N

[rita100]

Tero bandó słózieczka na literka 'N'

[rita100]

na! - weź, masz !
Na te buti i zaniyś jych do szewca.

[rita100]

na - dla; po

Ciotka prziniosła bómbóni no dzieci.
Bandusko prziszła do noju no ksiotki.

[rita100]

naakować się - napracować

Łoddom synozi gospodarstwo, juz dość sia na niam nałokowołam.

[rita100]

nabażyć się - najeżyć się
nastroszyć się

Pies sia nabarzuł i zaczół łujadać na Sandora.
Młodi Kalina nabarzuł sia jek taki bełchać.

[rita100]

naborgować - nabrać kredytów
napożyczać

Naborgowała w karcznie, a tero ni może zapłacić.
Na budowa chati naborgowoł-am gwołt psieniandzy.

[rita100]

nabuchać - napchać
mocno napalić

Nabuchoł pora mniechów siana i doł Mandrinie no kozi.
Nabuchoł w psiecu, ze do niego dojśc ni możam.

[rita100]

nabuchać się - napchać się, najeść do syta
mocno się nażreć

Krowi nabuchałi sia saradeli, ze az jam boki łodstajó.

[rita100]

nabuchtować - nabuchać
Nabuchtowoł taka fura siana, ze mu sia wóz wiwróciuł.

[rita100]

nabuchtować sie - nabuchać się

Nabuchtowoł sia grochu, a potam narzykoł, ze brzucho go boli.

[rita100]

nabuntować - zwymiotować

Zidzisz, sinku, nabóntowołeś na psierzinka.

[rita100]

nabuzować - mocna napalić

Nabuzowoł w psiecu, ze az bucho.

[rita100]

nabzdzic - nasmrodzić
kichnąć na co, zrezygnować z czego

Nabzdzia na jygo pomoc, dom sobzie reda.
Łón strasznie nabzdziuł

[rita100]

nachędożyć - wypróżnić się
nabrudzić

Psies nachajdożuł przed samam domam.

[rita100]

nachrapać się - napracować się

Gwołt sia szurczoki nachropali przi karczowaniu lasu.

[rita100]

nachtop - nocnik
Posoć dzieciuka na nachtop.

[rita100]

macie - weźcie
Moce te łobroźiki na pamnióntka

[rita100]

nacierać - przynaglać, przymuszać
na kogo
Nacierać komu - śpieszyć sie komu, odczuwać potrzebę fizjiologiczną.
Naciyroł na robociónzów, źebi chibci robzili.
Ni mam ciasu, bo mi naciyra robota.
Tak mu naciyrało, ze musioł łodejść na stróna i sia sejszcziać

[rita100]

nacierzpać, naciyrzpnóńć - naczerpać

[rita100]

nacierzpić, naciyrzpsić - nacierpieć

[rita100]

naćpać się - najeść się do syta

Krowi sia naćpałi, ze az jam boki wstajó.

[rita100]

naddłupać - nadgryść
odkruszyć, oddłubać

Misz naddłupała kawałek chleba.

[rita100]

nadfurnąć - nadlecieć

[rita100]

nadglądać - doglądnąć
dopilnować

Nadglóndojda, szurczoki, na konie i krowi.
Nadglóndoj na dziecko, zebi mu sia nic nie stało

[rita100]

nadłupać - dużo zrobić

Nadłupali gwołt zómpków do grabzi.

[rita100]

nadłupać - napracować się

Alem sia nadłupali przi wasztacie.

[rita100]

nadoczynkować się - natrudzić się

Gwołt sia nadoczinkowalim, zeby Franca wiluzować z wojska.

[rita100]

nadpsować - nadpsuć

[rita100]

nadpsować się - nadpsuć się

Te jepka juz sia nadpsowali.

[rita100]

nadraszować - namłucić
Nadraszowalim tile żita, że możewa poźiczić sójsiadozi na siyf.

[rita100]

nadraszować się - umęczyć się młóceniem
Nadrasowalim sia, az gnaty boló.

[rita100]

nadumać - rozmyślać
Nadumoł sia i nadumoł, az nareszcie wimysluł, co mo zbrobzić.

[rita100]

nadziakać - nasiekać

Nadziakałaś za dużo kartofli.

[rita100]

nafitać - nałowić, nałapać

Szurczoki nafitali tile ribów, że mnielim dobri łobziod

[rita100]

nafutrować - nakarmić
Nafutruj konie i pojedziesz na tertok po deski

[rita100]

nagardzielować - dużo nakrzyczeć
Nagordzielowali na zebraniu i jenósz nic z tygo nie wiszło.

[rita100]

nagutki - nagusieńki
zupełnie nagi

[rita100]

nahakować - naciąć, pociąć

Nahakowali drewków na cało zima.

[rita100]

nahakować sie - napracować się
prz cięciu drzew lub na roli

Nahakowali sia przi bruksi i kapuście

[rita100]

najdek-dka - nieślubne dziecko

[rita100]

najmać - najmować

Łón zawdi nojmó ludzi do kopoczki.

[rita100]

najrzyć - lubić
być przywiązanym do kogo

Dobrygo człozieka wszisći najrzó.
Nasze dzieci wuja barzo nojrzó.

[rita100]

najrzyć sie - lubić się wzajemnie
godzić się ze sobą

To je dobra familijó, wszisći tam sia nojrzó i sobzie chantnie pomogajó.

[rita100]

najwięcej - noziancej
także zwykle

Ludzie noziancej miśló tilo ło swojich kłopotach.

[rita100]

nakarować - nawieź na taczkach

Nakarowali gwołt psiosku na droga.

[rita100]

nakarować się - napracować się
ale tylko wożąc na taczkach.

Nakarowoł-am sia, ze w krziżu mnie boli.

[rita100]

naklektać - klepać, ugniatać
najczęściej łopatą

Matulka nakleptała dziś łosiómnoście fóntów masła.

[rita100]

naklektać sie - napracować się ugniatająć

Dość sia nakleptalim przi tych pónczkach, tero zabzierzewa sia do jinszi roboti

[rita100]

naklinać - stanowczo przekazać

Nakliń, łojczulku, dzieciom, zeby ze szkołi, zaró prziszli do domu, a nie
tróncali sia po wsi.

[rita100]

naklnąć - nakląć

[rita100]

naknastrowć - napalić w piecu jałowcem, chrustem

Jonek dziś naklastrowoł, ze az goróncka bucho łod psieca.

[rita100]

nakuczony - przykry, natrętny

To je kobzieta nakuczóno, ciajżko z nió wytrzimać.

[rita100]

nakuczyć sie - sprzykrzyć się

Ta robota juz mi sia nakuczuła.

[rita100]

nakuć - nakłuć

Nakuj wrzód jigłó i zaro zaczóła wichodzić ropa.

[rita100]

nakurzyć - nadymić, nakopcić
nasypać o śniegu czy piasku

Nakurziliśta tami cigarami w jizbzie, że az ciamno.
Śniyg nakurzuł zospi na drogach, ciajsko tam pojechać koniami.

[rita100]

naladować - naładować

[rita100]

nalazca - znalazca

[rita100]

nalazek - bękart
rzecz znaleziona

Wziół sobzie kobziyta z noloskam.

[rita100]

nalezisko - znalezisko

[rita100]

naleźć - znaleźć

[rita100]

nalugować - nabrudzić kałem
łobuz, mocno zbić

Znów chtóś nalugoł na deska w abyju.
Bołkroziców nalugoł Folkowamu, że krew poszła mu z nosa.

[rita100]

naluśnik - częśc wozu
drabiniastego
Poszukajta, chłopoki noluśniki, trzeba wóz prziszikować do żnif.

[rita100]

(żelazny pałączek z pierscieniami zakładanymi na kłonicę i luśnię,
podtrzymujący górną żerdź drabiny w wozie drabiniastym)

[rita100]

nałożny - przywykły
przyzwyczajony do czegoś

Jamu sia nic nie stanie, łón je nołożny do do taki roboti.

[rita100]

nołożyć się - przywyknąć
przyzwyczaić się do czegoś

Nołożuł-am sia wstawać ło psiónty zrana.

[rita100]

namalować - narysować

[rita100]

namykać się - przesuwać się
odsuwać się, robić miejsce

Namknół sia, żebi Ejrzinek tyż móg sia łusiójść.

[rita100]

na nu - co to jest !
jako wykrzyknik - co to ma zanczyć
No nu, co sia znów maszinie stało, łóna chodzi za głośno.

[rita100]

naobkoło - naokoło

[rita100]

napacać - napaćkać
nabrudzić, nachlapać

Mulorze napacali noma w całam domu

[rita100]

napakować się - obeźreć się
najeśc się, objeść się

Alem sia napakowoł; tero witrzymom do zieczora.

[rita100]

napasztek - naparstek

[rita100]

naperty - uparty, zawzięty

To je człoziek noperti, robzi tilo to, co łón som chce.

[rita100]

napierśnik (nopsiyrśnik)
pas pociągowy
Koń sia łodparzuł pod napsiyrśnikam.

[rita100]

napiętek-a - obcas
Zaniyś buti do szewca, bo mosz dicht zderte nopsiantki.

[rita100]

napitek - napój, trunek

Czi pociajstowali woju choc jekam napsitkam ?

[rita100]

napletacz - część krosna
albo pog. stary człowiek przebierający nogami

Na jyburstok krola prziszed so szkołi tan stari noplytoć z żelaznam krziżam z
wojni francuski.

[rita100]

naplumpować - napompować
wodę do wiadra, lub powietrze do dętki

[rita100]

napodorędzić się - wpaść pod rękę
znaleźć się w zasięgu ręki, nadarzyć się

Konygów psies rzuciuł sia na mnie, ale napodorandziuł mi sia sankati kulos i móg
am sia łognać.
Napodorandziuł mi sia kupsiec na naszygo konia.

[rita100]

napsiować - napsuć

Napsowaliśta desków na naprozianie tygo płota.

[rita100]

napytlować - namleć mąki
lepszego gatunku

[rita100]

napytlować się - najeśc sie do syta

Napitlowoł sia psieczónki z kapustó, jek jesce nigdi.

[rita100]

napyazać - nasiusiać.
napizać sia

[rita100]

naradować się - nacieszyć się

Dzieci napewno naradujó sia tam zabawkom

[rita100]

nareda - narada, dorada

W karcznie zrobzili norada, kogo bandó welować do parlamentu.
Jygo noreda na nic mi sia nie przido.

[rita100]

naredzić - naradzić, doradzić

Noradzali i noradzali, a kónca noredi nie buło zidać.
To jest rzecz ciajżko, som nie ziam, co ci tu noredzić.

[rita100]

naremnik - siłacz, olbrzym
wielki i ciężki przedmiot

To je chłop śilni, takygo noramnika żodko sia potiko.
Wibzierzta z komnianiaci nozianksze noramniki i zaziśta do fundamantów do kościoła.

[rita100]

naremny - silny, mocy, ciężki

Łón mo noremne konie, z niami wicióngnie kożdi ciajżar.
Patrz, jeko noremno karpa!

[rita100]

nareście - nareszcie

[rita100]

narędzie - naręcze

Przinieś mi norandzie drewków z szołra.

[rita100]

nargać - brudzić
Nie norgajta sobzie łobleki na tam mokram psiosku.

[rita100]

nargać się - tarzać się
nurzyć się, walać się

Prosioki norgajó sia w błocie

[rita100]

narychtować - nakierować
odpowiednio ustawić, wyregulować zegarek, przygotować obiad

Mniamce narychtowali kanóni na Rusków skritych w lasie.
Zygernistrz narichtowoł mój zygarek na dobri cias.
Na wesele narichtowali tile jedzania, ze stałobi na sto gości.

[rita100]

nasada - nasada
belka w wozie lub saniach.

[rita100]

naskwierać - nadokuczać
nagrymasić

Dzieci mi tile naskszierajó, ze chantnie bich juz łodpoczóła.

[rita100]

nasmorodzić - nasikać

[rita100]

naspa - wsypa,inlet

[rita100]

naspka - mała wsypa

[rita100]

nastalować - nastawić, zamówić
Nastaluj zyger do budzania ba szwarto godzina.
Krawczka nastalowała mnie do przimniorki na pojutrze.

[rita100]

nastąpić się - usunąć sie
przestawić nogę

Nastómp sia, stari wałachu!

[rita100]

naszpulować - nawinąć na szpulę

[rita100]

nasztaplować - ułożyć, nagromadzić

Nasztoplowali drewków az pot som dach.
Nastopowoł gromada psieniandzy i jenuż musioł łumrzić.

[rita100]

naści! - oto masz!
Naści, prowós sia łurwoł.

[rita100]

natnąć - naciąć

Natnyli drewków na cała zima.
Musisz tan drójżek trocha natnóńć, to sia lżi łułamnie.

[rita100]

natretować - nadepnąć
Źidzisz, natretowołeś kotozi na łapka.

[rita100]

natron - węglan sodu

Napsij sia trocha notrunu, to cia brzucho przestonie bolić.
czyli to soda oczyszczona

[rita100]

natrząsać - przygrażać
stanowczo przykazywać

Fater, natrzójśnij szurkom, zebi nie szurgali sia na jyziorze, bo lód je juz za
słabi.

[rita100]

nauka - tylko jako
przygotowanie do sakramentów, katechizacja

We wtorki i psióntki chodzó dzieci do kościoła na nouka.

[rita100]

na urząd - umyślnie, celowo

Łon mi nołurzónt to zrobziuł.
Pojechoł-am nałurzond do mniasta, zebi łobstalować łu sztelmacha nowi wóz.

[rita100]

nawalić - wypróżnic się
wulgarnie
Chtóś nawaluł w abyju na deska.

'zrezygnować z czego'
Nawala na pomoc tygo starygo kośloczo.

[rita100]

nawała - nawałnica

Prziszła tako nawała, ze ślypsi ni moglim rozstworzyć.

[rita100]

nawarzyć - nagotować

Kartofle no tych starych świń só nawarzóne.

[rita100]

nawlec - nawozić, naznosić
Nawlekli tile tygo talatajstwa, ze nie ziam, dźie to wszistko mom podziać.

[rita100]

nawłoskować - nawoskować

natrzeć, wysmarować woskiem

[rita100]

na wskoś - w skos, na ukos

[rita100]

nazad - w tył, z powrotem
znowu

Trzeba tan wóz cofnóńć trocha nazad.
Pojechoł do Westfalów na roboti, ale chibko przijechoł nazod.
Muziułam mu, żebi nie kśilił dziecka, a tan bankart nazod to robzi.

[rita100]

nazorgować - nazbierać
nagromadzić

Nazorgowała tile suszónych grzibów, ze bandzie mniała dość na cało zima.

[rita100]

nazreć się - nażreć się

[rita100]

nazwisko - nazwa

Jekie jest nozzisko polskie tygo ksiotka ?

[rita100]

nażłopać się - nażreć się

Krowi nażłopałi sia saradelki, ze az boki jam wstajó.

[rita100]

nelka - goździk

Róże i nelki to nolepsze ksiotki.

[rita100]

ni - nie
ni moga, ni mnioł

[rita100]

nicht - nikt

[rita100]

nicpota - nicpoń, łobuz

Jych szurek to nicpota, wszandzie tilo broji.

[rita100]

niechać - nie tykać, nie ruszać

Niechoj, bo maszina może cia wicić.

[rita100]

niechcenie - brak chęci i ochoty

[rita100]

niecierzpliwić - niecierpliwić
nieciyrzplizić sia

[rita100]

niechtóry - niektóry

[rita100]

niecierzpliwość - niecierpliwość
nieciyprzpliwość

[rita100]

niecistość - nieczystość

[rita100]

niecisty - nieczysty

[rita100]

niecytelny - nieczytelny

To psismo je niecitelne.

[rita100]

niedbałek - niedbalec
niedbaluch

[rita100]

niedrdzwny - nierdzewny

[rita100]

niedziela - także tydzień

Żniwa mowa liche, juz łod dwuch niydziel podo deszcz, wszistko na polu gnije.
Za dwie niydziele bandó Gody

[rita100]

niedziółka - kochana niedziela

Jek przyjdzie ta niedziółka, to człoziek przinajmnij łodpocznie.

[rita100]

niedźwedź, niedźwydz - niedźwiedź

[rita100]

niegodny - zły, niedobry
niesmaczny, nieodpowiedni, nieprzydatny

To je niegodny sznurek, jo musza mniyć grupszi.
Łóni majó w swojam łogrodzie niegodne jepka, twarde i kwaśne.

[rita100]

niegodno - źle

[rita100]

niejecy - mało jędzący
nie mający apetytu

Moje dziecko jest niejyce, pottikom mu różne rzeci, a łóno jeść nie chce.

[rita100]

niejeden, niejedan, niejena, niejeno, niejeni

[rita100]

niemierny - niespokojny, podniecony, podenerwowany

Łóna zawdi, jek zachorzeje, je tako niemniernó, na kożdego tilo krziczi.

[rita100]

niemożebność - niemożliwość

[rita100]

niemożebny - niemożliwy

[rita100]

nieprzemoczalny - nie przemakalny
nie przepuszczający wody

[rita100]

niepyszny - nie proszony, nie pożądany, wyproszony
Prziszed do ni jek niepyszny (bez żenady)

Jek mu wigarnół-am prowda, poszed jek niepyszni.

[rita100]

nie siuła - niedużo, niewiele

Niesiuła brokowało, zeby sia łutopsiuł.
Łóni majó niesiuła psianiandzy, zawdi tilo bzieda klepsió.

[rita100]

niesporek - człowiek powolny
mało efektowny w pracy

[rita100]

niespory - powolny

Łon je niespory
jinsze możem godać niegramotny tyż.

[rita100]

nieszczęście - nieszczajście
nieszczajślizi

[rita100]

nieszparowny - rozrzutny
nie oszczedzający, niewydajny

Kobźyta mo nieszporowno, co łón zarobzi, to łóna chibko wido.
W tam roku pszenica je nieszparowno.

[rita100]

nieśniałość - nieśmiałość

[rita100]

nieśniały - niesmiały

[rita100]

nieśniertelność - nieśmiertelność

[rita100]

nieśniertelny - niesmiertelny

[rita100]

nieśweży - nieświeży