Glywicke maszkyty

[Gość: Pieron]

Pyrsk !

Mozno sam narichtujymy tako eka do keryj pondzie choby do jakyj skuodac
roztomaite glywicke "maszkyty". Egal po jakymu to je szkryflane itd, usw.

Pyrsk !

No tosz na dobry poczontek:

projekt.gutenberg.de/sagen/schlesie/tapfer.htm

[Gość: ;-)]

mogom byc ogolny?

z.B.:
Die Sitte, grüne Tannenzweige (Weihnachtsmaien") ins Haus zu stellen, wird
sogar schon für 1494 im "Narrenschiff" Sebastian Brants bezeugt. Schon von 1535
ist überliefert, dass in Straßburg kleine Eiben, Stechpalmen und Buchsbäumchen
verkauft wurden, die noch ohne Kerzen in den Stuben aufgehängt wurden. 1605
soll es bereits einen mit Äpfeln geschmückten, aber noch kerzenlosen
Weihnachtsbaum in Straßburg gegeben haben. Es soll 1611 in Schlesien der erste
kerzengeschmückte Tannenbaum im Schloss der Herzogin Dorothea Sybille von
Schlesien gestanden haben.


unter:
www.gzg.fn.bw.schule.de/lexikon/referate/weihnach.htm

[Gość: Pieron]

home.wtal.de/OSJ/Geschichte/gleiwitzer_frauen_retten_die_sta.htm

[Gość: ........]

"Pyrsk Pierony !

Witom wszyskich , kere poradzom sie radowac tak jak i jo , kej kerys jeszcze
poradzi po naszymu porozprowiac . Niy mog zech se tak blank dokuadnie juz
spomniec tyj geszichty kero sam szkrykna , no to zech se i konsek we ksionzkach
o Slonsku posznupou i w koncu cosik z tego sie nauonaczouo .
To bouo blank , ale to richtik blank downo , co aze mozno zodno oumiczka
tego juz se niy poradzi dzisiej spomniec . Ale jo smarkaty chop to zech
wysznupou sam w „Rajchu” do wszyskich Pieronow , no i tak po
prowdzie to nojwiyncyj do tych , kere som ze Laband.

No to juz niy fandzola ino godom . Bouo to tak :

Zaroski kole Glywicow boua tako sztela kaj sie czi cesty trefiouy i kaj
pieronowo straszouo . Stare oumiczki , jeszcze za Wilusia , to godauy , co tam
Niymrawa straszy . Kedys ale ludziska wiedzieli , ize to boua tak naprowdy
duszyczka od jednego bezboznika . To tysz se dejcie tera ino pozor , jakescie
cosik nagrzeszyli . No ale dalyj .I kej to z tym straszyniym roz tako jedna
istno baba ze kole Laband usuyszaua , to se zaroski chciaua przekonac sama ,
eli to je aby prowda . Jako to sie godo „kaj dziobou tam i baba” (
a mozno to bouo konsek na okopyrtka - pieron wiy) . No to ta (istno) kobiyta
tam poszua i siedua se na kamiyniu zaroz kole tyj szteli , tam kaj sie czi
cesty trefiouy , i czeko . Naroz paczy a ku niyj idzie jakis taki choby chop .
Ona couko we strachu , a tyn chop jyj kiwie , coby poszua za nim . Tak bouo
pora rozy i za kozdym rozym tyn chop wuaziol do dom , kaj ta kobiyta
miyszkaua , i za kozdym rozym potym naroz sie traciou . Roz , w jedyn piontek ,
paczy
ta kobiyta , a dzwiyza sie same roztwiyrajom , tyn chop wlazuje do izby i
kiwo jyj coby poszua za nim . Ona , couko we strachu , ale poszua , a on
wlazi do komory i zarozki kole niego zrobioua sie tako blank czorno krajza , w
keryj on sie zaczon pieronowo kryncic i tancowac choby klupniynty , az naroz
ustanou i pedziol : „Jo je tyn kery za zycio przibiou hufnolym siedym
hostiow do drzewa , kere stoi wele Starych Glywicach ( tam kaj sie idzie do
Laband na "Zakanau", i kere wyglondo choby w nie pieron jasny szczelou ). Kejch
ta siodmo hostia przebiou i przibiou do tego drzewa , toch pod bez dychu a
moja duszo je terozki skozano na mynki we piekle u dziobuow . Ale jak kerys ze
, abo z kole , Glywic bydzie bez siedym miesionczkow w kozdy piontek
siedym chlebow biydnym ludziom rozdowou , to bydzie i ta moja duszyczka
zbawiono
, a Ponboczek mi wyboczy” . Tak pedziou i naroz sie straciou . Ta
kobiyta tak sie to wziynua do serca , ze zarozki richtik bez siedym miesioncow w
kozdy piontek siedym chlebow biydokom rozdowaua , a tyn duch sie w kozdy
piontek pokozywou , ale juz za kozdym rozym ta czorno krajza , w keryj mynczouo
go te piykelne tancowanie , boua corozki to myniyj czorno . Ku koncowi
siodmego miesionca poprosiou tyn chop jeszcze coby w kosciele "Zakanauym" dac na
mszo za spokoj od niego duszy . Tysz i to ta kobiyta zrobioua . Na tyj mszy
pokozaua sie ta duszyczka ze siedmiyma hostioma w rynce i legua se tyj kobiycie
, kero jom wyzbawioua , kole nogow . Wiyncyj potym juz zodyn tyj duszyczki
niy uwidziou , a tam kaj sie ze Starych Glywic na Laband szuo i kaj sie te czi
cesty trefiauy wiyncyj juz tysz niy straszouo . Eli to wszysko bouo gynau
tak jak mi ta oumiczka to opedziaua to jo niywiym . Jo sam jednakoz opedziou
couko prowda keroch wiedziou , i w zyciu bych niy cyganiou , choby ino skiz
tego ,co jo mom pieronowy strach , jak ino uwidza jakos Niymrawa . Jak
kerys szou kedys piechty ze "Zakanau" ( tak dzisiej godajom na Stary Laband) do
Starych Glywicow , to wiy o kerych sztelach , abo miejscach , je sam godka
. Roz , za bajtla , szukouech tego kamiynia na kerym ta „istno
baba” siedziaua . Ino jak mi tako inkszo oumiczka , keroch tam trefiou , a
keryj zech piyrwyj na oczy niy widziou , pedziaua , dzisio niy poradzi go zodyn
juz snalysc , skiz tego co , dziobuy jakes sto lot nazot , ze zuosci na ta
istno baba , o keryj zech sam opedziou , wszyske kamiynie i kizloki
poprzeciepywali i porozciepywali kajsik indziyj . Kule , alech sie sam
nagodou , aze mi
dychu brakuo ! Ja , tak to bouo . Jak mi niy wiezycie to se idzcie na te
place , sztele i miejsca o kerych sam zescie suchali i sie same przekonejcie .


Glywicke baby

Wiycie przeca , co gliwicke
Baby sie niy bojom nic
Kedys sie sebrauy wszycke
Coby wroga srogo bic
Miasto Weinsberg , tukej godom
Wele Glywic yntom srogom
Kery niy zno dugyj wojny
Trwaua ze czidziysci lot
Babow pomog roz czyn zbrojny
Co do Gleiwitz cesta znod
Baby sie tak pokozauy
Aze dziobuy uciykauy
Szwedy stoli pod murami
Chcieli rajn do Glywic wlysc
I rombali armatami
Coby ludziom stracha wklysc
Jaglano kasza , z nieba hic
Te baby louy niy na pic
Tak puynol z nieba gorki zar
Na wroga z kozdyj strony
Tyj bryji z kaszy stou sie czar
I cofli sie jerony
Pieronske Szwedy poszli wek
A bou to siedymnosty wiek
Odwaga babow z Glywic to
Pobioua armia wroga
Pamiynto dzisiej jeszcze wto
Jak Szwedy dali noga

Jaglanyj kaszy dziejow szpic
Roz naszkryflou Martin Opitz
A do Wos Wy Pierony
Sla jo z dalekyj strony

Toc czimcie sie Pierony !"

[Gość: Pieron]

Pyrsk !

A terozki cos wiycyj w "dosuownym tego suowa znaczyniu" - maszkyty.

PYYYCHA !

[Gość: Pieron]

www.gmyrek.de/unternehmen/c_tradition.html

Pyrsk !

[meg_s]

a ja myślałam, że tu będą czekoladki :-(

[Gość: Pieron]

ale je przepis (po niymiecku) na glywicke ciasto:

Gleiwitzer Plattenkuchen

Zutaten für den Teig:
500 g Mehl, 30 g Hefe, 1 Ei, 1 Teel. Zucker, ¼ l lauwarme Milch, 80 g
Butter, 40 g Zucker, ½ Teel. Salz, 150 g Rosinen, ½ Teel. Zitronenschale.

Zutaten für den Belag:
250 g Mehl, 200 g Zucker, 1 Päck. Vanillezucker, 100 g gemahlene Haselnüsse,
200 bis 250 g Butter.

Zubereitung:
Mehl in eine Schüssel geben, in die Mitte eine Mulde drücken. Hefe
hineinbröckeln. Mit Zucker, der halben Milchmenge und etwas Mehl vom Rand
einen Vorteig machen. Mit einem Küchentuch bedeckt an einem warmen Ort ca.
15 Minduten gehen lassen. Fett auflösen, mit der restlichen Milch, Zucker,
Ei , Salz und Zitronenschale zum Vorteig geben. Alles schnell zu eienm
glatten Hefeteig schlagen. Teig nochmals 15 Minuten gehen lassen. Dann 1 cm
dick auf einem gefetteten Backblech ausrollen.

Für die Streusel Mehl in eine Schüssel geben. Zucker, Vanillezucker,
gemahlene Haselnüssse und die weiche Butter dazugeben. Mit zwei Gabeln zu
Streuseln verarbeiten.

Hefeplatte dünn mit Wasser bestreichen. Rosinen darauf verteilen und mit den
Streuseln bedecken. Den Kuchen nochmals 15 Minuten gehen lassen. Bei 200
Grad 15 bis 20 Minuten backen.

[meg_s]

wszystko w porządku - tylko co to jest Hefe

[Gość: Pieron]

drożdże

naprowdy wszysko zrozumiauas ?

[meg_s]

Gość portalu: Pieron napisał(a):

> drożdże
>
> naprowdy wszysko zrozumiauas ?

jak upiekę - to się okaże czy faktycznie, czy tylko tak mi sie wydaje

[Gość: Ee]

Ale zaprosisz na degustacje?

[Gość: Pieron]

Martin Streda (Stredonius)


11. 11. 1587 (i 88 ci 89) Hlivice (dnes Gliwice v Polsku) - 26. 8. 1649 Brno

Slezsko bylo koncem 16. stoleti silne ponemcene, Stredova rodna Hlivice vsak
zustala prevazne ceska. Po otci pokrteny Martin se narodil jako nejstarsi ze
tri synu v rodine mestskeho radniho. (Matka pochazela z ceske rodiny Polednu.
Jeji bratr Jiri byl rektorem prazske jezuitske koleje i univerzity). Kdyz
Martin Streda vychodil zakladni skolu v Hlivici a v Hlohovci, umel vyborne
cesky, polsky a obstojne nemecky. Roku 1604 odesel za dalsim vzdelanim na
prazskou jezuitskou kolej. Po ctyrech letech studii prisel Martin v zari 1608
poprve do Brna aby zde absolvoval povinny dvoulety noviciat. Jezuitska kolej
byla v Brne zalozena roku 1572. Puvodne sidlila ve dvou domech na Petrove, v
roce 1577 bylo stredisko preneseno do byvaleho herberskeho klastera v Siroke
(dnes Jezuitske) ulici. Streda ukoncil noviciat slozenim slibu chudoby, cistoty
a poslusnosti v zari roku 1610. Predstaveni ho vyslali na dalsi studia do
Styrskeho Hradce, kde se mlady jezuita zdokonaloval v nemcine, latine a
filozofii a rozhodl se pro aktivni pusobeni mezi bliznimi. Zacal jako pedagog.
V roce 1615 byl povolan do Prahy. Na radovych skolach vyucoval retoriku, sam se
venoval studiu teologie. Po stavovskem povstani se s dalsimi jezuity uchylil
opet do Styrskeho Hradce, kde byl roku 1620 vysvecen na kneze. Do Prahy se
vratil o rok pozdeji a intenzivnim studiem se pripravoval na misijni cinnost.
Jako prvni byl na sloucenem Karlove a jezuitskem vysokem uceni jmenovan
doktorem filozofie, roku 1625 pridal jeste doktorat teologie. Rozsah jeho
nadani a sirka zajmu jsou obdivuhodne: krome bohoslovi a jazyku se vyznal v
historii, lekarstvi, pravech, hospodarstvi i stavitelstvi. Byl vynikajicim
recnikem, psal basne. Roku 1624 slozil ctvrty slib Tovarysstva: pripravenost
konat misie kdekoliv, kam bude poslan z papezova rozhodnuti. A tak v zari 1625
prisel do Brna podruhe, tentokrat jako rektor brnenske koleje v dobe, kdy se
mesto tezce vzpamatovavalo z ohrozeni tureckymi utoky, hladu a epidemii. Rektor
Streda se postaral o dostaveni koleje, obnovu zpustoseneho jezuitskeho majetku,
poridil pro kolej a okoli vodovod z Reckovic, zalozil tri rybniky. Zridil take
bezplatny seminar pro nemajetne studenty, venoval se peci o chude, nemocne a
bezmocne. Sam byl neobycejne skromny, pri sve vykonnosti zil v naproste chudobe
a prostote. V te dobe jiz vyrostl ve velkou duchovni a mravni autoritu a v
predni osobnost ceske jezuitske provincie. Byl vybran pro urad rektora u sv.
Klimenta v Praze, kam nastoupil na podzim 1629. Cekalo ho pet tezkych let,
spojenych se vpadem Sasu do Cech, hladem a morem. Martin Streda organizuje
studentsky obranny utvar, utuzuje reholni kazen svych podrizenych. Jakoby
podstupoval pripravu na pozdejsi udalosti v Brne. Po saskem vpadu Prahu
opousti, po navratu v roce 1632 usiluje o obnovu a zdokonaleni skolstvi i
poniceneho majetku. V unoru 1638 nastupuje do nejvyssi radove funkce v ceske
provincii - stava se provincialem. Za sveho trileteho pusobeni nezmenil svuj
laskavy, ale i narocny a prisny pristup k podrizenym (bylo jich na 600), jezdil
na vizitace, pomahal organizovat socialni i zdravotni pomoc, o niz jednal i s
cisarem Ferdinandem III., snazil se zmirnit hruzy zdanlive nekonecne valky. Sam
se nabidl jako rukojmi, aby vysvobodil tri jezuity ze svedskeho zajeti, a
dosahl jejich propusteni. V breznu 1941 predal provinciat a potreti prisel do
Brna, kde nastoupil urad rektora brnenske koleje. Cekalo ho opet nekolik
plodnych, ale strastiplnych let. Jiz v zari 1643 oblehli Svedove Brno, ale
vratili se k Olomouci. Streda prijal do koleje mnoho utecencu. Po vitezstvi
Svedu u Jankova (6. brezna 1645) pripravoval pater Streda sve podrizene i
brnenske obcany na obranu mesta. Cast bratri poslal do bezpeci, zbytek poveril
konkretnimi ukoly. Zorganizoval studentskou legii a duchovne povzbuzoval i
materialne podporoval obrance Brna. Civilistu bylo dvakrat vic nez vojaku. V
nejtezsich chvilich hledal u P. Stredy povzbuzeni i velitel obrany general de
Souches. P. Streda nepodlehal panice ani strachu, neunavne presvedcoval o
nutnosti vytrvat, vedl modlitby i bohosluzby, udrzoval v obrancich mesta
odhodlani a bojovou moralku, maximalniho nasazeni dosahl zejmena u svych
studentu, kteri v poctu asi 70 odrazili svedske pokusy vniknout do mesta
zazdenou tzv. Drevenou branou mezi kostelem sv. Tomase a jezuitskym. O
statecnem pocinani P. Stredy kolovaly legendy, ktere je stavely na roven
zazraku. K tomu prispelo i neobycejne ukonceni boju: posledni koule, vypalena z
vetsiho dela na mesto, skoncila pry u Stredovych nohou a znehybnela. Stalo se
udajne 15. srpna 1645, na den Nanebevzeti P. Marie, a skoncilo tak svedske
oblehani. Po nem P. Streda nejen konal a organizoval dekovne bohosluzby, ale
zaslouzil se i o odstranovani obrovskych skod v Brne i na radovych statcich v
okoli. Kratky oddech pro nej znamenalo prevzeti uradu spirituala u sv. Klimenta
v Praze, kde se mohl venovat duchovni cinnosti a vytvoril zasady duchovniho
zivota. Na Novy rok 1648 byl vsak opet jmenovan provincialem, coz predstavovalo
narocne cestovani po cele zemi a organizovani pomoci tentokrat Praze oblezene
Svedy. Oslabeny organismus reagoval propuknutim tuberkulozy. P. Streda si pral
zemrit v Brne, kam se dal prevezt z cesty po Slezsku. Byl pochovan v krypte
jezuitskeho kostela. Expertizy jeho mumikovanych ostatku potvrdily, ze Stredova
dobova vyobrazeni odpovidaji skutecnosti. P. Martin Streda si ziskal vseobecnou
uctu a uznani, dosahl titulu ctihodny, jeho bojujici studenti byli odmeneni
cetnymi vyhodami. Byl vedcem i pedagogem, zanechal mnozstvi pozoruhodnych spisu
i basnickych textu. Je po nem pojmenovana ulice v centru mesta. Ruznymi akcemi
si 15. srpen pripominame jako Den Brna.

[Gość: Pieron]

www.ot-art.nl/Pieczko4.htm

[Gość: ballest]

O tym hotelu napiszam kiedys dwa zdania, bo tez co mou cos z Ballestremami do
czynienia

[Gość: Quitte]

www.npht.sbg.ac.at/i5egle.htm

[Gość: uwaga]

www.merte.de/eisenbahn/lokbau/berlin.htm

[ballest]

Tu cos o Slonsku :
www.christian-bruenig.de/Regionen/polen-oberschlesien.htm

[ballest]

Tu jeszcze cos.
jasmin.denise-lester.com/abtreibung3.htm

[Gość: Szwager]

www.genealswiss.net/ortschaften/Oppeln/kreise.html#kreise

[Gość: Szwager]

www.bautz.de/bbkl/s/s1/schade_h.shtml

[meg_s]

Gość portalu: Szwager napisał(a):

> www.bautz.de/bbkl/s/s1/schade_h.shtml

litości - jakbyś trochę streścił (zostawił najważniejsze) to się sprężę i jakoś
przetłumaczę -

[Gość: Szwager]

niyznoduech jakegos dobrego polskego translatora, ale jak znosz angelski to
mozno to sie na cos zdo www.translate

[Gość: Szwager]

www.translate.ru/

bez ta adresa pondzie wlys.

[meg_s]

Gość portalu: Szwager napisał(a):

> niyznoduech jakegos dobrego polskego translatora, ale jak znosz angelski to
> mozno to sie na cos zdo <a href="www.translate

ALE TO FAJNA ZABAWA - szczęśliwie jest russkij jazyk :-))))

[Gość: Szwager]

www.schlesien-bonn.de/entdecken/orte/gleiwitz.htm

[Gość: Szwager]

www.zeit.de/2001/19/Kultur/200119_reichtum.html

[Gość: Szwager]

www.sietz.de/DT-867.jpg

[Gość: Szwager]

www.zabytki.pl/sources/muzea/g/gliwice-zamek.html

[Gość: Karsten]

Im Jahre 1804 richtet Karsten auf der Gleiwitzer Hütte die erste
Steinkohlenteergewinnung Deutschlands ein.

[Gość: Niymrawa]

blank, blank stary fragmynt jednego konska godo tak:

"Kto chce mieć zielazny piec,
To se poń do Gliwic jedź,
Choć miasteczko małe jest,
Ale kupisz, czego chcesz."

[Gość: Niymrawa]

Jak stowiali tym suawny piyrszy piec we Glywicach, to bouo bouo jeszcze we
miescie piyc browarow kere dziauauy, i wielke muyny przed bramoma Raciborskom i
Bytomskom.

[Gość: Niymrawa]

A Jozef Ignacy Kraszewski psou tak:

"Wsrod ciemnosci zimowego, pochmurnego wieczorate rozpalone ze wszech stron
ogromne ogniska, swiecace dymy, dalekie luny jakby olbrzymich pozarow,
plomienie dobywajace sie na widnokregu, niby z wnetrznosci ziemi, a z posrodka
ich sterczace wysokie kominy i mury biale przedstawialy obraz fantastyczny,
straszny, dziwny, jakby widzenie tej Dantejskiej Dite - grodu piekiel..."


Pisou to jak mu jedyn przemytnik ze Mysuowic pomog przibou do Gliwic, kaj
odpoczywou we hotelu "Pod zuotom gynsiom". O osmyj rano wsiod do pociongu na
Wrocuaw.

[Gość: Niymrawa]

Varia historica, czyli różne takie starocie
SENSACJE XIX WIEKU
Los zdarzył, że w moim ukochanym mieście Gliwicach natknąłem się na wspaniałą
postać XIX-wiecznego badacza i fotografa Wilhelma von Blandowskiego. Pochodził
ze starej zniemczonej rodziny Błędowskich herbu Wieniawa. Urodzony w 1822 roku
był najmłodszym z jedenaściorga dzieci Feliksa von Blandowskiego - wysokiego
rangą oficera pruskiej armii - i jego żony Leopoldyny z domu Woyrsch. W latach
1839-40 Wilhelm von Blandowski uczył się w katolickim gimnazjum przy ul.
Kozielskiej w Gliwicach, następnie w latach 1841-43 kontynuował naukę w Szkole
Górniczej w Tarnowskich Górach. Później pracował w kopalni Königsgrube w
Chorzowie. Do wyjazdu z kraju prawdopodobnie skłoniły go niespokojne czasy
rewolucji 1848 roku. W Australii spędził lata od 1949 do 1860, kiedy to
powrócił do Gliwic. Zmarł w grudniu 1878 roku, prawdopodobnie w azylu w
Bolesławcu.

Droga Wilhelma von Blandowskiego do fotografii pełna jest tajemnic i na pewno
będzie jeszcze długo przedmiotem badań i dociekań. Aby zrozumieć jego wysiłek i
osiągnięcia, musimy przypomnieć sobie, jak wyglądała ówczesna technika
fotograficzna. Życie mojego bohatera przypadło w czasie wynalezienia fotografii
(1839). Przypuszczam, że już szykując się do wyjazdu do Australii - a było to w
roku 1849 - musiał znać ów wynalazek. Prawdopodobnie żywiołowy rozwój
fotografii w XIX wieku można porównać do rozwoju telewizji w latach 60. XX
wieku. Znane są liczne wspomnienia mówiące o tym, że zakłady fotograficzne
powstawały "jak grzyby po deszczu", często przynosząc fortuny właścicielom.
Pierwszymi wytworami fotografii były tzw. dagerotypy. Skomplikowany proces
technologiczny dawał w rezultacie posrebrzaną płytkę połyskującą wizerunkiem
osoby portretowanej. (Ciekawe, czy był jakiś dagerotypista w Gliwicach?)
Następną techniką była tzw. talbotypia pochodząca od nazwiska wynalazcy -
Anglika Foxa Talbota. W metodzie tej uzyskiwany był już papierowy negatyw,
który w pozytywie dawał lekko rozmazane kontury postaci, co wynikało ze
struktury papierowego negatywu. (Nie znam w Gliwicach zdjęć wykonanych tą
metodą). Bezpośrednio po Talbocie w 1851 r. Anglik F.S. Archer wynalazł tzw.
metodę kolodionową, dającą negatyw szklany, ale dość trudny w realizacji ze
względu na konieczność użycia wilgotnej kliszy w aparacie. Fotograf musiał
wozić ze sobą całe ciężkie laboratorium pozwalające na oblewanie emulsją
kolodionową szklanej płyty w ciemności. Fotografie W. Blandowskiego z Australii
to prawdopodobnie kolodiony lub też inna metoda suchego negatywu, być może
sporządzana na miejscu. Zostały one zebrane w album "Australia w 142
fotograficznych odbitkach", który nota bene został wydany w 1862 roku w
gliwickiej drukarni Gustawa Neumana, a obecnie znajduje się w Staatsbibliotek w
Berlinie. Pokazuje on, jak szerokie były zainteresowania W. Blandowskiego.
Album składa się przeważnie ze zdjęć o formacie ok. 6,5 x 7 cm, po kilka na
jednej stronie. I tak, pierwsze zdjęcie, a raczej rysunek, stanowi winietka z
napisem William Blandowski oraz spis tematów fotografowanych przez autora:
geologia, geografia, paleontologia, aborygeni, zwierzęta i rośliny. Następne
fotografie przedstawiają widoki i krajobrazy badanych obszarów, lasy
tropikalne, kamienie i skały, wodospady, drzewa i brzeg morski. Na jednym ze
zdjęć widzimy obóz badaczy z końmi i ludźmi, na innych - sceny z życia
aborygenów zadziwiająco ostre i nieporuszone, co sugeruje użycie dość czułej
emulsji. Na twarzach widać doskonale tatuaże i szczegóły. Wszystkie plansze
mają dopisek w języku angielskim: engraving from photograph lub engraving from
sketch, co można przetłumaczyć jako "grawerowane wg fotografii lub rysunku". W
drukarstwie znana jest metoda nanoszenia emulsji fotograficznej na drewniany
klocek, a następnie wycinania wg fotografii zarysów przedmiotu. Być może autor
posługiwał się tą metodą lub fotografowi towarzyszył rysownik? Wilhelm von
Blandowski był z pewnością pionierem w wielu dziedzinach i jako pierwszy używał
fotografii do celów naukowych. Zagadką jest, gdzie i kiedy się jej uczył? Może
jeszcze w Europie, ale być może dopiero na miejscu, w Australii. Trudno jest
umieścić jego osiągnięcia w chronologii historii fotografii światowej. Pierwsze
zdjęcia reportażowe autorstwa Rogera Fentona pokazują wojnę krymską w latach
1853-56. Zdjęcia obozowe z Australii nie są gorsze!

Wilhelm von Blandowski przebywał w Australii w latach 1849-60. Do Gliwic
powrócił z dużym bagażem doświadczeń fotograficznych. Gwałtowny rozwój tej
dziedziny zdawał się zapowiadać możliwości zarobków. Tu rozpoczyna się moja
fascynacja gliwicką fotografią Blandowskiego. Dzięki uprzejmości Dyrekcji
Muzeum w Gliwicach mogłem starannie przejrzeć dwa cudem zachowane albumy jego
zdjęć i zaraz napisać o tym odkryciu do fachowej prasy.

Po przyjeździe do miasta fotograf przypuszczalnie nabył dom lub atelier przy
ulicy Bankowej 7 i tam rozpoczął pracę. Pasjonujące jest wgłębienie się w
warstwę obrazową fotografii Blandowskiego, czyli twarze osób, spojrzenia,
wygląd postaci i akcesoria. Wśród jego zdjęć można podziwiać unikalny zbiór
gliwickiego mieszczaństwa, robotników, rzemieślników, ale i biedotę miejską.
Wzruszająca jest fotografia z targu, z tak popularnymi ongiś wózkami i taczkami
do przewożenia towarów. Chłopcy w niemieckich kaszkietach, a dziewczyny
w "jaklach" i szerokich spódnicach z fartuchami.

W albumach zdjęć Wilhelma Blandowskiego znajdują się też jedne z pierwszych
fotografii reklamowych. Zdjęcia przedstawiają gliwickie rolnictwo i hodowlę, a
konkretnie bydło z majątku w Szałszy. Na ścianie rozpięto duże, około
trzymetrowe płótno, na tle którego fotografował Blandowski okazy zwierząt.
Kilka zdjęć przedstawia przemysł w połowie XIX wieku, gliwicką odlewnię,
fabrykę drutu, olejarnię i inne nieznane obiekty. Jest też kilka zdjęć z
cmentarzy chrześcijańskich i żydowskich. Osobliwością jest zestaw paru zdjęć
znanej zapewne ówcześnie rodziny Konntnych. Na zdjęciach panie w krynolinach na
tle romantycznych drzew. Muszę tu powtórzyć zbanalizowane powiedzenie: "Tego
się nie da opisać, to trzeba zobaczyć"! Wśród portretowanych przez
Blandowskiego osób obok zamożnych mieszczan znaleźć można fotografie gliwickich
szewców, muzyków, kominiarzy, żołnierzy, kelnerów, roznosicieli mleka czy też
żebraków. Piękne jest zdjęcie Ślązaczki w czepku i chuście na ramionach z
książeczką i różańcem w rękach oraz parasolem! Całość postaci na tle dawnej
sylwetki kościoła Wszystkich Świętych. Pod częścią zdjęć znajdują się podpisy
podające imię i nazwisko osoby fotografowanej, czasami też zawód i miejsce
zamieszkania. Zdumiewające, z jak różnych zakątków przybywali do atelier W.
Balndowskiego ludzie! Odessa, Węgry, Warszawa, Katowice, Strzelce, Zabrze,
Stare Tarnowice, Zawadzkie, Głogów, Ujazd, Jastrzębie, Gogolin, Chorzów i in.

Historia fotografii zna nazwiska wielkich portrecistów XIX wieku. Mistrzami
byli m.in. Anglik David Octavius Hill, Francuz Hippolit Bayard, Nadar i inni.
Niektóre portrety fotografowane przez Wilhelma Blandowskiego śmiało mogą być
porównywane do tamtych, klasycznych już, fotograficznych dzieł. Świat
gliwickich mieszczan nie był tak osobliwy jak Paryż czy Londyn, ale zapewne
przyniósł Blandowskiemu dużo satysfakcji artystycznej. Podręczniki historii
fotografii nie znają jego twórczości. Przyszłość powinna to zmienić!

(Powyższy tekst jest skrótem artykułu znakomitego gliwickiego fotografa, pana
Jerzego Lewczyńskiego. Pełny tekst opublikowany został w X tomie Rocznika
Muzeum w Gliwicach w 1994 r.)

[Gość: Niymrawa]

Legynda o starym kosciouku, Tymplariuszach, dzioble i majstrze ze jednyj z
dzisiejszych dzielnic Gliwic idzie znonsc na stronach RASL, a sam cosik co
zachaczo o tych Tymplariszy.

www.gazeta.olawa.pl/2000/historia/2001/24h1.htm

[Gość: Niymrawa]

Cafe Schnapka, Gleiwitzer Künstlertreff der ,Goldener Zwanziger" (mo ktos fotka
tyj kawiarni z tego czasu?)

[meg_s]

Gość portalu: Niymrawa napisał(a):

> Cafe Schnapka, Gleiwitzer Künstlertreff der ,Goldener Zwanziger" (mo ktos fotka
> tyj kawiarni z tego czasu?)

gdzieś ją widziałam, chyba w jednym z wątków "Gliwice na starej fotografii"

[Gość: Niymrawa]

Dziynki - samymu jednak idzie mocka przegapic

[Gość: ?]

istg.rootsweb.com/v4/1800v4/leibig18680501.html

[Gość: ?]

Strachwitz, Sekonde-Lieutnant Arthur Franz Graf v., aus Gleiwitz in Schlesien,
1.Garde-Dragoner-Regiment, leicht verwundet durch Augenstreifschuß im Gefecht bei
Dieulouard am 13.August 1870 bzw. der Schlacht bei Mars la Tour am 16.August
1870; blieb beim Regiment (41) Inhaber des Eisernes Kreuzes 2.Klasse

[Gość: ?]

Eugen Goldstein


Entdecker der Kanalstrahlen

Zum 150. Geburtstag des Berliner Wissenschaftlers

Dieter Hoffmann

"Nun werde ich gefeiert, nur weil ich 80 Jahre alt geworden bin." Diese
sarkastische Bemerkung des Berliner Physikers Eugen Goldstein macht in aller
Schärfe die Tragik seines reichen Forscherlebens deutlich. Goldstein konnte zwar
auf bedeutende Leistungen zurückblicken, doch hat er lange Zeit kaum eine
entsprechende gesellschaftliche Anerkennung erfahren. Grund dafür war weniger die
etwas eigenwillige Personlichkeit Eugen Goldsteins, vielmehr spiegeln sich darin
jene Probleme wider, mit denen sich ein jüdischer Gelehrter im wilhelminischen
Deutschland auseinanderzusetzen hatte.
Goldstein wurde vor 150 Jahren, am 5. September 1850, in Gleiwitz geboren. Viele
Jahre standen ihm weder ein eigenes Labor noch ausreichende Forschungsmittel zur
Verfügung, so dass er immer wieder das Gastrecht in den Instituten seines Lehrers
Hermann von Helmholtz in Anspruch nehmen musste. Erst kurz vor seinem 50.
Lebensjahr konnte er ein eigenes Laboratorium in einem Schöneberger Hinterhof
beziehen. Nachdem ihn Royal Society und Pariser Akademie mit Preisen bedacht
hatten, zeichnete man 1919 den Gelehrten auch in seiner Heimat mit der
Ehrenmitgliedschaft der Physikalischen Gesellschaft aus; für einen Forscher
seines Formats nicht eben viel. Eugen Goldstein ist in die Geschichte der Physik
durch eine Reihe grundlegender Entdeckungen eingegangen - an erster Stelle die
der Kanalstrahlen. Sie bestehen aus positiv geladenen Ionen und spielen heute in
Atom- und Kernphysik eine wichtige Rolle. Zudem bilden Goldsteins fundamentale
Untersuchungen zu den von ihm benannten Kathodenstrahlen nicht nur eine wichtige
Vorleistung für die Entdeckung des Elektrons. Sie begründeten durch den Nachweis
der elektrostatischen Ablenkung der Kathodenstrahlen eine Forschungsrichtung, die
in den 30er Jahren des vergangenen Jahrhunderts zur Entwicklung der
Elektronenmikroskopie geführt hat.

Schon im Jahre 1889 baute Goldstein auch das Physikkabinett der
neugegründeten "Urania" in Berlin auf. Die dabei realisierte Idee automatisierter
physikalischer Versuche, die von Laien selbst auszuführen waren, ist später von
vielen technischen Museen in aller Welt übernommen und weiterentwickelt worden.
Eugen Goldstein starb kurz nach Vollendung seines 80. Geburtstags am 25. Dezember
1930 in Berlin. Er fand in der Ehrenreihe des Jüdischen Friedhofs in Weissensee
seine letzte Ruhestätte.