F

[rita100]

Tu bandó słóweczka na literka F

[rita100]

facić - ostrzyc

Jonek faci nóż na łosełce.

[rita100]

faflować - paplać, dużo mowić, mleć językiem

Faflowała i faflowała niezieda ło czam.
Faflowoł czili mnieluł jajzykiem
Bandziem faflować siuła wlezie.

[rita100]

fagas - gaduła, taki co byle co plecie, któremu nie można zaufać
Z takam fagasam, co nigdi prowdi nie poźy, nie nada wcole godoł.

[rita100]

fajerek - zapałka

Nie dawojta dzieciom fajerków, bo eszcze co podpoló.

[rita100]

fajfka - fajka

[rita100]

fajfkarz, fajfkorz - fajczarz
lubiący palić fajkę

[rita100]

fajtać - machać, śmigać

Fajtnół batam, a konie poszli jek szalone.
Krowi fajtajó łogónami, żebi łogónić sia łot muchów.

[rita100]

faksować - żartować, dokazywać, figle stroić
Łón wcole tygo nie móziuł na prawda, łón tilo faksowoł.

[rita100]

faksy - żarty, figle, psoty
Faksi faksami, ale trzeba sia wziójść do roboti.

[rita100]

falarnia, falarnio - mieszkanie falarza czyli dziekana

W Łolstinie je duża falarnio przi kościele śwantygo Jekuba.

[rita100]

falarz, falorz - dziekan, prałat, ksiądz, kapłan

Ksióndz Hanowski poszed z Gyczwołdu do Łolstina na falorza.

falarzów, falorzów - należących do falarza

[rita100]

falbarnia, falbarnio - farbiarnia

[rita100]

falbarz, falborz - farbiarz

Falborz falbuje płótno.

[rita100]

falga - część koła

Jek kowol zakłodoł ryfa na koło, wikruszuł kawałek falgi.

[rita100]

famelija, famelija - rodzina

Łot Graduszewskich przijechała cało famelijo na wesele.

[rita100]

fana, fona - chorągiew

Na jyburstok króla kożdy nołcziciyl wyziesił foni na szkole i przed szkoło.

[rita100]

fandować, fondować - fantować, obkładać aresztem

Wszistkam, co nie mogli płacić długów gerichcfolcijer fondowoł rozmajite rzeczi.

[rita100]

farbsztyft - ołówek kolorowy

W szkole starsze dzieci musieli mniyć farbsztyfti do malowanio.

[rita100]

farfon, forfón - człowiek zatabaczony, nie dbający o czystośc wąsów i brody

Ni moga patrzić na takygo forfóna z zapaskudzónami tubakó wójsami.

[rita100]

farfonić, forfónić - brudzic tabaką i wydzielinami z nosa wąsy i brody.

Forfonisz sobzie tubakó nie tilo wójsi, ale i westa(kamizelka)

[rita100]

farfonić sia, forfónić sia - brudzić sobie wąsy i brodę tabaką i wydzielinami z nosa

Forfonisz sia jek stari Landzion.

[rita100]

faryna, farina - sypki cukier

Wisipała mi cało tutka farini.

[rita100]

fastrzyga - fastryga

[rita100]

fastrzygować - fastrygować

[rita100]

fater, foter - ojciec

Nasz foter w tam roku bandzie mnioł sześdziesónt lot

[rita100]

faterek, foterek - ojczulek

Foterku, musiwa chłopokom sprazić nowe łobleki.

[rita100]

fatki - szybki, rączy; ostry, wyostrzony

Bensdorf mnioł zawdi fatke konie.
Podoj mi kawoł fatkygo noża, bo tam gnipam ni moga przetnóńć tygo prowoza.

[rita100]

fąfel, fómfel - pyskata dziewczyna, smarkula

Taki fómfel mi łotpiskowoł, żebich lepsi ło siebzie sia kłopotała.

[rita100]

febuar, fybłar - luty

Jó mom jygurstog psóntygo fybłara

[rita100]

febuarowy, fybłarowi - lutowy

[rita100]

fecht - żebranie
chodzić po fechcie - żebrać chodząc z domu do domu

Flakowski przichodzi do noju kożdygo roku po fechcie.

[rita100]

fechtować - żebrać

W dawnijszych ciasach nozianci fechtowali ludzie starsze i kryple

[rita100]

fechtunek - fecht

[rita100]

fedra, fydra - sprężyna

Zygerek nie chodzi, bo mo złomano fydra.

[rita100]

fedrować, fydrować - sprężynować

Siedzisko w tofelwadze dobrze fydruje.

[rita100]

fedrować, fydrować - żłobić w drewnie

Deski do dylów musó być fydrowane, żebi nie robziułi sia spari w podłodze.

[rita100]

feferkuch - piernik toruński

Feferkuchi só barzo smaczne.

[rita100]

federhalter, fyjderhalter - obsadka do pióra

Kożdi łuczań musi mniyć w fyjderkaście fyjderhalter, blejsztyft i pora psiór.

[rita100]

federkasta, fyjderkasta - piórnik

[rita100]

fejn - pięknie, ładnie

Fejn mi łuszuła krawczka tan mantel.

[rita100]

fejnik - moneta, fenig, wartość grosza

Jedan trojok to dziesiańć fejników.

[rita100]

fejny - piękny, ładny

Pokorz mi te fejne łobroziki.
Pokorza woma fejne łobraziki.

[rita100]

fela - wada, błąd, uszkodzenie

Maszina musi mnyć jekoś fela, bo tak richtik nie chodzi.
Kóń mo szpot, ale to nie jest źelga fela; robźić może.

[rita100]

feldfeber, feltfyber - wyższy stopień podoficera w armii niemieckiej: sierżant,
ogniomistrz.

[rita100]

feler, fyler - błąd, pomyłka

W dyktacze am mniała tilo dwa fyleri.
To buł mój fyler, że sia z niam zadołam

[rita100]

felować - brakować , dolegać

Do dzieźańdziesiańciu lot felowało mu tilo pu roku.
Wiktórozi cóś feluje, bo niechce wcole jeść.

[rita100]

fensterblat, fensterblot - parapet

Na fensterblotach stojeli blóntopi z merami i ksiotkami.

[rita100]

fensterkop - futryna okienna

W dużi jizbzie trzeba wstazić nowe fensterkopi.

[rita100]

ferbel - karty jednego koloru w rękach gracza.

Jeszcze roz rozdować, mom ferbel.

[rita100]

fertyczny - wygadany, rezolutny, cięty, umiejący się obracać wśród ludzi.
To je ferticzno dzywczina, wszańdzie do sobzie reda i nie do sia przedoć.

[rita100]

ferzamlung - wiec, zebranie

[rita100]

fest, feste - mocno

Ale mu fest nabźuł
Mowa fest robota - mamy dużo roboty.
Prziszłi teroz fest mrozi - nastąpiły teraz mocne mrozy

[rita100]

festmeter,festmyter - metr sześcienny
W lasach królewskich przedajó drzewo na festmytri.

[rita100]

festować - umacniać, przytwierdzać

Festujó łoblóźnióne sztachyti w płocie

[rita100]

festować - świętować, uroczyście obchodzić

Festowali na gościnie całi dziań i cało noc.
Wnet bandziewa festować nasze slebrne wesele.

[rita100]

festowny - mocny; dobrze umocniony

Lód na jyziorze jest dość festowany, możewa łuż po niam chodzić.
To só dźwiyrze festowne, nicht jich tak letko nie wirzie.
Brok zrobzić festowne dźwiyrze coby niych ji nie wiwor.

[rita100]

festunek - twierdza, forteca

We Francji Mniamce długo bźili sia ło festunki.

[rita100]

feszt - szczyt dachu, grzbiet dachu, miejsce styku dwuspadowego dachu.

Pod samam fesztam wipadłi dwa dekówki.

[rita100]

fesztować - zakładać fesztówki

[rita100]

fesztówki - dachówka zakładana na szczyt dachu

Po nakriciu dachu dekówkami zabrali sia zaro do łukłodanio fesztówków.

[rita100]

fiber - gorączka

Jonek mo fiber i mózi, ze boli go w łuchu

[rita100]

fidlać, fidlić - rzępolić, nieudolnie grać na skrzypcach

Fidlo i fidlo, a nic z tygo nie wichodzi.

[rita100]

fifak, fifiok - spryciarz, czlowiek przebiegły

Z niygo je dobri fifok, łón sia łoszukoć nie do.

[rita100]

fijuchel - lekkoduch, człowiek niepewny, podszyty wiatrem

Takych fijuchlów jek łón do roboti nie chca, nie chcó dobrze robzić, tilo cias
marnujó.

[rita100]

fiks - szybko, żwawo

Jidź do domu, ale fiks

[rita100]

filcówki - trzewiki filcowe, berłacze, buty wojłokowe

Buł tangi mróz, nawet w filcówkach nogi mi marzłi.

[rita100]

filijala - odział, filia, ekspozytura

Bogate kupce mnieli swoje filijale w różnych mniastach.

[rita100]

filicypej, filicipyj - rower, wielocyped

Nasz chłopok pojechoł do mniasta na filicipyju.

[rita100]

filut - sprytny chłopiec, przebiegły

Jo ziam jekiś ti filut: przitulosz sia do mnie, żebich ci znów dała do dobrygo.

[rita100]

finclauza - malec, mały chłopiec

Czego tu szukosz, finclołzo, sród ludzi starszych ?

[rita100]

fiszbina, fiszbzina - fiszbin

pręcik usztywniający kapelusz czy gorset

[rita100]

fitać, ficić - chwytać, łapać, łowić, dybać, zdobywać, ujmować

Łod śniychu fitoł sia za boki.
Tan gnojek nie fita sia żodni roboti.

[rita100]

fizmatantki, fizmatanty - sztuczki, kruczki

Wiprozioł rozmajite fizmatantki.

[rita100]

flaczeć, flaczyć - wiednąć, wiotczeć

Ksiotki flaczejó łod suszi.

[rita100]

flaczyć, flaczić - patroszyć, wyjmować wnętrzności

We wojna ludzie nie brali rzeźnika, ale samńi po krijomu zarzinali i flaczili
świnie.

[rita100]

flakacz, flakocz - rzeźnik
Suła ci bitowoł tan flakocz za cieloka ?

[rita100]

flama - płomień, łuna

Psiorun łuderzuł w Kalinowo szopa i łod razu z daleka zidać buło wisoke flami.
Z psieca buchajó płomnanie.

[rita100]

flanca - rozsada

Czas łuż sadzić flance rónkli i bruksi

[rita100]

flaster, floster - plaster

Na rana trzeba założić floster

[rita100]

flasterek, flosterek - plasterek, cieniutki

Poddoj mi eszcze flosterek chleba.
Nakrajała z szinki cianiutkie flosterki i przinosła gościom.

[rita100]

flastrować - nakładać plaster

Musisz tan wrzód tak długo flostrować aż sia rostworzi.
Downi flostrowali drogi kamnianiami, a tero nozianci asfaltem

[rita100]

fląder - flądra, płastuga

Na ziecierza matulka kożdamu dała po kawałku flóndra.

[rita100]

fleczek,flyczek - łatka, szmatka

Dzywczinki sułi z fliczków klejdziki no pupów.

[rita100]

flejtuch - człowiek niepoważny, nieokrzesany, nie załugujący na zaufanie

Z flejtuchami nie worto sia zadawać.

[rita100]

flejtusznica - kobieta niepoważna, nieodpowiedzialna, nie zasługująca na zaufanie

[rita100]

flek, flyk - łata, szmata, odpadki krawieckie
Na siwych portkach mnioł czorne flyki.
W wojna kobziyti szili z flyków deki no wojska

[rita100]

flekować, flykować - łatać, naprawiać
Poflykuj szurkozi portki, bo mu z niych łuż dupa wiglónda.
W płocie só dóri, trzeba go poflykować

[rita100]

fliza - płoza
Flizi do sanków nozianci wirobziali z drzewa brzozowygo.

Do gasiania łognia dowozili gospodorze woda w sztóngziach na wozie abo na flizach.

[rita100]

flosa - płetwa

Ribi majó flosi do piwania

[rita100]

flunder, flónder - farfocel, strzęp szmaty

Prziniosła jekeś stare flóndri do przerópki.
No mojich córków takygo flóndra bich nie kupsiuła.

[rita100]

fodrować - żądać, domagać się; stawiać cenę

Niczegój łot ciebzie nie fodruja, tilo spokoju.
Siuła bandziesz fodrowoł za kónia ?

fodrować - żądać , domagać się

[rita100]

fojerkasa - instrukcja ubezpieczenia od ognia

Kozdi musi łubespsieczić swoje budownie w fojerkasie.
Mnioł fojerkasa, to jek sia spoluł, dostoł łotszkodowanie.

[rita100]

foks - kasztan (koń)

Przedoł brónoka i kupsiuł foksa.

[rita100]

fokska - kasztanka

Naszo fokska lepsi cióngnie niż foks.

[rita100]

forszus, fórszós - zaliczka, zadatek

Jek am zamozioł brejdreszer, musioł am dać sto marków fórszósu.
Jek am zamozioł dekówki, musioł am dać psiandzisiónt marków fórszósu.

[rita100]

forszusować, fórszósować - płacić zaliczkę

Fórszósowoł am kołodziejoźi sto psiandziesiónt marków na nowi wóz.

[rita100]

fotografka - zdjęcie, fotografia
Dołam sobzie zrobzić sześć fotografków.

[rita100]

frachta - koszt przewozu, opłata za przewóz

Za cegła zapłaciuł am tile jek w drugych cegelniach, ale do tygo dochodziuła
eszcze frachta.

[rita100]

framuga - wnęka w piecu kaflowym do przechowywania ciepłych potraw

Łostow łobziod no dzieci do framugi, bo dziś przidó trocha późni ze szkołi.

[rita100]

franciszkan, franciszkon, franciszkanin

[rita100]

franela - flanela

[rita100]

franelowy - flanelowy

Mnioł franelowo koszula

[rita100]

frankować - naklejać znaczki

Listek prziszed nie frankowani i musielim zapłacić tile, co za dwa brifmarki.

[rita100]

frejlena, frejlana - nauczycielka, panna z lepszego domu

W psiyrszi klasie łucziuł noju nołcziciyl, a tero je drugi klasie mowa frejlana.
Hermonowe frejlani niczegój sia nie wiłucziłi, wszistkie siedzó w domu.

[rita100]

frejlenka, frejlanka - panienka z lepszego domu

Łustrojułaś sia, Otilko, jek frejlanka.

[rita100]

fręzel, frajzel - frędzla

Łurwoł mi sia jedan frajzel łod chustki.

fręzelek, frajzelek - frędzelka

[rita100]

frysztyk, frisztik - śniadanie

Jutro zaroz po frisztiku zaczniewa wozić żito.

[rita100]

frysztykować, frisztikować - jeść śniadanie

Chłopi frisztikujó na polu, bo łuż ło psiónti pośli do roboti.

[rita100]

fuchtel - wialnia do odzielenia pośladu od ziarna

Musiwa żito przepuścić jeszcze bez fuchtel

[rita100]

fuchtlować - oczyszczać

[rita100]

funditus - zupełnie, do reszty

Wiśnioł am go na funditus

[rita100]

funsztyk, fónsztik - odważnik

Zbziesz fónsztiki i zaniyś na góra.

[rita100]

furać, furnąć - fruwać, latać, unosić się w powietrzu

Pewnie bandzie deszcz, bo jeskółki furajó mnisko.

[rita100]

furwerk - furmanka, wóz, powóz

W psióntek nie brokujesz jiśc na bonóf, bo do mniasta pojedziewa fórwerkam.

[rita100]

futer - pasza, obrok, karma

Chiba przedawa jena krowa, bo nie bandziewa mnieli dośc futru na zima.
Ci wziółeś na droga futer no koni.

[rita100]

futer - podszewka

Niech ci kraziec poźy, siuła brok futru do łobleki

[rita100]

futerkasta - skrzynka na obrok dla koni

[rita100]

futrować - karmić

Łu noju jedan szurek futruje konie, a drugi krowi.

[rita100]

fąfel - obraźliwie podlotek

[rita100]

futrować - podkładać podszewkę

Stari Alsajder nawet w lato nosi jupa futrowana kożucham.

[rita100]

fuzel - siwucha, wódka pośledniego gatunku

Nie psij tygo fuzlu, bo sia roschorujesz.
Na dnie faski łostałi same fuzle.

[rita100]

fybla, fyblo - elementarz

Kożdi łuczań musi mniyć swoja fyblo.

[rita100]

fylunek - przegroda dzieląca sąsiek od klepiska.

[rita100]

fajrabant (fajrant) - czas wolny

[rita100]

fana - chorągiew

[rita100]

farby - kolory

[rita100]

fasa - beczka

[rita100]

felejzer - plecak, torba skórzana

[rita100]

felować - brakować

[rita100]

fercik - wierszyk

[rita100]

fest - mocno; święto

[rita100]

fitać - chwytać

[rita100]

fizylery - lekka piechota w dobie napoleońskiej

[rita100]

fort - precz

[rita100]

forungiew - chorągiew

[rita100]

fryza - spódnica

[rita100]

furać - fruwać (o ptaku)

[rita100]

fuszlapy - onuce

[rita100]

futer - pasza

[rita100]

faska - beczka