K

[rita100]

Tero bandó słózieczka na literka 'K'

[rita100]

Kabacik - bluzeczka damska
kabocik
Psianknie wyglóndała w tam nowam kabociku i nowam kitelku.

[rita100]

kabat - bluzka damska
kabot
Krawczka móziuła, że tero só modne kaboti z długami rankawami.

[rita100]

kacać, kacnać - lekko uderzyć, łagodnie
Jo go wcole nie bziułam, jo go tlo letko kacnółam na żarti

[rita100]

kachelka - kafelka

[rita100]

kachla - kafel
kachlo
kachlowy - kaflowy

[rita100]

kacoperz - nietoperz
Jek sia robzi ciamno, zaczinajó furać kacyporze.

[rita100]

kacz-kacz - głos przywołania kaczek

[rita100]

kaczmarka - karczmarka
kaczmarz - karczmarz
kaczmarzów - należący do karczmarza

[rita100]

kaduk - diabeł, bies, czart, licho
Jeki kaduk cia znów tu przyniósł ?
A jidz mi do kaduka !

[rita100]

kadyk - jalowiec
pochodzenie litewskie
Jek polilim w psiecu zielunami kadikami, to aż w całi jizbzie puchało.
kadykowy - jałowcowy

[rita100]

kadzić - palić kadzidło
wulg - smrodzić
Ksióndz kadziuł żarch nieboszczika przed winiesianiam go z kościoła.
Jo nie chca siydzić w ławce razem z niam, no łón tak kadzi, że witrzimać ni moga.

[rita100]

kajdawery - hajdawery, liche robocze spodnie
kajdawyri
Winiyś te zapaskudzóne kajdawyri do komori, niech sia nie wolaju po jizbzie.

[rita100]

kalapak - stary grat
kalapok
Nasz zyger to kalapok, licho chodzi i łustaje kedi chce.

[rita100]

kalapastwo - stare graty
W jygo gospodarstwie nic dobrygo nie nojdziesz, wszistko, co mo, to kalapastwo.

[rita100]

kalk - wapno
Do wyrychtowania domu brok tyż bandzie mnieć kalk

[rita100]

kalkować - bielic wapnem
Wasze śćiani só świżo kalkowane.

[rita100]

kalmus - tatarak
Na Boże Ciało posipiwali ludzie drogi, po chtórych szła procesijo, pokrajanam na
równe kawałki kalmusam.

kalmusowy - tatarakowy

[rita100]

kałdun - wielki brzuch, brzuszysko
Kaldaunem
Bogocze majó zielge kołduni.
Krowi nażerli sia saradeli, ze aż kołduni jam łurosłi.

[rita100]

kałmuk - chude ciele, zaniedbane
Nasz cielok to prowdziwi kałmuk, ni rośnie i ni rośnie.

[rita100]

kamela - wielbłąd
Jene kamele majó jedan gorb, a druge po dwa garbi.

[rita100]

kamienica - kupa kamieni, stos, gromada kamieni
Za stodołó leżoła zielga kamnienica z łuzbziyranych z pola kamnieniami.

[rita100]

kamienny - gliniany
kamniannam
Kwaśne mlyko stoji na rogolu w kamniennam garku.

[rita100]

kamień - kropielnica, osełka
Jek sia zabzierali do zarzinanio świni, to noprzód toczili noże na kamnianiu.
W kamnianiu buło łuż tilo trocha śwanconej wodi.

[rita100]

kamionek - kamyczek
kamniónek
Mulorze z grantu łotrzywajó kamnionki

[rita100]

kamla - szczotka do grebowania węłny
Cołi dziań siedziałam przi kamli i kamlowałam źołna.

[rita100]

kamlować - gręplować, przewracać, przewalać
Co tak kamlujesz te psierziny ?

[rita100]

kamlować się - koziołkować, przewracać, przewalać się
Przestońta, bankarti, kamlować sia po posłanam ślómbanku.
Ciamne chmuri kamlijó sia na niebzie.

[rita100]

kampflug - ciężki pług

[rita100]

kana - naczynie blaszane, dzban
Przed wojnó rozwozili pitrola w kanach po wsiach.
Łostało eszcze ćwirć kani kawi.

[rita100]

kancynał - kancjonał, modlitewnik
Stare kobziyti chodziułi do koscioła z dużami kancionołami.
Na Mazurach jest eszcze gwołt kancinołów drukowanych szwabachó.

[rita100]

kanczasty - kanciaty
Polske żołnyrze mnieli kanczaste czopki.

[rita100]

kandara - munsztu zakładany na konia
Wojskowe konie do rejtu łoprócz łuzdi majó kandari.

[rita100]

kanela - cynamon

[rita100]

kanka - dzbanuszek

[rita100]

kanona - armata

[rita100]

kantopory - postne dni
Ksióndz zapozieduwoł, ze w tam tigodniu bandó kantopori.

[rita100]

kantować - wyprózniac się
Ni majó abyju, to kantujó za stodołó.

[rita100]

kańczuk - kańczug, bicz

[rita100]

kapa - czub buta wzmocniony wkładką skórzaną, napietek usztywniony

[rita100]

kapelan - wikary; kapelan wojskowy
W Gyczwołdzie buł zawdi jedan ksióndz i jedan kapelon.

[rita100]

kapelarnia - wikarówka
kapelnistrz - kapelmistrz

[rita100]

kapelon - kapelusz, kapeluszysko

Swój kapelon nosiuł już chiba ze dwadziescio lot.

[rita100]

kapeluch - kapeluszysko
Kobziyty nosiłi duże kapeluchi ze sztucznami ksiotkami i psiórami, bo tako buła
wtedi moda.

[rita100]

kaplica - kapliczka przydrożna
kapelka

[rita100]

kapsel - metalowe podełko
Wijół zygerek z kesiani, roztworzuł kapsel i łobaczuł, jeko je godzina.

[rita100]

kapselek - mały futeralik

[rita100]

kapuca - kapuza
Jek bułi zielge mrozy, dziwczinki chodzili do szkołi w kapucach.

[rita100]

kapustniak - kapuśniak, zupa z kiszonej kapusty
kapustniok.
Fej by buło tak w niydziela łuwarzyć kapustniok ze szpekam.

[rita100]

karadejka - bryczka bez resorów
Z takó karadejkó nie mozesz jechać na wesele; pożicz łot sójsiada tofelwoga

[rita100]

karasela - karuzela
karaselowy - karuzelowy

karasela, karasela co niydziela, co niydziela

[rita100]

karbit - karbid
Jek nie buło pitroli, to ludzie śwycili karbitam

[rita100]

karbulada - karbonada

[rita100]

karczmowy - karczenny
Po co wprowodzosz take zwiczaje karczmowe ?

[rita100]

kardecza - szczotka do czyszczenia koni, zwana też kardeczanem
Szrupa i kardycza zawdi leżeli w stoni do ciśćanio koni.

[rita100]

kark - grzbiet, barki, plecy
Boli go w krziżu, bo prazie bez całi dziań nosiuł na karku mniechi ze zbożam na
przedoż.

[rita100]

karkut - pień, korzeń
korzeń ułamanego zęba
pień ściętego drzewa

Z mojych zambów łostałi tilo korkuti.
Wycyli młode chojinki, a korkuti łostazili w ziamni.
Jest tak sucho, ze na glince só same korkuti; jozda po nich je ciajżka.

[rita100]

karmazyn - komunista, ateista, bezbożnik

Wychowali dzieci na karmazinów, nie chodzó do kościoła i nie mózió pociyża.

[rita100]

karnić - karmić , tuczyć
Mym korniwa zawdi kila swiń, pora no siebzie, pora na przedanie.

[rita100]

karnik - boks w chlewie, tucznik
Korniki mowa dobre, tilo świniów mało.
Foter, chiba wnet przedowa pora korników, łóne już majó dobro woga.

[rita100]

karować - wozić na taczkach

Fróncek karuje psiosek do mularki łod rana do ziczóra.

[rita100]

karpś - karp

[rita100]

kartofla - ziemniak

[rita100]

kartoflarka - kobieta pracująca
przy wykopkach kartofli
kobieta lubiąca jeść kartofle

[rita100]

kartoflarz - mężczyzna pracujący przy wykopkach ziemniaków

[rita100]

kartoflina - badyl ziemniaka
Zebrali kartoflini na kupki, a jek łuschłi zaro jych spolili.

[rita100]

kartun - tkanina bawełniana na letnie sukienki.

Kupsia ji trocha kartuna, bandzie mniała ładni klejdzik.

[rita100]

karw, korw - świntuch, brzydal

Tan korw pozieduje take świnstwa że aż słuchać sia nie chce.

[rita100]

kary - taczki

Weź kari i wiżiś z chlywa gnój na gnojisko !

[rita100]

kasarowy - koszarowy

kasary - koszary

Żołnirze wyjeźdzali z kasarów na wojna.

[rita100]

kasta - skrzynia, paka, pudło drewniane, więzienie
W szeczkarni stojała duża kasta do sieczki.
Jedni wozili kartofle z pola w mniechach na drobziowych wozach, drugi w dużych
kastach.

Kopitowski siedzi za krodzież w kaście.

[rita100]

kasteczka - pudełeczko drewniane
Broszki i psieszczónki chowała w pszitworku w małi kasetczce.

kastka - pudełko drewniane
Łojczulek kupsiuł cało kastka cigarów no gości.

[rita100]

kaszerować - wyganiać, przepędzać

Kaszyruj szurków do roboti, siedzó tilo w chacie i nic nie robzió.

[rita100]

kaszerować sia - wynosić się

Kaszyruj sia stónd, bo jek wezma drapaka, to zaro pódziesz.

[rita100]

kasztelanka - gra w karty
rodzaj gry w karty

W długe zimowe zieczory dziywczini nieraz grali w kasztelonka.

[rita100]

kasztrola - rondel, garnek płytki o prostych ścianach z rączką

Przegotuj trocha mlyka w kastroli !

[rita100]

kat - ciernik (rybka)

W naszom wodzie jest gwołt katów, ale łóne nie só do jydzanio.

[rita100]

katryniarz - kataryniarz

[rita100]

katrynka - katarynka

Dziod chodziuł po wsi i groł na katrince.

[rita100]

kawlaryja - kawaleria, konnica

kawlarijo

[rita100]

kawlaryjski - kawalerski

[rita100]

kazać - kazanie; z negacją nie pozwalać, zabraniać

Ale psianknie kozoł tan młodi klyrik
Nie koż dzieciom chodzić na wiszki.

[rita100]

kazanica - ambona, kazalnica

Ksiónc praziuł z kozianicy ło grzychu psijajstwa.

[rita100]

kazub - tułów, kadłub
też malec (gzubem)
Mnioł sodzele nie tilo na rankach i nogach, ale tyż na całam kazubie.
W takam kazubam jek ty, to kożdi do sobzie reda.

[rita100]

kazubek - kadłubek

Patrz tlo, jeki małi kazubek mo ta gójska.

[rita100]

kądziołka - pęk lnu przygotowany do przędzenia

[rita100]

keni - gdzie; dokąd

Sióndzie móndzie, kani stari psies łusiójdzie, tam sia zgoji, nic nie bandzie.

Takim wierszykiem pocieszały matki płaczące dzieci z powodu uderzenia się o co
lub lekkiego zadraśnięcia.

[rita100]

kerować - wybierać, elekcjonować, oznaczać bydło
Jest nakozane prowadzić szkapi o krowi tilo do kyrowanych drigontów i bików.

[rita100]

kępa - wycięty płat darniny, mała wynioslośc na łące lun na terenie bagnistym

Wyczinali z murawi kampi i łukładali na świżo łusipanam biszungu przi sztrece.
Na łonkach, gzie pasó sia krowi, je gwołt kampów.

kepka, kampka - maleńki krzew

[rita100]

kesak, kajsiok - tasak, duży nóż
Dużam kajsiokam krajoł połce.

[rita100]

kibel - drewniane wiadro

Zlyj tan tank do kibla.

[rita100]

kibitka - areszt, więzienie
żartobliwie

Za take głupstwo wsadzili go na pora dni do kibitki.

[rita100]

kichaczka - częste kichanie, napad kichania

Nie ziam, skónd mi sia wziuła ta kichaczka.

[rita100]

kieby,keby-jeśliby, gdyby; oby.

Kebyś do niego poszed, to biś łobaczuł jek tam brudno.
Kebi tlo chibko przyszła ziosna.

[rita100]

kiedaj - dawniej, ongiś
kedoj
Kedoj ludzie siekli łónki kosami, a tero prazie wszisći majó maszini do sieczania.

[rita100]

kiedajszy - dawniejszy
kedojszi
Kedojsze zwiczoje bułi jenaksze, ludzie sia tak nie strojili i żili łubogo.

[rita100]

kiedyśny - kiedajszy

[rita100]

kiela - kielnia

[rita100]

kiele - koło,, przy, u boku kogo
Siekyra leżi w szołże kele klocka.
Jamu kele matki zawdi nolepsi.

[rita100]

kiełzać - kiełznać

[rita100]

kiełzno - wędzidło

[rita100]

kiepkować - stroić żarty, dowcipkować, drwić z kogo
Szulcek je trocha przigłupsi, wszisći z niego kepkujó.

[rita100]

kierca - świeca osadzona na berle kościelnym
Mnioł dużi pogrzyp.
Sześć kerców nieśli przi żarchu i wszistkie choróngźie, jeke bułi w kościele.

[rita100]

kiermas - odpust, świeto patrona kościoła
Na kermas so Szómbruku przijechali ksiajża z Gyczwałdu, Bortanga, Gytkowa,
Szómbarka i Jonkowa.

[rita100]

kiernoz - knur, samiec świni domowej

[rita100]

kiesień, kiesiań - kieszeń

[rita100]

kiesionka, kiesiónka - kieszonka
kiesionkowy, kiesiónkowy - kieszonkowy

[rita100]

kiesz, krza - krzew, krzak
Na kóńcu łogrodu rosłi gajste krze grestu.
Ta zorta kartofli mo duże krze a mało kartofli.

[rita100]

kieszek - mały krzew
kerzki
Dzieci powirywali całe kerzki ksiotków.

[rita100]

kieta - łańcuch

Psies łuziójziani jest na kecie.

[rita100]

kietka - łańcuszek, dewizka
Dawni wsziści nosili zygerki na ketkach.

[rita100]

kietować - zamykać na klucz lub na zasuwę

W wojna ketowalim wszistkie dźwirze, bo wtedi buło gwołt złodziejów.

[rita100]

kila - kilka
Jek cótka Jegniyrza psrzichodzi do noju to matulka ji zawdi daje kila jojków,
kawoł szpaku i kila fóntów pszani mónki.

[rita100]

kilanaście - kilkanaście

[rita100]

kilich - kielich

[rita100]

kiliszek - kieliszek
kiliszkowy - kieliszkowy

[rita100]

kiloro - kilkoro
Mnieli kiloro dzieci i wszistkie sia czegóś wiłucziłi, nostarszi jest ślusorzem,
drugi psiekorzem, jedna dziwczina je krawczkó, a drugo mo sztela na potszcie.

[rita100]

kintop - kino

Nołucziciele zaprowadzili cało szkoło do kintopu, gdzie pokazuwali bojka ło
kocie w butach.

[rita100]

kipa - owalny kosz
Sznyper plót kosze i kipi z korzani.

[rita100]

kipka - mała opałka
Zaniś koniom kipka sieczki z łowsam.

[rita100]

kis - żwir, piasek murarski

Przyżiś mularzom ziancy kisu.

[rita100]

kisać, kisnóńć - fermentować

Ciato kiso w koponce, cias go ługniytać.

[rita100]

kisónka - kiszonka

[rita100]

kista - skrzynia

Kupce dostajó flaszki z zinam zapakowane w dużych kistach.

[rita100]

kistka - skrzyneczka

Foter kupsiuł na wesele pora kistów cigarów.

[rita100]

kistka - kokarda
wstążka zawiązana na kokardę

Dziwczinki psianknie wiglóndajó z kistkami we włosach.

[rita100]

kitel - spódnica

Downi kobzity nosiułi kitle w dużami fołdami.

[rita100]

kitelek - sukieneczka
dla małej dziewczynki

Na psrzijancie śli dziywczinki w bziołych kitelkach.

[rita100]

kizia - źrebiątko
kiziaczek - źrebiątko
Ta mała kizia zre łuż łozies.

[rita100]

kiziok - źrebię, źrebok
Kiziok i kiźlik to jeno i to samo.

[rita100]

kizia-kizia - głos konia lub źrebięcia

[rita100]

kiźlaczek - źrebiątko
Szkapa z kiźlaczkam pasie sia na łónce.
kiźlok - źrebak
Daj kiźlokom trocha łowsa.

[rita100]

klacianny - szmaciany

[rita100]

klaftra - sązeń
W królewskam lesie drzewo łułorzóne je w klaftri.

[rita100]

klafrować - układać drzewo

Zimó chłopi klawtrowali drzewo w królewskam lesie.

[rita100]

klaper - rozklekotana rzecz
przedmiot mechaniczny
Nas rozwerk to stari klaper.
Tan klaper juz sia do niczegóś nie nadaje.

[rita100]

klaprować - klekotać, grzechotać
Maszina chiba je zepsuto, bo cóś w ni klapruje

[rita100]

klarneta - klarnet

[rita100]

klasknąć - klasnąć

[rita100]

klata - szmata

Włorzułam wszistkie stare klati do podartygo mniecha i psrzedałam klatnikozi

[rita100]

klatka - szmatka

Nie nalazłam flostra, to łoźinółam palec takó to klatkó.

[rita100]

klatka - pułapka na myszy i szczury

Zostaw na spsichszu klotki, bo tam só znowuj miszi.

[rita100]

klatnik - szmaciarz
Nasz szurek niczegój nie chce sia łuczić, chiba bandzie klatnikam.

[rita100]

klawikort - fortepian

Nasza frejlana gro ciasam na klawikorcze.

[rita100]

kląkry - pakuły
Z klónkrów zrobzili tyż prowozi ale łóne nie bułi take mocne jek ze lnu abo knopśi

[rita100]

kląskać - gorąco pożądać, gorąco pragnąć, przymilając się prosić o co.
Anijela tak klójsko, zebi ji kupsić nowi kapelusz.
Falczka mniała juz psiendziesión lat i jeszcze klójskała, zeby mniyć jako mało
Irenke, i na prowda jesz'cze ji sia Irenka łurodziuła.

[rita100]

klebana - znaczek ubezpieczeniowy wlepiany do książeczki ubezpieczeniowej
Na klyboni połowa płaciuł pon, a połowa robotnik.

[rita100]

klebanija - plebania
Chciałam dać na mszo śwanto, ale ksiandza w klebaniji nie buło.

[rita100]

klebanka - majątek należący do plebanii

Drobne gospodorze pachtowali po kila morgów z klebonki.

[rita100]

klebotać - przechylać z boku na bok
Ne klybotoj kłónicó, bo jo dich łoblóźnisz.

[rita100]

klebotać się - chybotać się
Wjyć z wozam do wodi bo koła juz tak sia zeschłi, ze wszystkie sprichi sia klybocó.

[rita100]

klebować - lepić znaczki ubezpieczeniowe w książeczce ubezpieczeniowej

Stari Mandrina mo dobro ranta, bo bez cało żucie klybowoł

[rita100]

klejd - suknia
Dziywczioki dałi sobzie łuszić na wesele nowe klejdi.

[rita100]

klejdować - ubierać, dbać o odzież

Naszo Marichna cotka wychowuje i jó klejduje.

[rita100]

klejdować sia - ubierać się

Dziywczini majóntkarzi zawdi sia dobrze klejdowali.
Mym sia klejdujewa łu Zilberstejna, łón mo noziancy sztofów (materiałów)

[rita100]

klejdunek - ubiór, odzież

Marta zarobzio mało, razu na dobri klejdunek ji nie stanie.
Na klejdunek widajewa noziancy psianiandzy.