Oplatek z miodem i inne zwyczaje wigilijne

[blotniarka.stawowa]

W moim domu rodzinnym oplatek wigilijny smarowalo sie miodem, bo taka tradycja
istniala w stronach mojego ojca. Myslalam, ze to kuriozum mialo miejsce tylko
w naszej lub kilku spokrewnionych rodzinach, tymczasem, oto co wyczytalam w
artykule o obyczajach wigilijnych na Zamojszczyznie:

"Podczas dzielenia sie oplatkiem powszechnie macza sie go w miodzie. Uwaza
sie, ze spozycie oplatka z prawdziwym pszczelim miodem jest po to, 'zeby bylo
slodkie zycie', 'zeby bylo cos do chleba', 'zeby byc zdrowym', 'zeby sie
pszczoly dobrze trzymaly' (Dzieraznia, Kolonia Podhorce, Pawlowka, Deby,
Jarczow, Ulow). Z tym zwyczajem laczy sie przyslowie: 'Oplatek z miodem nie
umorzy glodem', znane w Rogoznie, Belzcu i Losincu."
(Jozef Nowak, Zamojski Kwartalnik Kulturalny, Nr 3-4, 2003

Kto jeszcze zna oplatek z miodem? A jesli tak, to czy oplatek jest delikatnie
smarowany rozpuszczonym uprzednio miodem, czy jest w nim maczany, jak w opisie
powyzej?
Pozdrawiam slodko-przedswiatecznie,
B.

[benia30]

Przyznam szczerze, że po raz pierwszy się z czymś takim spotykam... A po to, by
było słodkie życie warto tę tradycję kultywować )

[mamix]

U mnie w domu też zawsze był taki zwyczaj, choć my nie z Zamojszczyzny, a z
Kresów troszkę dalszych. Dwa opłatki składało się razem po posmarowaniu i taki
przekładaniec był dopiero krojony na mniejsze kawałki.

[blotniarka.stawowa]

Jak sie ciesze Mamix, ze tez u Ciebie byl taki oplatek! I tez pamietam taki
przekladaniec, z tym, ze byl lamany, nie krojony.

Do przeczytania powyzszego artykulu bylam przekonana, ze to tylko zwyczaj
rodzinny ze strony moich przodkow "po mieczu", lub tez ograniczony do zaledwie
kilku wiosek z okolic Bilgoraja. Co ciekawe, w jednej wiosce byl to powszechny
zwyczaj, w sasiedniej - nieznany. Chyba w tym roku powroce do tej tradycji )

Ktos jeszcze spozywal oplatek z miodem?

[lalka_01]

moja rodzina przeniosla sie do Bilgoraja z innej czesci POlski (inne wiec
mielismy i mamy tradycje), ale nie kojarze tez, zeby rodzimi Bilgorajanie
smarowali oplatek miodem. To musial byc bardzo lokalny zwyczaj, albo...tradycja
przyniesiona z dalszego wschodu konkretnie do tych wiosek. Ciekawe w sensie
etnograficznym .

[vigor3]

A u mnie się "smarowało" prawdzistym miodem i smaruje po dziś dzień. Zwyczaj to
dla mnie taki jak i cały pośnik. Ale żeby się nikt nie wazył posmarować kupczym
miodem bo nie przystoi ten swięty dzień lekceważyć i iść na łatwiznę. A że
pasieka dwie zdrowaśki dalej to i miód prawdzisty zawsze był, a leśny najlepszy
bo zielony i smaczny (a jak prawdziwy to zdrowy).

[szekla]

oplatek miodem smarowany to zwyczaj tez na Podhalu panujacy. Wlasnie w polskiej
gazecie wyczytalam:_)

Dodatkowe nakrycie przy stole

[blotniarka.stawowa]

W moim domu rodzinnym dodatkowy talerz przy stole wigilijnym symbolizowal
"niespodziewanego goscia" lub "zablakanego wedrowca". Okazuje sie (znow cytuje
artykul Jozefa Nowaka w ZKK), ze w roznych czesciach Zamojszczyzny rozne byly
interpretacje owego pustego talerza:

"... dodatkowy talerz stawiano z kilku zasadniczych powodow. Pierwotnym
uzasadnieniem wydaje sie byc wiara w realnosc swiata niewidzialnego i odwiedziny
zmarlych przodkow. Jak relacjonuje informatorka z Rogozna: 'My idziemy na
cmentarz do nich w Dzien Zaduszny, a ojce przychodzo do nas na Wigilie". Wg
respondentki ze Zwiartowa: 'Ile nieboszczykow z domu poszlo, tylesmy talerzykow
kladli". W tym odniesieniu nalezy tez postrzegac wypowiedz respondentow z
Werechan, wg ktorych na wieczerze 'Aniolowie przyjdo jesc'.

Bardziej konkretnym motywem jest dostawianie talerza na wypadek, jak przyjdzie
ktos glodny, czy dla biednego. Zaproszenie ubogich na kolacje wigilijna
dyktowaly zwykle wzgledy altruistyczne. Taka interpretacje wiazano tez z
przesadnym wierzeniem, wg ktorego nieparzysta liczba osob przy stole ma
prorokowac smierc jednego z czlonkow rodziny (Kunki, Rabinowka, Belzec,
Tarnawatka). ...
W Tyminie przed wojna na wieczerze zapraszano Chrystusa i dla Niego wlasnie
dostawiano talerz. Gospodarz stukajac w okno mowil: 'Panie Jezu zapraszamy Cie
do nas na posnik'.
Wg opowiadan respondentow z Jarczowa w Chodywancach, podobnie jak w
rzeszowskiem, na wieczerze zapraszano wilka, bo dzieki temu ludzie jednali sobie
tego drapieznika i zapewniali bezpieczenstwo zwierzetom domowym.

Mimo roznorodnosci pogladow wynikajacych z zachodzacych przemian kulturowych
rudymentarne jest wyobrazenie, ze nie zajmowana przez domownikow przestrzen jest
po to, 'zeby podkreslic, ze ktos z nami jest, ze nie jestesmy sami' (Siedliska).

Snopek slomy

[blotniarka.stawowa]

Aj czy ktos zna zwyczaj snopka zboza przynoszonego do chalupy na Wigilie?
We wsi mojego taty byl taki zwyczaj. Byl to snopek nie mloconego zboza, a
symbolizowac mial zapewne prosbe o urodzaj przyszlego roku...

[stief]

W moim Domu Tato ciągle w Wigilię przynosi trochę siana zaraz przd kolacją...
Zwykle kładziemy je pod choinką, czasem - i tak było na Roztoczu kiedyś - siano
wkłada się pod obrus. Wchodząc Tato mówi: "Na szczęście, na zdrowie z Wigilią!"
Mama odpowiada: "Daj nam Boże ten rok sprowadzić, drugiego, lepszego doczekać!"
Co roku również wszyscy domownicy wkładają pod swoje wigilijne naczynia łuski
wigilijnego karpia. Potem, przez cały rok, należy nosić je w portfelu, co
zapewni dobrobyt i pełny portfel (w moim przypadku - nie działa..)
Na koniec kolacji, jako ostatnią potrawę wigilijną, Mama podaje racuchy. W
jednym z nich znajduje się dobrze ukryta rodzynka. Szczęściarz, któremu uda
się "wylosować" rodzynkowego racucha na 100 % będzie miał wyjątkowo pomyślny
rok.
Pamiętam jeszcze jak mój Dziadek, kultywując wigilijną tradycję (okolice
Majdanu Sopockiego) nabierał na łyżkę kutii i energicznym ruchem rzucał jej
zawartość na sufit. Liczyło się wtedy dokładnie ziarna pszenicy przyklejone do
sufitu. Ich liczba była równoznaczna z ilością kop pszenicy zebranych w
przyszłorocznych żniwach.

Jeszcze o slomie

[blotniarka.stawowa]

stief napisał:

> Wchodząc Tato mówi: "Na szczęście, na zdrowie z Wigilią!"
> Mama odpowiada: "Daj nam Boże ten rok sprowadzić, drugiego, lepszego doczekać!"

Dokladnie takie samo pozdrowienie (takie samiuskie, kropka w kropke)
przeczytalam w artykule o obyczajach wigilijnych na Zamojszczyznie!

A teraz dalszy cytat o slomie, z tego samego artykulu:
"..bylo obwiazywanie drzewek owocowych wigilijna sloma. W okolicach Tomaszowa
Lubelskiego do sadu szedl gospodarz z synem. Zabierali oni powroselka ze slomy i
siekiere. Nastepnie wizyta w sadzie nabierala dramatyzmu. Przed wybranym drzewem
rozpoczynano dialog: gospodarz grozac siekiera trzykrotnie pytal: "Bedziesz
rodzic? Bo cie zetne!" Syn, trzymajacy powroselka, odpowiadal - "Bede". Wtedy
obaj obwieszczali Dobra Nowine, mowiac: "Masz kolede!" i obwiazywali drzewka.
Zwyczaj ten spelniano kierujac sie rowniez praktycznym uzasadnieniem. Wiosna
gasienice dochodzily po pniu tylko do powrosla. Zdejmowano wtedy smomiany pas i
palono go wraz ze szkodnikami."


> Co roku również wszyscy domownicy wkładają pod swoje wigilijne naczynia łuski
> wigilijnego karpia. Potem, przez cały rok, należy nosić je w portfelu, co
> zapewni dobrobyt i pełny portfel (w moim przypadku - nie działa..)
> Na koniec kolacji, jako ostatnią potrawę wigilijną, Mama podaje racuchy. W
> jednym z nich znajduje się dobrze ukryta rodzynka. Szczęściarz, któremu uda
> się "wylosować" rodzynkowego racucha na 100 % będzie miał wyjątkowo pomyślny
> rok.
> Pamiętam jeszcze jak mój Dziadek, kultywując wigilijną tradycję (okolice
> Majdanu Sopockiego) nabierał na łyżkę kutii i energicznym ruchem rzucał jej
> zawartość na sufit. Liczyło się wtedy dokładnie ziarna pszenicy przyklejone do
> sufitu. Ich liczba była równoznaczna z ilością kop pszenicy zebranych w
> przyszłorocznych żniwach.

[morven]

blotniarka.stawowa napisała:

> stief napisał:
>
> > Wchodząc Tato mówi: "Na szczęście, na zdrowie z Wigilią!"
> > Mama odpowiada: "Daj nam Boże ten rok sprowadzić, drugiego, lepszego docz
> ekać!"
>
> Dokladnie takie samo pozdrowienie (takie samiuskie, kropka w kropke)
> przeczytalam w artykule o obyczajach wigilijnych na Zamojszczyznie!

Czytam listy o zwyczajach wigilijnych i uśmiechałabym się pod wąsem, gdybym
miała wąsy. Błotniarko, to musiałaś aż czytać o tych zwyczajach? Bo ja to
pamiętam z własnego domu Wychodzi na to, że jestem wielką szczęściarą i nic
a nic tego nie doceniałam.
Wszystko, o czym piszecie, praktykuje się do tej pory w domu moich rodziców,
może z wyjątkiem opłatka z miodem. O snopek wprawdzie już coraz ciężej, odkąd
rodzice mieszkają w Zamościu (a nie w Krynicach, jak kiedyś), ale czasem ciocia
ze wsi dowiezie i jest jak trzeba A źdźbła siana spod obrusa wyciąga się w
ramach wróżby: kto wyciągnie dłuższe i bardziej zielone, temu się będzie cały
rok darzyło...
W dzień po św. Szczepanie zaczyna się także odliczanie pogody. Każdy dzień to
kolejny miesiąc Nowego Roku. 27 grudnia symbolizuje pogodę w styczniu, 28
grudnia w lutym itd.
Ogólnie wątek sprowokował mnie do wspomnień, również tych pozawigilijnych. W
chwili wolnego czasu spróbuję spisać wszystkie co rzadsze zwyczaje z całego
roku, jakie pamiętam.

[blotniarka.stawowa]

morven napisała:
> Błotniarko, to musiałaś aż czytać o tych zwyczajach? Bo ja to
> pamiętam z własnego domu
Ano, tez pamietalam z domu dziadkow, ale zawszec to lepiej podeprzec sie
autorytetem znawcy regionalnych obyczajow

> chwili wolnego czasu spróbuję spisać wszystkie co rzadsze zwyczaje z całego
> roku, jakie pamiętam.
Z przyjemnoscia poczytamy

[vigor3]

Ty to musisz Stief gdzieś za miedzo mieszkać. No Jota w jote tylko przed
Wigilio u nas jest " to święto". Aaaa, Majdan Sopocki no to rzut kamieniem. Z
łuskami to samo. Ale racuch nie ma, a coś na 100% farta "chowa się" w
pierogach... ten olej lniany... mmmm... ten barszcz czerwony na karpiu z
garścio reczki z hubami... Eee... co to ja chciałem. Acha! Na pieniążki jest
groch jasiek. Tyle ile zjesz tyle bedziesz miał pieniędzy ale trzeba je
bedzie ... zarobić ciężką pracą. A dla tych co im się fuksnęło w pierogu na
100% rozbiją bank. Jeszcze ani razu nie było wtopy. Jak ktoś wylosował to
zawzsze rozwalał bank.

Co do snopka; komuś pomylił się z sianem he, he, he. Dla mnie to taka różnica
jak między sałatą i kapustą - też zielona. Wracając do snopka. Snopek stawia
się albo w kącie izby albo pode stołem.

[blotniarka.stawowa]

vigor3 napisał:
> Co do snopka; komuś pomylił się z sianem he, he, he. Dla mnie to taka różnica
> jak między sałatą i kapustą - też zielona.

Nie mysle, ze ktos pomylil tu siano ze snopkiem. Po prostu ja pisalam o snopku,
kolega o sianie pod obrusem - oboje pisalismy prawde )

> Snopek stawia się albo w kącie izby albo pode stołem.
U moich dziadkow snopek poczatkowo stal "na sztorc" w kacie, potem, juz po
wigilijnej wieczerzy dzieciaki go przewracalay na podloge i baraszkowaly w slomie...

[vigor3]

Ach już zaraz...

[benia30]

Jadanie opłatka z miodem występuje też na Słowacji... Nie ma tam co prawda
zwyczaju łamania się nim i składania sobie życzeń, ale spożywa się go podczas
wigilijnej kolacji, macza w miodzie i zjada wraz z ząbkiem czosnku (na
pomyślność i zdrowie)

[blotniarka.stawowa]

Jak postanowilam, tak zrobilam - oplatek miodem posmarowalam.
Kto jeszcze?
A u kogo byla sloma w kacie lub sianko pod obrusem?

[mamix]

U mnie oczywiście był i opłatek miodem przekładany i sianko pod obrusem. I
jeszcze kutia, którą w tym roku SAMA zrobiłam i była (jest, bo nadal ją
pojadamy) pyszna.

[krecik23]

no tak ale sie wkopalem.......)) sam siebie wywolalem do tablicy
Trudno, musze sobie przypomniec...
Tak to bylo:
1. Przed Swietami w adwencie chodzilo sie do kosciola w niedziele na tzw.
Roraty byla to msza odprawiana juz o godz. 6.00 wiec trzeba bylo wstawac juz co
najmniej przed godz. 5.00!!! w calkowitych ciemnosciach droga do kosciola z
latarkami pamietam szlo sie w kierunku wschodnim a na horyzoncie mozna bylo
obserwowac bardzo jasna gwiazde czy to byla jakas planeta?
2. Tuz prze Swietami tzw. swiniobicie czyli zycie tracila jakas swinka czesto
byla dzielona na 2 lub 4 czesci i dzielona miedzy rodzine lub sasiadow . Ci z
kolei rewanzowali sie tym samym przy okazji kolejnych swiat. Nastepnie
nastepowala produkcja wedlin hmmmmmmmmmm coz za smak coz za zapachy. Wedzilo
sie w sadzie drewnem z drzew owocowych pycha.
3. Nastepnie wyprawa do lasu z siekierka po zasniezonych polach po choinke
(wtedy byly jeszcze prawdziwe zimy).
cdnnnnnnnnnnnnnn

[stief]

Ad. 1
Planeta Wenus, zwana też Jutrzenką.

[vigor3]

czwarta część świnki zwie się ćwiartką ale jak ktoś sam nie produkuje zbyt
wiele i nie ma zbyt wielu gąb do wyżywienia to bierze "nogę" co w zupełności
wystarcza i na wędliny i na studzininę (galaretę znaczy się) którą dzicy zwą
nóżkami. A choinka to z jakiej - świerkowa?

[tp4949]

Sianko pod obrusem obowiązkowo, nawet w domu mojej warszawskiej żony jest to znane, więc chyba nie
tylko zamojska to tradycja.
Tomek
_________
www.szczebrzeszyn.net

A co z jemiołą?

[stief]

Tak sobie dzisiaj rano przypominałem i w końcu i tak nie pamiętam czy była ona
kiedyś na Roztoczu popularna... Była? Odbywały się te całowania pod jemiołą?

[blotniarka.stawowa]

Nie pamietam calowania pod jemiola w domu dziadkow, ale moze w innych
roztoczanskich domach ten zwyczaj byl? Mgliscie pamietam cos, co nazywalo sie
"podlazniczka" - byla to kompozycja z galazek, zawieszona u sufitu, stanowiaca
swoisty zyrandol. Zdaje sie, ze to byly galazki 'choinkowe', a nie jemiola, a
moze...?

Calowanie pod jemiola jest tradycja w krajach anglosaskich:
----
Druidowie wierzyli, że jemioła spadła z nieba i dlatego rośnie na drzewach. W
ten sposób łączy to, co niebiańskie i duchowe, z tym, co ziemskie. Symbolizuje
więc pojednanie Boga z grzeszną ludzkością. Zwyczaj publicznego całowania się
pod jemiołą pochodzi właśnie z Anglii. Należy przedtem urwać z gałązki białą
jagodę i wręczyć ją osobie, którą chcemy pocałować. Gdy kończą się jagody,
kończą się i pocałunki. Jemioła to także roślina przyjaźni i pojednania.
goniec.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=372

[stief]

Tak... Podłaźniczka to chyba z jodełki była... A z jemiołą, to chyba
rzeczywiście u nas taka nowa świecka tradycja... Ja w kazdym razie tej tradycji
nie kupuję, choć całowaniu przeciwny nie jestem...

[czuk1]

Nie trzeba mi jemioły by Ci życzyć Swiąt Spokojnych, Rodzinnych z myślą o
wspólnym naszym Przyjacielu, ktorego nam dzis tu brakuje.
mariusz

[stief]

Dziękuję, Mariusz!
Pozdrawiam.

Wigilia ( już prawie)

[bacia40]

U moich dziadków wchodząc w czyjeś progi w dzień wigilijny mówiło się: "Na
szczęście na zdrowie - dziś Wigilia!", a w Sylwestra lub Nowy Rok: "Na szczęście
na zdrowie na ten Nowy Rok." Być może mówiło się jeszcze coś dalej ale już nie
pamiętam...Klementyna i Jan już nie żyją ale na wsi u stryja mówi się tak nadal.

[vigor3]

Hej babciu!
Na szczęście na zdrowie na ten Nowy Rok!
Żeby Wam się rodziła kapusta i groch!
itd.

A taki zabobon ktos pamieta?

[blotniarka.stawowa]

Gdy pierwsza w Wigilie do czyjegos domu przyszla BABA, to tej rodzinie nie
darzylo sie caly nastepny rok... Moja babcia z samego rana wysylala swoich synow
do sasiadow i krewnych, by pierwszym odwiedzajacym ich tego dnia byl CHLOP.
W rewanzu z samego rana nastepowaly krotkie wizyty mezczyzn i prawie doroslych
chlopakow pod byle jakim pretekstem (matka mnie wyslali pozyczyc soli), by komus
bron Boze nie zdarzylo sie nieszczescie i jakas zlosliwa baba pierwsza nie
zapukala do drzwi...

[benia30]

W naszej rodzinie do dzisiaj się tego zwyczaju przestrzega, mój tata specjalnie
robi obchód po sąsiedzko-rodzinnych domach, żeby się wszystkim cały rok darzyło.
Nasze progi w wigilijny poranek też przekroczył chłop i radość była ogromna bo
na tego akurat chłopa czekaliśmy kilka dni, a poza tym wywróżył nam szczęście i
powodzenie na cały rok, czego wszystkim roztoczańskim forumkom i foremkom życzę...

[zaisa]

Właśnie dopiero co się zastanawiałam, skąd się to wzięło, z jakiego regionu. Bo
pamiętam właśnie, że zależało na tym chłopie babci pochodzącej z Mazowsza. Ale
jej drugi mąż był z Roztocza, he,he. W którymś momencie pamiętam naciąganie
zwyczaju - nie mógł do babci pojechać żaden z domowych panów (to już w W-wie),
więc któremuś zostało nakazane, żeby przynajmniej z rana zadzwonił

[roztoczanski]

Tez spotkalem, sie z tym zwyczajem "zadzwon do siostry, bo moze bedzie wolala,
zeby pierwszy byl mezczyzna", choc traktowane to bylo z przymrozeniem oka

[czuk1]

Na Lubelszczyźnie (Powiśle) też ten zwyczaj-zabobon istnieje do dziś.
Takich zabobonów znalazło by się więcej. Gorzej, że tkwią mocno w religii.
m

[vigor3]

U mnie złośliwych bab nie brak wię drzwi z rana są dla nich zaparte. Ma być
chłop i to nie przez telefon.
czuk1 - a gdzie mają być zakorzenione jak tego czego nie udało się zwalczyć
wciągano w religię. Słowiańskich zwyczajów u nas aż nadto, białej i czarnej
magii...

[czuk1]

ZgodA. Mnie to nie przeszkadzało i nie przeszkadza. Ba, "zbliżam się do ogólnego
myślenia". w miarę upływu lat.
Wczoraj wieczorem w TVP3 np. był reportaż z Krasnobrodu o cudownych (różne
podawano przykłady)uzdrowieniach wodą ze źródła przy Kapliczce. Jeden z
przykladow. Woda tą źrodlaną ks.dziekan obmywa nogi 12 starcom (wiemy o co
chodzi). Na wsi był chłopiec ktoremu oczy ropiały i nie mozna było go przez
dłougi okres wyleczyc. Matka poszła na mszę z obmywaniem nóg, miała przygotowany
kieliszek i kiedy koscielny wyniosił do zachrystii naczynie z wodą (z cudownego
źrodla) po umyciu, szybko nabrała wody w kieliszek i przemywała oczy dziecku.
Od tamtej pory do dziś dziecko ma zdrowe oczy.
Czy to jest zabobon ? czy cud? czy przypadek? Nie mnie to oceniać.
m
nóg starcom

[vigor3]

Kto go tam wie. Jak się coś zdarzy w takim biegu zdarzeń to po prostu szukamy
najprostszego wyjaśnienia. W tym wypadku cód jest chyba najbardziej możliwy do
zrozumienia. Nikt tysięcy ludzi, którzy mając kontakt z tą wodą nie
zostawi "świadectwa" próbowałem nic mi to nie dało. Każdy potrzebuje wiary w
cuda (nie te na zawołanie), że może w zyciu dostać zawsze taki bonus jakiego by
nigdy nie otrzymał normalnie. Po wsiach żyją wciąż zamawiaczki - trudnią się
takie białą albo czarną magią. Ogród swój chronimy przed tymi co mogą go urzec
dajemy sobie woskować uszy (fajne uczucie a ból przewianej głowy znika),
wylewamy jajka itd, itp. Jeszcze kilka lat temu karmiło się złe na strychu i
robiło wiele rzeczy, o których żadnemu proboszczowi na spowiedzi nikt nie
powie. Tak daleko odeszliśmy? Naprawdę? Zabobonów u nas aż nadto wprawdzie
powoluśku znikają ale jeszcze są i dobrze służą.

[benia30]

Kolędnicy po domach w święta nie chodzili.... A na Roztoczu chodzą.... I to jest
takie sielsko-anielsko-roztoczne świętowanie....

[anik001]

a słyszeliście o zwyczaju wrzucania monet do wody używanej do umycia się w
wigilijny wieczór?
Miało to zapewnić pieniążki przez cały rok

[czuk1]

Ja nie słyszałem.

Swieta za pasem

[blotniarka.stawowa]

Moze teraz nowsi stazem forumowicze opisza nam wlasne swiateczne tradycje?

[amalfi]

W czasach mojego dzieciństwa Wigilie spędzałam z rodziną mojego Dziadka.
Co roku kolacja wigilijna była urządzana przez innego brata lub siostrę, tak,że
u nas wigilia wypadała raz na 4 lata. Rodzina się rozrastała (dzieci, wnuki),
więc w końcu biesiadowało ponad 20 osób. Gdy Dziadkowie się postarzeli, dzieci
już niekoniecznie chciały się spotykać w tak dużym gronie.
Przygotowania do takiej licznej Wigilii i Świąt zajmowały prawie tydzień:
świniobicie, wyroby kiełbas, przepysznej pieczonej kaszanki, "maciek" czyli
salceson zapakowany w świński żołądek.
Pieczono oczywiście też chleb żytni na zakwasie. Wielka dzieża stała tuż przy
kuchni, żeby ciasto "rosło". Po chlebie do pieca szły bułki i na koniec
ciasteczka amoniaczki.
Rodzina zbierała się wieczorem, najpierw opłatek, ale nie był maczany w miodzie.
Potem reszta dań: barszcz, pierogi,karp, śledzie, na końcu racuchy smażone na
oleju. Obowiązkowo kompot z suszonych jabłek. Kutii nie pamiętam.
Dziadek zawsze przynosił siano i to dużo - dzieci miały używanie skacząc i
turlając się po podłodze w pokoju.
Niebezpieczne to było, bo choinka stała też obok a na niej paliły się malutkie
świeczki w bardzo zmyślnych lichtarzykach. Na szczęście nie było nigdy pożaru.
Pierwszy dzień świąt był w gronie najbliższych, w drugi dzień odwiedzało się
wujka Jana.
Nie było u nas przesądu "baba-chłop" może dlatego że Dziadek miał tylko 1 córkę
i 2 wnuczki - same baby )

Swieta za pasem.obrzędy , zwyczaje, przemyslenia

[czuk1]

Przekazałaś klasyczny obrzęd wigilijny,identycznie w takich zwyczajach
wychowywałem się - na Lubelszczyźnie, nad Wisłą. Potem żyjąc na granicy Warmii-
Mazur gdzie bytowała razem miesznina ludów (ludzie wyznania katolickiego i
prawosławnego,...) wszystko wymieszało się. Katolicy ze świętami (a więc i
wigilją) trzymali się razem, tj. zapraszali do siebie sąsiadów i krajan. Z
grupy bardzo dobrych sąsiadów na świętowanie Bożego Narodzenia wyłączeni byli
sąsiedzi-Ukraińcy, prawosławni przecież. I tak na Wigilii bywali najbliżsi
sąsiedzi-katolicy(Łotysze, Wilieńszczyźniacy) i krajanie z Lubelszczyzny.W
kolejnych latach Wigilia była u kogoś innego. Wielką rodziną - na codzień -
byli właśnie Ci najbliżsi z którymi świętowano ale także Ukraińcy.Sąsiedzi bez
wzgledu na wyznanie podawali dzieci do chrztu, byli drużbami na weselach,
dzieci ich wspólnie wychowywały się. I utrudnien w bliskiej rodzinności i
gościnności nie stanowiły odległości do tych sąsiadów (0,5 km, 1,5 km i ok.
2,5 km), a z Ukraińcami wyznanie.
Nawiasem mówiąc w okresie letnim w pobliskim lesie zatrzymywali się w taborach
b.często (nawet na miesiąc) Cyganie. Stosunki z nimi były przyjazne. Rodzice
moi zapraszani byli na ich wieczorne ogniska, zabawy i różne uroczystości.
Nikt nawet nie pomyślał, że ludzie innych wyznań (nie naszego katolickiego)
to jacyś gorsi, których trzeba oceniać, potępiać i omijać z daleka. Nikt nikogo
nie pouczał i nie namawiał do zmiany wyznania,jak teraz słyszę wokół nawet od
misjonarzy. Mówią: katolik rozmawiając z mahometaninem ma obowiązek
przedstawienia swojej wiary jako jedynie słusznej i prawdziwej. Jeśli to samo
zrobi mahometanin (a zrobi napewno) to nie dziwmy sie, że na tle wyznania (W
21 WIEKU !!!!!!!) ciągle dochodzi do wojen, szczególnie w państwach i miedzy
państwami gdzie rządzą agresywni fundamentaliści religijni. W takiej sytuacji
tylko ustrój demokratyczny w państwie jest jakimś lekarstwem na życie (do
zniesienia)ludzi różnych wyznań i bezwyznaniowców. Trudne jest również
lawirowanie (życie)części narodu w państwie demokratycznym rzadzonym przez
fundamentalistów.
Jeśli założymy , że takim państwem jes Polska - to nie dziwmy się że we
wszelkich sprawach społecznych i politycznych naród (choć uzywajacy jednego
języka) jest podzielony. Ba, nadal ciągle dzielony. I dzielone są nadal
(systematycznie i systemowo) kolejne pokolenia .Demokracja bowiem każe
narodowi stawać ciagle do wyborów, a podział na gorszych i lepszych prowadzony
nachalnie i instrumentalne przez rządzących polityków i ewangelizujacyc
hierarchów kościoła, społeczeństwo to dzieli. Zastanawiam się czy tak powinno
być, czy hasła o solidarnym państwie są prawdziwe.
Przepraszam za te przedświąteczne przemyślenia.

Swieta za pasem.obrzędy , zwyczaje, przemyslenia

[czuk1]

Poza przemysleniami (te niżej) - ślę Wszystkim forumowiczom opłatek z miodem.

[blotniarka.stawowa]

amalfi napisała:
> Niebezpieczne to było, bo choinka stała też obok a na niej paliły się malutkie
> świeczki w bardzo zmyślnych lichtarzykach.

Dzieki Amalfi za te lichtarzyki! Zupelnie zapomnialam o czasach, kiedy
elektryczne swiatelka choinkowe byly rzadkoscia (a moze w ogole ich jeszcze nie
bylo ). Lichtarzyki przypinalo sie do galazek choinki, dzialaly na podobnej
zasadzie jak spinacze do suszenia bielizny, z tym, ze "czesc szczypna" byla
pozioma, by w lichtarzyku mogla sie pionowo utrzymac woskowa swieczka. U nas te
swieczki nie byly nawet takie malutkie, chyba mialy z 10-15 cm.
Tez pamietam apele babci o ostroznosc ze swieczkami i grozby, ze moze byc pozar.

[czuk1]

Choinka ustrojona.

[krecik23]

wypada odswiezyc temat swiateczny