M

[rita100]

No to ziyta co tero bandó słózieczka na literka 'M'

[rita100]

machlaj - kłamca
szachraj
Jamu juz nicht nie zierzy, bo to je machloj i łosukaniec.
Nie ziyrz nigdy machlorzom.

[rita100]

machlajka - kłamstwo
szachrajka

Taki machlojki jek łóna jeszcze nie zidziołam.
Machlorka nigdy prowdi nie poziy

[rita100]

machlajstwo - kłamstwo
szachrajstwo

Machlojstwam nicht daleko nie zojdzie.

[rita100]

machlować - oszukiwać

Matulku, jo Edłartka wcolem nie bziuł, łón machluje.
Jo z niam w karti grać nie banda, bo łón zawdi machluje.

[rita100]

macica - korzeń drzewa
Umrzeć na macice - umrzeć na zapalenie wyrostka robaczkowego

Chojini, co rosnó na psiaskach, majó długie i grube macice.
Dawni gwołt ludzi łumnierało na macica i chłopi i kobziyti

[rita100]

maciek-ćka - młody kozioł
młody baran; przebiegły, przemyślny chlopiec
Maćkozi wirastajó małe ruszki.
Poczekoj, maćku, ti mnie nie łoszukosz.

[rita100]

madraca - materac sprężynowy

Dawni ludzie spali na słómnie, a tero wszandzie majó madrace.

[rita100]

madrak - partacz
kiepski rzemieślnik

Lepsi jiść z łoblekó do dobrygo krawczka niż do madroka choć sia ziancy zapłaci.

[rita100]

madrastwo - licha robota

To nie je robota, to je madrastwo

[rita100]

madrować - manipulować
grzebać w czymś, ruszać co, zajmować sie czymś po partacku

Mózió, ze tan tiszor, dobrze nie robzi, tilo madruje

[rita100]

magnet - magnes

[rita100]

majątkarz - obszarnik

Majóntkarze na Warniji majó po tisiónc abo nawet ziancy morgów ziamni.

[rita100]

majran - majeran

[rita100]

majzel - mieszanka zboża

Ziasiał am trocha majzlu, bandzie z niego dobro przimniyszka do sieczki no koni.
Żuć kokoszom trocha majzlu.

[rita100]

malować - rysować
rysować nie używano

[rita100]

maltych - posiłek
obiad, kolacja

Ludzie jidó chantnie do roboti do tych gospodarzi, gdzie dostajó dobre maltichi.

[rita100]

małasy - nieco mały
trochę za mały

Tan koń jest małasi, jo potrzebuja trocha zinkszygo konia.

[rita100]

mamel - ambaras, utrapieniec

Miał am dużo mamlu, żebi dostać pozwolajstwo na budowa nowygo domu.
Co za mamel z tam chlopokam, robzić sia nie chce i do szkołi chodzić nie chce, a
tronco sia tilo po wsi.

[rita100]

mamon - szatan
zły duch

Iść do mamona - przepadnąć, marnie zginąć
Jich szurek to taki nicpón i łurzich, ze chiba momón w niam siedzi.

[rita100]

mamzela - rozpieczona dziewka
wypielęgnowana dziewczyna (z pogardą)

To nie só dziwczini do roboti, to só mamzele, co tlo siedzó przi szpiglu i sia
strojó.

[rita100]

mandle - migdały

Na jyburstok córki łupsiekła tort z mandlami.
Jek mu wiciyli mandle, zaro lepsi łotdichał.

[rita100]

mania - mańkut

Mania to je taki człoziek, co wszistko robzi liwó rankó.

[rita100]

manić - okłamywać
oszukiwać
Łóna mani, ze psieniandze nie dostała, bo pewnie myślała, że bande chciała łod
ni pożiczić.

[rita100]

manować się - upominać się o co
żądać zwrotu czego

Juz pora razi manowoł-am sia pożiczonych mu psieniandzy, ale łón nie łotdaje i
nie łotdaje.

[rita100]

manszeta - mankiet

Założuł bziałi kołniyrz i manszyti i pojechoł w rajbi.

[rita100]

mantel - płaszcz damski
tylko płaszcz damski

W wojna kobzyti szili sobzie mantle z wojskowych deków.

[rita100]

mantelek - motyl
a także płaszczyk dziecinny

Dzieci zbziyrajó na łónce ksiatki i fitajó mantelki.

[rita100]

mara - motyl nocny
ćma
Mari krancó sia kele zapolónygo śwatła.

[rita100]

marchwia - marchew

[rita100]

marchwiowy - marchwiany
Na łobziod mnielim marchsiowo zupa.

[rita100]

marcinki - przeprowadzka 11.11
związna ze służbą folwarczną w dzień św. Marcina 11 listopada.

Tofelski łod Lukocza robzi morcinki do Pozort.

[rita100]

marczeć - mruczeć
tylko o kocie

Nasz kot marczi, jeżli mu sia chto psotuje.

[rita100]

margać, margnąć - merdać
ruszać, poruszać

Morgnół do niygo rankó, żeby prziszed bliżi.
Pies mu sia radowoł i mordoł łogónkam.

[rita100]

margać - drgawki
rzucać się z bólu

Przejechani psies jeszcze sila sia morgół, a potam zdech.
Łupod na ziamnia i juz sia nie morgnół.

[rita100]

marka - znaczek

[rita100]

markocić się - krępować się
nie mieć śmiałości

Chciołbi z nió pogodać, ale marknół sia podejśc do ni.

[rita100]

markotny - nieśmiały
Było mi markotno - nie śmiałem

Buło mi markotno mózić z nió ło ji córce, ale jenuż ji wszistko ło ni poźiedałam.

[rita100]

markować - przeczuwać
zauważać, miarkować

Juz łod downa markowół-am, że łón nie jest dicht richtik w głozie.

[rita100]

marmulada - marmolada

[rita100]

marmulowy - marmurowy
porcelanowy, fajansowy

Marmulowó mniska, marmulowi talyrz

[rita100]

marnostwo - szkodnicy
grupa marnotrawców, szkodników

Zamknij gajsi w łogrodzie, bo to marnostwo łazi tlo w zboże i robzi tam szkodi.
Łu niych leżi wszistko na podwórzu na deszczu; takiygo marnostwa jeszcze nie
zidziałam.

[rita100]

marnota - nic nie warta
niesolitna dziewczyna, paskudne stworzenie

Mniała iść marnota na pole, to nie poszła, móziuła, że jó w boku boli.
Nie pchaj sia, marnoto, do kubła, noprzód ci korito wiciścia.

[rita100]

maszczka - zmarszczka
marszczka, falbanka

Dziadek wyglóndoł juz staro, mniał dicht bziołe włosi i maszczki na łusinie.
Tero só modne bluski z maszczkami na pszotku i na rankowach.

[rita100]

maszczyć - marszczyć
układać falbanki

Nie maszcz tak łusini, bo bandziesz wyglóndać jek stara baba.
Moszczóne gardini (firanki) lepsi wiglóndajó niz dicht proste.

[rita100]

maszczyć sia - marszczyć się
układać się w falbanki

Wiglónd mo jeszcze dobri, tilo twarz ji sia trocha moszczi.
Tan sztof (materiał) po wipłókaniu bandzie sia trocha moszcziuł.

[rita100]

maszta - kloc, gruby pień
zrąbanego drzewa, dłużyca

Mniejsze gospodorze zimó wozó maszti do tertoków.

[rita100]

masztować - wozić dłużycę
zarobkowo
trudnić się wozeniem dłużycy

Falk masztowoł bez całó zima.

[rita100]

maszynować - młócić zboże
młockarnią

Łu Bzianków maszinujó łod samygo zranka.

[rita100]

matula - matka

[rita100]

matulcyn - matczyn

To só matulcine korlasie.
Szurki za niam wołali Augustinek matulcyn sinek.

[rita100]

matulka - mateczka

[rita100]

mądrować się - mędrkować

Mundrójesz sia, jekbiś juz wszistkie rozumi pozjodoł.

[rita100]

mąta - męt, osad

W zbanku ni mo kowi, tam só tlo same mónti.

[rita100]

mątwia - mątew
do rozczynania zupy

Gdzie sia podziała ta ziankszo móntszo ?

[rita100]

mech, mechu - mech

Chłopoki prziźeźli trocha mechu do potszczółki no bidła.

[rita100]

mechowaty - meszkowaty.

Na mantel kupsiułam sobzie taki mechowaty sztof.

[rita100]

meczyć - beczeć o kozie

Koza meczi, a łowca beczi.

[rita100]

medecyna - lekarstwo

Doktórka zapsisała mi medecina na syrce, ale i to mi nie pomogo.

[rita100]

medyk - kombinator
spryciarz

Jo juz ziam jekiś ti medik, zaczołbiś znowuj mnie łoszukoć.

[rita100]

medykować - medytować
rozważać, zastanawiać się

Przestoń juz medikować, bo i tak nic nie wymiślisz.

[rita100]

mejsel - przecinak

Wibziuł dura w ścianie mejslam.

[rita100]

mejslować - dłutować
operować dłutem

[rita100]

mendak - baran

[rita100]

mentfach - rusztowanie
pod klepiskiem

[rita100]

mentrycha - metryka

Prosza jygomościa ło mantricha.
A po co wam ona ?
Bo chca sia żanić.

[rita100]

mergiel - ziemia
wapienno-iglasta

[rita100]

merta - mirt

Na przijańcie do komuniji dzywczinki wkładałi na głowi zionki z merti.
mertowy - mirtowy

[rita100]

meter - metr
metr sześcienny
Jedan meter ma 36 colów.
Kupsia jeszcze trzi mytri szczopów.

[rita100]

mędlica - przyrząd
do międlenia lnu i konopi

Złomała mi sia klepjka łod mandlicy.

[rita100]

mędlić - miedlić

len lub konopie

[rita100]

mękolija - męka, udręczenie
podniecenie płciowe
Mom jo mankolijo z tam dzieciukam, knyro (narzeka) i knyro i nie chce sia
łuspokojić.

[rita100]

mętelica - deszcz ze śniegiem

Pado deszcz, pado śniyg, mantelica leci.

[rita100]

mgleć - mdleć

Łot roboti rance mi mglejó.

[rita100]

mglić - mzyć, siąpać, rosić

Deszcz nie pado, ale cióngle trocha mgli.

[rita100]

mgławy - mdławy

Zupa z bani je zawdy trocha mgławo.

[rita100]

mgłość - mdłość

Mom mgłoście i chce mi sia bóntować (wymiotować)

[rita100]

mgły - mdły

Kartofle bez łokroski só mgłe.

[rita100]

miałki - płytki
niegłeboki

Mozesz śniało wejś do jyziora; na jakeś sto metrów łod brzegu jest łóno dicht
mniałkie.

[rita100]

miana (mniana) - zmiana
Chłopoki na mniana wachowali przi choram łojczulku.

[rita100]

miara - miara
a także rekrutacja, pobor do wojska
Jiść do miary - stawać przed komisją

[rita100]

miarka - kubek do miarki
np jagodów, malin, grzybów

Kobzity przedawali na rynku jegodi po trzidzieści, a grzibi po dwadzieścia
feników za mniorka.

[rita100]

miazga - rdzeń drzewa
Tiszor doł dobre drzewo, samo mniozga bez bźyli.

[rita100]

miecki - niemiecki

Łón godo i po polsku i po mniecku.

[rita100]

mieć prawdę - mieć rację
mieć wolę, mieć ochotę

Mosz prowda, sinku, kożdi chto robzi, to i zarobzi.
Czi mosz wola pojechać ze mnó do mniasta.

[rita100]

miedzianeczka - szpileczka
agraweczka

mniydzianeczka

[rita100]

miedzianka - agrafka, szpilka
Łurzich połobriwoł knafle i tero zapsino żakyt mniedziankami.
Takych mniedzionków teros nie wyrabziajó, jekami downi kobzity przipsinali do
włosów.

[rita100]

miejsce - gospodarstwo

Brat moj kupsiuł sobzie mniejsce w Grónitach.

[rita100]

miejscowy - posiada miejsce

Szołtysam je tero mniejscowy Lubert.

[rita100]

mieliwo - zmielone
przemiał
Starygo mnieliwa styknie noma az do żniw.

[rita100]

mieniać - wymieniać, zamieniać
Nie mnianioj nigdi konia z ciganami, bo cia łoszukajó.

[rita100]

mieniać się - zamienic sie
z kim co

Zmnianioł sia z ciganami na konia, jek potam sia przekónoł, pofarbowanygo.

[rita100]

mier - spokoj, umiar

Nie mota żadnygo mniyru, tlo lotota z kónta do kónta.
Jek sia wezmó do kart, to ni majó żodnygo mniyru.

[rita100]

mierdzy - między

Naloz sia mnierdzy młotam a kowadłam.

[rita100]

miesiądz - miesiąc, księżyc
jeko żart - goła pięta wyglądająca z podartej skarpety.

Wyjechoł do Westfolów na roboti, ale wróciuł juz po dwóch mniesióncach.
Mniesiónca nie zidać, bo chmuri go zakriwajó.
Z piców wyglóndajó mu mniesiónce.

[rita100]

miesiądzek - zdrobniale
Jeszcze jedan mniesióncek i bandó ferje.

[rita100]

mieski - miejski

Stroji sia jek tako mniesko dama

[rita100]

mieszknąć się - wychodzić na tarło
Robi sia mniyszknó.

[rita100]

mieściuch - mieszczuch

[rita100]

miętkasy - nieco miękki

Jojko je mnientkase, a jo lubzia twartsze.

[rita100]

miętki - mniantki

[rita100]

miętkość - mniantkość

[rita100]

migać, mignąć - migotać

[rita100]

migać, mignąć - szybko biegać

Mignij tlo na pole i zawołoj jych na łobziad.

[rita100]

migać, mignąć-przelatywać

Za naszó stodołó buł lis, ale jek noju łoboczuł, zaro mignół do lasu.

[rita100]

mizerować - biedować
klepać biedę

Nie buło mu ciajżko łumnierać, bo mizerowoł bez całe żicie.

[rita100]

młodasy - nieco młody
trochę za młody
Łod dwoch lot koń jest jeszcze młodasi, zaprzangać go ni moga.

[rita100]

młotyka - motyka

Dziywczoki wziyli młotiki i pośli na pole do rónkli.

[rita100]

mniciak - nicielnica
przyrząd tkacki

[rita100]

mnicianny - niciany

[rita100]

mnić - nić

[rita100]

mniemniec - Niemiec

[rita100]

mniemniecki - niemiecki

[rita100]

mnieuk - nieuk

mniełuk

[rita100]

mnieuk - uparte ciele

Na łupartygo cieloka mózili tyś mniełuk.

[rita100]

mnisarz - człowiek kastrujący

zajmuje się kastrowaniem zwierząt

[rita100]

mniskasy - nieco niski
Ta drapś (drabina) je mniskasó, po ni dobrze na szopa nie wejdziesz.

[rita100]

mniski - niski

[rita100]

mniszek - czł kastrujący
zwierzęta
Sprowadziuł z Łolstina mniszka, zebi wimniszuł młodygo drygonta.
Łu naju mniszuł prosioki stari Bziyrnot.

[rita100]

mnieteczka - niteczka

[rita100]

mnitka - nitka

[rita100]

moczydło - zbiornik wody
służący do moczenia lnu abo konopi

Dziś zazieźli lan do moczidła.

[rita100]

moda - wzór,sposób, moda

Zbudowoł sobzie dóm na moda leśniczówki.

[rita100]

modrasy - nieco modry
wpadający w modry kolor

Emilka ładnie wiglónda w modrasam klejdziku.

[rita100]

mokrasy - nieco mokry
niezupełnie suche

Bziylizna musi sia jeszcze trocha suszić, jeszcze zawdi jest mokraso.

[rita100]

mokrota - chlapa, mokrość
chlapanina

Na dworzu je tako mokrota, ze sia razu wujśc nie chce.

[rita100]

mokrz - mocz

Dochtór kozoł przineść mokrz do badanio.

[rita100]

moleścić - molestować

Tak mnie moleściuła, zeby nasze dzieci pomogli jam kopać kartofle.

[rita100]

morczyzna - północ
kierunek świata
Bandzie mróz, bo zietrz zieje łot morczizny.

[rita100]

moskal - smark z nosa

Łutszij nos, bo ci moskole wichodzó

[rita100]

mostek - kładka

Bez ten wójski mostek krowa ci nie przejdzie.

[rita100]

moster - wzór na tkaninie
dereń
Wibrałaś ładni moster na bluska.

[rita100]

motowęzek - sznurek
obejmujący około 40 nitek

Weź do tygo nolepsi czerwóni motowajzek.

[rita100]

możebność - możliwość

Chcioł bich do niych pojechać, ale ni mom tero możebności.

[rita100]

możebny - możliwy
Człoziek może robzić, co chce, a możebne je wszistko.

[rita100]

mówić - in. gadać

[rita100]

mrozica - tęgi mróz

Jest taka mroźica, że łuszi marznó.

[rita100]

mrozisko - bardzo tegi mróz

Jest take mroźisko, dzieci nie pudó do szkołi.

[rita100]

mruczek - kotek

Doj mruczkozi trocha mlyka.

[rita100]

mszyć sie - tracić meszek
w wełnianej tkaninie

Tan sztof bandzie sia mszuł.

[rita100]

muchór - komar, muchomor

Zieczoram pokazujó sia muchori nat bagnam.
Trzeba przińyść pora muchorów na muchi.

[rita100]

muk - łkanie
Tero juz ani muk.
Teraz juz koniec z płaczem

[rita100]

mukać - łkać, szlochać
Przestoń juz mukać, bo ci nic nie jest.

Nie mukoj, kedy łodjade
syrcam bande przy tobzie.....
pamiętata to ?

[rita100]

mulać - myć

W każda niydziela zrana matulka mulo wszistkie dzieci.

[rita100]

mulać sie - myć się
Dzieci mulajó sia w ciepłi wodzie.

[rita100]

mularka - żona murarza

Mulorka to ciajżka robota.

[rita100]

mularski - mularski
mularstwo - mularstwo

[rita100]

mularz - murarz

Jedan z jych sinów jest hantlogram łu mularzi.

[rita100]

mularzować - pracować na murarstwie

Chto mularzuje, musi w lato zarobzić na cało zima.

[rita100]

mularzów - murarza

należacy do murarza - syn mularza

[rita100]

mularzowa - córka murarza

[rita100]

mun - młyn

Łojczulek pojechoł do muna.

[rita100]

munek - młynek

do mielenia kawy, również gry.

[rita100]

murchel - smardz, grzyb

Nalazłam dziś w naszam lesie pora murchli.

[rita100]

murek - przestrzeń
miedzy piecem a ścianą gdzie suszono drewka na opał.

Włusz trocha szczapów do murka, zebi do jutra wischłi.

[rita100]

murówka - mrówka