Tajemnice naszej ziomecki

[rita100]

Poniewaz poprzedni watek robi się przydługawy , a nowe tematy nam z Tralalalą
się otwierają zakladamy nastepny i rozmawiamy całą gemba jak mawiali nasi
Warmiacy ;)
Oto dla przypomnienia:
forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=64&w=26972910
forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=64&w=27068189
forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=64&w=28299478
forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=64&w=27528410

[rita100]

Pruskie ołtarze ofiarne
Autor: Gość: tralala IP:
www.poganin.most.org.pl/zdjecia/sjuchy.jpg

Prusowie byli poganami. Nie budowali świątyń a swoich bogów czcili w świętych
gajach. Składali im ofiary z płodów ziemi, zwierząt, ale też i jeńców wojennych
(według Aleksander Brücknera). Na Warmii i Mazurach można znaleźć wiele dużych
głazów narzutowych. Niektóre z nich służyły za ołtarze ofiarne plemionom
pruskim. ‘Wśród wielu miejsc niewątpliwie na uwagę zasługuje głaz leżący nie
opodal Starych Juch. Lokalne władze poleciły nawet wyryć na nim specjalny napis
nawiązujący do przekazywanej od pokoleń legendy. Dzisiejszy pomnik przyrody
miał być kamieniem, na którym składano ofiary dawnym bogom. W czasie wiosennych
wycieczek warto odwiedzić to miejsce. Za kościołem w Starych Juchach należy
pójść wzdłuż torowiska na wschód (ok. 1000 m). Głaz znajduje się po lewej
stronie torów, na zalesionym wzgórzu przed polami uprawnymi.’ (Sławomir
Kędzierski)

[rita100]

Tralala, więc badania archeologiczne prowadzono już dawno. Dzięki literaturze
niemieckiej z 1935 r nasi arcgeolodzy dowiedzieli się dużo. W Szczęsnem i
Rybakach natrafiono na narzezia i broń dawnych ludów. Dzięki odkrywaniu
pradziejowych pochówków mozna było prześledzić wierzenia ówczesnego czlowieka.
Bardzo ciekawe były daniej takie pochówki.
W okolicy Warmii znaleziono neolistyczne pochówki.
W miejscowości Ząbie odkryto w 2000r ciekawy pochówek , gdzie przy szkielecie
pochowanego znaleziono 50 płytek bursztynowych - nazwano ten
szkielet "bursztynowym wojownikiem". Ciekawe , nie ?

W epoce brązu miała zmianę obrządku pogrzebowego - czyli kremacja ciał. Powstał
kult solarny. Odkrycia takiego dokonano na prawym brzegu Łyny, przy ul.
Grabowskiego , przed wojną zwane przedmieściem Hermenau - odkryto zarys
domostwa, paleniska. Cmentarzysko odkryto też w Lesie Miejskim z tej epoki,
rónież w rejonie Likus.

W epoce żelaza - też był ciałopalny obrządek pogrzebowy. Oprócz cmentarzy
płaskich istniały pochówki w kurhanach czyli nasypane kopce kamieniami.
Kurhany odkryli w 1932r w Redykajnach przez badacza niemieckiego Leonharda
Fromma. Podczas prac wykopaliskowych natrafiono na 30 popielnic, a w Łęgajnach
Fromm znalazł 4 urny.

Jak widać takie prace prowadzone były wcześniej przez Niemców, dzięki temu
możemy kontynuować tajemnice naszej ziemi.

[Gość: tralala]

O kurhanie w Redykajnach słyszałam, ale nie wiedziałam, że został odkryty
jeszcze przed wojną. O tym wykopalisku we wsi Ząbie (hi, hi - jeśli zdarza mi
się przez tę wieś jechać i widzę tabliczkę, to zawsze odczytuję 'zombie') nic
nie wiedziałam. Ciekawe, gdzie trafiły te bursztyny? Może do muzeum
olsztyńskiego, może jednak niedługo pojawi się tam stała wystawa o jeszcze
dawniejszych mieszkańcach naszej ziomecki?

[rita100]

Gość portalu: tralala napisał(a):

> O kurhanie w Redykajnach słyszałam, ale nie wiedziałam, że został odkryty
> jeszcze przed wojną. O tym wykopalisku we wsi Ząbie (hi, hi - jeśli zdarza mi
> się przez tę wieś jechać i widzę tabliczkę, to zawsze odczytuję 'zombie') nic
> nie wiedziałam. Ciekawe, gdzie trafiły te bursztyny? Może do muzeum
> olsztyńskiego, może jednak niedługo pojawi się tam stała wystawa o jeszcze
> dawniejszych mieszkańcach naszej ziomecki?

Właśnie miałam się Ciebie o to zapytać - gdzie jest ten "bursztynowy wojownik" ?

[Gość: tralala]

Może 'bursztynowy wojownik' znajdzie godne miejsce w muzeum zamkowym? Taka
stała wystawa o bałtyckich Prusach byłaby czymś wyjątkowym, wyróżniającym
muzeum w Olsztynie, prawda? Teraz, myślę, te wszystkie przedmioty wydobyte z
kurhanów kurzą się gdzieś w muzealnych magazynach. A tu kolejny przykład
ciekawego odkrycia archeologów:
Wspaniałej kolekcji przedmiotów wkładanych do grobów pruskich w średniowieczu
(XIII – XV w.) dostarczyło cmentarzysko szkieletowe w Równinie Dolnej koło
Kętrzyna. Pochówki złożone były według rytuału chrześcijańskiego, ale
wyposażone w różnego rodzaju dary: amulety, monety, drobne narzędzia,
miniaturki broni czy wreszcie ostrogi i naszyjniki. Zwyczaj wyposażania
zmarłych w przedmioty towarzyszące im za życia i najlepsze ubrania jakie
posiadali przetrwał podboje Krzyżaków i zmianę wiary.

[Gość: tralala]

Szczególnymi przedmiotami w jakie wyposażano groby zmarłych były amulety. Są to
niewielkie przedmioty o długości około 5 cm i szerokości około 2,5 cm. Składały
się z pazura (dzika) okutego brązową blachą. Po obu stronach do uchwytów
przechodzących pod okuciem przymocowane są na haftkowatych zawieszkach
trapezowate wisiorki. Drugi człon amuletu składa się z analogicznych dwóch par
wisiorów zaczepionych na znitowanych brązowych zawieszkach, które łączą paskami
skóry zawieszkę zaczepioną o uchwyt okucia pazura. Niezwykłym okazem wśród
omawianych amuletów jest pazur okuty brązową blachą zawieszony na brązowym
skręconym drucie. Po bokach zwisają brązowe trapezowate wisiorki umieszczone na
końcach skręconych drutów.( Izabela Mirkowska)
www.muzeum.olsztyn.pl/arch/wieczory/cyme/cym.htm

[Gość: jania]

Bałtyckich Prusów...dlaczego w Olsztynie-co Olsztyn miał wspólnego z Bałtykiem?

[Gość: tralala]

Bałtyckich Prusów - bo Prusowie byli Bałtami, tak jak Jadźwingowie, Litwini i
Łotysze. Co Olsztyn ma wspólnego z Bałtykiem? No właśnie między innymi to -
został założony na ziemi, którą przed wiekami zamieszkiwały plemiona pruskie
(na granicy obszaru Galindii). Był też jednym z 12 miast założonych na terenie
Warmii, a Warmia rozciągała się od Braniewa i Fromborka nad Zalewem Wiślanym po
Reszel na wschodzie i Olsztyn na południu. No to teraz wracam do Reszla, czyli
na koniec tego wątku.

[Gość: UWM?]

skąd czerpiesz taką wiedze? studiowaliście historię?czy archeologię, ja jestm po historii UWM. Przepraszam, ale pytam z ciekawości, zaskakuje mnie duż wiedza.

[Gość: tralala]

Z kolejnym głazem związana jest legenda: - Diabeł grając ze swoimi kompanami w
karty, poirytowany przegraną, chciał zagarnąć pieniądze i tak silnie uderzył w
kamień służący za stół, że do dziś widnieje na nim ślad wgłębienia po czarciej
łapie - opowiada Piotr Lichacz, dawny mieszkaniec Jakunówki. W miejscowości
tej, na wzniesieniu nieopodal Diablej Góry, znajduje się bowiem tajemniczy,
wielki narzutowy głaz. Według naukowców jest to kamień sakralny
wczesnośredniowiecznych mieszkańców tych ziem, Galindów. Można go zobaczyć na
tym zdjęciu www.poganin.most.org.pl/zdjecia/dybowo.jpg
(takich 'czarcich' legend o głazach na przykład rzucanych lub przenoszonych
przez diabły jest dużo, nie tylko na Warmii i Mazurach. Czy i w Krakowie lub
okolicach jest taki diabelski kamień? A może w warmińskich legendach znajdziesz
Rito podobną historyjkę?)

[rita100]

Ślicznie piszesz , naprawdę mozna przy Tobie poznać tajemne wiedze. Już nie
bedę tak szukać , bardziej słuchać i czytać. O diabłach to wszedzie było glośno.
Wiele legend znam ale śląskich tam czasmi duzo opowiadają. Najbardziej poznałam
Utopka, czyli takiego diabełka ktory kusi do wody - podobnego do naszego
Toplica.
Ale nie wiem czy wiesz - w kamieniach coś jest, ja to z każdej wycieczki
przywożę własnie jakis znaleziony kamień i tak się z niego cieszę, układam w
ogródku i patrzę na niego. Kamień ma coś w sobie , może magię , może coś co
jest wieczne .
O, rany , jeszcze Ci muszę powiedzieć o najważniejszym kamieniu forumowiczów -
mamy kamień z muru zamkowego w Olsztynie . Redakcja dała nam cegłówkę za
zdobycie chyba 2000 wpisu. Postanowiliśmy wspolnie z forumowiczami umieścic go
w pubie eNki na ul.Dabrowszczaków i tam do dziś stoi. Poprosze o zdjecie do
galerii, żebyś zobaczyła. Ten kamień nazwaliśmy "Lady" - to też historia.
I wiesz do tego kamienia zjeżdzamy się co roku na spotkanie. Czyż nie wspaniała
historia i jak tu nie kochać Olsztyn ? hehe

[Gość: tralala]

A może jednak uda mi się zachęcić Cię do poszukania (o choćby tutaj
www.kamienie.most.org.pl/regiony/prusy.htm ) dalszych ciekawostek o
kurhanach? Może coś z tego wybierzesz i dorzucisz do naszego wątku w
najblizszych dniach. No i mam dobrą nowinę z dzisiejszego dodatku olsztynskiego
do GW - nie jesteśmy same, zobacz: 'Wczorajsza sesja rady powiatu zaczęła się
nietypowo: dwie ubrane w powłóczyste szaty dziewczynki rozdawały
samorządowcom "pruskie ciastka" zlepione z kasz i ziół. Ich ubrany w kamizelę z
łaciatej skóry kolega rozlewał z dzbana napój z miodu. Byli to uczniowie Szkoły
Podstawowej nr 3 z Dobrego Miasta, którzy oprócz zwykłych, szkolnych wiadomości
poznają przeszłość najbliższej okolicy'.

[Gość: tralala]

Na dobranoc coś do śmiechu - rysunek na górze 'Dlaczego nie warto palić
czarownic na stosie', rysunek na dole 'Smok wawelski zawsze przyjacielski'
www.poganin.most.org.pl/humor/humor2.htm
Miłych snów, Rito

[rita100]

Gość portalu: tralala napisał(a):

> Na dobranoc coś do śmiechu - rysunek na górze 'Dlaczego nie warto palić
> czarownic na stosie', rysunek na dole 'Smok wawelski zawsze przyjacielski'
> www.poganin.most.org.pl/humor/humor2.htm
> Miłych snów, Rito

Milych snów
Takie same rysunki rysuje moja córka , własnie w tym stylu - mam ich mnóstwo,
taka postać fantazji, ale są piekne mimo , że wyglądają groźnie, może nie
groźnie a bardziej tajemniczo :)

[Gość: tralala]

Jeszcze parę akapitów z książki Aleksandra Brucknera o wierzeniach Prusów:
Gaje, pola i wody poświęcane są bóstwom powietrza i wody, ziemi i ognia, ciałom
niebieskim, gromowi, ptactwu, zwierzętom czworonożnym i gadom. Bóstwo obierało
gaj, pole lub wodę; rękojmią jego obecności było jakieś drzewo lub wyróżniająca
się grupa drzew. W znamienitszych miejscach utrzymywał ofiarnik święty ogień,
niegasnący, żywy; dla większych gminnych ofiar zwoływał on tam wiernych krywą
(laską); tu ofiarowano część (trzecią) zdobyczy wojennych, mianowicie zaś
palono żywcem najznakomitszych jeńców, w pełnej zbroi, na koniu, uwiązawszy do
palów lub drzew. Czasem też końmi gonią jeńców tak długo, aż się ledwie na
nogach utrzymać mogą, po czym ich wiążą i palą bogom.

[Gość: tralala]

I częściej od ludzkich składane ofiary ze zwierząt - na wróżbę, na zapewnienie
przychylności bóstw, lub ich przebłaganie:
Zwierzętami ofiarnymi bywały: byk, kozieł, świnia, kury – wszystko barwy
czarnej, wyjątkowo w innej. W ofiarach biorą udział wszyscy obecni, każdy
dorzuca do stosu drzewa lub chrustu; najlepsza cząstka, tłuszcz od bydląt,
płonie bogom w naczyniach uświęconych, wyłącznie do tego przeznaczonych
(kronikarz opowiada, jak raz Krzyżacy zdobyli taki kociołek ofiarny,
przenoszony z wieży do wieży przez Prusów); obecni spożywają z ofiar bydlęcych
resztki, skropiwszy się poprzednio lub pomazawszy się krwią ofiarną. dalej
należały do ofiar napoje, z których cząstkę najpierw bogom odlewano.
Ofiary składano na przykład na takich głazach:
Zwierzętami ofiarnymi bywały: byk, kozieł, świnia, kury – wszystko barwy
czarnej, wyjątkowo w innej. W ofiarach biorą udział wszyscy obecni, każdy
dorzuca do stosu drzewa lub chrustu; najlepsza cząstka, tłuszcz od bydląt,
płonie bogom w naczyniach uświęconych, wyłącznie do tego przeznaczonych
(kronikarz opowiada, jak raz Krzyżacy zdobyli taki kociołek ofiarny,
przenoszony z wieży do wieży przez Prusów); obecni spożywają z ofiar bydlęcych
resztki, skropiwszy się poprzednio lub pomazawszy się krwią ofiarną. dalej
należały do ofiar napoje, z których cząstkę najpierw bogom odlewano.

[rita100]

Stronka faktycznie do przestudiowania - a jednak jest duzo wiadomości na
internecie, trzeba tylko trafić .
Dobre wieści z tym utrwalaniem tradycji od dziecka - to naprawdę dobry pomysł i
dzieci lubią takie rzeczy, a nie tak jak teraz studiuje.
Przeciez nie tylko Walentynki powinniśmy propagować , ale i nawet propagować
twórczośc reginalną i zrobić z tego wielki biznnes jak z amerykańskich
walentynek. Takie powinniśmy mieć swieto w całej Polsce - dzień regionalny i
wszyscy powinniśmy chodzić w regionalnych strojach, jeść regionalne potrawy i
śpiewać tańczyć regionalnie. Przeciez mamy tak piękną tradycję , że naprawdę
szkoda to marnować i zamykać sie tylko w samej specjalizacji i wykladach.
Dla dzieci to napewno byloby wielką frajdą - wspaniałą. Wylicznki regionalne.
To sa ich korzenie , a nie tylko szczepić popkulturą i inne nowoczesności.
Jak myślisz ?
Szkoda , że w samym Olsztynie tego nie było, pewnie sie wstydzą ;)))))

[rita100]

bądź teraz cierpliwa , coś Ci zamieszczę co wywoła dreszcze - musze tylko
spokojnie do wpisu podejść po kolacji.
Coś cudownego z Rymkiewicza - tu najbardziej pasuje :)

[rita100]

W 1934 roku zaczęto badać teren Starego Miasta w Olsztynie. Podczas prac
ziemnych prowadzonych na zapleczu budynku obecnych "Delikatesów" -
prawdopodobnie ta własnie parcela była parcelą naszego słynnego Jana z Łajs. Z
badań tak wynikało.
Niestety II wojna przerwała prace, a po wojnie nikt już nie myślał o wznowieniu
badań, trzeba było szybko odbudowywać Olsztyn z gruzów. Nikt nie pomyślał, ze
przy takim odbudowywaniu powinien pracować archeolog. Znaleziono wtenczas dużo
okazów krzyżackich. Pierwsze prawdziwe prace archeologiczne były dopiero w 1951
roku i zaczęto od ul. Prostej, a tak naprawdę to zaczęto szczegółowo dociekać w
latach siedemdziesiątych, a już największe zainteresowanie zaczeło się po raz
pierwszy publicznie na forum GW, gdzie Tralala zaraża nas tym bakcylem. ;))))))

[rita100]

"Rozmowy polskie latem 1983" - Jarosław Marek Rymkiewicz

- Przed stu, przed dwustu, przed tysiącem lat ktoś, jak ja dziesiaj - myśli pan
Mareczek, wiedząc , że może sobie spokojnie pozwolić na takie rozmyślania, jako
że borowika z pewnością i tak nie znajdzie - przed dwoma tysiącami lat ktoś mi
nie znany, mówiący mi nieznanym mi językiem, szedł przez ten las, o tędy
przechodził, o tu przystanął, tutaj spojrzał w niebo i rozgarniał zaostrzonym
kijem gałęzie, rozdzierał końcem kija wilgotne pajączyny zwisające ze sosen.
Kim był ten człowiek ?
Patrzyły na niego z głebi lasu oczy przerażonej sarny, tej samej, ktora patrzy
dzisiaj na mnie. Kim oni byli, ci bracia Prusów i Litwinów, Jadźwingowie ?
Tutaj w tym lesie, pod warstwą mchu, pod warstwą pruchnicy lezy jeszcze grot
ich strzały, lezy ich przerdzewiały miecz. Gdyby go teraz ktoś znalazł i
odgrzebał, ten miecz rozsypałby sie w czerwony pył pod dotknięciem światła albo
dłoni. Nic , zupełnie nic nie pozostało po Jadźwingach. Można pogratulować tym,
którzy ich eksterminowali. Odnieśli niebywały sukces, taki, jaki w dziejach
mało komu przypadł w udziale.
Nie został ani jeden dom, ani jeden człowiek. Jadźwingowie znikneli z
powierzchni ziemi razem ze swoimi bóstwami, grzebieniami, pierścieniami,
garnkami i językiem.
Zostały po nich tylko kurhany przy sosie numer 11, tam gdzie za Suwałkami, za
Szwajcarią skręca sie na Szypliszki. I zostały jeszcze te strzępy jezyka,
strzępy jego fonetyki zachowane w nazwach miejscowych, te wszystkie sa, szy,
szut, a także wiż, ejsz, szesz, i jeszcze żaj, lisz, ysz, które szeleszczą,
gwiżdżą, poświstują w Kadaryszkach, Maszutkinach, Wiżajnach, Bondziszkach.
jutro będzie dalej - fajne nie ?

[Gość: tralala]

Trzeba mieć wrażliwość poety, żeby zobaczyć tych, którzy mieszkali w Puszczy
Jańsborskiej, czy też Galindzkiej przed tysiącem lat. To prawda, że
Jadźwingowie w największym stopniu zostali poddani eksterminacji. taka była
strategia Zakonu - żeby między podbitymi Prusami a pogańską Litwą zostawić
gęstą, niezamieszkałą puszczę. Ale ja Rito ze zdumieniem dowiedziałam się, że
jeszcze do połowy XX wieku na Podlasiu nie używano nazwy Suwalszczyzna, tylko
Jaćwież (Jadźwież) - może nekroskop to potwiedzi, albo raczej jego dziadkowie?

[rita100]

Nie martw się , przed Toba jutro - będzie bardzo wrażliwy tekst - jak
cierpienia Raskolnika - ten Rymkiewicz strasznie musi kochać swoją ziemie , ze
takich słów używał w ksiązce.
Tralala , wejdź do galerii do watku Kocham Olsztyn - czy dobrze zauważyłam Babe
pruską na dziedzińscu zamku i napisz tam czy to tam studnia kamienna ?
Może bedziesz wiedzieć ;)
Jeszcze Cię dzisiaj zaskocze - ta przerwa to bylo tylko nabranie podwójnej
energi - tak mi glowa pękała wczoraj;))))

[Gość: tralala]

'Kocham Olsztyn' - dobrze, poszukam. a w wątku nekroskopa pojawiły się
Planty :)) - zobacz, czy podobne do krakowskich, na moje oko, niekoniecznie.
Oj, jutro pracuję, w niedzielę pracuję, i jeszcze dziś musze popracować, żeby
wiedzieć jak jutro i pojutrze pracować. Muszę więc znikać, ale nawet jeśli
jutro nic nie dopiszę, to na pewno zajrzę, bo zapowiada się coś
horrorystycznego?

[rita100]

"Przyśnij mi się miasto, chcę dotknąć twoich kamieni, chcę usłyszeć bicie
twoich dzwonów. Wysłuchajcie mnie, potęzni ksiązeta, wysłuchaj mnie mocno
Gedyminie i ty Olgierdzie, i ty też Kiejstusie, i ześlij mi choć ułamek, małą
cząstkę waszego odwiecznego snu."

milych snow

[rita100]

Ale czy Jadźwingowie mieli jakąś historie ? Czy istnieje jakaś zapisana, komuś
znana historia Jadźwingów ? I kto ich właściwie wyeksterminował ? Polacy ? Czy
ich pobratymcy, Litwini i Prusowie ? A może Polacy w sojuszu z krzyżackimi
komturami ? Albo krzyżacy komturowie w sojuszu z litewskimi książętami ? I kto
własciwie leży pod tymi kurhanami przy sosie numer 11 ? Jeśli w ogole ktoś tam
lezy. I czy te kurhany ktoś już kiedyś rozkopał, czy dobrali sie do nich
etnografowie polscy lub niemieccy ? Czy leżą tam królowie Jadźwingów, , ich
potęzni książęta, groźni kapłani ich nieznanej wiary ? Czy lezy tam księżniczki
o wąskich dłoniach, małych stopach ? Ale może te ich księżniczki były
przysadziste, brzuchate, cycate, wypukłookie, krowiookie ? Jesli nawet takie
były, to i tak pochylali się nad nimi z pożądaniem woloocy jaćwiescy książęta.
I poczynali w tych księżniczkach dzieci, które miały zostać potem
wyeksterminowane, rozstrzaskane przez krzyżackich jeźdźców o belki kurnej
chaty, rzucone przez litewskich jeźdzców w żar dopalającego sie zamczyska. Kość
czołowa z kosmykiem włosów, który rozpadnie się pod wpływem zetknięcia ze
światłem - oto co można by wykopać spod takiego kurhanu. Jeśli w ogole coś tam
jest pod tymi kurhanami. Pewnie nic.
Ale nie.....

[rita100]

Zostanie po nim przecież to, co właśnie pisze: ten opis grzybobrania, te
rozważania o Jadżwingach, te rozmowy.
A także zostaną po nich wszystkie jego wiersze opisujące rozkład, gnicie,
próchnienie kości czołowych, piszczeli, nerek, wątroby, płuc , gardeł i łokci.
- Nie bądź taki pyszny, Mareczku. Bo może po tobie zostać akurat to, co zostało
po Jadźwingach : czyli nic, nic, nic. Albo co najwyżej krowiookie, wolookie
strzępy fonetyki, która bedzie dla niego niezrozumiała, nikomu niepotrzebna :
szcz, brzdż, grzdż. Jakiś niezrozumiały głuch bełkot, jakiś bełkocik, ktory z
obrzydzeniem wspomni w przypisie zamieszczonym na stronie 796 historyk
literatury wieku dwudziestego pracujący w wieku dwudziestym trzecim. Tyle co
po Jaćwieży.
Wolookie nic.

Sudajczu, Sudajczuteli!

[Gość: tralala]

Miałam dziś i jutro popracowac, ale znalazłam taką starą, piekną pieśń litweską
o zagładzie Jadźwingów. Na chwilę oderwę się od codzienności (bo czasem
skrzeczy) i się tą pieśnią podzielę:

Co ty, książątko, Sudajczu!
Sudajczu, Sudajczuteli!
Długoś spał?
Gdyś spał snem,
Wycięli wojowników twoich
Rozsypali twoje nasypy (zamek).
Czegoż ci, książątko,
Więcej żal?
Czy zamku, czy wojowników?

Nie tak mi żal zamku,
Jak mi żal wojowników.
Ja zamek (nasypy) zasypię,
We dwa, we trzy lata;
Lecz wojowników nie wywiodę
Ani w dziesięć lat.

Jutro-pojutrze znajdę więcej czasu i dopiszę, kiedy ta pieśń powstała, kim był
nieszczęsny książę jaćwieski, i kiedy zginęli jego wojownicy. Dziś już powiem
dobranoc - i księciu, i Tobie, Rito, i naszemu cicerone nekroskopowi, i nawet
pysznemu Mareczkowi (a kto to?)

[rita100]

>pysznemu Mareczkowi (a kto to?)

autor tej wspaniałej ksiązki i słów
"Rozmowy polskie latem 1983" - Jarosław Marek Rymkiewicz

>Co ty, książątko, Sudajczu!
> Sudajczu, Sudajczuteli!
A kto to Sudajczek ?
Nie znam tej nazwy :)
dobranoc
Śliczna pieśń

[rita100]

Tralala, nie bedę przytaczać fragmentów tej książki, ale jedno trzeba
powiedziec , napisał tą książkę z sercem, czuć jego miłość, wielką miłość do
tej krainy, jej podziw , a przede wszystkim wielką pokorę do tego co ta ziemia
przeszła, nie oszczędzając nikogo a opis wojsk radziecki przez teren , kiedy to
zabawiali sie nad jeziorami i granatami , tylko dla zabawy niszczyli naturalne
środowisko jezior zamieniając je z zgniłe strzępy brzuchastych śniętych ryb ...
jest straszny.
Dobrze mieć teraz taką galerię zdjęć i widzieć jak spokojnie i pewnie pływają
sobie łabedzie i kaczki.

[Gość: tralala]

A długa to książka? Cała o Jaćwieży? Czy tylko jej część?
'Sudajczu, Sudajczuteli' - dodałam tę pieśń, bo tak niespodziewanie ją
znalazłam i tak akurat do rozmyślań Rymkiewicza. I chociaż napisana kilkaset
lat temu, wydaje się zupełnie współczesna (może to kwestia tłumaczniea, ale i
to jest stare). Poza tym, ktoś w wycieczce po Białymstoku przyczepił się nazwy
Jaćwingów, że niby nie tak się pisze. A prawda jest taka, że nikt nie wie, jak
ten naród sam siebie nazywał. Znamy tylko różne nazwy nadane przez
sąsiadów: 'Jaćwingowie (Jadźwingowie) – być może odłam pruskich plemion, byc
może odrębny naród Bałtów, najmniej liczny, i wytępiony najrychlej, nie tknięty
chrześcijańsywem. Jadźwingowie żyli od Niemna po Narew, Biebrzę i Łek , a zwani
byli różnie: Podlaszanami, i Jaćwingami, Jatwjagami (Jaćwieżą) wedle głosowni i
słoworodu ruskiego, Sudowai w Prusiech i na Litwie'(Bruckner). I od Sudowai
pochodzi tytuł tej litweskiej pieśni i jaćwieskiego księcia.

[rita100]

Tak , ksiazka jest długa i powiem Ci szczerze, że wiele fragmentów już
zamieściłam w wojennym watku, zaraz je znajdę. Są wspaniale opisy przyrody i
jej dziedzictwo. A ksiązkę kupilam rok temu, wchodząc do księgarni wśród tylu
książek oko spoczeło na na niej i ku zaskoczeniu w domu - niesamowicie byłam
swoim wyborem zaskoczona, bo i autora nie znałam , a i tytuł nic nie mówił, a
jednak bez zmrógnięcia okiem - na pewniaka kupiłam. Teraz ją czytam drugi raz i
po naszych rozmowach wyciągam z niej głebie , której wczesnie nie zauważyłam.
Nie mogę się jednak oprzeć dalszego zamieszczania jej urywków - chocby to
popatrz:
Wiersz dla plemienia Jadźwingów
napisany nad ich jeziorem

O jaćwiescy książęta co po was zostało
Te dwie zapinki z brązu to jest bardzo mało

A ten rozbity garnek to jest świadek lichy
I cóż po waszym męstwie i co z waszej pychy

Wasz król w lasanku zgubił drewnianą koronę
Berło z gałęzi dębu było wyrzeźbione

Waszą królową uwiódł święty wąż z zatoki
Wchodząc w wodę liczyła odbite obłoki

Królewski syn na brzegu zamyślony siedział
Porwali go Litwini lub siostry niedźwiedzia

Wasze dzieje spisan na brązowej korze
Sa jak dziej tych muszel ktore śpią w jeziorze

Albo jak dzieje raków pod korzeniem w wodzie
Jak łatwo jest zapomnieć o całym narodzie

O jaćwiejscy książęta co teraz poczniecie
Po polsku mówi naród w sejneńskim powiecie

A po litewsku mówi tam gdzie Kalwarija
Warczy traktor na szosie i kurhany mija

Ja jednak myślę o was więc pewnie jesteście
Ale gdzie mam was szukać w jakim Bożym mieście

Może tu nad jeziorem kiedy śnieh już pada
Nocą stukacie w okno polskiego sąsiada

A może za Islandią gdzieś na oceanie
Macie podwodne porty sekretne przystanie

Jaka wasza historia jakie przeznaczenie
Pod mchem w głab ziemi idą splątane korzenie

Stoi mgła na jeziorze nad niż ksieżyc biały
Usnęliśmy w olsztynie a dzieje mijały

J.M.Rymkiewicz
Sejny , to jego ulubione miasteczko

[Gość: tralala]

Troszkę pomieszam, ale może tu dodam historię Sudaiczu, bo to niezwykły dowód,
jak wyobraźnia może pomóc poecie dojrzeć (domyślić się, wyczuć?), co
rzeczywiście miało miejsce na tej ziemi: W marcu 1362 ruszył sam wielki mistrz
Winryk z Kniprode, na czele licznych hufców przeciw Kownu; w Wielką Sobotę
zdobyłi zamek, gdzie poległo trzy tysiące Litwniów (większość z nich spłonęła w
drewnianej twierdzy - 'żar dopalającego się zamczyska'). Woiddat, syn
Kiejstutów, został pojman z 36 panów przedniejszych. O nim jest ta pieśń
litewska, w oryginale zaczynajaca się: ‘Kuninge Sudaiczu, Sudaiczu raicziu’.
A może jednak, Rito, wybierzesz jeszcze kilka fragmentów z książki Rymkiewicza?

[rita100]

forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=64&w=18479350&v=2&s=0
Tralala, teraz dopiero rozumie co czytam, zamieszcze jeszcze dużo fragmentów,
tymczasem przeczytaj jak broniłam w tym watku naszej ziemiczki i to dzięki
Rymkiewiczowi, którego kupiłam własnie w tym okresie. Ta wiedza była moją
bronią. Zobacz jakie fragmenty obszerne zamieściłam, chociaż bardziej
historyczne, a teraz skupiam się na fragmentach korzennych.

[rita100]

forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=708&w=27569342&a=29406838
Tralala, czy przypadkowo nie wiesz co to za ten maly biały budyneczek w
kształcie chatki tak slicznie wyrózniający się pod oswietlonym zamkiem ?

[Gość: tralala]

??? Może jest to jedna z kamieniczek, które zapobiegliwi, a niezbyt zamożni
mieszkańcy Olsztyna budowali w XIXw wydłubując cegły z murów obronnych miasta?
Stoi tuż nad dawną fosą. A może to kolejny zabytek, który czeka na odkrycie?
Spróbuję to sprawdzić. A tu zobacz, co w dzisiejszej gazecie powiedział
dyrektor muzeum: Zamierzam stworzyć możliwość podziwiania zamku jako eksponatu.
Udostępnić poddasza i piwnice zapowiada Janusz Cygański.
miasta.gazeta.pl/olsztyn/1,35189,2937002.html
I jeszcze jedna ciekawa wiadomość: Nowe Ramuki to pierwsze nadleśnictwo w
regionie, które kompleksowo zadba o ślady kultury Prusów: kurhany, wały,
grodziska. Chce też nauczyć leśników, którzy często w lesie znajdują cenne
archeologicznie przedmioty, jak rozpoznać, że akurat ten kawałek metalu to
kilkusetletnia siekierka, a gliniana skorupa była kiedyś kawałkiem naczynia.
miasta.gazeta.pl/olsztyn/1,35189,2936928.html
Dobre wiadomości na dobranoc!

[rita100]

Same dobre wieści z tym , że w innych regionach Europejskich Dni Dziedzictwa ,
to te dni przebiegały na imprezach nie tylko na Sesji. Na Śląsku byly wszystki
Muzea udostępnione, odbywały sie imprezy i specjalne zwiedzanie zabytków ,
tras, odczyty i wykłady i koncerty dla wszystkich, a tu tak cicho one przeszły.
Ogromnie się cieszę z mozliwości odkrycia piwnic i poddasza do zwiedzania,
wiele można tam eksponować , nawet antrape czy jak to sie nazywa Starego miasta
w pomniejszeniu, żeby przedstawić to bardziej obrazowo, no i oczywiście o
jakiegoś stracha trzeba się postarać . Czy w tym zamku straszy ?
Kiedyś mi córka powiedziała, że mogląby się nająć do pracy nocnej i straszyć
turystów jako czarna dama , bo lubi na czerno chodzić ubrana :)

dobranoc
dziękuję za odpowiedź

[rita100]

"- Kocham was - mowi pan Mareczek Rymkiewicz - Wiem , że niezdarnie, że
ułomnie, ale tak jak umiem. Przecież wiecie o tym, litwewscy książęta. Wiesz o
tym mocny Erdwile. I ty Mendogu. I ty też, wymyslony przez kronikarzy
Ryngoldzie. Ty wiesz, Litwo.
I tu pan Mareczek przypomina sobie, że Mendog nie był przecież wielkim
księciem, lecz królem Litwinów i koronował się w Nowogródku w roku 1252 - a
może 1253 ? - o czym wspomina Misckiewicz w przypisach do "Grażyny".
Pan Mareczek wyjmuje blik z szuflady i pisze wiersz:

Królowie Litwy

Królowie Litwy pod dębami leżą
Robak w ich czaszkach mech jest ich odzieżą

Królowie Litwy Mendog lub Mindowe
Wygnani z dziejów jak zwierzęta płowe

Czarne ich kości czarne mają twarze
Erdwił czy Witold nocne gospodarze

Czarny ich zamek na bobrów jeziorze
I w łódce z kory podróż aż za morze

Królowie Litwy potomstwo Montwiła
Dynastia która w puszczy sie ukryła

Potężni władcy nocnej okolicy
Królowie żuków mrówek i brusznicy

Mocni książęta na każdej malinie
O świcie pamięć o ich dziejach ginie

Mrówcze ich miasta krecie ich komnaty
W każdym żołędziu mroczne kazamaty

Borsuk ogląda święte ich oblicza
Ja tak cię kocham Litwo tajemnicza

I świeci próchno nocna ich stolica
Jak kiedyś w Wilnie nie zgaszona świeca

I świeci próchno w czarnych oczodołach
Posłuchaj w lesie może on cię woła

Erdwił czy Mendog albo Wotold młody
Może cię prosić na stuletnie gody

Chodźmi za nimi wijmy wieńce z lisci
Niech się nam Litwa jaką była ziści

Chodźmy gdzie paproć w międzyborzu świeci
I stuka dzięcioł ten sam od stuleci

Chodźmi za nimi dokąd nas powiodą
Niech nam pokażą Litwę wiecznie młodą."

- Nie mieliby państwo ochoty pojechać do Sejn ? A z Sejn moglibyśmy, bo to już
bardzo niedaleko, pojechać nad jezioro Gaładuś. To piękne jezioro, a poza tym
obejrzelibyśmy sobie, jak tam wygląda granica, bo ona właśnie przechodzi przez
Gaładuś i połowa jeziora jest po naszej stronie, a połowa po rosyjskiej.

[rita100]

Wracając do odkryć, to dzieki takim odkryciom wiemy, że przedkowie Prusów zw.
Bałty, w w rejonie Olsztyna - Galinami. Odkryto grodziska pruskie w okolicach
Olsztyna. Jednym takim grodziskiem był "Przeklęty zamek" ktory znajdował sie w
olsztyńskim Lesie Miejskim w zakolu Łyny i pobliżu Diabelskiego Młynu. Znane
już w kartotece J.M.Cuise jako zamek Sundythem.
Gród w Bartązku nad jeziorem Bartąg - gdzie wiosną 1348roku w tym własnie
miejscu spotkały się trzy osobistości kapituły Harmut - proboszcz Katedry, Jan -
dziekan, oraz Jan -Kustosz i podjeli decyzję o budowie zamku i miasta Olsztyn.
Posiadamy wielowiekową tradycję osadniczą.

[Gość: tralala]

Czasem trudno odróżnić takie grodzisko od wzgórza morenowego, czasem trudno je
wypatrzeć, jeśli jest porośnięte lasem. Ale na tym zdjęciu można zobaczyć, że
niektóre z tych grodzisk były imponuaco wielkie
www.poganin.most.org.pl/zdjecia/banie.jpg
I jeszcze kilka słów z tej strony: Siedziby Galindów, średniowiecznych
mieszkańców regionu Wielkich Jezior zniknęły w pomroce dziejów. Jednak
nierzadko spotykamy charakterystyczne pagórki o kształtach noszących ślady
działalności dawnych wojowników - spadki czy wręcz linie obwałowań, które były
ich warowniami. Historycy obliczają liczbę takich miejsc na prawie 600. W
okolicach Giżycka źródła odnotowują ok. 20, np. Jeziorko, Trosy czy Bogaczewo.
Warto wspomnieć jeszcze o przepięknie położonym grodzisku w Ostrowie nie opodal
Skomacka Wielkiego i Grodzisku na północ od Kruklanek. (Sławomir Kędzierski)
Prawie 600 grodzisk - jest czego szukać!

[rita100]

Czyli trzeba zwracać uwagę na kopce. Te kopce maja pewnie swoje nazwy
regionalne. Czytałam legende o chodzacej górze i bezboznych tam mieszkających
ludziach, dopiero ją zamieszcze - być może to mowa o tych kopcach górzystych.

Tralala, teraz będe przedstawiać wielkich ludzi Warmii i Mazur i ciekawe ich
dzieje, najczęściej smutne ich losy.
www.luteranie.pl/diec.mazurska/pl/biuletyn/Friszke.htm
Zaczytałam sie tak ciekawa historia i Mazurów i Olsztyna

W 1966 roku, po kilkakrotnym zdewastowaniu grobu przez nieznanych sprawców,
rodzina dokonała ekshumacji i przeniesienia ciał na miejscowy cmentarz
komunalny. Parę lat później cmentarz ewangelicki w Olsztynie został w ogóle
zlikwidowany, pomniki zburzone, groby zrównane z ziemią. Dzisiaj ten spory
teren porasta trawa i stare drzewa. Mazurskich imion nie ma już nawet na
pomnikach cmentarnych.

[Gość: tralala]

Jedno z takich wzgórz jest koło Kortowa, w samym Olsztynie. Nosiło nazwę Trupi
Czerep. Nie było to ani grodzisko, ani nawet kurhan. Napiszę o nim więcej
jutro, ale to dość makabryczna historia.
A z cmentarza ewangelickiego, na którym pochowano pastora Friszke poza drzewami
pozostała też kaplica cmentarna, dziś cerkiew prawosławna, od niedawna
ozdobiona 'cebulkami' na szczycie dachu. Dziwne połączenie - neogotycka kaplica
i 'cebulki'?
Muszę uciekać teraz w google i trochę popracować. Dobranoc.

[rita100]

www.poganin.most.org.pl/wiesci/07.htm
A to Piękna Gora - też grodzisko i też wzgórze zarosnięte.
dobranoc

[Gość: tralala]

Z linkami różnie bywa - mogą zniknąć albo się zawiesić, więc wybrałam z tego
bardzo długiego i ciekawego artykułu garść informacji o księdzu Friszke - dziś
o jego losach do czasu przyjazdu do Olsztyna.

Edmund Friszke urodził się 4 czerwca 1902 roku w Zduńskiej Woli. Ordynowany był
w 1927 r, i z dniem 15 marca objął stanowisko wikariusza parafii ewangelicko-
augsburskiej św. Trójcy w Łodzi. Z dniem 15 marca 1929 r. został powołany na
stanowisko administratora parafii radomskiej.

Na początku września 1939 r. wyjechał wraz rodziną z Radomia do Lublina, co
było naturalne ze względu na zajmowane stanowisko p.o. seniora lubelskiego. Do
Radomia powrócił wraz z rodziną 20 września. Nazajutrz został aresztowany przez
Gestapo. Aresztujący go obersturmfuhrer German powiedział - gdy zabierany z
domu próbował oczyścić swój płaszcz - "nie trzeba czyścić, tam dokąd pan
pójdzie, zabrudzi pan sobie nie tylko płaszcz" .

W radomskim więzieniu przy pomocy obelg, bicia, głodu oraz gróźb rozstrzelania,
próbowano go zmusić do podpisywania się nazwiskiem z niemiecka, przez "sch" i
do zadeklarowania się jako Niemiec. Nacisk, jaki w tej sprawie wywierało
Gestapo wówczas, a także później, miał charakter symboliczny. Chodziło o
złamanie moralne człowieka, a także o wypełnienie nazistowskiego dogmatu, w
myśl którego ewangelik o niemiecko brzmiącym nazwisku musiał być Niemcem.

Dnia 18 grudnia 1939 r. ks. Friszke został wywieziony z Radomia i osadzony w
obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, a 13 grudnia 1940 r. - wraz z innymi
duchownymi przewieziony do obozu w Dachau. Jako więzień numer 22 500 przebywał
tam do chwili oswobodzenia przez wojska amerykańskie 29 kwietnia 1945 r. W
nazistowskich więzieniach i obozach spędził zatem 5 lat i 7 miesięcy.

Po wyzwoleniu obozu i odbyciu obowiązkowej kwarantanny - wprowadzonej z powodu
panującego wśród niektórych więźniów tyfusu - został zwolniony przez władze
amerykańskie 31 maja 1945 r.

Oficjalna nominacja ks. Bp. Szerudy dla ks. Friszke na administratora polskiej
parafii ewangelickiej w Olsztynie nosi datę 9 stycznia 1946 r. Decyzją
Konsystorza z 25 marca 1946 r. ks. Friszke został również administratorem
parafii w Olsztynku, Mańkach i Biesalu w pow. ostródzkim. Otrzymał przydział na
prowadzenie nauki religii w szkołach powszechnych w Olsztynie, Łęgutach,
Olsztynku i Mańkach. Do Olsztyna przybył jeszcze w styczniu 1946 r., rodzinę
sprowadził w marcu.

[rita100]

Tralala, tak , juz niejeden link się nie otwiera, faktycznie one albo się
strzeją i stają sie niedostepne. Wiele razy tak mialam, dlatego jeszcze coś
bardzo ciekawego wkleje z tej stronki Friszke - dotyczy historii.

"Prusy Wschodnie były pierwszą prowincją III Rzeszy, do której wkroczyła Armia
Czerwona. Zemsta za zbrodnie hitlerowskie w ZSRR była okrutna i skierowana
przede wszytskim przeciw ludności cywilnej. Strach przed bolszewikami,
wzmocniony przez wieści o ich brutalności, spowodował masową ucieczkę ludności,
która na przełomie 1944 i 1945 objęła około pół miliona ludzi. Po wejściu
Rosjan w południowej części Prus Wschodnich (które zostaną przyznane Polsce)
znajdowało się około pół miliona ludzi. Ogromna część spośród nich została
zamknięta w prowizorycznych obozach i następnie deportowana do ZSRR. Liczbę
deportowanych badacze szacują na 100, a nawet do 300 tys. Oczywiście, władze
sowieckie nie dokonywały rozróżnień między Niemcami, Mazurami, Warmiakami. Nie
dokonywali tego również szabrownicy, którzy zwłaszcza w 1945 r. grasowali w
południowej części Mazur, grabiąc mienie opuszczone przez uciekinierów, ale
także znajdujące się w posiadaniu bezbronnej ludności miejscowej."

" Tak ogromne wymieszanie ludności o różnej tożsamości kulturowej oraz
odmiennych doświadczeniach społecznych, historycznych, nawet wzorach
gospodarowania i zachowań, musiało rodzić liczne i dramatyczne konflikty.
Nieufność, niechęci i spory szły często w parze z rywalizacją, nieraz bardzo
brutalną, o dostęp do dóbr - mieszkań, gospodarstw, dobytku ruchomego itd.
Stroną najsłabszą w tej rywalizacji byli autochtoni, uważani z reguły przez
przybyszów za obcych, za Niemców."

[Gość: tralala]

Tak, w tym artykule jest bardzo dużo ciekawych historii, nie tylko o pastorze
Friszke, ale przede wszystkim o powojennych losach mazurów. A to historia do
tej pory mało znana, przez wiele lat zakazana. Ja skupiłam się bardziej na
życiu ks Friszke, ale choć skracałam, jak mogłam, to wyszła potężna biografia.
Więc może poczekam z nią do jutra. Dzisiejszy dzień,jednak bardzo smutny,
zakończę zapowiadaną historią grobu pruskiego w Kortowie. Jednak nie radzę
czytać przed snem - będzie w następnym poście. Dobrej nocy nam wszystkim i
lepszego dnia jutro.

Trupi Czerep

[Gość: tralala]

W latach 1898-1899 podczas prac mierniczych przed rozpoczęciem budowy Zakładu
dla Obłąkanych w Kortowie, robotnicy odkryli grób kryjący mnóstwo ludzkich
kości. Miejsce odnalezienia tego grobu nosiło legendarną nazwę Trupi Czerep,
choć nikt nie potrafił wyjaśnić pochodzenia tej nazwy.
Dopiero po pewnym czasie grób zbadali archeolodzy, którzy stwierdzili, że
znalezione kości pochodzą sprzed kilku wieków. Możliwe jest więc, że grób
pochodził z czasów, kiedy to nastąpił kres staropruskiej osady Korto. O tym, że
mieszkańcy Korto zostali wymordowani, być może przez Krzyżaków, świadczy to, że
nie zostali pochowani zgodnie ze staropruskim rytuałem, lecz wrzuceni w
nieładzie do dołu i zasypani. Niestety, skromna dokumentacja tego znaleziska,
przechowywana na Uniwersytecie Alberta w Królewcu spłonęła w 1945r.
Możliwe jest też inne pochodzenie tego grobu: może spoczęły w nim ofiary wojny
polsko-krzyżackiej w 1414r., a może nawet dużo późniejszej kampanii
napoleońskiej na początku XIXw. Jednym z dowodów na to, że w Kortowie istniała
osada pruska jest grot oszczepu, znaleziony w 1960r. nad jeziorem Kortowskim.
(na podstawie książki St. Piechockiego, Czyściec zwany Kortau)

[rita100]

Oj, Kortowo, Kortowo, to osobny rozdział dla mnie - już dawno, dawno slyszałam
o tej nazwie i kojarzyłam sobie to z wieką ilościa kortów tenisowych, takie
bylo moje pierwsze skojarzenie - dopiero pózniej sie dowiedziałam dużo innych
rzeczy, a teraz ten Trupi Czerep. Te tereny kryją wiele tajemnic , burzliwą
historię. Nikt jeszcze o tym nie napisał, ale ten szpital dla obłakanych w
czasie II wojny światowej spełniał rózne funkcje, może doczytam jeszcze
dokładniej. Nie wiem czy ten Zakład dla Obłakanych jeszcze jest ?
Ciężko powiedzieć w tym wątku dobranoc, nawet milych snów ciężko sobie
wyobrazić, więc - do jutra :)

[rita100]

Szczątki ofiary rytualnego mordu sprzed 4,5 tysiąca lat odkopali olsztyńscy
archeolodzy w Babiętach Małych koło Susza. Tkwiąca w ziemi obok kurhanu z
pochówkiem dobrze zachowana czaszka będzie dzisiaj poddana szczegółowym
oględzinom, po czym po wysuszeniu przejdzie badania archeologiczne.
Kurhan w Babiętach Małych, leżący na dawnych ziemiach plemienia Pomezanów,
pochodzi z epoki kamienia, okresu kultury ceramiki sznurowej. Został odkryty w
1903 roku przez niemieckiego właściciela majątku P. Wendke i częściowo
obrabowany. Odkrywca, który szukał tu skarbów, zrobił głęboki wkop do
mierzącego około 10 metrów wysokości kurhanu. Znalazł między innymi toporek,
naczynia ceramiczne, zapinki. W takim stanie zbudowany z piasku kurhan
przetrwał do naszych czasów. Dwa lata temu zainteresowali się budowlą
archeolodzy z Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Stwierdzono, że jest jedynym
tego rodzaju obiektem pomiędzy Dolną Odrą a Półwyspem Sambijskim i może być
znacznie starszy, niż sądzili archeolodzy niemieccy. W czasie ponownych
wykopalisk odkryto między innymi fragmenty kości ręki, naczyń ceramicznych,
trochę drobiazgów osobistych. W tym roku archeolodzy (ekipą kieruje mgr
Jarosław Sobieraj) zainteresowali się rowem dookolnym wokół kurhanu i przy
okazji odkryli czaszkę. Jest niemal kompletna, z żuchwą i zębami. Głowa została
odcięta - jak przypuszczają naukowcy - podczas rytualnego mordu towarzyszącego
pochówkowi jakiegoś znacznego członka plemienia. Należy prawdopodobnie do
pojmanego w czasie walk jeńca. Przypadki składania ofiar z ludzi (dochodziło
nawet do kanibalizmu) na terenach zamieszkałych przez plemiona pruskie miały
miejsce pod koniec epoki kamienia. Czaszka będzie poddana badaniom
antropologicznym.
"Gazeta Olsztyńska - Magazyn", 23-25 lipca 1999 r., str. 3.
Też ciekawa historia
www.poganin.most.org.pl/pg3/11.htm

[Gość: tralala]

Zakład dla Obłąkanych w Kortowie zakończył działalność w tragicznych
okolicznościach w nocy z 21 na 22 stycznia 1945, kiedy pozostali w szpitalu
lekarze, pielęgniarki i pacjenci zostali wymordowani przez żołnierzy Armii
Czerwonej. Później spalili oni także budynki szpitala. Są też dokumenty
niemieckie wskazujące na to, że w czasie wojny w szpitalu dokonywano negatywnej
selekcji pacjentów i część z nich wysłano (prawdopodobnie do Saksonii), gdzie
zostali poddani eutanazji. Pamięci wszystkich pacjentów i personelu medycznego
Kortowa poświęcono ten pomnik, odsłonięty kilka lat temu:
www.moje-fotografie.olsztyn.pl/index.php?idd=4&ido=119&idz=1862
Te mniejsze białe kamienie po bokach, to kilka ocalałych fragmentów nagrobków z
cmentarza kortowskiego, a na dużym głazie po środku przymocowano żeliwny krzyż,
pochodzący z tego samego cmentarza (dziś zabudowanego akademikami i sklepem
spożywczym).
Na początku lat 50-tych na terenie Kortowa powstała Wyższa Szkoła Rolnicza
(dziś Uniwersytet Warmińsko-Mazurski). Wśród studentów (i pracowników) krążył
wówczas taki żart:
-Czym różni się przedwojenne Kortowo od powojennego?
-Tym, że przed wojną przynajmniej personel był normalny!
Wiesz, Rito, to zabawne, ale w Kortowie jest dużo kortów, choć nazwa tej
dzielnicy Olsztyna pochodzi od pruskiego 'korto' czyli zagajnik. Ale może
jednak przyciąga chętnych do gry w tenisa.

[rita100]

Wiem, byłam tam, właściwie to objeżdzaliśmy go z bpkw , cudowne tereny, dużo
zieleni, a Akademia ma tam chyba najlepsze na świecie warunki do nauki. Nawet
rozmawialiśmy, że urokiem przewyższa nawet Krakowskie Akademie , włacznie z UJ.
Kortów jest tam dużo, jedne nad samym jeziorem Kortowskim, inne sa w dole w
parku i jest jeszcze balon sportowy z kortem. Budynki Akademi Rolniczej są też
zabytkowe i ceglane co dodaje im urok i zabytkowość.

Tak , szpital ten w bestialski sposób był potraktowany, rzeź, palenie żywcem z
miotaczy okna. Olsztyn był bowiem pierwszym zdobytym miastem niemieckim.
A pomniczek jest dobrze zrobiony z elementami dawnej tragedi. Kamień to chyba
najbardziej mocny atrybut wspomnień. Kamień , to sama widzisz jak trwały -
dobrze, że Baby Pruskie były z kamienia inaczej chyba nigdy bysmy się o niech
nie dowiedziały.

[Gość: tralala]

Czy Mazurzy będą mogli zostać?
Misję na ziemi mazurskiej ks. Friszke rozpoczął 22 stycznia 1946 r. od wizyty w
Olsztynku, a zastany tam stan rzeczy przedstawił w sprawozdaniu złożonym
władzom wojewódzkim. "Z rozmów przeprowadzonych na miejscu z mazurami-
ewangelikami wywnioskowałem, że wielu już zadeklarowało się na rzecz pozostania
w Polsce. Ostatnio jednak zaistniały fakty przykre: oto burmistrz w Olsztynku
kilku petentów, chcących się zadeklarować, odprawił w ostrej formie. Inni
mazurzy-ewangelicy boją się więc pójść do burmistrza. Byłoby rzeczą pożądaną,
aby Urząd Wojew. wystosował pismo do burmistrzów i wójtów Okręgu Mazurskiego
nawołując tychże do niestawiania przeszkód mazurom ewangelikom przy
deklarowaniu się. Nie może leżeć w interesie Państwa Polskiego, by chętnych
odpychano i ci w konsekwencji opuszczali kraj nasz."

... niech rzuci kamieniem
Podczas odwiedzin w mieszkaniach, ksiądz Friszke szczególną uwagę zwracał na
dzieci szkolne, objęte już obowiązkiem nauki. Uczniów zachęcał do udziału w
życiu kościelnym i do lekcji przedkonfirmacyjnych. Trzy razy w miesiącu
odbywały się w Olsztynie niedzielne nabożeństwa. Z czasem doszły do nich,
odbywane w tygodniu, nabożeństwa biblijne i pasyjne w środy. Niektórzy z
wiernych, nie znający języka polskiego, niewiele rozumieli z liturgii i kazań.
Z początku co bardziej znane pieśni kościelne śpiewali po niemiecku, dopóki pod
naciskiem władz tej formy manifestowania swej religijności zakazano." Zimą
nabożeństwa w kościele nie mogły się odbywać wobec dotkliwego zimna, co było
skutkiem zarówno niedostatku opału, jak szyb wybijanych nagminnie przez
wyrostków (w połowie lat pięćdziesiątych szyby, w tym witraże, zostaną
osłonięte siatkami).

Zakazane piosenki
Ks. Friszke zamierzał uszanować tradycje i przyzwyczajenia miejscowej ludności.
Jednym z najważniejszych narzędzi przywracania tradycji i polskiej świadomości
narodowej miał być śpiewnik zawierający dawne pieśni mazurskie, a obok nich
nowsze, używane w całym Kościele. Komitet śpiewnikowy prace ukończył we
wrześniu 1947 r W nowym śpiewniku znalazły miejsce "znane i ulubione pieśni
ewangelików mazurskich, jak też ewangelików śląskich i warszawskich,
stanowiących jedną wielką polską rodzinę ewangelicką."
Śpiewnik, zatwierdzony przez władze Kościoła, miał być wydrukowany w Lund na
koszt szwedzkiego Komitetu Niesienia Pomocy Mazurom w nakładzie 35 tys. egz.
Mimo zatwierdzenia przez władze Kościoła w Polsce już w 1948 r. zaczęły się w
tej sprawie mnożyć trudności. Ostatecznie, śpiewnik wydrukowano w Lund w 1951
r., lecz nie został on rozpowszechniony w Polsce. W piśmie Urzędu do Spraw
Wyznań ze stycznia 1954 r. stwierdzano, że w 1953 r. "Szwecja przysłała 30 000
egz. polskiego śpiewnika dla Mazur, z czego 10 000 oprawionych w płótno, na
pięknym papierze, jako dar Szwedzkiego Komitetu Pomocy Mazurom. Śpiewnik ten
został przez władze opieczętowany i nie puszczony do rozprowadzania ze względu
na swą treść."

‘Szpiedzy’ z Czerwonego Krzyża
Zaangażowanie Szwedzkiego Kościoła Ewangelickiego w akcję pomocy dla
poszkodowanej przez wojnę ludności mazurskiej zaczęło się wkrótce po
zakończeniu wojny. Przerwanie pomocy szwedzkiej jesienią 1948 r. nastąpiło w
wyniku narastającej stalinizacji i izolowania Polski od kontaktów z Zachodem. W
tej atmosferze patrzono oczywiście również podejrzliwie na pomoc szwedzką. Na
podstawie kłamliwych donosów wzywano ks. Friszke do Urzędu Bezpieczeństwa.
Szwedów podejrzewano o działalność szpiegowską, co ostatecznie zakończyło się
zażądaniem wyjazdu z Polski szwedzkich sióstr Czerwonego Krzyża i diakonis
ewangelickich. prowadzących sierocińce. Domy te upaństwowiono i przekształcono
w państwowe domy dziecka.

[rita100]

To Edmunda Friszke mamy przerobionego - Ciekawe czy jest choć jakiś pomniczek
mały ku jego czci i czy wreszcie wydany zostały w Polsce ten śpiewnik mazurski,
przetłumaczony na język polski.
A popatrz co znalazłam :)

Między Zat. Jodel (Jez. Szurpiły), Jez. Tchliczysko (Kluczysko) i Jegłówek jest
podobno grodzisko jaćwieskie ("piłokalnia") na Zamkowej Górze, z potrójnym
pierścieniem wałów wzmocnionych głazami, znane jako Szurpiły, czyli - z
litewska - "straszny gród", także jako Jegłówek, a krzyżakom jako Surpel, oraz
związane z nim Góry Kościelna i Cmentarna.

Na Górze Cmentarnej nie zachowały się co prawda widoczne ślady kurhanów, ale
jest ona miejscem niezwykłym. Z dala wygląda jak jeden z wielu okolicznych
pagórków, ale zbliżając się można dostrzec na szczycie grupę kamieni, która
przyciąga wzrok. Warto jednak oprzeć się ciekawości przez chwilę i pójść dalej
polną dróżką, aby odnaleźć dawne ceremonialne wejście na Górę. Zdaje się ono
prowadzić między leżącymi, omszałymi głazami, wydłużonym grzbietem w kształcie
grobli, której lewy stok opada ostro do Zat. Jodel. Po chwili dochodzimy na
szczyt, zaznaczony kupą otoczaków i drewnianym słupem, a za nim placyk na
którym ułożono (chyba niedawno) krąg z głazów i kamiennych słupków. To miejsce
(i widok Jez. Szurpiły) przyprawiło mnie o zawrót głowy.

Góra Kościelna ma inny wygląd i atmosferę. Jej wyższe partie są zadrzewione i
wyraziściej zarysowane, a spowija je aura łagodnej dobroci, pomyślności i
pokoju. Emanuje ona z rozrzuconych na zboczach głazów o szlachetnych
kształtach, a skupiona jest na szczycie, gdzie - sądząc z nazwy - odprawiać
musiano święte obrzędy.

Z Jez. Szurpilskimi (a szczególnie z 2 głazami narzutowymi na G. Kościelnej)
związane jest podanie o bogu jezior Żaltisie, zamordowanym przez podstępnych
szwagrów i pomszczonym przez Perkuna - pamietasz tą legendę, Rymkiewicz
opowiadał i jest we folklorze.
www.spk.org.pl/obiekty/glazowisko_bachanowo.htm

[rita100]

Tralala - mam jeszcze jedno pytanie - czy w Olsztynie jest przewodnik
turystyczny , człowiek , który zna wszystkie ciekawostki olsztyńskie, historie
kamieniczek i potrafi ciekawie opowiadać o wszystkim turystom ?
Słyszałaś zapewnie o Towarzystwie Miłośników Olsztyna, czy oni nie powinni
prowadzić taką działalność ?

[berlinianka]

Mnie tez bardzo ten temat interesuje:
czy ktos potrafi oprowadzic turystow po Olsztynie i ciekawie opowiadac takze o
dawnych czasach PO NIEMIECKU?

[Gość: tralala]

Są, oczywiście, że są przewodnicy - język polski, niemiecki, angielski,
rosyjski, włoski i (chyba?) francuski. Ale to nie Towarzystwo Miłośników
Olsztyna, prędzej olsztyński oddział PTTK (obok Wysokiej Bramy; tel. [phone])
albo Biuro Przewodników Warmia w Olsztynie (tel. [phone]). Telefony spisałam
z książki telefonicznej - bo myślę, że Berlinianka niekoniecznie musi mieć do
niej dostęp. A wieczorem dopiszę jeszcze coś ciekawego o przewodnikach.

[berlinianka]

Tralala,
Ty jestse niezawodna! Bardzo Ci dziekuje!

[rita100]

berlinianka napisała:

> Tralala,
> Ty jestse niezawodna! Bardzo Ci dziekuje!

Tak , Berlinka, podpisuje się pod tym wpisem :)

A co do przewodników, to wybór ich jest strasznie ważne - tu trzeba umieć
ciekawie opowiadać, a to jest ogromna sztuka.
To czekamy Tralala na dalszy przewodnik.

[Gość: tralala]

Niestety, nie uda mi się dotrzymac słowa. Chciałam napisać o tym, że od trzech
tygodni olsztyński przewodnik nad przewodniki w Naszym Olsztyniaku (bezpłatnej,
niedzielnej gazetce olsztyńskiej) publikuje krótkie artykuły o rozmaitych
ciekawostkach olsztyńskich. Pierwszy opowiadał o wiadukcie łączącym Plac Bema z
Zatorzem, drugi przeoczyłam, a w ostatnim nasz przewodnik tłumaczy, dlaczego
Plac Konsulatu Polskiego (dawniej Plac Nowotki) w powszechnej świadomości
olsztyniaków istniał jako Kapselplac. Jednak link do wydania elektronicznego
okazał się zawodny - będę musiała odszukać papierowe wydanie, lub cierpliwie
poczekać do następnej niedzieli i co nieco streścic. Linku nie wklejam, bo się
od niego komupter zawiesza! (przynajmniej mój tak zrobił).

[rita100]

A szkoda, takie fajne opowiadania musza być i bardzo ciekawe. Przepisywanie to
takie pracochłonne.
A dzisiaj a archeologii - zobacz :)
miasta.gazeta.pl/olsztyn/1,35189,2949855.html
Olsztyńskie baszty

W systemie fortyfikacyjnym dawnego Olsztyna znajdowało się 11 lub 12 baszt.
Powstały przy murach miejskich i były ich najważniejszym elementem. Stawiano je
w miejscach, gdzie nie było dodatkowej naturalnej ochrony. np. rzeki. Pięć
baszt istniało w pobliżu Bramy Górnej, tzw. Wysokiej. Oprócz funkcji obronnej
pełniły też inną rolę. W XV w. w jednej z nich mieszkał kat miejski, a do 1507
r. w podobnej baszcie mieszkał Krzysztof von Delen, burgrabia olsztyński.
Fortyfikacje - a z nimi baszty - zaczęły chylić się ku upadkowi już w pierwszej
połowie XVIII w. Od 1901 r. rozpoczęły się prawdziwe boje konserwatorów
zabytków o przywrócenie ich dawnej świetności. Jeden z nich, Richard
Dethlefsen, aby ratować olsztyńskie baszty, odwoływał się nawet do ówczesnych
władz w Berlinie. Starania konserwatorów nie na wiele się zdały. Baszty sypały
się, a ich właściciele stopniowo je rozbierali.

Czyli przybędzie nam nowa Baszta :)

[Gość: tralala]

A zauważyłaś Rito ten fragment: 'Archeologia polega na niszczeniu. Zrobimy
dokładną dokumentację, a cegły trafią na gruzowisko, bo gdy dostaną trochę
powietrza i słońca, zaczną się rozsypywać - wyjaśnia Mackiewicz.' :(((
A to nie do końca prawda, to tylko jedna ze szkół w archeologii - wszystko
przekopać, wykopać, opisać, wyrysowac - a potem do magazynu albo na śmietnik.
Można inaczej - próbne wykopy, kilka przedmiotów opisać i wyrysowac, określić
całość terenu, a potem ponownie zasypać, bo skoro tyle stuleci przetrwało pod
ziemią, to niech dalej tam trwa! I chociaż jestem laikiem, to ta druga szkoła
bardziej do mnie przemawia. Niech i przyszłe pokolenia mają szansę coś w tej
ziemi znaleźć.

[rita100]

A wiesz , że masz rację, po co niszczyć pod pretekstem , że powietrze i słońce
zniszczy , kiedy mozna to z powrotem zakopać włąsnie jak dobrze powiedziałaś,
że ktoś może za 1000 lat będzie też kopał. To jest bardzo dobry pomysł - to co
znalezione oddać ziemi dla przyszlych pokoleń.

Ale popatrz Baby pruskie przetrwały 1000 lat , czyli kamień jest najtrwalszy i
chyba nie do zdarcia.

[Gość: tralala]

Język staropruski miał ponoć wiele zapożyczeń z języka polskiego. Kilka
przykładów podanych przez Brücknera:
dwa zwierzęta: weloblundis i asilis,
rodzaj budynku: zomukis,
dwa dni tygodnia: nadele i ponadele;
czasownik: peisat;
człowiek (w liczbie mnogiej) ludis i człowiek po smierci: trupis.
Co znaczą te słowa?

[rita100]

dwa zwierzęta: weloblundis i asilis, nie wiem, nie mam pojęcia
rodzaj budynku: zomukis, - ziemianka
dwa dni tygodnia: nadele i ponadele; - niedziela i poniedziałek
czasownik: peisat; - pisać
człowiek (w liczbie mnogiej) ludis i człowiek po smierci: trupis. - ludzie i
trup

Te zwierzęta są za trudne w określeniu :)

[nekroskop88]

weloblundis - wielbłąd? :P

[Gość: tralala]

Bingo! No to teraz czuję się jak asilis (osioł), bo myślałam, że zagadka będzie
trudniejsza. A tu w mig rozwiązana. Tyle że zomukis to zamek, coś czego
Prusowie nie znali i nie budowali, więc słowo musieli 'pożyczyć'. Nie wiem
tylko, po co był im ten wielbłąd potrzebny do szczęścia? Zdobywcom pierwszego i
drugiego miejsca (co do czasu na odpowiedź) gratuluję i życzę dobrej nocy!

[nekroskop88]

ojej zdobyłem drugie miejsce! :))) radość wypełnia me serce :) Dobranoc! ;)

[rita100]

tak myślałam, ale gdzie w Prusach wielbłady ? Może bardziej niedźwiedź ?
a asilis - to pewnie lis :)

[nekroskop88]

też mi się tak skojarzyło ;)

[rita100]

Czekamy na rozwiązanie :)

[rita100]

1) Nazwana "Pod Orłem" założył w 1751r Jan Zimmermann i mieściła się na Rynku
Starego Miasta 2 (Market-Platz)
2) "Pod Koroną" powstała w 1885r mieści się przy dzisiejszej ul.11 listopada
(Górne Przedmieście, Obervorstadt)
3) Pod godłem Hohenzollerów w 1893r przy obecnej starej ulicy Warszawskiej
(Hohensteinerstrasse) obok mostu św. Jana.
4) "Pod Lwem" 1908r przy Al.Wojska Polskiego otworzył Max Rohfleisch.
5) Przy ul.Dąbrowszczaków (Kaiserstrasse) powstała w 1924r.

Ciekawe ile z tych starych aptek prosperuje do dziś ?

[Gość: tralala]

Jedna z tych aptek, ta najstarsza na Rynku Starego Miasta istnieje do dziś,
choć przeniosła się na drugą stronę Rynku. Myślę, że nazwy nie zmienili (Pod
Orłem) a nad wejściem powinni wypisać dużymi cyframi rok założenia! Sprawdzę,
czy tak jest.

[Gość: tralala]

Odpowiedzi już podaliście - poprawne :) , ale dla porządku powtórzę:
dwa zwierzęta: weloblundis i asilis - wielbład i osioł
rodzaj budynku: zomukis - zamek
dwa dni tygodnia: nadele i ponadele - niedziela i poniedziałek
czasownik: peisat - pisać
człowiek (w liczbie mnogiej) ludis i człowiek po śmierci: trupis - ludzie i
trup.
Zostałam dziś zbombardowana mailami z ponagleniem o dokończenie pracy, więc
posiedzę dziś przy komputerze bardziej roboczo niż rozrywkowo, ale zanim się
odłączę od forum przykleję do wątku jedną ciekawostkę o Prusach na Mazowszu! (z
imionami pruskimi)

[Gość: tralala]

W opracowaniu prof. Jerzego Wiśniewskiego "Dzieje osadnictwa. Rozwój osadnictwa
na pograniczu Polsko - Rusko - Litewskim od końca XIV w. do połowy XVII w."
napisano:"... Również tutaj znaleźli się uciekinierzy pruscy, których znaczna
część jako drobna szlachta osiedliła się na wschodnim Mazowszu (około 25 wsi),
ale przybyła ona poprzez zachodnie Mazowsze, na którym przez parę pokoleń
mieszkała. Jeszcze w XV w. używali oni pruskich imion i przezwisk (Cadmyl,
Tatmyl, Santor, Waga itp.), od których poszły rodowe nazwy wsi pochodzenia
pruskiego (Wragi, Nienałty itp.). Rody te, używające herbu Prus, z czasem
przyjęły nazwiska przymiotnikowe od wsi, w których zamieszkiwały (Nienałtowscy,
Jarnutowscy, Górscy, Sulewscy itd.)...".

[rita100]

Oj , tak ludnośc ciagle była narażona jak nie na wojny to na zarazy, to
pożary , to zasiedlali teren , to wysiedlali - ciagle w ruchu byli nasi.
Rozumię , ze pracujesz.
Najważniejsze , żeby watek nasz był bardziej relaksowym niż obowiązkowym
dlatego spokojniutko pracuj :)

[rita100]

Zbliża sie Święto Zmarłych i Zaduszki - ogrom tragicznej histori tej ziemi
nastawia mnie melancholijnie. Jeszcze coś postaram się znaleź, więc podnosze
wątek , by się nie zagubił.

[rita100]

Zaduszki
Kiedy prace gospodarskie dobiegały końca, obchodzono Zaduszki. Ewngieliccy
Mazurzy obchodzili je w ostatnią niedzielę listopada, a katolicy - tak jak
dzisiaj - 1 listopada.
Na Warmii dzień 1 listopada nazywany był, tak jak w całej Polsce. Zaduszkami
albo Świętem Zmarłych. W tym czasie czyszczono i ubierano groby, zapalano
świeczki. Istniało przekonanie, że w noc poprzedzającą święto po świecie chodzą
dusze zmarłych. Zostawiano na ta noc światło w izbie i jedzenie. Istniał zakaz
wylewania wody, aby nie oblać ducha.
Do końca listopada, wątek ten będzie hołdem dla tych wszystkich , których kości
są pogrzebane na tej ziemi.
Chwilą milczenia i zadumą nad cierpieniem i tragicznej histori ludzi tej ziemi.

[rita100]

"Spotkania, jak dzisiejsze, tylko wtedy mogą przynieść owoce, gdy rozmowa toczy
się bez żadnego tabu. Dla ułatwienia takiej rozmowy najpierw trzeba ocenić
swoistość ziemi Warmińsko-Mazurskiej w jej przeszłości i w czasie
teraźniejszym, jak tylko możemy, z pozycji nie zainteresowanej, jak gdybyśmy
byli nie Polakami, Niemcami, Litwinami czy Rosjanami, a np. Chińczykami.
Myślę, że wtedy musielibyśmy uznać, że rozmawiamy teraz w mieście, którego
właśćciwą nazwą jest Lec/ Lötzen i ktora nie jest nazwą ani Polską, ani
Niemiecką.
Dalej musielibyśmy uznać, że jesteśmy teraz w tej części Europy, która nazywa
się Balticum, i że Balticum są tylko nie Warmia-Mozury, obwód Kaliningradzki,
Litwa, Łotwa, Estonia, ale też Pomorze Polskie i Niemieckie, Ingria czy obwód
Leningradzki w Rosji, Finlandia i Szwecja. Teraz musimy odpowiedzić, dlaczego
dla wszystkich tych krajów używamy termin obszaru Morza Bałtyckiego, Mare
Balticum, ale mówiąc o krajach Bałtyckich, wspominamy tylko Litwę, Łotwę i
Estonię? Czyż nie dlatego, że nigdy nie chcemy pamiętać naprzykład, o Ingrii?
Jeśli dlatego, wtedy musimy uznać, że też Litwę, Łotwę i Estonię wspominamy,
ponieważ uniknęły one losu, którego nie uniknęła ani Ingria, ani Prusy
Bałtyckie. Jednym słowem, cały ten region od 13. stulecia był areną walki o
zdobycze pomiędzy silniejszymi sąsiadami. Nie możemy teraz mówić, żeby w wyniku
tej walki udało się Szwecji lub Rosji stworzyć w Ingrii taką oryginalną nową
gałąź kultury Europejskiej, którą stworzyły w Prusach Bałtyckich Zakon
Krzyżacki i Królestwo Polskie. I co na koniec mówiliby teraz zamiast nas
Chińczycy na tej konferencji? – Że od skończenia kultury staropruskiej nigdy
nie było na tej ziemi ani naturalnych Niemiec, ani pewnej Polski. [Co dotyczy
Małej Litwy, niech Chiny dyskutują z historykami litewskimi, czy Litwini byli
tam autochtonami, czy imigrantami. Ja jako lingwista myślę, że byli oni
imigrantami w dwóch etapach: w okrese przedkrzyżackim i w okresie krzyżackim.]
Po takich wnioskach “chińskich” możemy już i my sami uznać, że
Wszyscy potomkowie autochtonów na terenie obwodu Kalinigradzkiego i większość
na terenie Warmii-Mazur oraz w kraju Kłajpedzkim byli lub fizycznie wytępioni,
lub deportowani do Niemiec po zakończeniu drugiej Wojny Światowej"

Bardzo ciekawy tekst, prawda Tralala ?

[Gość: tralala]

'Że od skończenia kultury staropruskiej nigdy nie było na tej ziemi ani
naturalnych Niemiec, ani pewnej Polski.' - a co będzie dalej?
Ciekawe, smutne i prawdziwe - a kto to powiedział? Że lingwista to doczytałam,
ze w Giżycku, chyba się nie mylę. A z jakiej okazji?

[Gość: tralala]

Był słoneczny majowy dzień. Piękna królewna Gustebalda wraz z dziewczętami
wyszła nad Łynę. Siadła nad brzegiem a dziewczęta koło niej. Wiły wianki, a
potem rzucały je do wody i śpiewały piosenki. W pewnej chwili Gustebalda
spojrzała na wodę i zauważyła jak ku brzegowi płynie złota rybka, a za nią z
rozwartą paszczą duży szczupak. Zaledwie dwie fale dzieliły go od tej małej
rybki. Królewna widząc to rzuciła swój wianek pomiędzy obydwie ryby. Spłoszony
szczupak uciekł w bok, a złota rybka przepłynęła do stóp pięknej królewny. Ta
schyliła się i wzięła rybkę w dłoń. – Rybko moja złota, powiedz, co się
stało? – zapytała. – Jestem córką króla ryb i wracam do domu. Dziękuję za
ocalenie mnie od szczupaka – usłyszała w odpowiedzi. Gustebalda schyliła się i
wpuściła rybkę do wody, a ta wesoło odpłynęła do swojego pałacu.
Król ryb surowym wzrokiem zmierzył swą córkę, gdyż długa jej nieobecność
zniecierpliwiła go trochę. - Mój ojcze – zaczęła mała rybka – Nie gniewaj się!
Kiedy wracałam do domu gonił mnie straszny szczupak. W obawie przed nim
skręciłam na brzeg, gdzie stała piękna królewna Gustebalda. Ona właśnie
odstraszyła szczupaka ratując mnie od śmierci. Tatusiu, mój drogi! Nie
wyobrażasz sobie jaka ona piękna, jaka dobra i mądra. Rybi król zadumał się. Po
chwili odezwał się. - Za ocalenie życia mojej córki należy się nagroda. Żabo,
idź więc i powiedz tej pani, żeby stawiła się nad brzegiem, gdzie uratowała
moją córkę – rozkazał żabie król.
Nie trwało długo, a nad Łyną zjawiła się piękna Gustebalda. – Proś mnie o co
chcesz! Wszystko ci dam za uratowanie mojej córki! – powiedział król. Królewna
po chwili odparła: - Słyszę śpiew ptaków w naszych pięknych lasach, ale o czym
one śpiewają - nie wiem. Słyszę szum wszystkich naszych rzek i jezior, ale o
czym one mówią – tego również nie wiem. Królu, słyszałam, że ty rozumiesz
tajemniczy język wszystkiego, co jest na świecie. Proszę cię, naucz mnie tego
języka. - Żądasz bardzo wiele, Gustebaldo – odrzekł król. – Zbyt wielkie to
brzemię - taka mądrość. Obawiam się, że nie zdołasz jej unieść i załamiesz się.
Zastanów się nad tym jeszcze raz. Ja mej obietnicy nie cofnę. Dam ci to, o co
prosisz. Po chwili Gustebalda rzekła stanowczo: - Wielki władco ryb nie lękam
się niczego. Król ryb podpłynął do Gustebaldy, otworzył paszczę, potrząsnął
głową, aż wyrzucił mały czarny kamyk. – Ten kamień, który ci daję – to wielka
część mojej siły i wiedzy. To, co dostałaś ode mnie, niech nie przejdzie od
ciebie do nikogo. Pamiętaj byś dochowała tajemnicy, jeśli ją zdradzisz,
zamienisz się w kamień – powiedział król.
Nazajutrz o wschodzie słońca piękna Gustebalda pobiegła do lasu, by posłuchać,
co mówią zwierzęta o kraju swoim. – Jedzcie, moje dzieci, odżywiajcie się
dobrze i używajcie świata, bo nadejdzie czas, że na tej ziemi nie będzie
żadnych niedźwiedzi. I tak jak nasz ród wyginie – tak wyginą Prusowie. Przyjdą
tu bowiem ludzie z zachodu, zabiorą wszystko i wszystkich. Za tysiąc lat ludzie
ogniem i mieczem zniszczą naszą ziemię – powiedziała stara niedźwiedzica, która
karmiła swoje dzieci plastrami miodu.
Gustebalda słysząc to wszystko pobiegła do ojca i opowiedziała mu przestrogę,
jednak ten zbył ją uśmiechem. Postanowiła więc, że zwoła okoliczny lud i
obwieści im swoje proroctwa. – Zwołałam was po to, by odkryć tajemniczą
przyszłość – zaczęła Gustebalda. – Starajcie się zachować wszystko co
usłyszycie, by ujść zagładzie. - A czemu mamy wierzyć w te prorocze słowa? –
zapytał ktoś z tłumu. – Lepiej byłoby, gdybyś mnie oto nie pytał. Przysięgam,
że nie złamię tajemnicy, od tego zależy moje życie. Jeśli ją złamię, stanę się
kamieniem – odpowiedziała Gustebalda. Lud jednak w dalszym ciągu nie chciał
wierzyć. Gustebalda otworzyła więc usta i wyjęła kamyk spod języka. – Ten
kamień dał mi król ryb – powiedziała pokazując go wszystkim zebranym. – Ma on
niezwykłą siłę. Dzięki niemu słyszę o czym rozmawiają zwierzęta. I właśnie od
nich dowiedziałam się o tym, przed czym was ostrzegłam. Gdy tylko to wyrzekła
jej nogi zaczęły drętwieć, zamieniając się w szkarłatno- czerwony granit. –
Żegnaj ludu mój umiłowany. Żegnaj. Ja kamienieję... – to były ostatnie słowa
pięknej Gustebaldy.


perkuns.fm.interia.pl/Galerie/bk08.html

[rita100]

Tralala , co za cudowna legenda o Prusach i zamienionej pięknej kobiecie w
kamienną Babę. A opis tej natury jest slicznie ujęty. Ściska serce czytając
taki tekst. Tak jak ściska serce zniknięcie całkowite plemienia Pruskiego.
Powiem Ci, że ostatnio mam komputer zajęty, młodsza pisze referaty , jest na
polonistyce na V roku.
Trzy lata temu , może cztery szukalismy gwary, nigdzie jej nie znaleźliśmy i
zawędrowałam do Gliwic, a tam aż tryskało gwarą śląską, trochę pomagali
Gliwicznie, tłumaczyli słowa , zdania i tak jakoś przebrneliśmy pół roku, a
również z koleżanką pojechała w teren lubelski zbierać na magnetofon jakieś
stare opowieści. I kiedy przyjechała odczytywalismy z magnetofonu gadkę
starszej pani - fajne to było. Pewnie , ze marzyłam o wyjeżdzie na Warmię, ale
to wszystko za trudne było do realizacji. Nie wiem czy teraz bym to tak
przpuściła, teraz mając tak ogromną wiedzę.

Gustebalda - co to za imie ? śliczne
Wiesz , że ostatnio też miałam ksiązkę w ręku - Mity, wierzenia i podania
dawnych Slowian. Tylko wspominaja tam o Kamiennych naszych Babach.
Czy Prusy to Słowianie ?

[Gość: tralala]

Prusowie nie byli Słowianami, ale Bałtami - tak jak współcześni nam Liwtini.
Zresztą wydaje się, że właśnie na Litwie jest teraz spore zainteresowanie
historią plemion bałtyjskich, także Prusów. Trafiłam nawet na stronę opisującą
próby odtworzenia języka staropruskiego, ale wątpię, czy to możliwe. Ostatni
człowiek mówiący jeszcze w tym języku zmarł podobno w XVIIw. Sami Prusowie nie
znali pisma. Zachowały się tylko modlitewniki wydane w języku pruskim już w
czasach krzyżackich i mały słowniczek prusko-niemiecki, dla księży
przyjeżdżajacych na Prusy.
Do pary z Gustebaldą pasuje jeszcze druga legenda - o Bartku. Jest jeszcze
dłuższa, więc może dziś tylko początek i potem po kawałeczku.
A co tam w Mitach dawnych Słowian piszą o Babach?

[Gość: tralala]

Legenda autorstwa Teresy Bratek:
Syn Miodu
Po obu stronach Łyny rozciągały się wieczyste lasy - puszcza niedostępna i
straszna dla tych, którzy jej nie znali, ale dla zamieszkującego ją ludu matka-
żywicielka. Po prawej stronie Łyny - Barcja, po lewej - Natangia, obie
zamieszkane przez pruskie pokrewne plemiona. Lud byt to dorodny, chłopy na
schował, a dziewczęta urodziwe. Te plemiona żyły z puszczy; kobiety
zbierały ..jagody i grzyby, a uzbrojeni mężczyźni organizowali wyprawy
łupieskie. Powszechnym zajęciem było też bartnictwo czyli podbieranie. miodu
pszczołom, których w puszczy nie brakowało, miały tu bowiem świetne warunki.
Wszędzie wokół kwitły drzewa, wszędzie wokół rosło mnóstwo miododajnych roślin
na ukwieconych polanach. Być bartnikiem - nie lada to była sztuka, trzeba się
było długo uczyć jej od ojca. Miodu nie podebrał byle kto. To znaczy podebrać
mógł, ale tylko raz, bo gniazdo pszczół łatwo zniszczyć, ale co potem? Cierpią
na tym rośliny i ludzie. Ktoś, kto tak robił był rabusiem, a nie bartnikiem;
był powszechnie potępiany i mógł spodziewać się kary bogów.
Barcja była najżyźniejszą pod słońcem krainą i dobrych bartników było wielu,
ale chyba najlepszym był stary Runo, ojciec kilku synów i jednej urodziwej
córki.
Wśród synów ulubieńcom ojca był najmłodszy. On najchętniej, jak tylko trochę
podrósł, pomagał ojcu przy barciach w borze, a miał do tego dar od bogów dany.
Nie zdarzyło się, aby pszczoła go użądliła. Nie wiadomo po czym poznawał, kiedy
w jakiej barci jest najwięcej miodu i kiedy go brać tak, aby pszczołom nie
przeszkadzać i nie zaszkodzić, wiedział tez jak barcie chronić przed
niedźwiedziem i jak najlepiej zabezpieczyć je na zimę. Nazywano go człowiekiem -
pszczołą i niepostrzeżenie przylgnęło do niego imię Miligedo - Syn Miodu. l
tak już zostało.
Już wtedy Barcja, niestety, nie była krainą wolną. Życie takie jak opisane
wyżej trwało jeszcze we wspomnieniach ojców. Teraz coraz częściej dochodziły
słuchy, ze nawet tu w głąb puszczy wdzierają się oddziały zakutych w żelazo
zbrojnych z czarnymi krzyżami na białych płaszczach. Ludzie ci niszczyli
pruskie leśne osady, zabijali ich mieszkańców, a wziętych w niewolę żywych
zmuszali do ciężkiej ponad ludzkie siły pracy, od której marli - źle żywieni i
źle traktowani. Straszna to była rzecz dostać się do niewoli krzyżackiej. Już
chyba stokroć lepsza była śmierć w walce z okrutnym, a przemożnym wrogiem.
Takiego przynajmniej zdania byt jeden z braci Miligedo - zwinny Argo, któremu
jakimś cudem udało się zbiec z krzyżackiej półtorarocznej niewoli w
Bartoszycach.

[Gość: tralala]

Kiedy Miligedo byt młodzieńcem dziewiętnastoletnim, osadę, w której żył,
spotkał los podobny, jak wiele innych w pobliżu Bartoszyc, gdzie od lat istniał
zamek krzyżacki. Wśród ludu przetrwały legendy o wielkim powstaniu pruskim,
kiedy to zamek zdobyty przez Prusów aż 9 lat byt pod ich panowaniem, ale były
to już tylko legendy, bo jak można oprzeć się Krzyżakom o tyle lepiej
uzbrojonym? Wielu Bartów zanosząc modły do Gromowładnego i składając mu ofiary
z miodu i chleba, prosiło, by wszystkie jego pioruny spadły na bartoszycki
Zamek to siedlisko krzyżackiej siły, by bogowie ocalili swój lud i wyzwolili od
grożących mu rycerzy krzyżowych, ale zarówno modły, jak i ofiary były
bezskuteczne Bogowie nie dawali się przebłagać.
Ludność osady ostrzeżona na Czas zdołała ujść w głąb puszczy, niewiele można
było wziąć dobytku, nie było na to czasu i wszystko czego Krzyżacy nie
zrabowali poszło z dymem. Zima jaka nastąpiła po tej katastrofie była bardzo
ciężka. Na nowym miejscu trzeba było zaczynać wszystko od początku, trochę
pomogły im zapasy schowane przemyślnie w jamach ziemnych, trochę ludzie z
sąsiednich lauksów czyli osad, ale i oni w ciężkiej byli sytuacji. Pogorzelcy
trzymali się razem i ratowali wzajemnie, ale i tak przyplątała się jakaś
zaraza, na którą nawet wędrowni kapłani - zigo nie umieli nic poradzić i
kilkoro dzieci umarło z głodu, a wśród nich i ukochany trzyletni bratanek
Miligedo.
Wtedy Syn Miodu, podobnie jak i jego rówieśnicy, postanowił rzucić swoje
uwielbiane pszczoły i walczyć z Krzyżakami. Zbyt słabo jeszcze władał bronią.
Wprawdzie jak każdy chłopiec pruski był tego uczony od dzieciństwa, ale nie
przywiązywał dotąd do tej sprawy należytej wagi. Teraz zrozumiał, że musi
bronić swej osady i swej ziemi przed krzywdzicielami, bo i tu na nowym miejscu,
mimo że o wiele dalej od Bartoszyc, nie czuli się bezpieczni. Podobnie myśleli
sąsiedzi z innych lauksów i złączeni wspólnym celem oddali się pod dowództwo
Argo, który jako syn starego Runo, a równocześnie człowiek znający zwyczaje
Krzyżaków, mógł wiele zdziałać, bo zajęty dotąd czym innym pilnie uczył się od
brata i z zapartym tchem słuchał jego opowiadań o grubych murach i wspaniałości
bartoszyckiego Zamku, a także wielkości i bogactwie nienawistnego miasta
(A jednak w tej legendzie pojawia się Gromowładny - czyli Perkun!!!)

[Gość: tralala]

Już dwa lata chronili osiedla i święte miejsca pruskie, gdy Argo zginął w
czasie jednej z potyczek. Wtedy na wodza wybrano Miligedo.
Bartowie wiedzieli, że na miejscu ich lauksów Krzyżacy zakładają nowe wsie. Nie
zapuszczali się tam, było to zbyt niebezpieczne, ale teraz Miligedem zawładnęła
tęsknota za znajomymi stronami i wielka równocześnie ciekawość, że postanowił w
pojedynkę podkraść się do swej dawnej wsi i zobaczyć na własne oczy, co się tam
dzieje. Był czas żniwny. Znanymi sobie ścieżkami leśnymi młodzieniec podszedł
blisko terenów, gdzie dawniej był ich lauks. Prawie nie poznał okolicy. Ze
ściśniętym sercem zauważył, że nie ma już Świętego Gaju! Biedne Duchy Ojców,
gdzie one coraz mieszkają? Za to łan zboża jaki objął wzrokiem był o wiele
rozleglejszy niż niewielkie poletka, do jakich jego oko przywykło. Była to
dorodna pszenica. Domostwo, jakie zobaczył, też nie przypominało zagród
pruskich - nie było obronne! Niedaleko od tego domu było jeszcze kilka innych.
Czemu one stoją tak blisko siebie. Nie mógł zrozumieć Miligedo.
Nadeszła straszna zima. Przyniosła ona zagładę świeżo założonej osadzie, w
której żyła rodzina Miligedo. Zginęli wszyscy: ojciec, bracia i siostra. On sam
ciężko ranny w walce i uznany przez Krzyżaków widać za zabitego, cudem tylko
ocalał. Organizm miał żelazny i jakoś dowlókł się lasami do miejsca, z którego
podglądał żniwującą mazurską dziewczynę. Ona też znalazła go na skraju lasu. Po
stroju poznała, że to Prus. Wyglądał strasznie, należało udzielić mu pomocy,
chociaż byt dzikim poganinem. Zdawała sobie sprawę, że naraża rodzinę. Krzyżacy
nie lubili, aby ktokolwiek pomagał Prusom. Mazurzy jednak też nie uwielbiali
Krzyżaków. Minęły już lata wolne i musieli dawać zakonowi coraz większe daniny.
Ciągle walczący o zdobycie nowych ziem Zakon potrzebował żywności dla coraz
liczniej przybywającej z zachodu rycerzy pomagających walczyć z poganami, więc
mazurskim chłopom powodziło się coraz gorzej. Rodzice Kasi zgodzili się ukryć
rannego przed Krzyżakami, bo choć grozili oni karą bożą za pomaganie poganom,
rozumieli, że pomóc rannemu w tej sytuacji to uczynek chrześcijański, mieli też
nadzieję, że poganina nawrócą i będą mieli nie lada zasługę w niebie.
Sprowadzili nawet starego znachora, który opatrywał rany. Rannego ukryto w
ziemiance, gdzie przynosiła mu jeść Kasia lub jej matka.
(Po stroju poznała, że to Prus - ciekawe jak się ubierali Prusowie? Chyba
jednak inaczej, niż ten Prus z herbu Nidzicy :) Baśń niemiłosiernie długa -
jutro dalszy ciąg, a do końca jeszcze daleko. Dziś muszę już dobranockować).

[Gość: tralala]

(dziś 'przykleję' się do innego ekranu, więc tylko dodam kolejny fragment baśni
o pruskim wojowniku Miligedo - fragment romantyczny, nasz bohater zakochuje się
w pieknej Kasi)
Całą prawie resztę zimy Miligedo był nieprzytomny, lecz gdy oprzytomniał,
pierwszą osobą jaką ujrzał była Kasia. Słabymi wargami zdołał wyszeptać jej
imię. Niepomiernie zdziwiona nie rozumiała, skąd chory je zna, ale wytłumaczyła
sobie, że musiał słyszeć, jak zwracała się do niej matka lub znachor i choć
robił wrażenie nieprzytomnego, jednak już obserwował, co się dzieje wokół.
Dopiero dużo, dużo później dowiedziała się jak było naprawdę. Miligedo wracał
do zdrowia i równocześnie uczył się języka. Gdy już mógł mówić i powiedział, że
nazywa się Miligedo, w oczach dziewczyny błysnęło niedowierzanie. Słyszano tu
to imię wodza Bartów, ale Kasia nie wyobrażała sobie, że może on być taki
młody. Widziała niemal chłopca, w dodatku wycieńczonego chorobą, miałby to być
ów sławny wódz pruski, przed którym nawet Krzyżacy drżeli??? Nie mieściło się
to jej w głowie i pomyślała że Milegedo to może częste wśród Prusów imię.
Znachor znał nie tylko tajniki pruskiego zielarstwa, znał również język pruski,
więc gdy rodzice Kasi zorientowali się z kim mają do czynienia-przestraszeni
postanowili przetrzymać Milegedo jakiś czas i jak najprędzej wyprawić go za
Łynę do Natangii, gdyż słyszeli, że tam Prusowie jeszcze wśród bagien i
mokradeł trzymają. Tak też się stało. Lecz nim Miligedo opuścił kryjówkę,
młodzi przywiązali się do siebie. Przed odejściem wódz Prusów, odwdzięczając
się za opiekę, przyniósł z lasu miód i zboże, które Bartowie mieli ukryte w
dzbanach glinianych w jamach ziemnych. Nie mogło się już przydać jego
nieżyjącym bliskim, więc niech posłuży tym, którzy ratowali mu życie.
Przy pożegnaniu Kasia łykała łzy. Nie wypadało płakać, rozstając się z obcym
przecież człowiekiem, w dodatku poganinem i Prusem, ale serce się jej ściskało
i gdyby to było możliwe, zalałaby się łzami. Miligedo zauważył jej rozterkę i
zdołał szepnąć: "Nie płacz, jeszcze się zobaczymy, postaram się o to!" Te słowa
dodały Kasi otuchy, choć doprawdy nie wiedziała na co mogłaby liczyć. Czyż
mogła myśleć o wspólnej z nim przyszłości? Miligedo był jej tak bliski! W
myślach nie nazywała go inaczej jak tylko Milikiem, a jednaki on nie odważył
się rozmawiać z nią na ten temat. Widocznie zdawał sobie sprawę, że ich wspólne
życie w małżeństwie jest tak trudne, że aż prawie niemożliwe. Dziewczyna tak
piękna i pracowita, jak Kasia, na pewno znajdzie chłopca do żeniaczki w swojej
wsi. Brak ziemi nie wchodzi w rachubę, dosyć było ziemi, którą można było
wydrzeć puszczy. Krzyżacy przecież chętnie osadzali na prawie niemieckim
każdego, licząc na przyszłe daniny, Miligedo jest Prusem, jako poganin nie może
zostać osadnikiem, a coś ciągle odstręczało go od nowej wiary. Czyż niemiecki
Bóg mógł być Bogiem Prusów? Przyszli wyrywać im ziemię i wszystko co rodziła,
zagarniali ich mienie, nie oszczędzali nikogo. Nie, Miligedo nie umiałby
uwierzyć, że bóstwo Niemców jest sprawiedliwe, choć łatwo było wierzyć, że jest
to bóstwo potężne. Słyszał wprawdzie o osadzonych, ochrzczonych Prusach, byli
już tacy, ale chyba nie umiałby tak żyć, wyrzec się swoich, choćby i zmarłych?
Nie, tego nie mógł uczynić! Wiedział jednak, że nie umie wyrzec się też myśli o
Kasi. Jak troskliwie go pielęgnowała w chorobie, nie może tak być, aby więcej
jej nie zobaczył. Gnębiła go tez myśl, że swoim bliskim nie mógł urządzić
uroczystego pogrzebu, jaki nakazują pruskie zwyczaje. Jeszcze jego brał miał
laki pogrzeb, płomień oczyścił jego duszę, miał ze sobą i swego konia i broń,
co gwarantowało, że szczęśliwy wśród zmarłych przodków, lecz co będzie z
ukochanymi: ojcem, braćmi, siostrą? Nowa wiara, której próbowano go uczyć,
wszystko przedstawiała całkiem inaczej, zmarłych należało grzebać! Jego bliscy
też pewnie zostali pogrzebani, bo Krzyżacy obawialiby się wiosną jakiejś
zarazy, a przecież na pewno zamierzali w spalonym pruskim lauksie osadzić wieś
na prawie niemieckim. To była stała ich praktyka.
(nie zanosi się na happy end w historri Miligedo i Kasi- ale do końca jeszcze
bardzo daleko, więc kto wie)

[rita100]

Ale śliczna legenda, zauważ , że przy okazji opisane jest życie dawnych Prusów,
ich problemy i praca. Natura i praca na roli jest ich podstawową czynnością. A
przy tym walka o przetrwanie. Tak jak myslałam , ostatni Jadźwing mieszkał
ukryty w lesie i do tej pory można sobie to wyobrazić, jak nocami wychodzi by
zobaczyć inny świat. Ale to już zostawiam dla fantazji pisarzy mazurskich,
jeśli poznają bliżej dzieje plemion napewno będą mogli tworzyć tak jak
Rymkiewicz piękne opowieści i snuć je nad brzegami jezior i wśród lasów.

[Gość: tralala]

Dziś wieczorem - proroczy sen Miligedo:
Miligedo nie mógł uwolnić się od wspomnień . Przypominał sobie dziwny sen,
który miał kiedyś, gdy zmęczony niespodziewanie położył się na chwilę na leśnej
polanie po zabezpieczeniu barci przed niedźwiedziem. Śniło mu się, że nagle
znalazł się w królestwie pszczół. Był mały jak pszczoła i jak równy z równym
rozmawiał z królową. Królowa dziękowała mu za opiekę nad swymi podwładnymi i
przyrzekła mu pomagać we wszelkich okolicznościach życiowych.
Władczyni pszczół przepowiedziała, że na ród pszczeli przyszły ciężkie czasy
walk z Krzyżakami, że on Miligedo odegra w tych walkach ważną rolę. Powinien
bronić swego ludu. Pszczoły mu pomogą, jednak musi uważać aby nie narazić się
na zmagania z potęgą krzyżacką zimą. Pszczoły wtedy śpią i nie będą mogły mu
pomóc.
Wtedy Miligedo nie wiedział, co ten sen mógłby oznaczać lecz teraz, gdy część
przepowiedni królowej już się spełniła, przeczuwał jak trudna czeka go rola.
Kochał pszczoły, ale cóż te pracowite jego ulubienice znaczyły wobec
krzyżackiej potęgi? Czy w ogóle należy przejmować się przepowiedniami królowej
pszczół. Przecież pszczoły są od ludzi zależne i nie wtrącają się do ich życia.
Miligedo wątpił zresztą, czy on byłby zdolny stanąć do walki z całą z całą
potęgą Zakonu.

[Gość: tralala]

Tak rozmyślając zdążał do Natangii. Przeprawa nie była trudna, znał miejsce,
gdzie był bród i kilka takich, gdzie nie było wirów i można było pokonać rzekę
wpław. Czul się źle bez konia. On, wódz Bartów nie miał teraz najnędzniejszego
bodaj wierzchowca. Brak broni mniej go smucił, w końcu kręciło się trochę
butnych Krzyżaków po puszczy i można było broń zdobyć, a konie krzyżackie rosłe
i silne, ale nie przywykłe do trudnych warunków bytowania w puszczy nie na
wiele mogły się przydać. Pruskie koniki, jakkolwiek mniejsze i nie takie
urodziwe, były jednak niezastąpione w warunkach leśnego oddziału, jaki należało
stworzyć, jeśli nie chciało się zaniechać obrony swej ziemi i wiary. Ziemi...
Gdzież jego ziemia? Oto deptał leśne ścieżki Natangii. W całej już Barcji
panowali Krzyżacy, a w tej jej części, która była najbliższa jego sercu, nie
było już bezpiecznej od Zakonu ziemi. Jak jest w Natangii? Zmierzał do Głomna.
Ten pruski lauks położony wśród bagien był, o ile wiedział, bezpieczną jeszcze
od Krzyżaków przystanią. Broniły go nieprzebyte mokradła, gdzie tylko Prus
wiedział, jak się prześlizgnąć, a Krzyżaków wciągały zdradzieckie dla nich
moczary i bajora. Tu jeszcze istniały święte gaje i sławne romowe, gdzie nawet
teraz bezpiecznie palono zwłoki zmarłych wraz z całym niemal dobytkiem, jaki
zgromadzili za życia. Tu jeszcze Prus mógł czuć się w miarę swobodnie.

Pruskie koniki, mniejsze i nie tak urodziwe, ale wytrwałe i niezastąpione w
puszczy - być może wyglądały tak, jak koniki polskie z Popielna. Tu na pieknych
zdjęciach Paolo Volponi :) ng.onet.pl/68,19799,2,galeria.html

[rita100]

Tak, kraj pszczół leśnych i zwierząt, zycie ich toczylo sie tak jak
opisywaliśmy, z pracy własnych rąk, a schronieniem ich lasy i bagna, gdzie
mogli się pochowac przed agresorami. Te legendy Pruskie sa najcześciej smutne,
mowiące o ich zanikaniu.
Dzięki Tralala

[Gość: tralala]

Acha, pewnie myślałaś Rito, ze to już koniec baśni, ale nic z tego. Sama
jeszcze nie doczytałam jej do końca - poczytuję sobie po kawałeczku i dziś
wkleję dwa 'odcinki'. Pierwszy - Miligedo w gościnie u Natangów.
Natangowie przyjęli go serdecznie, nie próbował ukrywać swego imienia, zbyt
wielu go tu znało, aby co miało jakiś sens. Nastrój jednak, jaki tu został, nie
podnosił na duchu. Natangowie byli tak zgnębieni, że nie myśleli już o obronie.
Prawie wszyscy uznali ją za bezskuteczną wobec widocznej potęgi Zakonu. Nie
znaczy to, że zamierzali się wszyscy ochrzcić, ale na wiecu zapadły uchwały, że
należy uczynić to dla pozoru w okolicach bliższych Bartoszycom i nie
chronionych tak skutecznie przez bagna jak Głomno. Głomno pozostanie siedzibą
kapłanów i miejscem dla Krzyżaków niedostępnym, świętym. Biada temu Prusowi, co
zdradziłby tajne ścieżki Krzyżakom.
W sprawie Miligedo wiec postanowił, że będzie on gościem w Głomnie mile
widzianym, niech wraca tu do zdrowia i przebywa dokąd chce. Pamiętano jego
zasługi w walce z Krzyżakami, a jednak nie było teraz mowy, aby przygotować się
do jakiegoś oporu zbrojnego. Zmartwiło to bardzo Miligedo, ale nie był w stanie
wpłynąć na przebieg wiecu. Był tylko gościem, bardzo zresztą szanowanym, lecz
nie miał prawa decydować o przyszłych losach okolicznych lauksów i ich
mieszkańców. Wobec takiej sytuacji postanowił skorzystać z gościnności Natangów
i być tam do końca lata. Mógł zajmować się pszczelarstwem, szczególnie zaś
barciami stanowiącymi własność lauksu. Jego sława dobrego bartnika była nie
mniej głośna niż sława dobrego wodza. Nie mogąc ćwiczyć wojowników, Miligedo
miał tę pociechę, że ćwiczy chociaż młodych bartników i czuł, że ich trud służy
tej samej sprawie. jakiej służyła walka.

[Gość: tralala]

A drugi dzisiejszy 'odcinek' - w końcu nieco szczęśliwszy - ślub Kasi i
Miligedo.
W ciągu reszty lata Miligedo dwa razy przekradał się na drugi brzeg Łyny i
spotykał się z Kasią w znanym im obojgu miejscu, na którym kiedyś znalazła go
na wpół żywego. Rodzice i rodzeństwo Kasi nie byli w to wtajemniczeni. Oboje
młodzi tęsknili za sobą, wiedzieli już, że chcą być razem, ale Miligedo miał
ciągle jeszcze opory przed przyjęciem nowej wiary, choć coraz jaśniej widział,
że jest to jedyny sposób, aby zaślubić Kasię. Potrzebował czasu, aby to
przemyśleć i dlatego jeszcze do mrozów przebywał wśród Natangów. Potem
oświadczył Kasi, że gotów jest przyjąć chrzest i zostać osadnikiem. Rodzice
Kasi początkowo nawet nie chcieli słyszeć o tym małżeństwie. Nawrócić poganina
to zasługa u Boga ale dać Prusowi własną córkę za żonę, podczas gdy było tylu
chętnych do żeniaczki z nią chłopców - swojaków, to zupełnie co innego.
Niespodziewanie Kasia okazała wiele sprytu. Poszła do księdza, zwierzyła mu się
z czego mogła, nie zdradzając kim jest właściwie Miligedo, zyskała w starym
kapłanie sojusznika, który pomógł jej przekonać rodziców.
Miligedo - nie rozpoznany -ochrzczony został z grupą Natangów po
kilkumiesięcznym przygotowaniu. Na chrzcie dano mu imię Michał. Imię to wybrała
Kasia jako trochę podobne w brzmieniu. Dzięki temu mogła nadal nazywać Miligedo
Milikiem. Ślub młodych odbył się w miesiąc po Bożym Narodzeniu zgodnie z wiarą
i obyczajami mazurskimi.
(Weselne zwyczaje mazurskie już znamy, więc na pewno było wesoło, a i miodu
pitnego pewnie nie zbrakło. Szkoda, że nie można skończyć 'i zyli długo i
szczęśliwie', ale o tym później)

[rita100]

domyslam się , że jeszcze przed nimi mase kłopotów, bo Miligedo urodzony
wojownikiem chyba był, nie bedzie spokojnie siedział.
Poczekam spokojnie na następny odcinek.

[rita100]

Miligedo - ciagle ma nadzieję na zwycięską walke, ciekawe , ciekawe jak to się
skończy ? Choć z góry wiemy. Popatrz sie , mieli w lasach swoje kryjówki, ktore
nie mogli zdradzić - to chyba ciągle żyli w strachu ?

[Gość: tralala]

Dziś - o szczęśliwym życiu w rodzinie Miligedo i Kasi
Minęło kilka lat, wśród nich te, które były dla gospodarstwa Kasi i Miligedo
latami wolnymi. Miligedo ubierał się teraz i mówił po mazursku i nie każdy
wiedział, że jest Prusem. Kasia była młodą, szczęśliwą, choć bardzo zapracowaną
kobietą, bo w domu była już dwójka dzieci: córka i mały, dopiero półtoraroczny
chłopiec. Praca w gospodarstwie obciążonym daninami była nielekka, lecz dzięki
darom pola i puszczy oraz pracowitości i talentom obojga małżonków chleba,
miodu, mięsa i ryb nigdy im nie brakowało.

[Gość: tralala]

Szczęście nie trwało długo gdyż:
Do Bartoszyc przybył nowy namiestnik komtura z wieloma nowymi, oddanymi mu
rycerzami. Był to wróg tak Prusów, jak i Mazurów, wielki gwałtownik, ponadto
człowiek chciwy ponad miarę. Powinności na rzecz Zakonu stawały się coraz
większe i wkrótce zaczęły przerastać możliwości przeciętnych gospodarstw. Coraz
częściej te zabierano mężczyzn do świadczenia różnych prac i usług dla
Krzyżaków. Nowy namiestnik budził postrach i wkrótce nie pamiętano już nawet
jego imienia, a powszechny stał się jego przydomek Okrutny - Grausam.

[Gość: tralala]

No i stało się - Miligedo musi chronić się u Natangów:
W czasie jednej z wypraw karnych, jakie Grausam wysyłał do zalegających z
daniną, jego ludzie pobili wielu Mazurów, jak mówili "opornych", wśród nich i
ojca Kasi, który w kilka tygodni później zmarł. Gospodarstwo ojca i kilka
innych znajdujących się w podobnej sytuacji Krzyżacy zabrali i oddali osadnikom
niemieckim. Na Mazurów padł blady strach, ale Miligedo poczuł się
zagrożony.Pewnego dnia doszło do najgorszego: w obronie żony Miligedo rzucił
się na Krzyżaka z siekierą, zabił również dwóch jego towarzyszy zaatakowany
przez nich. Nie było innego wyjścia, pozostały znane tylko Miligedo ścieżki w
głąb puszczy.
W pośpiechu zabrali dzieci i trochę rzeczy najniezbędniejszych. Syn Miodu pałał
żądzą zemsty. Oto Krzyżacy zniszczyli cały dorobek jego życia. Odebrali mu dom.
Żyje żona, żyją dzieci, ale on jest bezradny, puszcza jest już znacznie
przetrzebiona, nie taka bezpieczna jak za czasów jego dzieciństwa. Jemu może
dałaby jeszcze schronienie i utrzymanie, ale nie ukryje w niej rodziny.
Pozostawało jedno bezpieczne miejsce - Głomno w Natangii i tam też skierowali
się uchodźcy.

[Gość: tralala]

Zaczyna się spełniać przeznaczenie Miligedo, który staje się przywódcą
zbuntowanych Prusów:
I znów minęły lata. O Miligedo, obrońcy biednych i krzywdzonych, który był tak
dzielny, jak jego patron Michał Archanioł, śpiewał pieśni lud pruski i
mazurski, a dla Krzyżaków imię to stało się straszne. Grausam nie był już taki
swobodny w swoim postępowaniu, musiał się liczyć z możliwością zemst Miligedo.
Wydawało się wręcz niewiarygodne, aby siły całej komturii nie dały rady
kilkunastu ludziom pruskiego mściciela. Nikt dokładnie nie wiedział, ile on ma
ludzi pod swoją komendę, ale był wszędzie tam, gdzie go najmniej się
spodziewano. Żaden Krzyżak nie czuł się teraz bezpieczny ni w Barcji, ni w
Natangii. Mówiono, że oprócz Prusów Miligedo ma pod swymi rozkazami także
Mazurów, lecz nikt niczego nie wiedział dokładnie. Grausam, którego podobno Syn
Miodu poprzysiągł ukarać, sypiał coraz gorzej, zrobił się też przesądny. Jakiś
wróżbita, którego potajemnie wezwał, wywróżył mu, że zginie od żądła, a
ponieważ imię Miligedo - Syna Miodu -było głośne, każdy rozumiał, iż tym żądłem
będzie jego miecz. Rozwścieczony namiestnik kazał służalcom wróżbitę powiesić,
ale od tego czasu miał sny coraz koszmarniejsze, wychudł i zrobił się tak
straszny, że jego dawni kompani i zausznicy drżeli przed nim chyba nie mniej
niż Prusowie i Mazurzy.
Dziewięć lat już trwały utarczki Syna Miodu z Zakonem. W tym okresie z Kasią i
podrastającymi dziećmi przebywającymi ciągle w Głomnie widywał się rzadko.
Przebywając raz w Barcji, raz w Natangii, Miligedo nigdy nie miał czasu na
cieszenie się rozkoszami domowego ogniska. Rozumiał, że te radości ma już za
sobą, teraz zaś jest tylko karzącym mieczem cierpiącego pruskiego ludu. Żaden
rycerz czy oddział zbrojny nie mógł teraz czuć się dobrze w komturii. Miligedo
czuwał bezustannie i zawsze wypatrzył jakiś błąd w postępowaniu Krzyżaków, za
który najczęściej płacili śmiercią.
(Koniec już bliski, i dla nikogo nie będzie to happy end)

[Gość: tralala]

Dziś smutny fragment baśni - śmierć naszego bohatera!
Prawdą jest jednak, że kto mieczem wojuje, ten od miecza ginie. Namiestnik
ściągnął od komtura nowe posiłki z Bałgi i przyszedł czas, że Syn Miodu nie
zdołał się wyślizgnąć. Bohaterską postawą doprowadził do tego, że część jego
oddziału przebiła się przez krzyżackie szeregi, ale koń jego padł, ugodzony
przez zakonnych. Mimo że pozbawiony wierzchowca, Miligedo bronił się
skutecznie, zdając sobie sprawę, że nic mu już nie pozostało oprócz chwalebnej
śmierci. Ofiarował ludowi pruskiemu swoje życie, teraz musi mu ofiarować taką
śmierć, która mimo wszystko da jego ziomkom powód do dumy i pozwoli im
przetrwać gorycz upokorzeń, jakie ich czekają. Stos ciał wokół Miligeda rósł.
Krzyżacy, atakujący początkowo z wielkim impetem, musieli się cofnąć niepomni
nawet na hańbę padającą na sławę zakonu. Syn Miodu był jeden, a ich było tylu
świetnie uzbrojonych, lecz wobec siły i bohaterstwa Prusa zdawało się
bezradnych. Była to jednak chwilowa tylko przewaga wodza Prusów, bo oto znowu
napierały nadciągające szeregi wrogów. Miligedo osaczony, pozbawiony wsparcia
swoich ludzi, musiał paść w końcu z wyczerpania i licznych ran, których broniąc
się doznał. I oto Krzyżacy stali teraz zdumieni nad powaloną postacią wcale nie
nadludzkiego, jasnowłosego wodza Bartów i nie mogli uwierzyć w jego śmierć.

[Gość: tralala]

A skoro śmierć, to i pogrzeb, bardzo pruski i bardzo przypominający tradycje, o
których tu pisałyśmy:
Syn Miodu musi mieć pogrzeb co najmniej tak piękny, jak Argo, według pruskich
starych zwyczajów. Nie bacząc na to, że był od wielu lat ochrzczony, na miejscu
do tego przeznaczonym - miejscu świętym, jakim było przenoszone z konieczności
wielokrotnie- ramowe Bartów- ułożono stos z odpowiedniego, dającego niewiele
dymu drewna, bo trzeba się było liczyć z krzyżackim niebezpieczeństwem i wbrew
zwyczajom, niestety, trzeba było się spieszyć. Pięknie ubrane zwłoki bohatera
zostały położone twarzą na wschód, a kapłani - ligasze i tulisze wychwalali
jego czyny, a było przecież o czym śpiewać! Wraz z zabitym palono jego broń,
grzebano też, jak każe zwyczaj, jego konia. Piękne stare dęby otaczające polanę
stanowiły tło uroczystości. Gdy stos zapłonął, najstarszy z tuliszów zaczął
mówić o swoich wizjach. Słuchano go nadzwyczaj uważnie, lecz nikt go nie
rozumiał.
Co niezwykłego mówił tulisz - już jutro.

[Gość: tralala]

Oto zamiast mówić jak zwykle, że bohater na swym wspaniałym rumaku wzlatuje
poprzez nieboskłon do szczęśliwej krainy przodków, tulisz twierdził, że kieruje
się on do Bartoszyc, że w mieście tym wędruje po ulicach, a nawet wstępuje na
dziedziniec krzyżackiego Zamku. Wreszcie oznajmił, że Miligedo będzie jedynym
Bartem - świadkiem upadku potęgi Zakonu i państwa niemieckiego na pruskiej
ziemi.
Zgromadzeni ludzie nie mogli się rozeznać w swoich uczuciach. Dlaczego tulisz
mówił tak od rzeczy? To nie dawało się zrozumieć! Stos dogorywał, a potężny
grzmot przetaczający się przez niebo, zwiastował letnią burzę. Lunęły potoki
deszczu i dogasiły stos. Czy bogowie się gniewają? Ludzie pod wpływem strachu
zaczęli domagać się od kapłanów, aby wytłumaczyli, co to znaczy; czy ta burza w
czasie tak uroczystego pożegnania bohatera jest wróżbą dobrą, czy złą?
Postanowiono złożyć Perkunowi ofiarę z czarnego byka, co zostało wkrótce
dokonane, a potem, gdy kapłani podeszli z urną, by pozbierać w nią prochy
bohatera, po rozgarnięciu resztek stosu, oczom zebranych ukazał się wśród
popiołów kamienny posąg z naszyjnikiem, rogiem do picia i mieczem u pasa.
Przeciągłe Ooo! wstrząsnęło dąbrową. Bez najmniejszych wątpliwości wszyscy
pojęli, że Miligedo zostaje wśród nich, aby ich bronić przed Krzyżakami, że
uznał, iż nie czas mu ulatywać do szczęśliwej krainy przodków, kiedy tu
pozostaje płaczący swych krzywd pruski lud. Wróżba starego tulisza zaczynała
nabierać sensu, stawała się doniosłym proroctwem.
(No i proszę - nasz Miligedo to Bartek, kamienna baba pruska, czyli chłop na
schwał i dzielny wojownik).

[Gość: tralala]

W taki oto kamienny posąg zamienił się Miligedo, by już na wieki chronić lud
pruski: perkuns.fm.interia.pl/Galerie/bk09.html

Posąg pozostawiono w świętym Gaju z wiecznie płonącym ogniem. Skrzywdzeni przez
Krzyżaków Prusowie przychodzili tam, wierzono powszechnie, że gdy skrzywdzony
dotknie miecza . Miligedo, krzywdziciel zostanie ukarany. Wszyscy rozumieli, że
trzeba strzec przed Krzyżakami posągu i jego tajemnicy. Krzyżacy gotowi go
zniszczyć tak, jak niszczyli wszystko co pruskie.
A jak Miligedo - Bartek trafił do Bartoszyc wyjaśni się w dalszej części
legendy. I oczywiście zło zostanie ukarane, ale tym zajmą się już nie ludzie,
lecz pszczoły!

[rita100]

Przeczytałam ta całą legendę, jest piekna i historyczna, ukazuje losy Bartka.
Nie wspominasz co się dzieje z rodziną Bartka po jego śmierci ?. I oczywiście
czekam dalszej części.
Czyli kamienne Baby Pruskie to nie tylko Baby ale i Bartek.
Czy myślałas w jaki sposób narodził się kamienny Bartek ? Ktoś musiał go wykuć
z kamienia wcześniej. Ktoś ze wsi.

[Gość: tralala]

O tym, co działo się z rodziną Miligedo - Bartka legenda milczy. Mam nadzieję,
że mimo wszystko jego dzieci dorosły, miały swoje dzieci, a potem wnuki i tak
dalej, i gdzieś jeszcze może żyją potomkowie Prusów. Za to wiemy, gdzie jest
kamienny Bartek, a legenda powie nam, jak trafił do Bartoszyc:
Jednak Krzyżacy dowiedzieli się, że Prusowie ukrywają jakiś posąg kamienny w
głębi lasu, że choć ochrzczeni, zamiast gromadzić się w kościołach, chodzą do
swoich świętych gajów. Grausam szybko zapomniał o zagrożeniu ze strony
Miligedo. Teraz ten znienawidzony wódz pruski już nie żył, a on, Grausam był
znowu niepodzielnym panem okolicy. Zorganizował więc wyprawę w głąb puszczy.
Pewien był sukcesu. Wiózł ze sobą pruskiego niewolnika, który od trzech
miesięcy pracował na zamku przy żarnach. Torturami i obietnicami zmusił go, aby
wyjawił, gdzie znajduje się romowe Bartów, tam spodziewano się znaleźć posąg.
Grausam chciał ten posąg odebrać poganom, aby w ten sposób położyć kres ich
grzesznym praktykom. Pojmowanemu Prusowi obiecał wolność, jeżeli wskaże
właściwą drogę Krzyżakom. Grausam śmiał się w duchu z naiwności Prusa. Wszystko
poszło gładko. Świętego miejsca nie pilnował teraz nikt zbrojny, więc po
zabiciu kapłanów podsycających ogień, silni pachołkowie władowali posąg na woź,
oddział zbrojnych rycerzy otoczył go i z pełną triumfu pieśnią ruszyli, przez
nikogo nie zatrzymywani, do Bartoszyc.

[Gość: tralala]

No i czas ukarać zło, bo w każdej legendzie zło musi w końcu przegrać:
Był okres rojenia się pszczół. Krzyżacy jechali spokojnie drogą leśną, gdy
nagle jeden z rojów zaatakował konia namiestnika. Spłoszony, kłuty żądłami
wierzchowiec poniósł na oślep w puszczę. Grausamowi włosy zjeżyły się pod
hełmem, bo przypomniał sobie powieszonego wróżbitę i jego przepowiednię. Na
próżno czynił wysiłki, aby powstrzymać oszalałe zwierzę. Gdy ujrzał wysoki
brzeg Łyny, zrozumiał, że jego los jest przesądzony. Koń zawisł w powietrzu,
jeździec wyleciał z siodła i w ciężkiej zbroi runął w fale Łyny. Wkrótce woda
pochłonęła go. Koń walczył dłużej. Kilku Bartów i Natangów widziało tę scenę,
lecz Grausam był tak znienawidzony, że nie mógł liczyć na niczyją pomoc. Ciało
okrutnego wodza nigdy nie zostało odnalezione. Tak dopełniła się wróżba i tak
dopełniła się zemsta pszczół za zabicie Miligedo - Syna Miodu.
Kamienny posąg bohatera, zgodnie z rozkazami utopionego Grausama, dojechał do
Bartoszyc i stanął przy jednej z ulic miasta. Od tego czasu lud pruski pokochał
znienawidzone dotąd Bartoszyce, bowiem było to teraz miasto Miligeda - ich
bohatera, który, jak wierzyli, będzie świadkiem upadku potęgi obcego, wrogiego
tym ziemiom krzyżackiego państwa.
I to już jest naprawdę KONIEC :)))

[rita100]

Cudowna , cudowna legenda - wiesz, nie znając tej legendy , te Kamienne Baby
Pruskie, czułam, że własnie przyciągają swoją historią i swoim cierpieniem.
To jest jedyny symbol przetrwania tamtych czasów. Popatrz jak historia się
powtarza, wszyscy chowali się w lasach, by przeżyć czasmi tragiczne chwile.
Lasy jedyną kryjówką od wieków i Jadźwingi również, a ten ostatni to wierzę, że
jeszcze się ukrywa, ze ciagle gdzies tam jest i że czasmi przychodzi nad
jeziora by popatrzeć na toń jeziora. Tak sobie czasami wyobrażam krainę Warmii
i Mazur.

[rita100]

0 mój Boże! lub krótko: – 0 Boże! To samo czynią inne nacje.
Niemiec mówi: – Mein Gott!,
Francuz: – Nom de Dieu, Mon Dieu,
Włoch: – Dio mio,
Ślązak zaś: – 0, pieronie!
Wytłumaczyc to można następująco. Dlugo przez przyjęciem chrześcijaństwa przez
Polske, na terenach zamieszkiwanych przez plemiona słowiańskie oddawano cześć
bożkom. W pasie ciągnącym się od Czech, przez Śląsk, tereny górnej i środkowej
Łaby, obszary związane z Odrą, Pomorze z Zachodnie po wyspę Rugię zamieszkiwali
Słowianie Zachodni, Slęzanie, Serbołużyczanie, Obodryci. Plemiona te oddawały
cześć Perunowi, bogowi piorunów i grzmotów i władcy nieba. Dla oddawania czci
Perunowi wybierano szczególne miejsca: pagórki, wyspy na jeziorach, gaje
porośnięte wiekowymi dębami... Najsłynniejszym miejscem na Śląsku była góra
Ślęza pod Wrocławiem, od ktorej nazwę przyjął Śląsk. Ślązacy Peruna
nazywali ”Piorunem” lub ”Pieronem”. Karol Miarka w ”Górce Klemensowej” napisał:

”Pagórek ten nosił nazwę Górki Piorunowej, którą lud okoliczny za bardzo Świętą
uważał, bo na jej szczycie stały posągi dwóch bogów, którym z daleko i szeroko
lud składał ofiary. W tej bowiem okolicy panowało bałwochwalstwo. Prawda, że
już od dawna, a mianowicie od czasu apostołowania Świętych Cyryla i Metodego –
około 870 r. chrześcijaństwo w tej stronie szerzyć się poczynało, ale dopiero w
966 r., gdy cała Polska przyjęła chrzest wtedy i nasza kraina należąca do
Polski przyjęła naukę Chrystusa; mimo to jednak w wielu miejscach, mianowicie
pomiędzy górami, lasami, jeziorami trwało jeszcze dość długo pogaństwo, zanim
zupełnie wykorzenionym zostało. ”

Scalenie państwa w jedną całość przez Mieszka I wraz z przyjęciem
chrześcijaństwa przyczyniło się w znacznym stopniu do likwidacji kultów
plemiennych. Kosztowało to wiele starań, na przykład organizowanie wypraw
misyjnych, które nie zawsze kończyły się sukcesem. Tak zginął na terenie Prus
śmiercią męczeńską św.Wojciech podczas próby nawracania plemienia Luciców na
wiarę chrześcijańską. Ogniska pogaństwa wśród ludów pogańskich utrzymywały się
długo i tam, gdzie nie pomogło słowo, perswazja – stosowano miecz.

z kalendarza Gorniczego Kopalni "Ziemowit"

Rafał Bula

Tralala - co o tym sadzisz ?

[Gość: tralala]

'Perkunas był w mitologii bałtyckiej bogiem pioruna, deszczu, błyskawicy,
pomocnikiem Dievsa – Occopirmsa. W triadzie bogów bałtyjskich, którą tworzyli
nadto Trimps i Patols stanowił postać centralną. Zwalczanym przez niego
przeciwnikiem miał być Velnias, bóg ciemności świata podziemnego.'(Jan
Jaskanis) Tyle w mitologii litewskiej. Wśród Prusów Perkunas (Perkun, Perun)
albo był mniej znany, albo mniej ważny. Tu silniejsze było wierzenie w boga
urodzaju Kurko. Za to na Litwie nawet dziś mozna zobaczyć takie cuda:
www.kapliczki.tc.pl/1/grutas.html

[rita100]

Czyli słowo sląskie - pironie nie pochodzi od boga piorunów ?
Bo własnie mnie zastanawiało czy łączy sie te slowo ze slowem śląskim "ty
pieronie", ktore jest u nich bardziej przekleństwem. Czyli wykluczamy tą
łączność, choć podobne ma skojarzenia.

Tralala, czekam na dalszy ciąg bajeczki :)

[Gość: tralala]

O tak jednoznacznie to wolę nie twierdzić. Może i pochodzi? Na pewno strach
przed burzą i piorunami był (i jest) powszechny. W końcu gromowładnych mieli
też i Grecy i Rzymianie. Ale czytam soie tu, że litewski Perkun mógł pochodzić
od słowa perkus - dąb (stąd może tak częste święte dęby), lub od słowa perti -
uderzać (i wtedy jak najbardziej piorun). Tylko, że najwyraźniej był to bóg
raczej litewski i łotewski niż pruski. A z pruską Kurko mam kłopot - jedni
piszą, że bóg a inni że bogini. Istna zagadka.
O i jeszcze taka ciekawstka - litewski Perkun zawędrował też do
Finlandii 'perkele' - diabeł i do Estonii 'porhu' - piekło.

[Gość: tralala]

Wśród nielicznych zapisanych i zachowanych tekstów w języku staropruskim
znalazło się takie zawołanie:
Kayle rekyse. Thoneaw labonache thewelyse.
Eg koyte poyte. Nykoyte pe^nega doyte.
Do przećwiczenia w pubie :-) bo w wolnym tłumaczeniu znaczy 'Hej panie! Nie
jesteś już takim miłym wujaszkiem. Chcesz pić, a nie chcesz dać ani grosza!'

[rita100]

Tralala, popatrz co znalazłam ?
Pewne stare nazwy miejscowości i trochę zapisów.

"W majątku Linie u polskiego brygadzisty żniwiarzy pojawił się Polak z okolicy,
którego pierś była ozdobiona polskim orłem z metalu.

Kilku Prusaków zatrudnionych w majątku dało mu do zrozumienia, że tego rodzaju
postępek muszą potraktować jako wyzwanie.

W odpowiedzi polscy żniwiarze zaintonowali swą pieśń "Jeszcze Polska nie
zginęła". Jeden z Prusaków popadł w gniew i zerwał Polakowi orła. Polscy
żniwiarze zażądali oddalenia z majątku wszystkich Prusaków grożąc w przeciwnym
razie strajkiem". (Pommersche Tagespost).

Ważniejsze momenty dziejowe

Babin - znaleziska archeologiczne z okresu średniowiecza - gród.

1180r. - Babyn
1187r. - Babino
1234r. - Babin
1236r. - Babina
1944r. Babbin

nazwa zapewne kulturowa pochodząca od kamiennych bab używanych jako nagrobki
przez pogańskich słowian.

Liczne odkrycia z epoki kamiennej (m.in. kurhany, topory), brazu (
www.bielice.com.pl/turystyka.html
Bielice - znaleziska archeologiczne z okresu wczesnego średniowiecza
Chabowo - znaleziska archeologiczne z okresu wczesnego średniiowiecza.

1180r. - Cabowe,
1187r. - Cabow,
1236r. - Chabowe,
1295r. - Kabow,
1313r. Chabowe,
1316r. - Valkenberch po założeniu Chabówka (Neu Falkenberg) w XVIII w. Alt
Falkenberg.

Parsów - wieś położona na brzegu niewielkiego jeziora. Między wsią i jeziorem
przy drodze do Babina częściowo zniszczone grodzisko słowianskie.

Wieś wzmianka w początkach XIII w. jako Parsów

1255r. - Parsow,
1296r. - Parsow,
1274r. - Wardenberch
1944r. - Wartenberg tj. "góra strażnicza" zapewne od grodu nad jeziorem

Linie - znaleziska archeologiczne z okresu wczesnego średniowiecza.

1248r. - Leyne,
1504r.- Leyne,
1944r. Leine.

Nowe Chrapowo - wieś założona w 1302r.

1333r. - Newen Grapow,
1343r. - Nove Grapow,
1944r. - Neu Grape

Stare Chrapowo - 1212r., 1242r. - Crapoue,
1240r. - Crapowe,
1302r. - antiqua Grapow,
1504r. - olden (Stare) Grape,
do 1945r. - Alt-Grape

Nazwa pochodzi nie od "chrapać" ale raczej od grabów i buków, zatem
stosowniejsza byłaby forma Grabowo.


1235r. - Belitcze,
1240r. - Beliz,
1249r. - Belitz,
1944r. - Beelitz

od gleb bielicowych.

[Gość: tralala]

O, to coś czego szukał 'nasz' maturzysta - onomasta! Tylko gdzie on się
podział? Trzeba będzie odszukać jego wątek i podsunąć mu te znaleziska.

[rita100]

właśnie, tak pomyślałam
Ale jak skończe bajanie to później będę odszukiwać te miejscowości.

[Gość: tralala]

No to jeszcze dorzucę coś a propos nazw i Perkuna (a jednak!)
'Można sądzić, że Prusowie czcili Perkuna, ponieważ kult tego boga grzmotu
występował u pokrewnych im Litwinów i Łotyszów, a poza tym świadczą na jego
rzecz nazwy kilku miejscowości i jezior na dawnym terytorium Prusów: Perkujki,
Parkoszewo, Perkunowo, dwa jeziora Perkun.'

[rita100]

ja też jutro zajme sie jeszcze Prusami, ale teraz musze uciekac , kolejeczka do
klawiaturki
dobranocki :)

[rita100]

"tradycji nie przekształciłoby się w lokalne zabawy młodzieży w pagańskich
Dawnych Prusów i po druge, aby takie lokalne odrodzenie nie stało się podłożem
polskiego, rosyjskiego lub litewskiego patriotyzmu, zamiast europejskiego.
Przyszedł czas zjednoczenia duchowego, które może być końcem historii
konfliktów i niesprawiedliwości. Przyszedł czas, by stać się patriotami
europejskimi, dla których kultura polska, kultura niemiecka lub litewska są
bardzo drogimi częściami kultury europejskiej, i dla których też kultura ziemi
Prusów Bałtyckich jest również droga jako gałąź kultury europejskiej.

Popatrz sie Tralala jakie piekny wywód.

[rita100]

Interdyscyplinarne Spotkania z Historią i Kulturą Bałtów
Olsztyn 23-25 września 2004

Historia i dziedzictwo kulturowe Bałtów stało się na przestrzeni kilku
ostatnich dziesięcioleci przedmiotem badań uczonych różnych ośrodków naukowych
zarówno w Polsce jak i za granicą. Dla jednych, jak np. dla badaczy polskich –
jest to dziedzictwo ludu, który niegdyś zamieszkiwał część obszaru obecnej
Rzeczpospolitej i który w naszej, narodowej i europejskiej historii miał
znaczenie jedynie marginalne. Dla innych zaś dzieje Bałtów to część własnej
historii, to ważny aspekt budowania własnej tożsamości etnicznej i kulturowej.

Dla współczesnych mieszkańców dawnych Prus, które znalazły się po 1945 roku w
granicach Rzeczpospolitej Bałtowie i Prusowie to terra incognita, mylnie
utożsamiana jakże często z niemiecką historią tych ziem. A jednak i tu powoli i
oczywiście tyko w „oświeconych” kręgach odradza się świadomość bałtyjskości
tych ziem. Pojawia się społeczne zapotrzebowanie na wiedzę o dziejach ludzi, po
których pozostały tu tylko tak nieliczne ślady."

[rita100]

Perkūnas, bóg ognia, ożywia życie i chroni prawość i porządek. Na Litwie,
modlili się do niego farmerzy i przywoływali go wojownicy. Podczas ostatnich
wieków pogaństwa, z czasów, z których mamy źródła historyczne wynika, że
Perkūnas stał się najlepiej znanym, najszerzej rozpoznawalnym litewskim
bóstwem. Wrogowie Litwinów znali jego moc, a jego flaga powiewała ponad
litewskimi terytoriami. "Vytis" z naszej flagi wyprowadzony został z flagi
honorującej Perkūnasa. Pruskie kroniki opisują flagę z wizerunkami trzech
bogów: Perkūnas jest bogiem naczelnym. W religii władców i szlachty, Perkūnas
był najwyższym bogiem.
Kroniki donoszą, że: "W Wilnie, w alei Šventaragisa, nazwanej tak na cześć
legendarnego litewskiego Najwyższego Kapłana, Skrimanats, władca Litwy
ustanowił westalki i kapłanów składających dary bogom i Wielkiemu Bogu
Perkūnasowi, który rządzi ogniem, grzmotami i błyskawicami. Ich zadaniem było
podsycanie dniem i nocą ognia dębowym drewnem. Gdy ogień kiedykolwiek zgasł,
był rozpalany ponownie iskrami z ogromnego otoczaka".
Oto, w jaki sposób Perkūnas stał się opiekunem państwa. Nawet wprowadzenie
chrześcijaństwa tylko w małym stopniu zminimalizowało siłę Perkūnasa. Litwini
utrzymują, że gdyby nie było chrześcijańskiego Boga, Perkūnas byłby do dziś
naczelnym bóstwem. Jezuici wizytujący litewską diecezję 1583 roku odkryli ku
ich wielkiemu przerażeniu, że Litwini czczą boga Pekūnasa, stare dęby i
pomniejsze bóstwa lokalne oraz "wyimaginowane stwory", które, jak twierdzą
chronią ich domy, miasta i ogrody. Święte ognie były palone w lesie ku czci
Perkūnasa. Kobiety zaś, które ich pilnowały były nazywane westalkami.
cdn

[Gość: tralala]

To może jeszcze raz - litewska 'kapliczka' Perkunasa. Dopiero teraz doczytałam,
że te kapliczki stawiano w latach siedemdziesiątych, w czasach radzieckiej
republiki litewskiej, zastępczo, w miejsce przedwojennych kapliczek. No
cóż,przykre to było, ale ta rzeżba na zdjęciu jest bardzo śmiszna - i jakie
piorunki Perkunas trzyma w ręku!
www.kapliczki.tc.pl/1/grutas.html

[Gość: tralala]

Baśń zza miedzy - pożyczona od bałtyjskich Litwinów, wyjaśnia skąd się na
świecie wzięły czarownice. A było to tak:
Dawno, dawno temu pewna młoda kobieta wybrała się do lasu na grzyby, zabierając
ze sobą nowy kuferek (?). Kiedy szukała grzybów nagle zaczął padać ulewny
deszcz. Kobieta zdjęła ubranie, schowała je do kuferka i stanęła nago pod
drzewem, czekając aż deszcz ustąpi.
Później, kiedy przestało już padać, ubrała się i dalej zbierała grzyby, aż wtem
zauważył ją Welnias (litewski rogaty bóg podziemi). Welnias spytał ją, czy
zbierała grzyby w trakcie deszczu, a jeśli tak to jak to możliwe, iż jej suknie
są suche.
Kobieta odrzekła, że zna pewien sekret, który sprawia, że deszcz jej nigdy nie
zmoczy. Welniasa zaintrygowała ta odpowiedź. Zaczął domagać się, by wyjawiła mu
swą tajemnicę. Młoda kobieta zgodziła się, lecz pod warunkiem, że Welnias
ujawni jej wszystkie swoje magiczne sztuki. Tak oto Welnias nauczył ją swojej
magii i sposobów leczenia ludzi.
Wówczas młoda kobieta powiedziała mu, jak uniknęła deszczu. Welnias splunął ze
złości i uleciał w dal, wściekając się i rycząc ze złości, iż dał się tak
nabrać.
Tak oto ta młoda kobieta została pierwszą czarownicą i od tamtej pory
przekazywała swe nauki kolejnym kobietom, a czarodziejstwo na świecie
rozkwitło.
www.geocities.com/Athens/Oracle/2810/witchorigin.html

[rita100]

Ale Ty mi robisz niespodzianki, baśń , ktora nam wyjasnia skąd są czarownice.
Myslę , ze pomalutku odkrywamy tajemnicę tej ziemi :)

[rita100]

Na całym terytorium Litwy miał on swoje święte terytoria nazywane „Alkos”, na
których płonął święty ogień. Wzgórza i gaiki nawiedzone przez Perkūnasa były
uważane za święte. Drzewo lub kamień uderzone przez niego za chronione od zła i
zarazy. Święte dęby i wzgórza pokryte dębowymi gajami były ogrodzone i
chronione fosami. Wszystkie te miejsca były świętymi terenami Perkūnasa. Dla
rolników Perkūnas był bogiem natury kontrolującym pioruny i pogodę. Zsyłał
deszcz i ożywiał płodność Ziemi. Pierwszy piorun wiosny wstrząsał Ziemią,
oczyszczał ją i wodę. Ludzie oczekiwali go, jak wielkiego błogosławieństwa.
Zabronione było sianie zboża zanim piorun nie uderzył pierwszy raz.. Budził on
ziemię i wszystko zaczynało rosnąć. Od czasu uderzenia pioruna zależała
pomyślność: jeśli uderzył przed Wielkanocą, było źle, jeśli po, oczekiwano
pomyślności.

Teraz możemy rozumieć, że burza na wiosne jest tym co wskrzesza życie, tak w to
wierzono.

[Gość: tralala]

Perkunas najwyraźniej sprzyjał swoim wyznawcom, gdyż jak pisze średniowieczny
kronikarz, opisujący zimowy napad Litwinów na Ozylię w roku 1219,
Litwini 'przeprawili się na wyspę po lodzie osterhafu (Zatoki Ryskiej), czego
Perkun, ich bożek, im wtedy użyczył, gdyż osterhaf tak twardo nie zamarza'.
(Rymowana Kronika Liwońska)

[rita100]

Tralala, to już dużo dowiedzieliśmy sie o Perkunsie, był bogiem piorunów ,
ktore budziły życie i dawał plon.
A czy znasz legende , równie śliczną o zakletym zamku w lesie olsztyńskim ?
A zaczyna sie tak:

Na wzgórzu, w lesie, tam, kędy wartka struga łączy się z Łyną, stał kiedyś
dawno, dawno temu wspaniały zamek. Jeszcze nasi ojcowie pokazywali nam
spadziste, omszałe dachy, sterczące tuż nad ziemią. A chłopcy pasący bydło nad
Łyną rzucali do kominów kamienie ciesząc się, że długo słychać ich suchy stukot.
To ostatnie ślady zaklętego zamku. Dokoła rozrosły się krzaki jagód, mchy,
modre dzwonki leśne, rozszumiały sosny ociekające złotymi kroplami kadzidła,
świerki pachnące wyciągnęły ramiona ku niebu.
Przed wielu, wielu laty zamek słynął na całą okolicę, daleko i szeroko. Potężne
jego baszty, oblane słońcem letniego popołudnia albo purpurą zorzy wieczornej,
zachwycały oczy nie tylko okolicznego ludu, ale i niejednego wędrowca, który
przybył z daleka.
Komu wypadła droga koło zamku porą zimową, przedstawiał mu się tak piękny
widok, jakiego nigdy nie widział. Obsypany śniegiem zamek błyszczał w słońcu
milionem barw tęczowych, a na tle ciemnych sosen i świerków zdawał się
niepokalaną bielą dosięgać niebiosów.
W zamku tym mieszkał pan bardzo bogaty. Mówiono, że w podziemiach znajduje się
sto skrzyń srebra, złota i klejnotów. Na ścianach komnat wisiały makaty,
wyszywane srebrem i zlotem, a na posadzkach leżały skóry niedźwiedzi i wilków,
których było w okolicy niezliczone mnóstwo.
Właściciel zamku był nie tylko bogaty, ale co ważniejsze - dobry i
sprawiedliwy. Lud okoliczny darzył go zaufaniem, ale przystąpić do niego z
bliska nikt się nie odważył, bo oblicze jego było surowe, powiadano nawet, że
kamienne.
Latem, kiedy zachodzące słońce bramowało złotem niebo, a zorza w płaszcz
szkarłatny ubierała krajobraz, pan zamku lubił wychodzić na najwyższy ganek i
stamtąd spoglądać na okolicę.
Wieśniacy wracali właśnie z pól, z pieśnią na ustach. Połyskiwały kosy i
sierpy, czerwieniły się jak polne maki chusty dziewcząt. Na widok pana stawali
warmijskim zwyczajem w rzędzie, ostrzyli kosy i miarowym uderzeniem w
stal „dzwonili” hejnał żniwiarzy, śpiewając:
Plon niesiem plon,
Plon ze wszystkich stron...
Często stała też obok pana zamku małżonka jego, Warmia.
cdn

[Gość: tralala]

Czy to ten zamek? :)))
polosa.pl/oferta_specjalna/rezydencja_nad_rzeka/index.htm

(nie, nie, wiem, że tamten zapadł się pod ziemię, prawda? Ale ten niezmiennie
poprawia mi humor. Ktoś miał fantazję. I jeszcze ten barbakan - jak z Krakowa).

[rita100]

Tak, ten zamek to jednak podróbka, bo tamten był z drwena napewno i kamieni.
Ale fantastyczny ten nowoczesny i do sprzedania, o rany, niesamowite - ciekawe
kto to kupi, chodź w dzisiejszych czasach to bałabym się mieszkać w samym lesie
i to nie boje się duchów przeszlości tylko tych .... no wiesz, tych co napadają.
Druga część cudownie opisanej legendy zamieszczę jutro , bo mozna stopniowo
czytać , bez pospiechu.

[Gość: tralala]

O, żeby napaść i zdobyć ten zamek trzeba by mieć niezły hufiec zbrojnych
rycerzy i drugie tyle pachołków, no i machiny, a jeszcze lepiej katapulty!
Przecież cały otoczony murem, z barbakanem i mostem zwodzonym. Ale chętnego
kupca coś nie widać.
No to czekam do jutra na dalszą część legendy o jak najprawdziwszym choć
zaczarowanym zamku w lesie olsztyńskim.

[rita100]

czII
Często stała też obok pana zamku małżonka jego, Warmia. Macierzyńskim okiem
obejmowała krajobraz, macierzyńskim sercem wszystkich kochała. Tam, pośród ludu
zdrowego i pilnego, przebywało jej dwunastu synów, a liczne ich potomstwo
mieszkało po wioskach i osiedlach. Warmia, ubrana w białe szaty, w welonie
lekkim jak pajęczyna upiętym na jasnych włosach sięgających do ziemi, była
symbolem jedności i miłości rodzinnej.
Raz do roku, w wigilię św. Jana wszyscy synowie z rodzinami przybywali na
zamek, napełniając stare mury wrzawą i śmiechem. U wrót przyjmowali ich
rodzice, ściskając i całując każdego z osobna. Łzy radości błyszczały w oczach
Warmii, kiedy witała swych dorodnych synów o jasnych jak len włosach i modrych
oczach, kiedy przytulała do serca główki wnuków i prawnuków.
Biesiady i łowy w olsztyńskim lesie trwały siedem dni. Potem wszyscy wracali do
swoich zajęć, a stare mury ogarniała głęboka cisza.
Tak płynęło życie, w spokoju i miłości wzajemnej. Aż pewnego razu, krótko przed
dniem św. Jana, przybył na zamek jakiś obcy wędrowiec. Długo szeptali z panem,
radzili, a chociaż noce były krótkie, i nocami nie spali. Nowiny, jakie
przyniósł obcy, musiały być ważne, bo obaj twarze mieli zatroskane.
Wkrótce ukazał się na najwyższej baszcie płomień umówiony znak, że synowie mają
zaraz stawić się przed ojcem. Zaraz też zaczęli się zjeżdżać ze wszystkich
stron.
Ojciec razem z obcym przybyszem oczekiwali ich w sali bursztynowej, gdzie
przekazali im okropną wieść: dwóch sąsiadów, którzy zawistnym okiem patrzyli na
szczęście rodziny, postanowiło porwać i zabić ukochaną matkę, Warmię.
Już z dala słychać było okrzyki, a łuny płonących wsi znaczyły drogi, którymi
zbliżał się nieprzyjaciel.
W samą noc świętojańską przybyły liczne zastępy wrogów i rozłożyły się w
pobliskim lesie przy ogniskach, a dzikie ich wrzaski i krzyki odbijały się
echem o stare mury zamku.

[rita100]

Właśnie w tym czasie drogą przez las szło dziecko. Małe jego serduszko dygotało
z lęku, ale szło odważnie, bo Warmia miała przygotować dla chorej matki
lekarstwo z ziół i korzeni.
Jakaś jasność napełniała las. Gwiazdy - zda się - jaśniej migotały na niebie, a
sierp księżyca jaśniej srebrzył czubki chwiejących się w objęciach wiatru
drzew, obielił wydeptaną ścieżkę wijącą się wśród stuletnich dębów, buków,
klonów i jarzębin. Wśród aksamitnych mchów unosiły się szerokie liście paproci.
Nagle dziecko stanęło. Na tle paproci zobaczyło jakiś przecudny, barwami tęczy
jaśniejący kwiat. Drżącą rączką zerwało ten kwiat i nie spostrzeżone przez
wroga doszło do zamkowej bramy, która sama się przed nim rozwarła.
Przyciskając do piersi skarb swój - kwiat paproci rozwinięty wśród nocy
świętojańskiej - szło aż do sali, w której zebrał się cały dwór. Stanęło tam
bose, uklękło wręczając Warmii przecudny kwiat, a ona dała dziecku lekarstwo i
jedzenie na drogę, tak mówiąc:
- Idź do mojego ludu i powiedz, że choćby wróg zabił moje ciało, ducha mojego
nie zmoże. Ja będę żyła z wami w każdym kłosie zboża, w każdym kwiatku i
drzewie, w powiewie wiatru, w szumie lasów i borów, w szmerze jezior i rzek, w
ciszy wieczoru i w skwarze letniego popołudnia. Wojsko moje będzie spało wieki,
ale przyjdzie dzień, że się obudzi, a wtedy ja znowu będę waszą matką i
opiekunką. Niech słowa moje przejdą z pokolenia na pokolenie, a biada tym w one
dni, którzy o nich zapomną!
Po wyjściu dziecka echo rozniosło po zamku i okolicy miarowe kroki zakutych w
żelazo mężów. Napełniły się wojskiem komnaty, sale i nawet podziemia, które
prowadziły z lasu pod Łyną aż do kościoła Św. Jakuba. Warmia stała na
najwyższym ganku. A kiedy zatrzaśnięto bramy, uniosła rękę, trzymając cudowny
kwiat szczęścia. Zamek począł się powoli zapadać, coraz głębiej, aż znikł z
powierzchni ziemi.
Jedynie matka Warmia wychodziła spod ziemi na świat, bo posiadała kwiat
szczęścia. Często widywano jej postać w białych muślinach, błądzącą nad
brzegami Łyny. Ludzie omijali miejsce, gdzie stał zaklęty zamek. Mówiono, że
tam straszy. Zwłaszcza w noc świętojańską słychać było z podziemi chrzęst
broni, jakieś zaklęcia, nawoływania, jakiś śpiew daleki... Mówiono, że to
wojsko spod Grunwaldu śpiewa: „Bogurodzico Dziewico"...
Nad Łyną jest wzgórze pokryte ruchem, paprocią i krzakami czarnej jagody,
porosłe lasem. Wysokie, dęby, buki, sosny i świerki opowiadają szumem odwieczną
legendę o zaklętym zamku i o Warmii, która trzyma w dłoni kwiat szczęścia.

Zientara-Malewska M., Baśnie znad Łyny, Warszawa 1970, str. 18-22.

[Gość: tralala]

Czyli zaklęty zamek jednak zapadł się pod ziemię, a ten na zdjęciach, z anteną
satelitarną, to współczesna podróbka! Są też legendy o lochach łączących
olsztyński zamek ze starym ratuszem na rynku. Być może zawierają ziarno prawdy?

[rita100]

Czyli znasz dalsza część tej legendy ?
O lochach ?