walmart.ca
26.08.23, 18:43
Właśnie minęło 40 lat od ukazania się w Paryżu eseju Milana Kundery, "Porwany Zachód: Tragedia Europy Środkowej.", którego zasadniczą tezą było, że problematyczność położenia małych narodów między Rosją a Niemcami polegała na tym, że ich istnienie nie było wcale "oczywiste", ale pozostawało ściśle związane z żywotnością ich kultury i historycznie splecionej z kulturą Zachodu, z którego to Zachodu zostały "porwane" w 1945 roku.
Ten przełomowy esej wywołał ogólnoeuropejską debatę w latach '80 i przyczynił się do zmiany nie tylko w postrzeganiu siebie w regionie, ale także na 'mentalnej mapie' kontynentu Europy Zachodniej.
Na spotkaniu literackim w Lizbonie w 1988 roku z udziałem pisarzy z Europy Środkowej (m.in. Czesława Miłosza i György Konráda) i pisarzy z Rosji - chociaż Kundera był fizycznie nieobecny - jego esej był bardzo ważną częścią debaty.
Józef Brodski, poeta z Leningradu na wygnaniu, krytykował koncepcję Europy Środkowej Kundery, jako wyobrażonej wspólnoty bez treści:
"Jeśli chodzi o literaturę, nie ma czegoś takiego jak "Europa Środkowa". Jest literatura polska, czeska, słowacka, serbsko-chorwacka, węgierska i tak dalej. Nie można mówić o tym pojęciu nawet w imię literatury. To oksymoron".
Na co Miłosz: "Divide et impera" [dziel i rządź". To jest zasada kolonialna i wy, Rosjanie, jesteście za.
Brodski: "Divide et impera. W jaki sposób, Czesław? Nie rozumiem cię... Czy mógłbyś być konkretny?"
Miłosz: "Koncepcja Europy Środkowej nie jest wymysłem Kundery. Masz obsesję, że to 'wynalazek' Kundery. Wcale nie! 'Europa Środkowa' jest anty sowiecką koncepcją wywodzącą się z okupacji tych krajów... I obawiam się, że w literaturze rosyjskiej z pewnością istnieje tabu, a tym tabu jest imperium".
www.theguardian.com/world/commentisfree/2023/aug/25/war-russian-aggression-central-europe-milan-kundera-east-west
