II NOWOŻYTNE DZIEJE ZŁOCIENCA

[dudek444]

Co to było, gdzie - ulica i w jakich latach funkcjonowało w Złociencu?
"TAJOJ".

[dudek444]

a tak dalej to można powspominać tzw. towarzyskie życie w Złociencu w latach
60 - 80 ubiegłego stulecia.
Ile to było lokali gastronomicznych, jak trzeba było się natrudzic aby kupic
bilet do Kosmosu. A piękny lokal na ul. Połczynskiej , a "Sciana Płaczu" na
Rynku, a Mocca, a Jagódka, a Miłutka, a na ul. Sikorskiego zapomniałem, tak
samo pod "filarkami" i na 5-go Marca tam gdzie teraz "ogrodnictwo". Mieszkancy
się znali, bawili ijak było?

[jleszcze]

na Sikorskiego była "Rusałka"

[baba45]

Jagódka była na Rynku.
A kto pamięta kawiarnię "Nowa" i co w tym samym miejscu było potem?
Restauracja "Kosmos" (z dansingami!)była tam , gdzie teraz pasaż handlowy, nad
nią był hotel, tak to sobie było do lat osiemdziesiątych chyba.

[jleszcze]

"Kosmos" - przedwojną hotel i restauracja nazywały się Hotel Falcke od nazwiska
właściciela. W hotelu kosmos byłem z rodzicami kiedy miałem .... 2 lata :)).
Przez czyjąś nieuwagę wylano na mie wtedy bardzo goracą kawę parzoną. Dzięki
szybkiej reakcji rodziców i kelnerek, które przybiegły ze spirytusem, mam tylko
małą blizną wielkosci fasoli na brzuchu. Nie pamiętam tego, ale dla moich
rodziców to był koszmar.

[jleszcze]

Moja mama odpowiada na pytania:
- na Polczyńskiej była "Szarotka" (nawet ja troche pamietam) ale chyba
uchodziła raczej za spelunkę.
- Na ulicy Piłsudskiego było "Zacisze"
- Na Staszica była knajpa "Zagłoba"
- Kosmos nazywał się wczesniej PSS "Polonia"
- Na 5 marca była "Bajka" p. Umeckiego niektórzy nazywali ją "Pod Garbusem"
- Pod filarkami był sklep spożywczy później monopolowy, przed wojna kawiarnia,
widać do dzisiaj napis niemiecki, niestety nazwa nie do odczytania.

Nie wiem nic o "Sciana Płaczu" i "Milutka"

[jleszcze]

Czy to związek z przybyszami-reptriantami z Felsztyna?

[jleszcze]

Acha jeszcze Mocca na Armii Polskiej podobno była bardzo ładna.
Ja jeszcze pamiętam bar mleczny na Piłsudskiego/Swierczewskiego

[baba45]

Ależ nie! "Szarotka " była na Armii Polskiej, tu gdzie teraz pizzeria Kota!
Była to speluna totalna! Wcześniej w tym samym miejscu była własnie
kawiarnia "Nowa", w latach sześćdziesiątych, ale chyba do końca lat
szęśćdziesiątych nie dotrwała!

[jleszcze]

Własnie dopytałem. Okazuje się, że jedno nie przeczy drugiemu.
Pierwsza Szarotka była na Połczyńskiej w starych domach na przeciwko kina. Były
tam też Drawskie Zakłady Przemysłu Terenowego. Jeszcze 1962 była na armii
Polskiej elegancka kawiarnia "Mocca" (nie było mnie jeszcze na swiecie).
Póxniej wyburzono domy na Połczyńskiej i Szarotka powstała w miejscu kawiarni
Mocca. Jedna i druga Szarotka to były speluny. Ja przypominam sobię tę drugą.

[baba45]

Też nie pamiętam tej pierwszej! A Mocca wcześniej krótko była Nową.

[jleszcze]

Małe uzupełnie do Foto Ars i p. Podolana. Jagódka należąca do żony p. Podolana,
a Bistro Podolana to jednak dwa rózne obiekty. Bistro było rzeczywiście było w
budynku, w krórym był Foto ARS (później lub wcześniej). Nie wiem jak nazywał
sie bistro, ale wszyscy mówili : "idę do Podolana" itd. Jagódka to była
cukierenka, podobno była bardzo ładna kolorowa. Moja mama mówi, że kidy
przyjeżdzali goście z zza Buga, to strasznie wytrzeszczali tam oczy. Podobno
szkował ich wygląd cukierni.
Jeszcze taki suplement do artykułu o synagodze i nocy kryształowej. W tej
najnowszej wersji artykułu jest zdjęcie kamieniczek w rynku. Na jednym z
budynków jest szyld Isydor Lewin. Umieściłem ze znakiem zapytania podpis.
Zakład fotograficzny Isydora Lewina? Wiem, ze społeczność żydowska prowadziła
zakłady fotograficzne w Złocieńcu. Po 1938 na pewno zakład został odebrany
przez Niemców. Byc moze zostały tam jakieś urządzenia ciemnia itp i Polacy
zorganizowali tam również taki zakład. Trzeba pytać p. Czepego. Napewno chetnie
powie, co wie na ten temat. Jeden z Lewinów to tez była charakterystyczna
postać w falkenburgu. Walczył za Niemcy w I wojnie i stracił nogę w walkach.
Tak widoczny ślad poswięcenia za ojczyznę nie uchroniło go i jego rodzinę przed
represjami i prawdopodobnie śmiercią.

[jleszcze]

Proszę Państwo może warto trochę odejść od budynków, a skupić się na ludziach.
Czy pamietacie jakieś powojenne historie. Nawet takie trywialne, jak tę o tym
atekarzu Brokowskim, który wołał o drobne. Podobno mówił, że na tacę w kościele
to mają drobne, a w aptece wszyscy dają grube.

[dudek444]

TAJOJ - nazwa gospody na ulicy Staszica. Lata 45-46.Trudno to przypisac do
tzw. Felsztyna., raczej do wszystkich ze wschodniej strony. Gorzałkę piło się
w szklankach , jeszcze starszych niż musztardówy, a na zakąskę przepyszny na
tamte czasy bigos. A co za atmosfera., rozmowy klimat. Przydałby się teraz
chociaż na krótki okres czasu.

[jleszcze]

A co tam rzucę taką powojenną zagadkę:
w 1945 budynek dzisiejszej straży ogniowej był zajęty przez dywizję rolno
gospodarczą, a cały teren wokół był zamkniety dla cywilów. Ale straż ogniowa
miała swój budynek w innym miejscu. Gdzie?
Dla ułatwienia powiem, że ten budynek spłonął później. Tak czasami los drwi
sobie z nas ludzi. Budynek gdzie była straż pada ofiarą pożaru:)))

[33kk]

Poddaję się, nie wiem. :(

[jleszcze]

Ok nie będę męczył nikogo odpowiadam.
Był to budynek dawnego hotelu Millera. Hotel zbudowany był jeszcze w 18 wieku.
Stał na skrzyżowaniu 5 marca, Sikorskiego, Boh. Warszawy i Piłsudskiego. Na tym
rogu jest teraz trawnik.

[jleszcze]

I jeszcze jedna zagadka.
Kto zniszczył dawną szkołę przy ulicu Wolności?

[33kk]

Powojenni mieszkańcy?

[jleszcze]

Nie. Odpowiedź bedzie trochę zaskakująca:)

[jleszcze]

Odpowiedź brzmi: Niemcy.
Otóż po pośpiesznym opuszczeniu Złocieńca przez wojsko niemieckie, niemiecka
artyleria zaczęła ostrzeliwać miasto. Bateria ostrzeliwująca miasto
stacjonowała w miejscowości Prieblow. To taka kolonia nad północnym brzegiem
jeziora Skąpe. Są tam jeszcze fundamenty. Właśnie niemiecka artyleria
zniszczyła dawną Voksschule. Byc może Prieblow padło z kolei ofiarą polskiej
lub sowieckiej artylerii. Ale tego juz nie wiem.

[33kk]

Zagadka po części także dla mnie. Gdzie mieściła się kawiarnia Karla Nassa? Czy
w mieście lub jego pobliżu znajdował się budynek zwany Herrenhaus?

[jleszcze]

To bardzo ciekawa historia, którą rozgryzłem niedawno :))))
Cafe Nass to nasz stary ośrodek zdrowia. Kawiarnia Nass nie stykała się kiedyś
ze szkoła rolniczą. Dzisiaj budynki są połączone. Kawiarnię Nass rozbuowano i
to w dwie strony. Przypuszczam, że rozbudowę wykonano pod wpływem znacznego
wzrostu klienteli w końcu lat trzydziestych. Na codzienne tańce walili tam
ordenjunkrzy z Budowa, RAD-arbeiter z ulicy dworcowej, lotnicy z Mirosławca i
młodzież ze złocieńca. Na starych zdjęciaciach kawiarnia była znacznie krótsza.

[jleszcze]

A co stało się z kawiarnią w 1945 roku? Otóz wybito w scianach połączenia do
dawnej szkolu rolniczej i gospodarstwa domowego i urżadzono wtych dwóch
budynkach duży szpital. W przewodniku p. Łuczki dawny budynek kawiarni Nass
określono jako Konfurmantes Haus. Jest to oczywisty błąd. Autor chodziło
zapewne o Konfirmanden Haus/ Dom Konfirmacyjny. Konfirmacja to ewangelickie
bieżmowanie. Ale dom konfirmacyjny był zupełnie gdzie indziej. łatwo zgadnąć
gdzie. Stoi do dzisiaj, ale został zeszpecony. Czy ktoś zgadnie gdzie jest ten
dom?

[33kk]

vis a vis naszej fary?

[jleszcze]

exactly:)) zeszpecono oczywiście wspaniały dawniej dach. To co jest tam dzisiaj
to potworek architektoniczny. Pamiętamy, że dach zniszczył pożar w latach
siedemdziesiątych, chyba.

[33kk]

Pamiętam ten pożar. :(

[jleszcze]

Ja też.

[baba45]

Jakie to ciekawe! Wydaje mi się, że jednak całkiem serio powinnismy pomyśleć o
rozmowie z panią Kononowiczową! Ktoś mówił, ze ma " dojście " do niej. Może
warto przygotować listę pytań dla kogoś, kto do tej pani dotrze?

[jleszcze]

Moją kuzynka ma mnie z nią umówić, ale nie wiem, czy jej się uda. Mam taki opis
poszczególnych budynków we wspomnieniach Niemca z maja 1945 roku, ale on
operuje nazwiskami niemieckich właścicieli domów i nam Polakom trudno się w tym
zorietować.

[33kk]

A Herrenhaus?

[jleszcze]

Coś mi się obiło o uszy, ale muszę poszperać, nie potrafię nic od razu
powiedzieć

[33kk]

Mam kopię pocztówki wysłanej w 1910 z miejscowości Fritzow. Na pocztówce jest
ładny budynek w otoczeniu parku. Podpis Gruss aus Falkenburg. Jest tam jeszcze
mały obrazek z widokiem jeziora i parku. Nie widać w tle gór które
sugerowałyby, że widok pochodzi z Falkenburga nad Renem. Pocztówkę wydał
wydawca z Koszalina.

[jleszcze]

Losy kawiarni Nass i sąsiedniej szkoły opisałem w moim artykule o kinach. Nie
wiem tylko gdzie się on ukaże :(((.
Na koniec jeszcze trudna zagadka, ktorą sam rozwiązałem zupełnie niedawno.
Wspomniany powyzej ładny dom na skrzyżowaniu 5-go marca i Bydgoskiej od lat
trzydziestych pełnił też inną rolę. Jaką?
Podpowiedź: od strony północnej widać dzisiał częściowo zatarty duzy napis
niemiecki. Bardzo trudny do odczytania, chyba, że ktoś wie co tam powinno być
napisane :))))

[33kk]

Szkoła rolnicza.

[jleszcze]

Owszem szkoła rolnicza tam była w zimowe miesiące. W zimowe szkoła gospodarstwa
domowego dla dziewcząt. Ale w latach trzydziestych umieszczono tam siedzibę
pewnej organizacji i ten napis przedstawia jej nazwę. Nie wiem czy w tym czasie
była tam jeszcze ta szkoła rolnicza.

[jleszcze]

Kreisbauernschaft. Czyli powiatowa nazistowska organizacja niemieckich chłopów
(NS-Bauernschaft). Proszę teraz spojrzeć na ten napis. Łatwo
zobaczycie "Kreisbauernschaft".

[jleszcze]

No a dlaczego opisywałem budynek szkoly rolniczej w artykule o kinach?
Dlatego, że ten budynek to pierwotnie hotel Hohensollern, gdzie w latach
dwudziestych działało pierwsze złocienieckie kino. Nieme kino.
Mamy więc trzy kina w złocieńcu, ale po wojnie było jeszcze czwarte. Gdzie?

[33kk]

Przez pewien czas było w budynku ZOK przy rynku. Oglądałem tam Godzillę.:)

[jleszcze]

Tak było w latach siedemdziesiątych, gdy remontowano Mewę. Dłużej było tam kino
na przełomie lat piećdziesiątych i sześćdziesiątych. Wtedy modernizowano Mewę.
W 1962 roku wystartowała Mewa z wielkim hitem..... "Krzyżacy" Aleksandra Forda.
Ludzie walili tłumnie. Nie było mnie wtedy na świecie, ale opowiadała mi
mama :))

[jleszcze]

A wiecie Państwo gdzie była odlewnia żelaza? Na tym budynku jest ciągle wyrażny
napis "EISENGIESSEREI"

[jleszcze]

Na ulicy Mirosławieckiej, w poblizy Cienistej, jesli spojrzymy w kierunku
Mirosławca, to po prawej stronie mamy takie podwórze, w którego głębi jest
budynek z czerwonej cegły a pod dachem napis: Eisengiesserei.

[jleszcze]

Na koniec opowieści o kinach dodam jeszcze ciekawostkę: w złocieńcu było Kino
Odeon. Gdzie i kiedy? W 1968 roku kiedy kręcono "Ostatnie dni". Przystrojono
wtedy budynek MDK szyldem Kino Odeon. Oczywiście był to element dekoracji.
Widać ten szyld na jednej z widokówek z pleneru filmu, które można zobaczyć lub
kupić u p. Czepego. Podczas oglądania "Ostatnich dni" można też ten szyld
wypatrzyć.

[33kk]

Dla zainteresowanych:)