śląska i Niemiec, co tłumaczy fakt posługiwania się językiem niemieckim przez mieszczaństwo krakowskie do XVI w.
Wtedy też powstał charakterystyczny szachownicowy układ miasta, w który wpasowano zachowane elementy wcześniejsze (ul. Grodzka, kościół Mariacki). Pomiędzy Krakowem a Wawelem istniała osada Okół, dawne podgrodzie, która została wcielona do Krakowa przez króla Władysława Łokietka po buncie wójta Alberta. W 1320 w katedrze wawelskiej miała miejsce koronacja Władysława Łokietka, kończąca symbolicznie okres rozbicia dzielnicowego. Odtąd, aż do 1734, Kraków był miejscem koronacji królów Polski.
W XIV wieku na przedmieściach Krakowa powstały dwa kolejne miasta: na południu Kazimierz (1335) i na północy Kleparz (1366).
Jako stolica jednego z mocarstw europejskich w XV i XVI w., Kraków rozwijał się pod względem architektonicznym, handlowym, rzemieślniczym, kulturalnym i naukowym. Kompleks zamkowy na Wawelu przebudowano i rozbudowano w stylu renesansowym. Odnowiono powstały w 1364 uniwersytet. Zbudowany został również Barbakan razem z okręgiem murów miejskich.

[madohora]

WINIETA PRZEDSTAWIAJĄCA WIDOK KRAKOWA Z 1493

Źródło: Wikipedia.pl

[madohora]

Dzieje nowożytne (XVI – XIX wiek)

Po unii polsko-litewskiej i powstaniu Rzeczypospolitej Obojga Narodów Kraków znalazł się na uboczu wielkiego państwa. Sejmy i elekcje nowych monarchów odbywały się pod Warszawą, położoną mniej więcej w połowie drogi między stolicami Korony i Litwy. Od 1596 rozpoczął się proces przenoszenia dworu królewskiego Zygmunta III Wazy z Krakowa do Warszawy, zakończony ok. 1611 r. Nie miał miejsca jednakże akt formalnego przeniesienia stolicy i Kraków do rozbiorów Polski pozostawał formalną stolicą. Katedra na Wawelu pozostała miejscem koronacji oraz pochówku królów Polski, zaś Kraków – stołecznym i królewskim miastem. Nawet w czasach późniejszych wezyr turecki Kara Mustafa, pisał w korespondencji do związanego z Wilanowem Jana III Sobieskiego: "zniszczę Twój Kraków...".
Wraz z upadkiem Rzeczypospolitej rozpoczął się upadek Krakowa. Zniszczenia wojenne mocno nadszarpnęły pozycję miasta i zahamowały jego rozwój. Po raz pierwszy Kraków został zniszczony przez obce wojska w 1655, podczas "potopu szwedzkiego" (przedmieścia ucierpiały jednak mocno już w 1587, podczas próby zdobycia miasta przez arcyksięcia Maksymiliana Habsburga). W latach 1656-1657 miało miejsce kolejne oblężenie miasta, bronionego wówczas przez Szwedów.
W XVIII w. Kraków był zdobywany przez wojska pruskie, szwedzkie, austriackie i rosyjskie. 24 marca 1794 na rynku krakowskim przysięgę Narodowi złożył naczelnik Tadeusz Kościuszko rozpoczynając tym samym powstanie. Po III rozbiorze Polski Kraków zajęli Austriacy. Aleksander Rożniecki – dowódca kawalerii uczestnicząc w wojnie austriacko-polskiej, począwszy od Raszyna, z oddziałem – forpocztą, dotarł do Krakowa 14 lipca 1809 r. (dzień przed ks. Poniatowskim) i przełamał ostatni opór Austriaków przed zwycięskim wkroczeniem księcia. 14 października 1809 r., na mocy traktatu z Schönbrunn, Kraków i Podgórze zostały przyłączone do Księstwa Warszawskiego jako stolica departamentu. W latach 1815-1846 stanowił stolicę niewielkiego powierzchniowo, formalnie niepodległego państwa – Rzeczypospolitej Krakowskiej. W tym okresie rozpoczęła się gruntowna modernizacja i przebudowa miasta, które wciąż tkwiło w średniowiecznym układzie urbanistycznym. Zburzono większość murów miejskich, zasypano fosę, na miejscu której powstał park – Planty. Po powstaniu krakowskim, zorganizowanym przeciwko dominacji austriackiej, miasto zostało w 1846 r. zaanektowane przez Austrię, w której granicach pozostawało aż do 1918. Nazwę Rzeczpospolita Krakowska zastąpiono nową: Wielkie Księstwo Krakowskie. Odtąd cesarz austriacki używał tytułu Wielki Książę Krakowa.

W 1850 wielki pożar zniszczył ok. 10% powierzchni miasta.

[madohora]

Historia najnowsza (XX – XXI wiek)

W 1915 nastąpiło połączenie Krakowa z Podgórzem, miastem założonym w 1784 na przeciwległym brzegu Wisły. W dwudziestoleciu międzywojennym, tuż po odzyskaniu niepodległości, polskie władze centralne uznały wawelski zamek za gmach reprezentacyjny Rzeczypospolitej, oddany do użytku Naczelnika Państwa, a następnie dla Prezydenta RP – uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 1921 r., zespół urbanistyczny na Wawelu stał się jedną z oficjalnych Rezydencji Prezydenta Polski. Do dzisiaj zachował się apartament Prezydenta RP Ignacego Mościckiego. Wojska niemieckie zajęły miasto 6 dni po rozpoczęciu II wojny światowej. W czasie okupacji hitlerowskiej (1939-1945) funkcjonowało ono jako stolica Generalnego Gubernatorstwa. Okupant niemiecki zamknął w getcie, a następnie wymordował żydowską ludność miasta (przed wojną Żydzi stanowili 25% wszystkich mieszkańców, po wojnie – niewiele ponad 2%)[potrzebne źródło]. Wywieziono do Niemiec wiele dzieł sztuki, z których duża część nie powróciła do kraju. Kraków odniósł niewielkie straty podczas bombardowania miasta przez lotnictwo Armii Czerwonej. 18 stycznia 1945 wojska 1. Frontu Ukraińskiego pod dowództwem marszałka Iwana Koniewa wyzwoliły miasto (jednak zasługi Armii Czerwonej dla ocalenia miast od zniszczeń to wymysł PRL-owskiej propagandy[18]. Kraków był jedynym większym polskim miastem, które nie odniosło podczas wojny większych strat substancji materialnej, zaś w 1945 roku był najludniejszym miastem w Polsce.
W okresie powojennym miał miejsce silny rozwój terytorialny i ludnościowy miasta. W 1951 przyłączono do Krakowa Nową Hutę, która według pierwotnych planów miała stanowić oddzielne miasto. Do dzisiaj jednym z historycznych miejsc w tej dzielnicy jest Plac Ratuszowy, gdzie w zamysłach budowniczych "socjalistycznego miasta" miała zostać wzniesiona ta instytucja. Od 1 stycznia 1957 do 31 maja 1975 miasto Kraków stanowiło oddzielne samodzielne województwo. W 1990 r. odbyło się w Krakowie sympozjum Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE – dzisiejsze OWBE) poświęcone dziedzictwu kulturowemu. Pierwszy szczyt Grupy Wyszehradzkiej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej odbył się w 1991 r. Krakowie czyli tuż po jej powstaniu a przyjęte wówczas podczas tego spotkania tezy, zapisano w postaci tzw. Deklaracji Krakowskiej. Następny szczyt Grupy Wyszehradzkiej w Polsce odbył się również w Krakowie w 1993 r. W 2000 roku Kraków uzyskał tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. W 2006 r. został wymieniony wśród 5 najbardziej popularnych miast Europy, w 2007 r. uzyskał miano "najmodniejszego miasta świata" według amerykańskiej agencji internetowej Orbitz, wyznaczającej trendy w światowej turystyce[20]. W czerwcu 2007 Kraków obchodził 750 rocznicę lokacji miasta. W 2009 r. odbył się w Krakowie szczyt Ministrów Obrony państw NATO pierwsze tego rodzaju spotkanie na terenie Polski. 18 kwietnia 2010 roku w Kościele Mariackim odbyła się uroczystość pogrzebu zmarłego tragicznie prezydenta Polski Lecha Kaczyńskiego wraz z jego żoną Marią, których trumny następnie pochowano w jednej z krypt Katedry na Wawelu. W październiku 2011 r. w Krakowie gościł będzie europejski szczyt gospodarczy pn. Forum Rynku Wewnętrznego
Podczas polskiej prezydencji w strukturach Unii Europejskiej, Kraków został wyznaczony jako jedno z miast goszczących w tym czasie najważniejsze spotkania międzypaństwowe w ramach UE. Pomimo coraz większej kosmopolityzacji, Kraków pozostaje nadal depozytariuszem polskiego godła. Jako jedyne miasto w Polsce ma prawo używać w herbie godła Państwa Polskiego. Taka możliwość, według symboliki heraldycznej, przysługuje jedynie miastom stołecznym.

Źródło informacji o Krakowie; Wikiepdia.pl

[madohora]

RYNEK W KRAKOWIE

[madohora]

JAK RYNEK TO OCZYWIŚCIE KOŚCIÓŁ MARIACKI

Kościół Mariacki w Krakowie

[madohora]

Kościół archiprezbiterialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, zwany także kościołem Mariackim – jeden z największych i najważniejszy, po Katedrze Wawelskiej, kościół Krakowa, od 1962 posiada tytuł bazyliki mniejszej. Należy do najbardziej znanych zabytków Krakowa i Polski. Jest kościołem gotyckim, budowanym w XIV i XV wieku. Położony jest przy północno-wschodnim narożniku Rynku Głównego, na Placu Mariackim. Kościół znajduje się na trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca.

[madohora]

Wygląd Kościoła Mariackiego z roku 1870


Źródło: Wikipedia.pl

[madohora]

Według Jana Długosza pierwszy murowany kościół w stylu romańskim został ufundowany przez biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża w latach 1221-1222 na miejscu pierwotnej drewnianej świątyni. Wkrótce jednak budowlę zniszczono podczas najazdów tatarskich.W latach 1290-1300 wzniesiono, częściowo na poprzednich fundamentach, wczesnogotycki kościół halowy, który konsekrowano około roku 1320-1321. Prace jednak kontynuowane były jeszcze w trzeciej dekadzie czternastego stulecia. W latach 1355-1365, dzięki fundacji Mikołaja Wierzynka (mieszczanina krakowskiego i stolnika sandomierskiego), wzniesiono obecne prezbiterium. Z kolei w latach 1392-1397 polecono mistrzowi Mikołajowi Wernerowi lepsze doświetlenie kościoła. Budowniczy obniżył mury naw bocznych, a w magistralnych wprowadził duże otwory okienne. W ten sposób halowy układ świątyni zmienił się na bazylikowy. W pierwszej połowie XV wieku dobudowano kaplice boczne. Większość z nich była dziełem mistrza Franciszka Wiechonia z Kleparza. W tym też czasie podwyższona została wieża północna, przystosowana do pełnienia funkcji strażnicy miejskiej. W 1478 cieśla Matias Heringkan pokrył wieże przepięknym hełmem. Na nim, w 1666, umieszczono złoconą koronę.
W końcu XV wieku świątynia Mariacka wzbogaciła się o arcydzieło rzeźbiarskie późnego gotyku – Ołtarz Wielki – dzieło Wita Stwosza. Augusta Łopackiego, wnętrze gruntownie przerobiono w stylu późnego baroku. Autorem tych prac był Francesco Placidi. Wymieniono wtedy 26 ołtarzy, sprzęt, wyposażenie, ławy, obrazy, a ściany ozdobiono polichromią pędzla Andrzeja Radwańskiego. Z tego okresu pochodzi również późnobarokowa kruchta. Na początku XIX wieku, w ramach porządkowania miasta, zlikwidowano przykościelny cmentarz. W ten sposób powstał plac Mariacki. W latach 1887-1891, pod kierunkiem Tadeusza Stryjeńskiego, wprowadzono do wnętrza wystrój neogotycki. Świątynia zyskała nową polichromię projektu i pędzla Jana Matejki, z którym współpracowali: Stanisław Wyspiański i Józef Mehoffer – autorzy witraży w prezbiterium i nad organami głównymi.
Od początku lat 90. XX wieku prowadzone były kompleksowe prace restauracyjne, w wyniku których pokryty brudami prawie całego XX stulecia kościół odzyskał swój wspaniały blask. Ostatnim akcentem remontowym była wymiana pokrycia dachu w 2003.
18 kwietnia 2010 roku w Kościele Mariackim odbyła się uroczystość pogrzebowa tragicznie zmarłych Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i jego żony Marii, których trumny następnie pochowano w jednej z krypt Katedry na Wawelu.

[madohora]

[madohora]

Obecny kształt nadała kościołowi przebudowa na układ bazylikowy, która miała miejsce w latach 1392-1397. Fasada świątyni ujęta jest w dwie wieże

Wieża wyższa, zwana Hejnalicą, ma 82 metrów wysokości. Zbudowana jest na planie kwadratu, gdzie na wysokości dziewiątej kondygnacji przechodzi w ośmiobok, przepruty ostrołukowymi wnękami, mieszczącymi dwie kondygnacje okien. Wieże nakrywa gotycki hełm, będący dziełem mistrza Matiasa Heringkana z 1478. Hełm składa się z ośmiobocznej, zaostrzonej iglicy, otoczonej wieńcem ośmiu niższych wieżyczek. Na iglicy umieszczona została w 1666 złocona korona o średnicy ok. 4 metrów. Z wieży, z wysokości 54 metrów, grany jest co godzinę Hejnał Mariacki. Jest on jednym z symboli Krakowa. U podnóża, od strony północnej, znajduje się prostokątna przybudówka, mieszcząca kamienne schody, prowadzące do wnętrza wieży. Za wejściem na wieżę zwraca uwagę duża, odlana w brązie tablica, przedstawiająca wjazd króla Jana III Sobieskiego. Została ona wykonana na podstawie projektu rzeźbiarza Piusa Welońskiego w 1883 dla uczczenia 200. rocznicy odsieczy wiedeńskiej.
Na wieży znajduje się dzwon zegarowy z 1530 (ton uderzeniowy d', średnica 165 cm)

[madohora]

Wieża niższa, o wysokości 69 metrów, przeznaczona jest na dzwonnicę kościelną. Wzniesiona na planie kwadratu, posiada wyraźnie zaznaczony na całej wysokości gzymsami i oknami, podział kondygnacyjny. Na piętrze znajduje się renesansowa kaplica pod wezwaniem Nawrócenia św. Pawła (Kaufmanów). Na zewnątrz obok okna kaplicy, pod trójspadowym daszkiem jest zawieszony dzwonek "za konających", odlany przez Kacpra Koerbera z Wrocławia w 1736. Wieżę nakrywa późnorenesansowy hełm, wykonany w 1592, składający się z eliptycznej kopuły, osadzonej na ośmiobocznym bębnie i zwieńczoną ażurową latarnią. W narożnikach ustawione są cztery mniejsze kopułki na niskich, sześciobocznych podstawach. Zawieszony jest w nim dzwon zegarowy z 1530 (średnica 135 cm), obecnie nieużywany.

Szczegółowy opis wnętrza kościoła przeczytacie na

Wikipedi.pl

pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Mariacki_w_Krakowie

[madohora]

[cirano]

Historia Krakowa jest trochę inna jak ta, którą polscy historycy dla grzecznych dzieci ułożyli, załgana i poskracana. Kraków jest dziełem niemieckich, żydowskich, ormiańskich i innych mieszczan, a w najmniejszym stopniu polskich, bo takowych do prawie końca XVI wieku nie było. W drugiej połowie XVI w., za Zygmunta I-go zaczęli polscy szlachciury i klechy podburzać króla i polonizować Kraków, metodami wschodu, tj. albo - albo.
W starym Krakowie prawie nic polskiego tj. zbudowanego polską ręką, za polski grosz. Wszystko zagrabione, ukradzione

[madohora]

Chociaż nie było to planowane mieliśmy okazję wysłuchać koncertu kolęd góralskich w Kościele Mariackim - na zdjęciu poniżej próba na rynku

[madohora]

[madohora]

W obrębie rynku znajduje się wiele zabytkowych kamienic

[madohora]

[madohora]

Do takich zabytkowych kamienic należy "Kamienica pod jagnięciem" - W 1586 była ona własnością włoskiej rodziny Cellarich, następnie przeszła w ręce Guccich. Przed tym domem został w 1537 skrytobójczo zamordowany Bartolomeo Berrecci - architekt i budowniczy kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.. Od 1874 właścicielami kamienicy była rodzina Potockich, która na wzór gdańskich kamienic manierystycznych przebudowała ją i nadała obecną nazwę. Wewnątrz zachowały się późnogotyckie i renesansowe portale. Kamienica Pod Jagnięciem - jej obecna nazwa pochodzi z końca XIX wieku, kiedy to właścicielka Pałacu Pod Baranami - Katarzyna Potocka zakupiła sąsiednią kamienicę, którą zaczęto nazywać - Pod Jagnięciem. Powstała ona w XIV stuleciu, oczywiście od tego czasu była wiele razy przebudowywana

[madohora]

[madohora]

Kamienica Pod Obrazem to jedna z zabytkowych kamienic przy rynku w Krakowie. Poprzednia jej nazwa to Kamienica Pod Modrym Lwem. Na przełomie XVI i XVII wieku kamienica należała do mediolańskiego rodu Cellarich. Jej przebudowa miała miejsce w 1633 roku. Nazwa Pod Obrazem została nadana od zdobiącego fasadę obrazu Matki Boskiej z 1718 roku.
Podczas pożaru Krakowa w 1850 roku kamienica nie ucierpiała i w XIX wieku została zakupiona przez Jana Wentzla, który otworzył w niej znaną restaurację. Po drugiej wojnie światowej lokal został upaństwowiony i działał pod nazwą "Restauracja pod obrazem". Zamknięty w latach 70., obecnie wznowił działalność.

Dawne krakowskie powiedzenie:
...w mieście najlepiej trąbi się w dwóch miejscach, na Wieży Mariackiej nad obrazem i u Wentzla pod obrazem.

[madohora]

W Krakowie w rynku głównym stoi pałac zwany "Pod Krzysztoforami" . Jest to ogromna narożna kamienica zbudowana a raczej powstała na skutek połączenia kilku kamienic w XVII wieku. Nazwa jej pochodzi od postaci Świętego Krzysztofa która miała niegdyś dom ten ozdabiać. Wrażenie wnętrza jest ponure, zwłaszcza wieczorową porą. Wówczas stare mury w świetle księżyca nabierają dziwnej tajemniczości. Rzadko dobiegają tutaj odgłosy z ulicy gdyż potężne mury zatrzymują wszelkie hałasy. Ciszę przerywa tylko hejnał z wieży Mariackiej. O pałacu krążą liczne legendy. W jego podziemiach, przechodzących przez rynek a kończących się w Kościele Mariackim ukryte są liczne skarby strzeżone przez diabła. Diabeł miał odebrać te skarby niejakiej Szęskiej, która pałac zamieszkiwała. Szęska podobno podstępem skrzywdziła siostrę przy podziale majątku. Siostra ta zamarła w całkowitej nędzy i opuszczeniu. Po śmierci siostry Szęska odczuwając wyrzuty sumienia zapisała część majątku jednemu klasztorowi w Krakowie. Drugą zaś część ukryła w piwnicach swojego domu. Duch jej podobno po dziś dzień pokutuje w komnatach pałacu jako widmo "Białej Damy" pilnującej swoich skarbów.

[madohora]

[madohora]

Niedaleko zamku na Wawelu, niemal na stokach Wisły stoi w Krakowie Kościół OO Paulinów zwany "Kościołem na Skałce" pw.Świętego Michała i Stanisława. Prawdopodobnie znajdowała się tam początkowo pogańska świątynia. Później wystawiono na jej miejscu niewielki, kamienny kościółek. Z czasem zabudowania kościoła rozszerzono a w XV wieku na jego miejscu wybudowano gotycki kościół w którym osiedlili się OO Paulini. Zabudowania kościoła były ufortyfikowane, gdyż kościół ten odgrywał istotną rolę w obronie Krakowa. W XVIII wieku kościół całkowicie przebudowano nadając mu styl barokowy. U podstawy fasady znajdują się szerokie schody pośrodku których mieści się wejście do krypty zwanej "Grobem Zasłużonych" kryjący grobowce sławnych postaci zasłużonych w dziedzinie literatury, poezji, histroii i malarstwa.

[madohora]

KRAKÓW GRÓB ZASŁUŻONYCH NA SKAŁCE

[madohora]

KRAKÓW KOŚCIÓŁ NA SKAŁCE - GRÓB ZASŁUŻONYCH

[madohora]

Kościół otaczają przepiękne ogrody klasztorne zamknięte murami stanowiącymi pozostałość dawnych murów obronnych. Nieco z boku stoi klasztor sprawiający wrażenie budowli obronnej dzięki basztom. W pobliżu kościoła stoi niewielka sadzawka zwana "Kropielnicą Polski"

[madohora]

[madohora]

Biblioteka Jagiellońska jest jedną z największych bibliotek w Polsce i dlatego została uznana za część Narodowego Zasobu Bibliotecznego. Ma status biblioteki narodowej – obowiązuje prawo o egzemplarzu obowiązkowym, w ramach którego – jako jedna z dwóch tego rodzaju instytucji w kraju – obdarzona jest przywilejem otrzymywania dwóch egzemplarzy[

[madohora]

KOŚCIÓŁ M RIACKI

W stęp na wieże zł. 0.50—10— 13. Za otwarcie tryptyku W ita Stwosza płaci się zł. 10 (niezależnie od
ilości osób). Groby zasłużonych na Skałce. Klasztor oo. paulinów. Skałeczna 15, zł. 0.20. Czas zwiedzania cały dzień. Wystaw y Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych. Plac Szczepański 4, zł. 0.70. Czas zwiedzania 10— 15.30

[madohora]

PLAN ZWIEDZANIA Z 1939 ROKU

[madohora]

[madohora]

Obecna świątynia pochodzi z XVII wieku. Powstała po pożarze kościoła podczas oblężenia Krakowa przez Szwedów, gdy Stefan Czarniecki nakazał spalić przedmieścia Krakowa. Gruntowną przebudowę świątyni w stylu barokowym przeprowadzono w latach 1657–1684 dzięki wsparciu finansowemu biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego i Akademii Krakowskiej. Konsekracji świątyni dokonał w 1686 biskup krakowski Mikołaj Oborski.

[madohora]

[madohora]

Został wzniesiony w latach 1498–1499 za panowania króla Jana Olbrachta w obawie przed najazdem wołosko-tureckim zagrażającym Krakowowi po klęsce bukowińskiej. Inspiracją do tej decyzji były dwa barbakany w Toruniu (Starotoruński z 1429 r. i Chełmiński z 1449 r.), których możliwości obronne skłoniły króla do budowy „takowej fortalicji” w Krakowie. Jan Olbracht osobiście położył tam kamień węgielny pod budowę i przekazał na ten cel 100 grzywien.

[madohora]

Są także organizowane przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa projekcje filmowe pod nazwą BarbaKino – średniowieczne kino letnie w Barbakanie

[madohora]

Obecna budowla w swojej najstarszej części pochodzi z przełomu XIII i XIV wieku. W latach 1565–1566 w pobliżu Bramy Floriańskiej zbudowany został Arsenał Miejski. W XVI w. mieściły się w Bramie stajnie miejskie. W 1694 r. przeprowadzony został jej gruntowny remont.

[madohora]

Następnie B A S Z T A S T O L A R Z Y i POWROZN1KÓW. oraz ostatnia CIEŚLI, między nimi daw ny arsenał zbudowany w XV wieku. Ilość baszt wahała się w ciągu wieków. Na siedemnasty wiek przypada największa ilość baszt, bo 46, stawianych w odległości strzału z kuszy (około 80 kroków). Do miasta prowadziło siedem bram, posiadało ono barbakany, beluardy. wały i szańce ziemne oraz fosy wypełnione bieżącą wodą z Rudawy. Fosy od strony północnej miasta były wyłożone kamieniami.

[madohora]

Planty stały się miejscem spacerów, spotkań towarzyskich, a nawet uroczystości narodowych. W 1871 utworzono Komisję Plantacyjną, która zajęła się uporządkowaniem Plant i stałą nad nimi opieką. Z jej inicjatywy rozpoczęto ozdabiać park pomnikami. W 1919 przed Collegium Novum posadzono Dąb Wolności. U wylotu ul. Lubicz stał natomiast przed II wojną światową pamiątkowy wiąz posadzony ponoć przez samego Tadeusza Kościuszkę

[madohora]

Po II wojnie światowej muzeum było pod opieką Muzeum Narodowego w Krakowie, a w 1991 pieczę nad zbiorami przejęła Fundacja Książąt Czartoryskich. 29 grudnia 2016 roku Fundacja Książąt Czartoryskich sprzedała Skarbowi Państwa całą kolekcję wraz z budynkami muzealnymi za łączną kwotę 100 mln euro. Od tej pory kolekcja książąt Czartoryskich stała się integralną częścią Muzeum Narodowego w Krakowie

[madohora]

23 grudnia 2016 zarząd Fundacji Książąt Czartoryskich podał się do dymisji. Ówczesny prezes zarządu Marian Wołkowski-Wolski decyzję tę tłumaczył utratą zaufania do fundatora. W rozmowie z PAP przybliżył opinii publicznej, że prowadzone wówczas negocjacje dotyczące sprzedaży zbiorów odbywały się bez wiedzy zarządu Fundacji[9]. Nowymi członkami zarządu Fundacji zostali Jan Lubomirski-Lanckoroński i Maciej Radziwiłł. 29 grudnia 2016 roku Fundacja Książąt Czartoryskich podpisała umowę o przekazaniu Skarbowi Państwa całej kolekcji Czartoryskich oraz nieruchomości w Krakowie za kwotę 100 mln euro. W czerwcu 2017 roku zbiory w całości zostały przekazane do krakowskiego Muzeum Narodowego

[madohora]

Na pierwszym piętrze prezentowana jest sypialnia, zwana pokojem pod gwiazdami i salon państwa Matejków. Na drugim piętrze, w pokoju gdzie 24 czerwca 1838 urodził się malarz, znajduje się pamiątkowa tablica z łacińskim napisem, który w przekładzie na język polski jest aluzją do słabego zdrowia i niewielkiego wzrostu Matejki. Brzmi on następująco "Często sprawia Bóg, że wielkość zamyka w małym kształcie". Na trzecim piętrze dobudowanym przez Tomasza Prylińskiego w latach 1872-73 na prośbę Matejki zachowana jest jego malarska pracownia.

[madohora]

Na przełomie XIX i XX wieku teatr przy placu Św. Ducha przeżywał najlepszy okres w swojej historii. Była to w znacznym stopniu zasługa pierwszych dyrektorów – doskonale zorientowanych w europejskich trendach oraz rodzimych talentach – Tadeusza Pawlikowskiego, Józefa Kotarbińskiego oraz Ludwika Solskiego. Jednym z wyróżników krakowskiej sceny był nowoczesny repertuar. Oprócz tradycyjnego zestawu tytułów sięgano po najnowsze osiągnięcia dramaturgii światowej – grywano Ibsena, Maeterlincka, Hauptmanna, Strindberga, Wilde’a, Czechowa. Nastąpiła ekspansja autorów pokolenia Młodej Polski. Wokół Teatru Miejskiego skupiało się artystyczne środowisko miasta. O wyjątkowej randze krakowskiej sceny zadecydował Stanisław Wyspiański. Ten najwybitniejszy polski artysta przełomu stuleci, poeta i malarz, genialny inscenizator obdarzony wizjonerską wyobraźnią, wystawił w Teatrze Miejskim większość swych dzieł. Jego dokonania stawiane są w jednym szeregu z osiągnięciami najwybitniejszych twórców wielkiej reformy europejskiego teatru. Dotykały i współczesności, i historii, uderzały w narodowe wady, prowokowały, porażały nową estetyką. Legendarna prapremiera Wesela 16 marca 1901 roku – to jedno z najważniejszych wydarzeń w całej historii polskiej kultury. Jako inscenizator Wyspiański łączył dwa najważniejsze nurty ówczesnego krakowskiego teatru – fascynację nową sztuką oraz silne, choć nie pozbawione krytycyzmu zainteresowanie literaturą romantyczną. W 1901 roku, jako pierwszy, wystawił wszystkie części Dziadów A. Mickiewicza. Była to jedna z historycznych prapremier wielkiego repertuaru romantycznego w Teatrze Miejskim. W roku 1905 Wyspiański starał się o dyrekcję Teatru. Władze miasta, choć oficjalnie uznawały wielkość artysty, nie zdecydowały się na powierzenie mu krakowskiej sceny, co zbulwersowało ówczesną opinię publiczną. Rywalizację z Wyspiańskim wygrał wybitny aktor i reżyser, Ludwik Solski. Nie zburzyło to ich przyjaźni – Solski po objęciu dyrekcji od razu zaprosił poetę do współpracy i wystawił wiele jego dramatów.

[madohora]

Krzysztofowi Orzechowskiemu udało się zakończyć kompleksowy remont Teatru. Od roku 2000 działała letnia Scena przy Pompie a od 2003 – Scena w Bramie. Obie usytuowane były przy Placu Św. Ducha 4 i obie działały do 2016 roku. Od 2002 w foyer teatru odbywają się spotkania Krakowskiego Salonu Poezji powstałego z inicjatywy Anny Dymnej. Od 2012 r. w ramach Teatru działa również przy ul.Rajskiej Małopolski Ogród Sztuki – przestrzeń otwarta dla młodych twórców poszukujących nowego języka teatralnego i nowych form relacji z publicznością. W 2016 r. otwarto zaś przy ul. Radziwiłłowskiej 3 po rewitalizacji i przebudowie Dom Rzemiosł Teatralnych – przestrzeń mieszczącą teatralne magazyny i pracownie krawieckie oraz prezentującą – poświęconą rzemiosłu teatralnemu – ekspozycję Myśląca Ręka (autorstwa Małgorzaty Szydłowskiej). Dom Rzemiosł to także miejsce, w którym odbywają się warsztaty Jak działa teatr? oraz próby do nowych spektakli.

[madohora]

Na placu św. Ducha ceglany KOŚCIÓŁ ŚW . K R Z Y Ż A , ufundowany z końcem dwunastego lub z początkiem trzynastego wieku przez biskupa Pełkę. Pierwszy kościół był prawdopodobnie drewniany. Dzisiejsza budowla a więc prezbiterium z kamienia; ciosanego pochodzi z XIV wieku, naw a główna wraz z wieżą z przełomu XV na XVI wiek. W r. .1898 odrestaurowany przez architekta T. Stryjeńskiego i Zygm. łlendla, przy odnawianiu malowideł pracował St. Wyspiański. Spód wieży stanowi kruchtę, w której z dwu stron znajdują się kapliczki, z lewej św. Andrzeja z tryptykiem, z obrazami cechowego malarza z XVI wieku i malowidłem ściennym przedstawia jacym ukrzyżowanie; po przeciwnej stronie kaplica M. B. Bolesnej z XVII wieku. Sklepienie w nawie głównej pochodzi z r. 1533, jest wsparte na palmiasto rozchodzącym się filarze. We wnętrzu, na ścianach postacie Ojców Kościoła oraz symboliczne ujecie starca w stronę, którego skierowane są miecze namiętności ludzkich. Od strony południowej znajduje się kaplica ,'św. Zofii. Starowiecznym zabytkiem jest również chrzcielnica z 1420 roku. Na zewnętrznej ścianie absydy znajduje się rzeźba J . Szczepkowskiego przedstawiająca upadek Chrystusa pod krzyżem.

[madohora]

Kościół jest jedną z najczystszych stylowo gotyckich budowli w Krakowie. Ma on bardzo prostą budowę – kwadratowa ceglana nawa oraz prostokątne kamienne prezbiterium (węższe i niższe od nawy, pokryte osobnym dachem). Nad fasadą zachodnią góruje kwadratowa wieża, do której przyziemia przylegają dwie kaplice.Po lewej stronie kaplica św. Andrzeja pochodząca z XVI wieku z zachowanym na ścianie wschodniej gotyckim malowidłem Ukrzyżowania oraz późnorenesansowym ołtarzem z ruchomymi skrzydłami. Po prawej stronie znajduje się kaplica Matki Boskiej Loretańskiej z 1642. Na ścianie szczytowej prezbiterium od strony Plant znajduje się rzeźba upadającego Chrystusa dzieło Jana Szczepkowskiego z początku XX wieku.

[madohora]

Ołtarz Matki Boskiej z prawej strony nawy pochodzi z 1630, a obraz Matki Bożej prezentuje szeroko rozpowszechniony typ ikonografii (Hodegetria), według którego wykonano także wizerunek Matki Boskiej z Piekar Śląskich.

[madohora]

Na filarze pierwszym po stronie lewej, obraz Jakuba Mertensa, przedstawiający »Zwiastowanie N. P. Marii,
pod nim »'Wstąpienie św. Jana do grobu« malarza Hansa Suessa Kulmbacha. Tutaj też znajduje się pomnik kaznodziei, tłumacza Biblii, Jana Leopoldy (zm. J572). Na środkowych filarach po stronie lewej i prawej w ramach po cztery obrazy Hansa Suessa Kulmbacha ze scenami z życia świętej Katarzyny Aleksandryjskiej Męczennicy, córki króla Cypru. Nad chórem okno z mazwerkiem projektu J. Matejki i witraż wykonany z kartonu J. Mehoffera i St. Wyspiańskiego, przedstawiający postacie proroków. W tęczy olbrzymia rzeźba Ukrzyżowanego z XV wieku, ze szkoły Stwosza, ufundowana przez Dorotę, szewcową. Poprzeczna
belka wsparta na kroksztynach projektu J. Matejki w kroksztynach aniołowie z herbami Polski i Litwy,
dłuta T. Płotnickiego. Koło tęczy z prawej strony renesansowy ołtarz, zwany ciborium, wykonany w r. 1555'
przez Jan a Marię Padovano. (Tu Tadeusz Kościuszko powtórzył przysięgę w dniu 25 marca 1794 r. po złożeniu jej na rynku krakowskim. Po lewej stronie tęczy ołtarz Zwiastowania N. P. Marii z obrazem malarza weneckiego Jan a Baptysty. Pittoniego (1687— 1767). Naprzeciw Chrzcielnica z XIV wieku

[madohora]

Obok KOŚCIÓŁ ŚW. B A R B A R Y

Wybudowany z końcem XIV wieku w stylu gotyckim, ufundowany przez królową Jadwigę. Wnętrze przerobiono w okresie baroku. Przy wejściu rzeźba Chrystusa (w dawnej kaplicy cmentarnej) związana ze szkołą Stwosza. Kościół posiada obraz M. Boskiej z XV wieku. W roku 1583 świątynię oddano jezuitom.
Na placu Mariackim pod nr 8, na fasadzie, kopia rzeźby W ita Stwosza »Ogrojec«, której autentyk znajduje
się w oddziale Muzeum Narodowego.

[madohora]

Wnętrze kościoła uległo barokizacji (1688-1692); wyposażenie wykonano w latach 1700-1767. Ołtarz główny, z lat 1760-1764, zawiera gotycki krucyfiks z ok. 1420 roku. Wewnątrz, na tle późnogotyckich malowideł, stoi pełnoplastyczna grupa rzeźbiarska przedstawiająca Modlitwę w Ogrójcu, przypisywana kręgowi Wita Stwosza (XV wiek). Po lewej stronie w kaplicy-wnęce znajduje się wykonana w ostatniej dekadzie XIV wieku gotycka, kamienna rzeźba Piety, prawdopodobnie dzieło z kręgu Mistrza Pięknej Madonny Toruńskiej.

[madohora]

Maria została ukazana tu jako młoda, pełna wdzięku niewiasta. Rzeźbiarz podkreślił nos i łuki brwiowe, kontrastując z miękkością czoła, oczodołów i policzków, oczami i ustami. Ciało Chrystusa jest wychudzone, co widoczne jest w wiotczejących mięśniach rąk i nóg. Na korpusie są uwydatnione kości żebrowe. W niektórych częściach ciała (głównie na dłoniach, przedramionach i podudziach) uwydatniono żyły. Chrystus ma na głowie stylizowaną koroną cierniową, zaś kosmyki długich, lekko falowanych włosów układają się nienaturalnie na ramionach. Pewne elementy stylizacji widać na brodzie, której kosmyki przybierają rytmiczne, spiralne i meandryczne układy.

[madohora]

W pobliżu KOŚCIÓŁ BOŻEGO C IA ŁA , księży kanoników lateraneńskich. Gotycka budowla z XIV wieku, ufundowana przez Kaz. Wielkiego. Prezbiterium wsparte szkarpami, wieża z zakończeniem barokowym
Od północy w dawnej kostnicy Ogrojec, rzeźby z XV i XVI wieku. Piękny ołtarz główny z XVII w.
z obrazem włoskim Narodzenia Pana Jezusa. Obok tron opatów. W itraże z XV wieku. W nawie lewej ołtarz
na którym znajduje się trumna z szczątkami błogosławionego Stanisława Kazimierczyka (zm. 1480). Na
ścianie 11 obrazów jego cudów. Płyta nagrobna B. Berecciego. tu spoczywającego. W nawie głównej charakterystyczna ambona w kształcie łodzi. W ołtarzach obrazy A stolfa Vagiola. Nawa prawa-, tu pomnik burgrabiego A. Kotwiczą. Do tej części dobudowano kaplicę, w niej cudowny obraz Matki Boskiej z XV wieku. W klasztorze mieściła się kwatera Karola Gustawa, króla szwedzkiego. w 1665 roku.

[madohora]

Murowaną świątynię ufundował około 1340 roku Kazimierz Wielki. Budowę rozpoczęto w latach 40. XIV wieku od założenia fundamentów pod całym kościołem i wzniesienia murów prezbiterium do wysokości 12 metrów, lecz po 1348 roku budowę przerwano, być może w związku z rozprzestrzeniającą się w Europie epidemią dżumy[2]. Budowę kontynuowano od 1369 roku, gdy zapłatę za prace przy kościele otrzymał murator Cypser, działający na terenie Kazimierza[2]. W rachunkach przy pracach nad sklepieniami, zakrystią, filarami, murami pojawiają się Jan Cypser, jego syn Mikołaj oraz murator Piotr[2]. W 1376 r. rozpoczęto prace przy zakrystii znajdującej się przy północnej ścianie prezbiterium[2]. Prezbiterium konsekrowano w 1401 roku, ale prace Cypserów w nawie trwały jeszcze do roku 1405[2], w którym to roku Władysław Jagiełło sprowadził z Kłodzka kanoników regularnych. Dla nich w latach późniejszych zbudowano przy kościele klasztor. Prace prowadzono w kościele jeszcze do 1477 roku[2]. Szczyt fasady dobudowano dopiero ok. 1500, a wieżę zbudowano w latach 1566-1582.

[madohora]

Ważnym elementem średniowiecznego otoczenia kościoła był cmentarz pasyjny z przedstawieniami Ogrójca, Góry Oliwnej, Golgoty, którego pozostałości zniszczono przez niwelację terenu w latach 1938—1940

[madohora]

Ambona w kształcie łodzi powstała w poł. XVIII w. Przy tęczy po lewej ołtarz z obrazem Chrystusa Salwatora, a po prawej ołtarz z obrazem Madonny. Oba namalowane przez malarza krakowskiego Łukasza Porębskiego w 1619 roku.

[madohora]

Znajduje się w niej manierystyczne mauzoleum Stanisława Kazimierczyka, a także neorenesansowa płyta poświęcona Bartłomiejowi Berrecciemu, który spoczywa w bazylice. Na ścianie m.in. obraz Sąd Piłata pędzla Łukasza Porębskiego z 1626 roku, oraz obraz Przemienienie Pańskie i Św. Augustyn Łukasza Orłowskiego.

[madohora]

Organy w bazylice Bożego Ciała są największym instrumentem w Krakowie. Zaprojektowano je na 83 głosy. Składają się z dwóch części:

Organów głównych (63 głosy) umieszczonych na chórze muzycznym,
Organów bocznych (20 głosów) mieszczących się w prezbiterium.

Zaplanowane organy są na 5950 piszczałek i 25 dzwonów (2 oktawy) Organy boczne zostały elektrycznie połączone z organami głównymi. Do grania wykonano dwa identyczne, wolnostojące kontuary czteromanuałowe z pedałem: jeden przy ołtarzu, drugi na chórze w tyle bazyliki.

Budowa organów rozpoczęła się w 1957. Składają się z dwóch części: jedna w barokowej szafie zawieszona w prezbiterium, druga to nowy instrument zamontowany na tregarach na chórze. Projekt w takiej formie powstał przy współpracy prof. Machla, prof. Chwedczuka i prof. Jargonia. W kompozycji Tadeusza Machla występowała polichóralność i stąd pewnie źródło pomysłu stworzenia organów dwuczęściowych. Wykonawcą była firma Dominika Biernackiego (wówczas z Warszawy).

[madohora]

Legenda mówi, że do podjęcia budowy kościoła skłoniło króla Kazimierza Wielkiego odnalezienie w sposób cudowny hostii wraz z monstrancją, którą złodzieje ukradli z kolegiaty Wszystkich Świętych podczas oktawy Bożego Ciała, przypuszczając, że jest ze złota. Wkrótce przekonali się o swojej pomyłce i monstrancję wraz z hostią porzucili na błotnistych szuwarach wsi Bawół. Opatrzność w sposób cudowny wskazała miejsce, w którym ukryty był Najświętszy Sakrament. Na pamiątkę tego wydarzenia w 1340 roku król Kazimierz III Wielki wybudował kościół ku czci Bożego Ciała.

[madohora]

Synagoga Stara – synagoga znajdująca się na Kazimierzu w Krakowie, przy ulicy Szerokiej 24. Jest jedną z najstarszych zachowanych synagog w Polsce oraz jednym z najcenniejszych zabytków żydowskiej architektury sakralnej w Europie.

[madohora]

Synagogę prawdopodobnie zbudowali w drugiej połowie XV wieku Żydzi czescy, którzy przybyli do Krakowa po pogromie praskim w 1389 roku. Według różnych źródeł podaje się przeważnie dwie daty budowy tzn. 1407 lub 1492 rok. Początkowo była ceglano-kamienną, wysoką, dwunawową halą, przeznaczoną wyłącznie dla mężczyzn. Jej wschodnia ściana przylegała do miejskich murów obronnych, przez co była włączona w system fortyfikacji. Z tego powodu poziom sali głównej był obniżony o kilkanaście centymetrów w stosunku do ulicy.

[madohora]

W drugiej połowie XVI wieku do synagogi dobudowano parterowe dobudówki, w których mieściły się przedsionek, dom kahalny oraz babiniec. Dzięki temu synagoga stała się centrum życia religijnego kazimierskich Żydów. W 1557 roku wybuchł wielki pożar, który doszczętnie strawił cały budynek.

[madohora]

Jednym z najważniejszych wydarzeń w historii synagogi było wygłoszenie do Żydów płomiennego przemówienia Tadeusza Kościuszki, który wzywał ich do walki o wolność wspólnej ojczyzny. Wtedy wypowiedział m.in. te słowa: „niczego nie pragnie dla siebie, obchodzi mnie jeno opłakany stan ojczyzny i uszczęśliwienie wszystkich jej mieszkańców, do których i Żydów zalicza”. W 1846 także wygłosił tutaj patriotyczną mowę uczestnik powstania krakowskiego, działacz żydowski, Maurycy Krzepicki, a w Wiosnę Ludów w 1848 roku - rabin Dow Beer Meisels. W 1886 roku w synagodze wykonano nowe dekoracje malarskie, które fragmentarycznie zachowały się do dnia dzisiejszego.

[madohora]

Plany Jana Ertla zakładały przebudowę pogrążonej więźby dachowej nad główną salą modlitewną, której forma została oparta na murze attyki. Według opinii Władysława Łuszczkiewicza, w przygotowanych projektach należało zmniejszyć nachylenie połaci dachowej, gdyż jej forma kolidowała z zabytkową strukturą attyki. Ertel zaprojektował również dwa neogotyckie portale o schodkowych zwieńczeniach, do przylegającej do ściany frontowej, modlitewni dla kobiet. Babińcowi zmieniono również formę dachu - został on pozbawiony okapu, poprzez co jego kształt uzyskał większy spadek nachylenia.

[madohora]

W 1903 roku zarząd krakowskiej gminy żydowskiej podjął decyzję dotyczącą rozpoczęcia prac restauracyjnych synagogi. Decyzja ta wynikała z żądań władz miasta, które po raz pierwszy 10 grudnia 1900 roku wezwały gminę żydowską do odnowienia elewacji frontowej synagogi, która była w coraz gorszym stanie. W tym samym roku powołano do życia Komitet Odbudowy Starej Synagogi, który miał czuwać na pracami budowlanymi oraz kontrolować finansową stronę przedsięwzięcia. Przewodniczącym komitetu został prezes krakowskiej gminy żydowskiej Samuel Tilles, a w skład zarządu weszli wiceprezydent Krakowa Józef Sare oraz konserwator zabytków Stanisław Tomkowicz. Prace renowacyjne prowadzone były według planów przygotowanych przez architekta Zygmunta Hendla w czerwcu 1904 roku. Wkrótce uzyskały one akceptację władz budowlanych oraz Centralnej Komisji dla zachowania zabytków i sztuki z siedzibą w Wiedniu.

[madohora]

Zygmunt Hendel zamierzał uwypuklić attykę budynku, która miała zostać podkreślona ozdobnym grzebieniem z wolutami i dzbanuszkami oraz czterema sterczynami w narożnikach, a także zaprojektował dwa portale babińca, które otrzymały formę zbliżoną do aediculi. Neorenesansową formę otrzymał również portal głównego wejścia, którego kształt powstał w oparciu o formę portalu prowadzącego z przedsionka synagogi do głównej sali modlitewnej. Hendel opracował też projekt przebudowy elewacji zachodniej, gdzie głównym elementem kompozycyjnym była neorenesansowa loggia. W jej projekcie wykorzystał motyw kolumn jońskich z dzbanuszkami, które nawiązywały do m.in. loggii Sukiennic czy arkad trzeciej kondygnacji krużganków wawelskich. Całość kompozycji dopełniał kasetonowy strop, w którego pola zamierzono umieścić rozety. Zygmunt Hendel zaprojektował nową kamieniarkę okienną i drzwiową, gdzie zastosował formy o łukowym zamknięciu, ale także uszate obramienia. Do północnego krańca ściany wschodnie dostawił wieżyczkę, mieszczącą klatkę schodową prowadzącą na strych.

[madohora]

19 października 1906 roku władze miasta zawarły z gminą żydowską umowę o bezpłatnym przekazaniu na rzecz gminy gruntu wokół Starej Synagogi, jednakże pod warunkiem przeprowadzenia jego restauracji. W 1907 roku obniżono teren wokół synagogi od strony placu Bawół, ulicy Józefa oraz ulicy Dajwór do poziomu z XVI lub XVIII wieku. Przedsięwzięcie to zrealizowano na podstawie przedłożonego w Magistracie Krakowskim w 1904 roku projektu Zygmunta Hendla. Aby zniwelować różnice, jakie nastąpiły w wyniku obniżenia poziomu gruntu pogłębionego o około 1,4 metra, Hendel zaprojektował od strony południowo-zachodniej synagogi kute ogrodzenie. W tym okresie wymieniono również w znacznym procencie substancję murów magistralnych i przylegających do budynku synagogi przypór. W trzeciej ćwierci 1909 roku ukończono budowę kanalizacji.

[madohora]

Aby wznowić prace, Komitet Restauracyjny Starej Synagogi zwrócił się do Sejmu Krajowego we Lwowie z prośbą o przyznanie subwencji na kontynuowanie prac. W 1911 roku skierowano pismo, w którym poinformowano o przebiegu dotychczasowych prac i poniesionych kosztach. Przedstawiono projekt dalszych prac ze szczegółowym kosztorysem, który wyniósł 173 tysiące koron austro-węgierskich - dla gminy żydowskiej w Krakowie był to wydatek, przewyższający jej możliwości finansowe. Komitet Restauracyjny mógł pokryć jedynie część kosztów. Przewidywano, ze gmina żydowska przekaże na ten cel jedynie 30 tysięcy koron. Resztę potrzebnych funduszy Komitet planował pozyskać przez inne subwencje, w tym od Miejskiej Kasy Oszczędności, która od rozpoczęcia prac restauracyjnych przekazywała na ten cel po 8 tysięcy koron oraz od władz miejskich, które na ten cel odłożyły 18 tysięcy koron. Komitet Restauracyjny zwracając się do Sejmu Krajowego prosił o subwencję w kwocie 50 tysięcy koron, płatnych w 6 rocznych ratach. Zwrócono się także do Namiestnictwa, które w 1913 roku wyasygnowało 15 tysięcy koron, płatnych w pięciu rocznych ratach - warunkiem uzyskania tych funduszy było bezwzględne przestrzeganie wszystkich zaleceń konserwatorskich, a także zdobycie dalszych pieniędzy na kontynuowanie prac u krakowskiej władzy administracyjnej.

[madohora]

W 1913 roku Komitet Restauracyjny otrzymał rządowe subwencje, dzięki którym można było kontynuować prace restauracyjno-budowlane. W kwietniu tego samego roku Zygmunt Hendel przygotował nowe projekty, które dotyczyły nowej więźby dachowej nad główną salą modlitewną oraz babińcem, rekonstrukcję attyki i sterczyn. Względem koncepcji z 1904 roku projekty te były znacznie prostsze i nie zawierały już elementów, takich jak ozdobny grzebień attyki czy portale babińca. Prace wznowiono w połowie 1913 roku. W liście z 15 maja tego samego roku Hendel namawiał władze gminy żydowskiej do natychmiastowego wznowienia prac, natomiast w liście do Samuela Tillesa z 16 lipca zwraca uwagę na konieczność szybkiej wymiany przegniłej struktury więźby dachowej babińca oraz w związku z tym polecił wykonać odlewy częściowo odpadłej sztukaterii, w celu jej przyszłej rekonstrukcji. W tym czasie Hendel na 6 tygodni powierzył prowadzenie prac Ferdynandowi Lieblingowi oraz Jozuemu Oberlederowi, ze względu na urlop.

[madohora]

Przeprowadzone w latach 1904-1910, 1913-1914 oraz 1923-1925 prace znacznie poprawiły stan techniczny i funkcjonalny synagogi oraz wzbogaciły jej architekturę o neorenesansowy detal, harmonijnie połączony z dawną strukturą zabytkową. Dodano do niej wiele elementów bezpośrednio związanych ze stylem narodowym, np. „renesansem wawelskim”. W 1927 synagogę odwiedził prezydent RP prof. Ignacy Mościcki.

[madohora]

Po zakończeniu wojny synagoga pozostawała w stanie kompletnej ruiny. W piśmie Urzędu Obwodowego II Zarządu Miejskiego w Krakowie z 25 lipca 1945 roku do Wydziału Oświaty, Kultury i Sztuki, tak napisano o stanie Starej Synagogi:
„przedstawia obraz kompletnej ruiny, - stoją tylko mury, poza tym dach zawalony, drzewo rozkradzione, ogrodzenie kamienne częściowo zniszczone, dziedziniec i klozety zawalone cuchnącym kałem, drzwi żelazne wyłamane, brak zupełny urządzenia wewnętrznego, nadto brak okien, kwater, szyb i krat żelaznych. - Wnętrze niezamknięte zamieniono na klozet publiczny”

[madohora]

7 września 1970 roku poczta Izraelska wydała znaczek o nominale 0,12 szterlinga izraelskiego przedstawiający synagogę Starą

[madohora]

Głównym powodem odtworzenia ogrodzenia jest ogólnodostępność placu przed synagogą, który przez okoliczną młodzież i dzieci jest wykorzystywany jako boisko i plac zabaw, co wiąże się z niszczeniem elewacji budynku. Drugim powodem jest zwiększenie estetyki terenu.

[madohora]

W północno-wschodnim narożniku znajduje się zrekonstruowany fragment miejskiego muru obronnego, który pozwala wyobrazić sobie usytuowanie Starej Synagogi w obrębie średniowiecznego miasta. Z czasów Gucciego zachowała się główna sala modlitewna, kruchta oraz galeria dla kobiet na pierwszym piętrze zachodniej ściany. Obecny stan synagogi jest efektem wielu przebudów i remontów, które przeprowadzano na przestrzeni wieków. Dzisiejszy kształt synagoga uzyskała na początku XX wieku oraz po kapitalnym remoncie w latach powojennych.

[madohora]

Na środku wschodniej ściany znajduje się kamienny, późnorenesansowy Aron ha-kodesz z rzeźbioną koroną nad kutymi, ozdobnymi drzwiami, zwieńczonym tablicą z hebrajskim napisem z Księgi Przysłów „Za moim pośrednictwem rządy sprawują królowie”. Obok, na lewo, znajduje się także kamienna, podłużna szafka na ner tamid, a na prawo pulpit kantora.

[madohora]

Tablica pamiątkowa w językach polskim i jidysz znajdująca się w przedsionku upamiętniająca wzywanie Żydów do udziału w Insurekcji przez Tadeusza Kościuszkę. Jej treść brzmi:

„Żydzi dowiedli światu, iż tam, gdzie ludzkość zyskać może, życia swego oszczędzać nie umieją...
Tu w Starej Bożnicy Tadeusz Kościuszko w dniach insurekcji 1794 r. przemawiał do Żydów wzywając do walki o wyzwolenie ojczyzny.
W 1000-lecie Państwa Polskiego 1966 hołd wielkiemu Polakowi składa młodzież żydowska PRL„

Przed synagogą znajduje się monument w kształcie prostopadłościanu upamiętniający trzydziestu Polaków, którzy zostali rozstrzelani pod murami bożnicy w 1943 roku.

[madohora]

Wystawa najcenniejszych judaików, która została otwarta w 1980 roku, prezentowana jest na stałej wystawie w głównej sali modlitewnej oraz babińcu południowym. Ekspozycja jest podzielona na trzy działy tematyczne: synagoga, święta i obrzędy doroczne oraz życie prywatne i rodzinne. Jest tu także specjalny dział poświęcony martyrologii Żydów krakowskich w okresie II wojny światowej.

[madohora]

pies i kot – gniew;

[madohora]

P la n z w ie d z a n ia o d R y n k u d o W a w e lu .
A. K ościół św. W o jciech a — B. P o m n ik M ickiew icza — C. S u k ie n n ic e — D .
R atu sz — E. P ły ta K ościuszki — F. P a ła c p o d B aran am i — (3. B ib lio tek a
Ja g ie llo ń s k a — H. K ościół św. A n n y — I. K ollegium N ow odw orskiego —
J . Coll. Novum — K. K ościół św. N o rb e rta — L. P a ła c B iskupi Ł. K ościół
fran c iszk a n ó w — M. Z arząd M iejski — N. K o śció ł d om inikanów — O. C olleg
Ju rid ic u m — P . K o śció ł św. P io tra i P aw ła — R. K ościół św. A n d rzeja —
S. Dom D ługosza — T. K o śció ł oo. b e rn a rd y n ó w .

[madohora]

Na rynku znajdują się m.in.:

kościół św. Barbary
XIV-wieczna kamienica (nr 7) zamieszkiwana kiedyś przez altarystów, potem penitencjarzy mariackich. Kamienica posiada dziedziniec z drewnianymi krużgankami z XVII wieku i późnobarokową fasadę z XVIII wieku.
kamienica Szoberowska (nr 6) - miejsce w którym w 1661 wydrukowano pierwszą w Polsce gazetę "Merkuriusz Polski"; w domu tym mieszkał w dzieciństwie Bronisław Malinowski[4].
kamienica Lamellich
gotycka kamienica Fritscha (nr 1, przebudowana w stylu barokowym).

[madohora]

Pomnik powstał według projektu Teodora Rygiera, uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 26 czerwca 1898[1], w setnym roku urodzin Adama Mickiewicza.

[madohora]

Co roku pod pomnikiem rozpoczyna się konkurs szopki krakowskiej.

[madohora]

Kościół św. Wojciecha – kościół rzymskokatolicki znajdujący się na Rynku Głównym w Krakowie. Pierwotnie romański, w XVII i XVIII wieku przebudowany w stylu barokowym.

[madohora]

Sukiennice – zabytkowy budynek sukiennic znajdujący się w Krakowie na Starym Mieście w centralnej części Rynku Głównego.

[madohora]

Wizerunek Sukiennic w czasie okupacji niemieckiej został umieszczony na banknotach o nominale 50 złotych emitowanych przez Bank Emisyjny w Polsce.

[madohora]

Od strony 'południowo-zachodniej Rynku WIEŻA RATUSZOWA z charakterystycznymi gotyckimi laskowaniami kamieńnymi. pochodząca z XIV wieku, z barokowym hełmem i dobudówką nowogotycką. Zabudowania Ratusza zostały zburzone w r. 1817, a pozostała z nich tylko wieża

[madohora]

W 1524 roku na wieży zamontowano sprowadzony z Norymbergi zegar. W 1556 odnawiano hełm wieży po pożarze.

[madohora]

Na parterze w sali która służyła niegdyś do przechowywania zasobnego skarbca i insygniów władzy rajców znajduje się zestaw 14 gmerków z 1444 roku, będący europejskim unikatem.

[madohora]

W piwnicach pierwotnie działała Piwnica Świdnicka oraz więzienie. Po odgruzowaniu i adaptacji w latach 60. XX wieku kawiarnia, w latach 1983–1995 Teatr Satyry „Maszkaron” tworząc tutaj swoją małą scenę o charakterze komediowo-kabaretowym. a po kolejnym remoncie przeprowadzonym w latach 1997-1998 pomieszczenia oddano „Scenie pod Ratuszem” krakowskiego Teatru Ludowego

[madohora]

[madohora]

W latach międzywojennych przeprowadzono reformy w działalności biblioteki. W latach 1931–1939 postawiono nowy gmach przy al. Mickiewicza. Zbiory przeniesiono już w czasie II wojny światowej, a biblioteka została przemianowana na Staatsbibliothek Krakau. Polacy uczęszczający na tajne komplety mieli nieoficjalny dostęp do zbiorów dzięki pomocy pracujących w bibliotece polskich bibliotekarzy

[madohora]

Wielkość zbiorów BJ

Zbiory specjalne:
Rękopisy – 28 209, w tym 2100 rękopisów średniowiecznych,
Stare druki – 105 710, w tym 3634 inkunabułów,
Zbiory kartograficzne – 45 910,
Zbiory graficzne – 50 210,
Muzykalia – 38 055,
Rzadkie wydawnictwa i wydawnictwa drugiego obiegu – 61 839,
Dokumenty życia społecznego – 946 300

[madohora]

Budynek jest orientowany, jednonawowy z wyodrębnionym mniejszym prezbiterium, zamkniętym półkoliście. W ołtarzu głównym, pochodzącym z 1730, znajduje się obraz obraz Matki Bożej Świętojańskiej, według tradycji przywieziony z Hiszpanii przez księcia Stanisława Radziwiłła. Po bokach znajdują się posągi św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty patronów kościoła oraz zawieszone są wota: polska karabela, turecka szabla z XVII wieku oraz dwie pary żelaznych kajdan z łańcuchami z XVIII wieku. Pozostawił je tutaj wybawiony z ciężkiej niewoli więzień. Od tego momentu obraz zaczęto nazywać Matką Boską od wykupu niewolników lub Matką Wolności. 9 maja 1965 arcybiskup Karol Wojtyła ukoronował postacie Matki Boskiej z Dzieciątkiem ze świętojańskiego wizerunku.

[madohora]

Polichromię sklepienia wykonał w 1959 roku Edward Mytnik, zastąpiła ona wcześniejszą z lat 20. XX wieku, którą zaprojektował i wykonał Zygmunt Milli.

[madohora]

W świetle danych archiwalnych instrument zbudowany został pod koniec XVII lub na początku XVIII wieku. W 1715 roku, jak podaje księga inwentarzowa, na chórze drewnianym znajdował się pozytyw. Z tego okresu zachowała się zapewne szafa organowa, natomiast analiza piszczałek dowodzi znacznych różnic w czasie ich powstania.

[madohora]

[madohora]

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa – rzymskokatolicki kościół konwentualny jezuitów, znajdujący się w Krakowie, w Dzielnicy II, przy ul. Kopernika 26, na Wesołej.

[madohora]

W tym miejscu jezuici osiedlili się w 1868 roku, a dwa lata później postawiono pierwszą kaplicę, która szybko okazała się niewystarczająca. W 1903 zapadła decyzja o budowie nowej, okazałej świątyni. Do realizacji przyjęto projekt architekta Franciszka Mączyńskiego.

[madohora]

1 listopada 1909 roku biskup sufragan krakowski Anatol Nowak poświęcił kamień węgielny nowego kościoła. Budowa trwała do 1912, jednak wyposażenie i zdobienie kościoła ze względu na działania wojenne mocno się przedłużyły. Ostatecznie oficjalna konsekracja odbyła się 29 maja 1921 roku; biskup Anatol Nowak dokonał jej w towarzystwie 24 innych biskupów, którzy przebywali wówczas w Krakowie na Konferencji Episkopatu Polski.

[madohora]

Architekt kościoła odwołał się nie tylko do modernizmu, lecz także do wzorców tradycji romańskiej, gotyckiej i barokowej. Wieża kościelna ma 68 metrów wysokości i jest jedną z najwyższych w Krakowie. Ściany kościoła wykonano z czerwonej cegły, obramowania okien i detale z szarego kamienia. Pośrodku w zwieńczeniu każdego okna umieszczono mozaiki - herby miast, które przyczyniły się do budowy kościoła.

[madohora]

Na zewnątrz zakrystii, na tle wschodniej ściany kościoła, znajduje się pomnik twórcy świątyni Franciszka Mączyńskiego z 1912 roku, autorstwa Xawerego Dunikowskiego. Posąg odlany z brązu ofiarowała jezuitom wdowa po architekcie w 1953 roku.

[madohora]

Ołtarz główny, zbudowany w latach 1915–1920, jest dziełem Franciszka Mączyńskiego. Fryz mozaikowy w prezbiterium zaprojektował w 1913 roku Piotr Stachiewicz, a wykonała firma Angelo Gianese w Wenecji. W kościele umieszczony został w 1921 roku. Mozaika ma 30 metrów długości, przedstawia hołd złożony Chrystusowi przez świętych i błogosławionych polskich, prowadzonych przez św. Stanisława oraz naród polski, wiedziony do Jezusa przez królową Jadwigę Andegawenkę i jej męża, króla Władysława Jagiełłę.

[madohora]

Organy zakupiono w 1928 roku w znanej firmie braci Riegerów z Karniowa (opus 2317). Następnie kilkukrotnie remontowane (ostatnio w 2007), obecnie posiadają 47 głosów i trakturę elektryczną. Utrzymane są w romantycznej stylistyce brzmieniowej, charakterystycznej dla budownictwa organowego przełomu XIX i XX wieku.

[madohora]

[madohora]

KOŚCIÓŁ 1 K L A SZ T O R 0 0 . K APU C YN Ó W
(ulica Loretańska), ufundowany w XVII wieku. W XVIII wieku dobudowano kaplicę Loretańską. W niej to poświęcono szable Kościuszce i Wodzickiemu przed rozpoczęciem powstania, o czym mówi wmurowana tablica na zewnątrz. Tabernakulum przerobione z biurka J a na III Sobieskiego. W kruchcie nagrobek generała J. Wodzickiego, poległego pod Szczekocinami w 1794 roku. Obraz św. Franciszka, Czechowicza. Przed kościołem krzyż na grobie konfederatów barskich poległych dnia 12 sierpnia 1768 roku. U wylotu ulicy figura Matki Boskiej z cmentarza przy kościele Mariackim

[madohora]

Kapucyni do Krakowa przybyli w 1695, fundatorem kościoła był chorąży zatorsko-oświęcimski Wojciech Dębiński i to on zaproponował, aby nowej świątyni nadać wezwanie Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie. W kościele zachowało się jego epitafium z portretem i marmurowy sarkofag. Pierwszą mszę świętą odprawiono w nowym kościele 15 sierpnia 1700 roku, ale właściwej konsekracji dokonał biskup sufragan Kazimierz Łubieński w 1703.

[madohora]

Ołtarze boczne pochodzą z 1775 roku. W jednym z nich umieszczono figurę św. Józefa z Dzieciątkiem dłuta Tadeusza Błotnickiego z 1903. Kobieta siedząca u stóp św. Józefa jest alegorią Ojczyzny. Jako zasuwy ołtarz używa się wizerunku Chrystusa Miłosiernego, namalowanego w 1944 przez Adolfa Hyłę. Tło u dołu wizerunku przedstawia płonącą Warszawę, a jest on wotum mieszkańców Warszawy za ocalenie życia po powstaniu warszawskim i podziękowaniem za schronienie, które w murach klasztoru znaleźli w jesienią 1944.

[madohora]

Wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej z kolejnego bocznego ołtarza trafił po II wojnie światowej wraz z kapucynami, deportowanymi z Kresów Wschodnich.

[madohora]

Znajduje się po północnej stronie kościoła. Jest to dawna zakrystia domku loretańskiego. W ołtarzu znajduje się krucyfiks z nieistniejącego kościoła karmelitów bosych z ul. Poselskiej.

[madohora]

Po północnej stronie kościoła stoi domek loretański – kaplica z początku XVIII wieku.

[madohora]

W pobliżu klasztoru w czasie walk w dniu 12 sierpnia 1768 poległo kilku nieznanych z imienia i nazwiska konfederatów barskich. Postanowiono ich pochować we wspólnej mogile przed klasztorem. W 1993 postawiono na ich grobie kolejny już krzyż z niewielką pamiątkową tabliczką. Krzyż ozdobiony symbolami Męki Pańskiej poświęcił biskup sufragan Julian Groblicki.