Jezyk staroczeski

[ignorant11]

Sława!

Kiedys była mowa o tym,że wspólczesny jezyk czeski jest jezykiem
projektowanym na nowo i że swiadomie wprowadzano do niego słowa polskie lub
rosyjskie.

Ale jednoczesnie wiem,że do XV polski i czeski były do siebie na tyle
podobne,że Polak i Czech nie potrafili odróznić siebie po jezyku.

Czy zachowały sie jakies gwary nie skazone owymi manipulacjami.

czy ktos wie jak brzmiał jezyk staroczeski?


Forum Słowiańskie
gg 1728585

[utrat]

na pewno nie bylo tak, ze nie mogli odroznic, to nieprawda.

[vasermon]

1. Tak, literacki język czeski jest projektowany na nowo, ale "po staremu" - od
końca XVIII w. ze źródeł z czasów Biblii Kralickiej (XVI w.), za pomocą
zapożyczeń z innych języków słowiańskich (rosyjskiego i polskiego najczęściej).
I tu jest właściwie początek obecnego stanu pewnej "dyglosji" w Czechach, że
używa się dwóch wariantów czeszczyzny: naturalnej "obecnej" i odtworzonej
"spisownej". ;)

2. Czeski i polski są podobne także dzisiaj, zależy tylko od kompetencji
językowej konkretnego człowieka, na ile rozumie (m. in. na podstawie znajomości
staropolszczyzny lub staroczeszczyzny) język sąsiadów. :) No i też chęci
rozumieć. W XV taka chęć niewątpliwie istniała, jednak faktem jest, że już w IX
istniały różnice w wymowie, a ustalić granicę "dotąd to jeden język, odtąd dwa"
jest sprawą niełatwą.

3. Przykłady tekstów staroczeskich (w teraźniejszej transkrypcji) można ściągnąc
stąd:
kcjl.upol.cz/zshml/starocesketexty1.DOC
kcjl.upol.cz/zshml/starocesketexty2.doc
Co do gwar, to najciekawsze są graniczne, czyli w tym wypadku gwara Śląska
Cieszyńskiego, przedmiot "imponujących" wojen ideologicznych wśród językoznawców. :)

Chyba nie tylko cieszyńskie

[ignorant11]

vasermon napisał:


> Co do gwar, to najciekawsze są graniczne, czyli w tym wypadku gwara Śląska
> Cieszyńskiego, przedmiot "imponujących" wojen ideologicznych wśród
językoznawcó
> w. :)


Sława!

Bo wymowa niektorych Wielkopolaków tez ludzaco przypomina czeski.

NO ale czytałem o licznym osadnictwie czeskim w tej dzielnicy.

Forum Słowiańskie
gg 1728585

[iulius]

> Bo wymowa niektorych Wielkopolaków tez ludzaco przypomina czeski.

Chyba tylko lektorów czeskiego na UAM :)
Możesz wskazać jakieś konkretne cechy? Bo na moje ucho z czeskim mogą co
najwyżej się kojarzyć udźwięcznienie i zmiękczenia w niektórych końcwkach (jag
dobźi).

Po Śląsku: "zaś" znaczy znowu.

[derre]

po czesku znowu : zas.

"Matko zwolena..."

[derre]

Po czesku: zvolena - wybrana

[ignorant11]

Sława!
Rzeczywiscie te straodruki chyba nie po polsku...
:)))

Ale czy nasza Bogurodzica nie przypomina jezyka tych staroczeskich tekstów?
Oczywiscie poza Kyrie Elejson...


Forum Słowiańskie
gg 1728585

Oczywiście

[vasermon]

Słowa typu "sławena, zwolena, dziela Krzciciela, Gospodzina, jegoż" rzeczywiście
wskazują na to, iż autorem hymnu był prawdopodobnie człowiek z Czech (ale na
pewno nie św. Wojciech). Zresztą prawie całą polska terminologię kościelną,
łącznie z pierwszymi utworami nabożeńskimi, przejęto od Czechów, którzy dzięki
misji dwóch "słowiańskich Greków" na teren Wielkich Moraw wiele pod tym względem
nabyli. :)

[ignorant11]

vasermon napisał:

> Słowa typu "sławena, zwolena, dziela Krzciciela, Gospodzina, jegoż"
rzeczywiści
> e
> wskazują na to, iż autorem hymnu był prawdopodobnie człowiek z Czech (ale na
> pewno nie św. Wojciech). Zresztą prawie całą polska terminologię kościelną,
> łącznie z pierwszymi utworami nabożeńskimi, przejęto od Czechów, którzy dzięki
> misji dwóch "słowiańskich Greków" na teren Wielkich Moraw wiele pod tym
względe
> m
> nabyli. :)


Sława!

NO i oczywscie nie mozemy zapominac o Dobrawie i o wpływach staroczeskiego na
kształtowanie sie staropolskiego jezyka literackiego.


Mamy sporo czeszyzmów jak chocby "lustro", co po polsku brzmi "zwierciadło".


Forum Słowiańskie
gg 1728585

[vasermon]

Nie myślę, że to czeskie słowa. ;)

[ignorant11]

vasermon napisał:

> Nie myślę, że to czeskie słowa. ;)


Sława!

Nie jestem bohemista, ale lustro wielokrotnie okreslano jako bohemizm

Forum Słowiańskie
gg 1728585

[vasermon]

Może być jedynie przejęte za czeskim pośrednictwem. :) Zresztą w samym czeskim
brzmi ono "lustr" i oznacza dziś żyrandol. Luster jest w niemieckim, lustr we
francuskim... tylko po włosku w formie "lustro" (w znaczeniu błysk), a to
przejęto z łacińskiego "lustrare" (oczyszczać, oświecać, badać). ;)

[utrat]

kolego, mowilo sie zawsze, ze zwierciadlo jest wlasnie z czeskiego. bo i jest.

[vasermon]

Zrcadlo istniało już w prasłowiańskim od czasownika "zrkati". Zresztą występuje
w języku prawie wszystkich Słowian. Ma identyczne pochodzenie jak np. "zerknąć". ;)