Telefony komórkowe w samolotach

[anka_p]

Powszechnie wiadomo, że telefony koórkowe używane podczas lotu samolotem
czemuś szkodzą. Jednak nikt nie wie na co szkodzą. Czy mógłby ktoś BARDZO
KONKRETNIE wyjaśnić na co szkodzą, z czym interferują?

A czy telefony satelitarne też szkodzą? A inne emitery pola
elektromagnetycznego?

[airman_wawa]

Nie ma żadnego zagrożenia dla elektronicznych systemów w samolotach ze strony
telefonów komórkowych!
Telefony komórkowe generują promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu
mikrofal. Jest to tak specyficzna czestotliwość, że nie wpływa na żadne
urzadzenie w samolocie. Interferencja odbywa się na ściśle określonych
zasadach, a interferencja promieniowania mikrofalowego z urządzeniami w
samolocie, ktore pracują w diametralnie różnym paśmie częstotliwości, jest
niemożliwa. Tym samym nie można włynąć telefonem na żaden przyrzad, urzadzenie.
Czlowiek, ktory wymyślił tę zasadę, by zabronić używania telefonów w samolocie
był o wiele bardziej ostrożny niż dmuchający na zimne.

[nocnylot]

Hmmm... Szwajcarskie Federalne Biuro ds. Badania Wypadkow Lotniczych orzeklo w
ubieglym roku, ze za katastrofe Saaba 340 pod Zurychem wplynely prawdopodobnie
zaklocenia urzadzen pokladowych spowodowane wloczonym telefonem komorkowym na
pokladzie.
nl

[Gość: fan_latania]

A jak to jest z GPS? Czy efekt Dopplera też uniemożliwie kożystanie z GPS w
pędzącym samolocie???

[brtlmj]

> A jak to jest z GPS? Czy efekt Dopplera też uniemożliwie kożystanie z GPS w
> pędzącym samolocie???

Nie, GPS bedzie dzialal. Co prawda "cywilne" GPS-y maja jakas tam predkosc
maksymalna, nie pamietam dokladnie jaka, ale to jest "feature, not a bug".

Bartek.

[brtlmj]

> Powszechnie wiadomo, że telefony koórkowe używane podczas lotu samolotem
> czemuś szkodzą. Jednak nikt nie wie na co szkodzą. Czy mógłby ktoś BARDZO
> KONKRETNIE wyjaśnić na co szkodzą, z czym interferują?

Czy szkodza czemus w samolocie to nie powiem, bo niczego na pewno nie wiem.
Potrafia za to napaskudzic poza samolotem. Telefon na wysokosci dziesieciu
kilometrow bedzie "widziany" przez kilka stacji bazowych i w kazdej z
nich "zajmie" swoj kanal. Do tego przesuniecie dopplerowskie moze byc na tyle
duze ze telefonu i tak nie da sie uzyc. O ile pamietam system GSM dopuszcza
maksymalna predkosc wzgledem 200 km/h wzgledem stacji bazowej.

Bartek.

[gosca]

Nie zgadzam się co do efektu Dopplera. Fale elektromagnetyczne - impulsy
(emitowane-odbierane) przez telefon poruszają się z predkością światła. A to
jest 300tys. m/s. Predkość samolotu jest w tej skali niezauważalna, więc o
efekcie Dopplera nie może być mowy.
Zgadzam się co do zasięgu, ponieważ "komórki pola" (stąd nazwa telefonii)szybko
się zmienają a system nie jest zdolny obsłużyć wielu komórek na raz. Jedyna
możliwość to telefonia satelitarna, której stacje przekaźnikowe tworzą
jednorodny system 66 satelitów geostacionarnych i nie ma problemu z nawiązaniem
łączności z odbiornikiem, jakim jest telefon.
Jednak jak samolot ląduje, leci z małą predkością, nie ma przeszkód w
korzystaniu z Komórek, jedyna przeszkoda to formalna, ponieważ uważam ten zakaz
za irracionalny. Komórki działają w zakresie wysokich czestotliwości i małych
długości fali(zakres mikrofalowy), a żadne z urzadzeń w samolocie nie kozrysta
z takiego pola. Nie ma więc możliwości wpływania na nie przez telefon.

[brtlmj]

> Nie zgadzam się co do efektu Dopplera. Fale elektromagnetyczne - impulsy
> (emitowane-odbierane) przez telefon poruszają się z predkością światła. A to
> jest 300tys. m/s. Predkość samolotu jest w tej skali niezauważalna, więc o
> efekcie Dopplera nie może być mowy.

Gosiu, policz jaka predkosc jest potrzebna zeby przesuniecie dopplerowskie
nosnej 900 MHz wynosilo 150 Hz (tego wlasnie rzedu jest tolerancja GSM). A
potem zastanow sie czy do tego jest potrzebny samolot, czy wystarczy szybki
samochod na autostradzie...

> za irracionalny. Komórki działają w zakresie wysokich czestotliwości i małych
> długości fali(zakres mikrofalowy), a żadne z urzadzeń w samolocie nie
kozrysta
> z takiego pola. Nie ma więc możliwości wpływania na nie przez telefon.

Nigdy nie slyszalas w TV sasiada rozmawiajacego przez CB ? Nigdy nie widzialas
jak reguje typowy monitor komputerowy na polozona obok komorke ? A to przeciez
zupelnie inny zakres czestotliwosci...

Bartek.

[gosca]

Wyjaśnię coś tutaj. Z efektem Dopplera mamy do czynienia kiedy żródło ,
generator fal porusza się co wywołuje zmianę długosci fali (czestotliwości).
Przed poruszającym się źródłem następuje zwiekszenie częstotliwości, za zaś
zmniejszenie i wydłużenie fali. Ma to spektakularny efekt kiedy "gonimy" np.
fale akustyczną, która zresztą możemy wyprzedzić poruszając się np. Concorde.
Natomiast spróbuj dogonić falę elektromagnetyczną, która porusza się z
prędkością światła w ośrodku jakim jest powietrze. Nie ma znaczenia, ze chodzi
o czestotliwość rzędu 900 - 1800 MHz, ponieważ człowiek musiał by się poruszac
z predkością 1% predkości światła aby efekt Dopplera wystapił w 1% czyli
czestotliwość 900 - 1800Mhz zmieniła się o 1%. A wiesz jaka to prędkośc
odpowiadająca 1% predkości światła?

Dodam jeszcze, że błąd odczytu sygnału cyfrowego mieści się w granicach do 1%
długości fali.

[brtlmj]

> z predkością 1% predkości światła aby efekt Dopplera wystapił w 1% czyli
> czestotliwość 900 - 1800Mhz zmieniła się o 1%. A wiesz jaka to prędkośc
> odpowiadająca 1% predkości światła?

Gosiu, skad wzielas ten 1% to tylko Ty jedna chyba wiesz. Jednoprocentowe
przesuniecie dla 900MHz to oczywiscie 9MHz. Przy takim przesunieciu nie
trafilabys nawet w kanal. Nawet nie bylabys blisko wlasciwego kanalu. Szerokosc
kanalu w GSM to ledwie 200KHz.

> Dodam jeszcze, że błąd odczytu sygnału cyfrowego mieści się w granicach do 1%
> długości fali.

Dla GSM tolerancja jest rzedu 150 Hz. I ta tolerancja jest wyrazana
bezwzglednie a nie jako procent czestotliwosci czy dlugosci fali.

Bartek.

[gosca]

Przesunięcie czestotliwości tel.kom. na skutek efektu Dopplera w trakcie lotu
B737 wynosi ok. 240 kHz.

[brtlmj]

> Przesunięcie czestotliwości tel.kom. na skutek efektu Dopplera w trakcie lotu
> B737 wynosi ok. 240 kHz.

Oj, sprawdz jednostki...

Bartek.

[gosca]

Z jednostkami wszystko OK. Co prawda liczyłam w pamięci, ale jednostki są OK.

[brtlmj]

> Z jednostkami wszystko OK. Co prawda liczyłam w pamięci, ale jednostki są OK.

Przepraszam, zle sie wyrazilem. Nie chodzi o jednostki, chodzi o rzad wielkosci.
Przesuniecie bedzie znaczaco mniejsze, gdyby wynosilo 240kHz to trafilabys w
sasiedni kanal.

Bartek.

[cavy]

Ciekawe do jakiej wysokości można uzyskać zasięg? BTSy chyba promieniują
dookólnie, a nie w górę (tak czytałem na jakiejś stronie GSM. Eksperymentował
ktoś potajemnie z komórką w samolocie?

[gosca]

10 km odległości w górę to nie jest taka zabójcza odległość by komórka ( nie
telefon) nie obięła tej przestrzeni.

[brtlmj]

> Ciekawe do jakiej wysokości można uzyskać zasięg? BTSy chyba promieniują
> dookólnie, a nie w górę

Zwykle nawet nie dookolnie, a sektorowo. Z drugiej strony, jezeli znajdujesz
sie wysoko to tlumienie jest niewielkie. Bez zadnych danych na poparcie stawiam
ze na typowych wysokosciach przelotowych (ca. 10 km) poziom sygnalu bedzie
wiecej niz wystarczajacy.

> (tak czytałem na jakiejś stronie GSM. Eksperymentował
> ktoś potajemnie z komórką w samolocie?

Nie ja. Z drugiej strony, malo to razy widzi sie ludzi, ktory po locie
wyciagaja telefon i wala sie w glowe bo okazuje sie ze byl wlaczony ? I co
prawda jeszcze nigdy nie uslyszalem zeby ktos smsa dostal, ale sadze ze to
efekt metalowego kadluba. Telefon musialby byc raczej przy oknie zeby cokolwiek
do niego dotarlo. To wszystko oczywiscie nadal bez zadnych danych na poparcie.

Bartek.

[gosca]

Przesunięcie około 240 kHZ na mur beton (dla szybkości fali 300tys. km/h i
szybkości samolotu 800km/k). I rzeczywiście jesli kanał ma szerokość 200kHz to
można trafić w sasiedni kanał. Ale jeśli samolot leci wolniej ( start
ladowanie) to spokojnie mozesz się zmieścić w kanale i rozmawiac przez komórkę.
Jednak nie ma to znaczenia dla urzadzeń w samolocie (oprócz niegroźnych,
wspomianych przez Ciebie, odchyleń wiązki elektronów w kineskopach ekranów,ale
komórka musiała by leżeć w kokpicie przy ekranie, jednak w nowoczesnych
samolotach to nie są już kineskopy).

[brtlmj]

> Przesunięcie około 240 kHZ na mur beton (dla szybkości fali 300tys. km/h i

WOW ! To jakies superswiatlo ;-) O wiele szybsze od zwyklego c=300000 km/s ;-)

> można trafić w sasiedni kanał. Ale jeśli samolot leci wolniej ( start
> ladowanie) to spokojnie mozesz się zmieścić w kanale i rozmawiac przez
komórkę.

To nie AM czy FM, gdzie odchylenie o kiloherc czy dwa nie ma wiekszego
znaczenia. W GSM uzywana jest modulacja GMSK, tolerancja jest taka jak mowilem,
i nic na to nie poradzimy.

> Jednak nie ma to znaczenia dla urzadzeń w samolocie (oprócz niegroźnych,
> wspomianych przez Ciebie, odchyleń wiązki elektronów w kineskopach

Fakt 1: nie jest mi znany przypadek katastrofy lotniczej spowodowanej przez
komorke.

Fakt 2: sa mi znane przypadki zresetowania/zawieszenie komputera przez
znajdujacy sie blisko nadajnik.

Fakt 3: zagadnienia kompatybilnosci elektromagnetycznej sa o wiele bardziej
skomplikowane niz Ci sie wydaje...

Bartek.

[brtlmj]

> > Przesunięcie około 240 kHZ na mur beton (dla szybkości fali 300tys. km/h i
> WOW ! To jakies superswiatlo ;-) O wiele szybsze od zwyklego c=300000 km/s ;-)

Rzecz jasna, mialo byc wolniejsze :-)

Bartek.

[gosca]

oczywiście,że 300tys km/s, pomyłka! Ale jeśli nawe to byłoby to światło
wolniejsze a nie jak twierdzisz szybsze.
> Fakt 3: zagadnienia kompatybilnosci elektromagnetycznej sa o wiele bardziej
> skomplikowane niz Ci sie wydaje...
Wiem, pół zycia spedziłam nad tymi zagadnieniami. Jednak ujęła bym to jako
interferencje i oddziaływania pola - nie kompatybilność. Powtarzam, że zakres
mikrofal nie interferuje (oddziaływuje ) z żadnym urządzeniem w samolocie. Ktoś
rozsądny mógłby znieść zakaz używania komórek w samolocie.

[brtlmj]

> oczywiście,że 300tys km/s, pomyłka! Ale jeśli nawe to byłoby to światło
> wolniejsze a nie jak twierdzisz szybsze.

No, poprawilem sie.

> > Fakt 3: zagadnienia kompatybilnosci elektromagnetycznej sa o wiele bardzie
> j
> > skomplikowane niz Ci sie wydaje...
> Wiem, pół zycia spedziłam nad tymi zagadnieniami. Jednak ujęła bym to jako
> interferencje i oddziaływania pola - nie kompatybilność.

Kwestia definicji.

> Powtarzam, że zakres
> mikrofal nie interferuje (oddziaływuje ) z żadnym urządzeniem w samolocie.

Widzialem wystarczajaco duzo zeby tak kategorycznych sadow nie wydawac. Ja nie
mowie ze "na pewno dziala, konkretnie na to, to i to", ja mowie ze nie mozna
tego wykluczyc.

Ale czy przynajmniej zgadzamy sie do do faktu istnienia efektu Dopplera ? Bo
rozumiem ze co do wplywu przesuniecia czestotliwosci na GPSK mozesz nie miec
opini.

> Ktoś rozsądny mógłby znieść zakaz używania komórek w samolocie.

Szczerze i uczciwie, w oderwaniu od wszelkich rozwazan technicznych. Bardzo sie
ciesze ze uzywanie komorek w samolocie jest zakazane, bardzo sie ciesze ze na
pokladzie sa telefony na karty kredytowe i bardzo sie ciesze ze kosztuja tyle
ile kosztuja. Jak bede musial to zadzwonie, a przynajmniej nie czuje sie jak w
pociagu Poznan - Warszawa.

Bartek.

[gosca]

Hmm, efekt dopplera występuje zawsze jak nawet idziesz chodnikiem i rozmawiasz,
ale chodzi tu o jego skalę.
w przyszłym tygodniu lecę do Petersburga, więc odważę się i wyprubuję komórkę w
trakcie lotu i sie okaże...

[brtlmj]

> Hmm, efekt dopplera występuje zawsze jak nawet idziesz chodnikiem i
rozmawiasz,
>
> ale chodzi tu o jego skalę.

No to czy zgadzamy sie ze przy predkosci 737 przesuniecie dopplerowskie
przekroczy 150 Hz ?

> w przyszłym tygodniu lecę do Petersburga, więc odważę się i wyprubuję komórkę
w
>
> trakcie lotu i sie okaże...

Moze jednak nie probuj. Tak bedzie lepiej.

Bartek.

[gosca]

Tak więc po uwzględnieniu mojej pomyłki i zrobieniu szczególniejszych obliczeń
wyszło mi, że przesunięcie czestotliwości związane z efektem Dopplera dla
telefornu komórkowego poruszającego się z przelotową prędkością 737, wynosi ok.
725 Hz. Więc nie ma sam efekt Dopplera zadnego znaczenia na dostrojenie się do
kanału GSM.

[brtlmj]

> wyszło mi, że przesunięcie czestotliwości związane z efektem Dopplera dla
> telefornu komórkowego poruszającego się z przelotową prędkością 737, wynosi
ok.
>
> 725 Hz. Więc nie ma sam efekt Dopplera zadnego znaczenia na dostrojenie się
do
> kanału GSM.

Gosiu, odpowiedz mi prosze na nastepujace pytania.
1. Co to jest GMSK ?
2. Jaki jest wplyw przesuniecia czestotliwosci na GMSK ?
3. W jaki sposob niweluje sie efekty przesuniecia czestotliwosci, i jakie sa
ograniczenia tego sposobu ?

Wszystko rzecz jasna dotyczy systemu GSM.

Jezeli nie znasz odpowiedzi to mozesz przyjac na slowo moje 150 Hz (wersja dla
sceptykow - poszukac w dokumentacji), albo upierac sie przy swoim 1%
dla "sygnalu cyfrowego".

Bartek.

[gosca]

Bartuś, co to jest to 150 Hz ? Wytłumacz szczegułowo, proszę.

[brtlmj]

> Bartuś, co to jest to 150 Hz ? Wytłumacz szczegułowo, proszę.

Tlumacze szczegolowo. W tym przypadku oznacza to roznice 150 Hz miedzy srodkowa
czetotliwoscia kanalu i czestotliwoscia srodkowa odebranego sygnalu.
Mozesz teraz szczegolowo odpowiedziec na moje pytania ?

Bartek.

[gosca]

OK, tylko nie rozumiem jakie to niesie za sobą konsekwencje?

[brtlmj]

> OK, tylko nie rozumiem jakie to niesie za sobą konsekwencje?

GMSK jest rodzajem modulacji fazy. Stala roznica czestotliwosci jest rownowazna
zmieniajacej sie w sposob ciagly fazie (czestotliwosc to pochodna fazy). Z
punktu widzenia odbiornika oznacza to ciagly obrot tzw. konstelacji. Sa uklady,
ktore temu przeciwdzialaja, ale ich zakres dzialania jest ograniczony.
Specyfikacja GSM mowi ze maja sobie radzic do odchylenia czestotliwosci 150 Hz.

Gdyby GSM byl telefonia analogowa i uzywal modulacji AM czy FM, to odchylenie
rzedu kiloherca byloby niezauwazalne. Przy - rowniez analogowej - modulacji SSB
spowodowaloby bardzo wyraznie pogorszenie jakosci (to trzeba uslyszec :-)). W
GMS kilohercowe odchylenie zabije transmisje.

Bartek.

[gosca]

Z tego, co napisałeś wynika, że poruszając się powyżej prędkości 180 km/h nie
można rozmawiać przez komórkę. A to moge już sprawdzić w swoim samochodzie.

[eryk_wawa]

No tak, a ja gadałem przez komórkę jak jechałem TGV z prędkością 320 km/h i nie
było żadnych zakłóceń.

[brtlmj]

> No tak, a ja gadałem przez komórkę jak jechałem TGV z prędkością 320 km/h i
nie
>
> było żadnych zakłóceń.

Ciekawostka - podobno GSM byl projektowany wlasnie z mysla o TGV, ktory sie
wtedy rozpedzal wlasnie do okolo 200 km/h.
A odpowiadajac na pytanie. Po pierwsze, wszystkie nasze wyliczenia tutaj
dotyczyly najgorszego przypadku, tzn. poruszamy sie dokladnie w strone stacji
bazowej, albo w druga strone. Jezeli stacja bazowa jest oddalona od mojego toru
ruchu to i predkosc wzgledem niej jest mniejsza - w przypadku skrajnym zerowa
(np. lece samolotem, a stacja jest dokladnie pode mna).

Po drugie, nie mozna wykluczyc ze producent wyprodukuje telefon/stacje bazowa o
lepszych parametrach niz to okresla specyfikacja.

Bartek.

[gosca]

Jeśli specyfikacja GSM co do odchylenia czestotliwosci wynosi 800Hz - 1 kHz nie
ma wówczas mowy o problemach związanych z efektem Dopplera i podróżą samolotem.
Mowa oczywiście o skrajnie niekorzystnych warunkach. Jeśli jest to 150 Hz to
przy prędkośći ok. 200 km/h nie można używać komórki. Nie mogę jakoś uwierzyć,
że to aż tak mało (150 Hz).

[brtlmj]

> Mowa oczywiście o skrajnie niekorzystnych warunkach. Jeśli jest to 150 Hz to
> przy prędkośći ok. 200 km/h nie można używać komórki. Nie mogę jakoś
uwierzyć,
> że to aż tak mało (150 Hz).

Aby nie byc goloslownym przeszedlem sie do biblioteki i sprawdzilem. Podaje
za "An Introduction to GSM" (Siegmund H. Redl, Matthias K. Weber, Malcolm W.
Oli.). Predkosc maksymalna, dla ktorej zostal zaprojektowany korektor GSM
wynosi 250 km/h. To jest 25% procent wiecej niz mi sie wydawalo (standard sie
zmienil, czy co ?). Zgodzimy sie jednak ze samoloty pasazerskie lataja
szybciej ?

Bartek.

[gosca]

No więc i moje obliczenia nie różniły się znzcznie od tej informacji, natomiast
nie zdawałam sobie sprawy, że urządzenia odbiorczo nadające GSM są takie czułe
na efekt Dopplera. Jesteś pewien, że to najnowsza technologia (150 Hz)?

[brtlmj]

> nie zdawałam sobie sprawy, że urządzenia odbiorczo nadające GSM są takie
czułe
> na efekt Dopplera. Jesteś pewien, że to najnowsza technologia (150 Hz)?

No, zauwaz ze GSM juz od jakiegos czasu nie jest najnowsza technologia.

Bartek.

[gosca]

Technologia GSM nie jest nowa, ale sprawa tkwi w technologii samych stacji
przekaźnikowych...

[brtlmj]

> Technologia GSM nie jest nowa, ale sprawa tkwi w technologii samych stacji
> przekaźnikowych...

...ktore musza sie trzymac standardu. Ale chyba odchodzimy tutaj od tematu
forum ?

Bartek.

[gosca]

Nieco odchodzimy, mam nadzieję, że te dygresje zostana nam wybaczone.

[Gość: Conveyor]

O moj Boze...

[brtlmj]

A tak zostawiajac w spokoju wszelkie kwestie techniczne... powiedzcie, czy
chcielibyscie zeby w samolocie mozna bylo bez ograniczen korzystac z komorek ?
Albo zeby telefony pokladowe byly znaczaco tansze ? Bo ja zdecydowanie nie...

Bartek.

[Gość: seba]

A ja jak najbardziej. Mógłbym na bierząco dzielić się wrażeniami z lotu z moimi
przyjaciółmi.
A na jakiej zasadzie działają telefony pokładowe? Ile kosztują i w jakich
liniach można je spotkać?

[brtlmj]

> A ja jak najbardziej. Mógłbym na bierząco dzielić się wrażeniami z lotu z
moimi
>
> przyjaciółmi.

To bylby plus. Minusem byloby ze reszta samolotu robilaby to samo ;-)

> A na jakiej zasadzie działają telefony pokładowe?

O ile wiem, sa to telefony satelitarne.

> Ile kosztują i w jakich

Cena rzedu $10 za minute rozmowy.

> liniach można je spotkać?

Chyba kazda linia latajaca na dlugie trasy ma telefony na pokladzie. Na pewno
British Airways, Virgin Atlantic, Northwest. Lufthansa chyba tez, ale juz
dokladnie nie pamietam. Czasami jest kilka telefonow na caly samolot (mowie o
klasie ekonomicznej), a czasami kazdy ma wlasny przy siedzeniu.

A z przynajmniej jednego samolotu Virgin mozna za "symboliczne" cztery dolary
wyslac SMS-a :-)

Bartek.

[Gość: seba]

A jak się za to płaci?
W LOT na atlantykach nie ma telefonów pokładowych?

[brtlmj]

> A jak się za to płaci?

Karta kredytowa. Przejezdzasz przez czytnik i rozmawiasz.

> W LOT na atlantykach nie ma telefonów pokładowych?

Nie wiem, nigdy LOT-em na dalekie trasy nie latalem, niech sie wypowiedza
inni...

Bartek.

[gosca]

Ja też nie!

I co z tego wynika?

[smithers]

Mozecie teraz nam zwyklym smiertelnikom powiedziec, co z tej waszej dyskusji
wynika? Maja te komorki wplyw na urzadzenia pokladowe, czy nie? Czy tez byla to
po prostu dyskusja czysto akademicka?

[brtlmj]

> wynika? Maja te komorki wplyw na urzadzenia pokladowe, czy nie? Czy tez byla
to
>
> po prostu dyskusja czysto akademicka?

Ta dluuuga dyskusja o efekcie Dopplera byla czysto akademicka, i dotyczyla w
zasadzie tylko tego ze w pewnych okolicznosciach telefon na pokladzie samolotu
moze po prostu nie dzialac.

Bartek.

[cavy]

Na początku tego wątku mamy że nie ma niebezpieczeństwa w samolocie bo nie ten
zakres częstotliwości. Wiadomo jednak że sygnały wysyłane z komórki można
usłyszeć jako zakłócenia w radiu czy telefonie stacjonarnym a to też nie te
częstotliwości. Resztę można sobie dopowiedzieś samemu.

[smithers]

Mozesz mi wylozyc kawe na lawe? Czy sugerujesz, ze jednak komorka moze zaklocic
dzialanie urzadzen pokladowych?

[limciu]

Ludzie obliczają tu efekt dopplera, zastanawiają się nad szybkością przełączania telefonu między stacjami bazowymi, tłumieniem sygnału przez metalowy kadłub - a ja pamiętam jeden film oparty na faktach z dnia 11 września 2001. Dotyczył porwanego przez ciapatych samolotu, który zmierzał prawdopodobnie w kierunku białego domu. Kupa ludzi z tego samolotu dzwoniła do bliskich ze swoich komórek (bo już się przestali obawiać o zakłócenia). Część z tych rozmów została nagrana przez tych którzy je odbierali. Więc chyba jednak można gadać z samolotu.

[jot.be]

Oni raczej nie dzwonili z komórek - oni dzwonili z telefonów pokładowych - dość powszechnych w USA w tamtym czasie - taki telefon w fotelu przed tobą - wkładasz kartę kredytową i gadasz...

[alexa2004]

właśnie wszystkie emitery itd. są zabronione, bo mogą zakłócić działania przyrządów pokładowych, przez to samolot może się rozbić, ten zakaz szczególnie dotyczy lotów transoceanicznych np. Nowy Jork - Paryż.