Przyroda Grecji

[tomaszkozlowski1]

Bardzo interesuje mnie i zachwyca przyroda Grecji, proponuję więc abyśmy
sobie tu o niej pisali. A jest o czym! Wielu Grecja może kojarzy się głównie
ze spalonymi słońcem nagimi zboczami,ale wiosną porośnięte są one często
wielokolorowym dywanem kwiatów- Grecja to najbardziej różnorodny botanicznie
kraj Europy- na zaledwie 132 tysiącach kilometrów kwadratowych lądu rośnie
ponad 6000 gatunków roślin naczyniowych (dla porównania Polska wypada na tle
Grecji bardzo biednie- 312 tys.km2 a tylko około 2300 gatunków). Hellada jest
tym bardziej fascynująca, że znaleźć tam możemy ponad 600 gatunków roślin
niewystępujących nigdzie indziej na świecie (a więc endemitów), rosnących np.
wyłącznie na jednej wyspie (zdecydowanie prym wiedzie Kreta) czy górze (w
Polsce mamy najwyżej kilkanaście endemicznych gatunków..). Grecja to też raj
dla miłośników storczyków- rośnie tu ich ponad 100 gatunków- a nie należą do
rzadkości całe łąki czy zbocza porośnięte wiosną orchideami.Ale nie tylko
miłośnicy roślin ciągną nad Morze Egejskie. Grecja jest niezwykle atrakcyjna
także dla ornitologów -leży na trasie ptasich wędrówek, greckie góry są
siedliskiem wielu ptaków drapieżnych i padlinożernych- sępów i orłosępów a
słonawe delty rzek to królestwo ptaków wodnych (na greckich lagunach zimą
wcale nie tak trudno natknąć się na całe stada flamingów). Grecja wreszcie to
także miejsce gdzie spotkać można wiele interesujących gadów (od mnóstwa
jaszczurek przez węże i żółwie- lądowe, słodkowodne i morskie), owadów (a
zwłaszcza motyli) czy morskich ssaków (delfiny ale także- choć rzadkie-
wieloryby oraz zagrożona wymarciem w skali globalnej foka śródziemnomorska)
itd.itd.
Zatem mamy o czym pisać- a najlepiej abyśmy mogli to wszystko jeszcze w
Grecji podziwiać
Na koniec aby dolać odrobinę dziegciu- przyznajmy, że Grecja w wielu
przypadkach niezbyt skutecznie chroni swoją przyrodę i ma w tej dziedzinie
jeszcze wiele do zrobienia (i oby nie było za późno..).
Poniżej zaczynam pierwszym wątkiem- o dzikich tulipanach
Pozdrawiam

Dzikie greckie tulipany

[tomaszkozlowski1]

Holendrzy przywieźli do uprawy ogrodowej cebulki tulipanów z Azji- bo to
właśnie tu i we wschodniej części Morza Śródziemnego jest królestwo tych
kwiatów. W położonej na skraju kontynentów Grecji także spotkamy tulipany i to
często bardzo unikalne- bo gatunki nierosnące nigdzie indziej na świecie.
Greckie tulipanowe miejsca to przede wszystkim dwie wyspy- Kreta i Chijos. Na
ponad 10 gatunków tulipanów, które spotkać można w Grecji, na Krecie rośnie
pięć (w tym 4 endemity!) a na Chijos- cztery (w tym 3 endemity!). A więc
większość z tulipanów, które spotkamy w Helladzie, można zobaczyć w stanie
dzikim tylko tu!
Na Krecie wyróżnia się zwłaszcza płaskowyż Omalos niedaleko wąwozu Samaria,
gdzie wiosną (marzec-kwiecień) kwitną całe dywany delikatnego liliowego Tulipa
bakeri.Na Chijos tulipanowe połacia znajdziemy przede wszystkim w rejonie
równiny Kambos.
Pozdrawiam

a tak wygląda rosnąca i na Krecie Tulipa bakeri

[tomaszkozlowski1]

www.botanypictures.com/plantimages/tulipa%20bakeri%20'lilac%20wonder'%2001%20NL%20limmen.jpg

www.botanypictures.com/plantimages/tulipa%20bakeri%20'lilac%20wonder'%2002%20NL%20limmen.jpg

www.bethchatto.co.uk/plant%20portraits%20t/tulipa%20bakeri.jpg

ona rośnie tylko na Krecie!

[tomaszkozlowski1]

[tomaszkozlowski1]

tu te dwa pierwsze linki nie są najlepsze bo pokazują odmianę uprawną
(przepraszam, to z pośpiechu)- ale trzeci link to juz dzikie okazy..

a tak wygląda Tulipa doerfleri (Kreta)

[tomaszkozlowski1]

To endemiczny kreteński tulipan rosnący dziko WYŁĄCZNIE w rejonie góry Jus
Kambos (Γιους Κάμπος na środkowej Krecie.

www.marengowalks.com/marengo_images/crp01.jpg

www.tonyhughes3.btinternet.co.uk/cret-6.jpg

a oto Tulipa goulimyi

[tomaszkozlowski1]

Ten tulipan rośnie dziko także wyłącznie w Grecji- przypomina Tulipa doerfleri,
rośnie zwykle we fryganie (frygana- dla tych którzy jeszcze nie wiedzą- to taka
niska roślinność w przeciwieństwie do krzewiastej makii) blisko morza.
Spotykany na Peloponezie, Krecie i wyspie Kithira.

www.nybg.org/botany/mori/ecotours/Crete_06/Greece_Mani/Wildflowers%20of%20Mani/Lilia_Tulipagoulimyi.jpg

home.clara.net/gponting/_wp_generated/wp3a22998b.jpg

a tu Tulipa orphanidea

[tomaszkozlowski1]

Ten dziki tulipan rośnie tylko w Turcji,Bułgarii i Grecji (Peloponez):

www.nybg.org/botany/mori/ecotours/Crete_06/Greece_Mani/Wildflowers%20of%20Mani/Liliac_Tulipaorpanidea.jpg

www.cifen.ulg.ac.be/inforef/expeda/eureau/eurimage/Tulipa%20orphanidea.jpeg

www48.tok2.com/home/bulb/Tulipa-orphanidea-2.JPG

Tulipa saxatilis (Kreta, Turcja)

[tomaszkozlowski1]

Ten tulipan rośnie dziko tylko na Krecie,Rodos i paru sąsiednich wyspach oraz w
zachodniej Turcji.
Tu sfotografowany na Krecie:

www.botanik.uni-karlsruhe.de/garten/fotos-hassler/Tulipa%20saxatilis%20Kreta%20BotKA%20F1.jpg

Tulipa clusiana (Chios)

[tomaszkozlowski1]

Tulipa clusiana dziko rosnąca na świecie wyłącznie na wyspie Chijos, została
stamtąd przywieziona przez Holendrów i rozpowszechniona w uprawie. I tu mam
problem- bo praktycznie nie sposób znaleźć fotografii dzikiej formy tego
gatunku, wszędzie są kultywary. Prawdopodobnie najbliższy oryginałowi będzie
tulipan z tej fotki:

www.gartendatenbank.de/photo/2004051530

Tulipa praecox (Chios)

[tomaszkozlowski1]

Ten tulipan również rośnie dziko tylko na Chijos i to właśnie stąd wywieźli go
Holendrzy. I tu znów problem ze zdjęciem- to co poniżej to chyba już tylko
ogrodowa odmiana:

www.bulbsociety.org/GALLERY_OF_THE_WORLDS_BULBS/GRAPHICS/Tulipa/Tulipa_polychroma/Tulipa_polychromaT.jpg

a tu Tulipa aegensis (Chios)

[tomaszkozlowski1]

Trzeci z endemicznych tulipanów wyspy Chijos (greckie tulipany chronione sa
przez europejskie konwencje dotyczące ochrony przyrody).
Tu w środowisku naturalnym na wyspie:

www.tau.ac.il/~ibs/album/tulipa.aegensis.jpg

Tulipa undulatifolia

[tomaszkozlowski1]

a ten gatunek rośnie sobie na Chijos i na Peloponezie:

www.botanik.uni-karlsruhe.de/garten/fotos-hassler/Tulipa%20undulatifolia%20OMed%20BotKA%20JR%20S1.jpg

tulipany- Chios a Holandia

[tomaszkozlowski1]

Udało mi się jeszcze wyczytać na stronie greckiego Ministerstwa Morza
Egejskiego, że już w XVI wieku holenderscy wysłannicy przyjeżdżali na wyspę
Chijos (wymawia się Chijos a pisze Chios;Χίος i zbierali cebulki dzikich
tulipanów rosnących na wyspie.
Nazwa tulipan pochodzi z języka tureckiego ("toliban"),ale i w Turcji i na
Chijos do dziś dzikie tulipany zwane są "lalades" (λαλάδες.
Tulipany na Chijos wciąż są częste i w marcu środkowa część wyspy ponoć aż
mieni się od nich na czerwono (np. rosną obficie w gajach oliwnych), ale
Uniwersytet Egejski (część jego wydziałów mieści się także na Chijos) opracował
specjalny program ochrony tych pięknych roślin.Potrzebne jednak na to są
jeszcze pieniądze.
Prawda że piękne są greckie tulipany? A nawet wielu Greków nie wie, że ma u
siebie taki skarb!
Pozdrawiam

[bachula_gr]

tomaszkozlowski1 napisał:

> Na koniec aby dolać odrobinę dziegciu- przyznajmy, że Grecja w wielu
> przypadkach niezbyt skutecznie chroni swoją przyrodę......

Aczkolwiek sa pola, na ktorych broni bardzo skutecznie- pachnace lasem choinki
na Boze Narodzenie. Jak juz Grecy przestawili sie z ubierania modeli statkow na
drzewka to sie okazalo, ze w gre wchodza (przynajmniej w Epirze, gdzie ekolodzy
maja sie wspaniale) jeno plastikowe modele 'made in China'. Zdobycie swiezego
drzewka graniczy z cudem, takze finansowym- ceny zaczynaja sie od 100 euro....a
zapisy na wiele tygodni przed tym jak puszczane sa koledy w supermarketach.

[tomaszkozlowski1]

A to ciekawe z tymi zapisami. No i drogo... Ale pewnie wkrótce i Grecy pójdą po
rozum do głowy i bardziej masowo zaczną zakładać szkółki
Pozdrawiam jesiennie (taka aura w tym roku)

[bachula_gr]

Drogo drogo, zwlaszcza ze juz w Nowy Rok (najdalej w tydzien po) choinki
przechodza do lamusa.
A ja dla odmiany pozdrawiam zimowo, minimalistycznie ale jednak na bialo u nas
w tych gorach w szczycie sezonu

[megalonissos]

Ja mam pytanie - czy wiecie jak nazywają się kwiaty /wyglądają na cebulowe/
kwitnące na biało a rosną w piasku. Widziałam takie w sierpniu na Skiathos i w
Stavros na Krecie, na plażach.

[tomaszkozlowski1]

Możliwe, że to pankracjum nadmorskie!- bardzo ładna roślina (cebulowa a
jakże ) rosnąca na wydmach i dziś rzadsza już niż kiedyś gdy na całym
Śródziemnomorzu rosła bardzo powszechnie.
A tak wygląda:

images.google.pl/imgres?
imgurl=xobu.hit.bg/plants/protective/pancratium_maritimum.jpg&imgrefurl=h
ttp://xobu.hit.bg/plants/protective/pancratium_maritimum.htm&h=404&w=562&sz=104&
hl=pl&start=15&tbnid=76yi39LgH6ODMM:&tbnh=96&tbnw=133&prev=/images%3Fq%
3DPancratium%26ndsp%3D20%26svnum%3D10%26hl%3Dpl%26lr%3D%26sa%3DN

Ewentualnie możesz wstukać w google "Pancratium maritimum" to może jakaś inna
stronka z krótszym adresem wyskoczy
Pozdrawiam! Tomek

[tomaszkozlowski1]

Już sobie poradziłem z tym adresem- pankracjum możesz zobaczyć i porównac
np.tu:
xobu.hit.bg/plants/protective/pancratium_maritimum.htm

Kameleony są i w Grecji!

[tomaszkozlowski1]

Są wprawdzie już bardzo rzadkie,kiedyś można je było w całej południowej
Europie (mówię o jedynym europejskim gatunku Chamaeleo chamaeleon) spotkać
częściej.Dziś w Grecji kameleony występują na pewno już tylko na dwóch wyspach-
na Samos (po wielkich pożarach w ostatnich latach pewnie i tam już jest ich
mało) i na Chijos. Dawniej występowały także na Krecie i na Mani, dziś ponoć
brak dowodów, że jeszcze tam żyją (choć parę lat temu spotkałem w Grecji
pewnego Polaka-biologa, który powiedział mi,że jakieś kilka lat temu widział na
Krecie kameleona!). Kameleony występujące w Grecji wyglądają tak jak ten (i
oczywiście potrafią modyfikować ubarwienie w zależności od otaczającego
środowiska):

en.wikipedia.org/wiki/Image:Chamaeleo_chamaeleon_Frightened_thus_black.JPG

Prawda że śliczny?
Pozdrawiam!

Piaskowe lilie

[megalonissos]

Dzięki Tomku. Teraz będę mogła podpisać zdjęcie. Domyślałam się, że są pod
ochroną ale nie sądziłam, że rosną tak głęboko /co oczywiście zrozumiałe/ -
miałam ochotę wykopać i zabrać do swojego ogródka.
Jeśli zaś chodzi o tulipany to można teraz kupić cebulki botanicznych, dzikich
tulipanów i mam takie w ogródku. Ale to nie to samo co w naturalnym środowisku.
Piękne są. Poglądałam wszystkie gdyż też kocham przyrodę a o lilii poczytałam w
j.bułgarskim. Jak będę mieć więcej wolnego czasu chciałabym zobaczyć Kretę wiosną.
Ciekawe są informacje podawane przez Ciebie ! Pozdrawiam Elwira

[tomaszkozlowski1]

W razie czego na pewno o pankracjum są też w necie bardziej obszerne
stronki.Podłączyłem tę bułgarską, bo miała ładne zdjęcie
Na Krecie wiosną byłem na początku maja- było to po dość długim wtedy okresie
przelotnych deszczów, więc wyspa była jeszcze bardzo ukwiecona (choć wiosna
była już dojrzała), przepiękna,pachnąca i zupełnie inna niż w spiekocie lipca
(wtedy oczywiście też jest ładnie ale inaczej). Ale ja też marzę o wyjeździe w
marcu- na początku kwietnia. Wtedy chyba jest najpiękniej
Pozdrawiam!

Kwiatki, które nie potrzebują wiele wody...

[bah77]

Tomku, czy mnie także pomożesz zmienić ten podpis pod fotką na bardziej
właściwy?

fotoforum.gazeta.pl/72,2,91,50565337,50678196.html

Dla mnie te kwiatki mają 3 podstawowe zalety:

- są urocze;
- kwitną sobie nawet przy temperaturze ponad 35 st. C w cieniu, co uwielbiam na
wakacjach;
- spotkałem je na przepięknym Południu Peloponezu.

Pozdrawiam

bah77

[tomaszkozlowski1]

Ach lubię te kwiatki Nazywają się po polsku siwiec żółty, po łacinie
Glaucium flavum a po grecku- glafkio to ksantho (γλαύκιο το ξανθό czyli
potocznie glafkio.
Pozdrawiam
Tomek

[bah77]

Super!
Dziękuję!

A jak pięknie te trujące maki nazywają się po hiszpańsku:
Amapola de playa Adormidera marina marítima.

www.hlasek.com/glaucium_flavum_4779.html

portalwiedzy.onet.pl/92421,,,,siwiec_zolty,haslo.html

To pewnie i drugie pytanie o egzotyczne kwiatki nie sprawi Ci problemu:

fotoforum.gazeta.pl/72,2,91,50565337,51940871.html

Pozdrawiam serdecznie

bah77

[tomaszkozlowski1]

Tu już jest większy problem Gdzieś kiedyś widziałem tę roślinę ale teraz nie
mogę sobie przypomnieć co to mogło być.Z tymi tropikalnymi zawsze jest większy
problem bo ich cała chmara a mało dobrych materiałów o nich

afrykańskie kameleony z okolic Pilos !!!

[tomaszkozlowski1]

Przed chwilą natrafiłem na fascynujące wiadomości- to,że w Grecji żyją
kameleony europejskie było mi wiadome od dawna (dodam,że poza wymienionymi
wyspami, żyją też na malutkiej Kastelorizo). Ale nie miałem pojęcia, że Grecja
to też jedyne w Europie miejsce gdzie żyje kameleon afrykański (Chamaeleo
africanus)! A konkretnie- jest w Grecji jedno jedyne miejsce- od strony brzegów
Afryki zresztą- gdzie można go spotkać- rejon laguny Jalova (Γιάλοβα koło
peloponeskiego Pilos a jeszcze dokładniej- trzykilometrowa plaża Divari
(Διβάρι i jej okolice.
Do 1998 r. sami Grecy uważali, że w rejonie Pilos żyje europejski gatunek
kameleona (odkryto go tam dopiero w 1989 r.), gdy zbadali go jednak dokładniej,
okazało się,że mają do czynienia z herpetologiczną sensacją na skalę Europy
(badania genetyczne również potwierdziły "afrykańskość" kameleonów z Divari).
Chamaeleo africanus -jego zdjęcie (prosto z Divari) tu:
www.ornithologiki.gr/life/pylos-evrotas/images/2chamsL.jpg
dorasta do większych rozmiarów niż jego europejski kuzyn (odpowiednio 47.5 i 29
cm długości całkowitej). Samica kameleona składa pod koniec lata jaja do
piasku, gdzie młode czekają z wykluciem aż do następnego lata. I tu kryje się
zagrożenie dla młodych kameleoniątek- po sezonie pozostawione przez ludzi na
plaży bezpańskie psy i koty, rozgrzebują piasek i zjadają jajka. Ponieważ
niektóre samice wędrują aż na przylegające do plaży pola, złożone tam jaja są
wyorywane podczas prac polowych (kameleonom szkodzą też nawozy, których nie
żałują greccy rolnicy). Największym jednak zagrożeniem dla tej unikalnej
populacji jest przebiegająca przy plaży asfaltowa droga- gdy kilka lat temu
zginęło na niej 15% wszystkich kameleonów z Divari, dosłyszano alarmy ekologów
(lokalne władzy uświadomiły sobie też jaką atrakcję mają na swoim terenie) i
wprowadzono ograniczenie prędkości.Zablokowano też możliwość wjazdu samochodów
na plażę (wytyczono również specjalne parkingi), aby nie rozjeżdżały one
ukrytych w piasku jajek.Z pieniędzy unijnych (rejon laguny wpisany jest do
sieci Natura 2000) wytyczono też ścieżkę przyrodniczą i wprowadzono tablice
informacyjne. Wydaje się,że obecnie wielkim zagrożeniem dla greckich
afrykańskich kameleonów mógłby być wyspecjalizowany łowca gadów, sprzedający
następnie zwierzęta kolekcjonerom na Zachodzie. Miejmy jednak nadzieję,że
afrykańskie kameleony, które przedziwnym zbiegiem okoliczności dotarły kiedyś
do Divari, będą tam żyły w spokoju, tym bardziej że powoli (jak to w Grecji)
ale jednak wprowadza się środki ich coraz pełniejszej ochrony.
*
A tak przy okazji- rejon laguny Jalova jest przyrodniczo unikalny także pod
innymi względami- jest to najdalej na południe wysunięty przystanek dla ptaków
(w tym zwłaszcza wodnych) w ich wędrówce przez Bałkany do Afryki oraz z
powrotem. Niedaleko Divari znajduje się też plaża Voidokilia (Βοιϊδοκοιλιά
znana ze swych niezmienionych od stuleci piaskowych wydm i porastających je
kilkusetletnich jałowców (do ochrony tej plaży Grecja także została zobowiązana
przez Unię Europejską).
Przykładowe zdjęcie z Voidokilia:
www.pylos.net/album/beaches/voidokoilia13.jpg
Pozdrawiam!

[bah77]

Zwiedzając najpiękniejsze (w/g mnie) miejsca w Grecji kontynentalnej we
wrześniu ub.r., oczywiście nie mogłem pominąć wyjątkowo malowniczej okolicy
Zatoki Voidokilia:

fotoforum.gazeta.pl/72,2,91,50565337,50677200.html

fotoforum.gazeta.pl/72,2,91,50565337,54039456.html

fotoforum.gazeta.pl/72,2,91,50565337,53486145.html

fotoforum.gazeta.pl/72,2,91,50565337,53840670.html

Kameleona niestety nie spotkałem, ale mogę potwierdzić utrudnienia w poruszaniu
się autem w okolicy laguny słodkowodnej.

Poruszanie się piesze jest tam utrudniane przez komary, natomiast pływanie w
słynnej zatoce - przez parzące meduzy...

Pozdrawiam

bah77

[tomaszkozlowski1]

Dzięki za fotki- bardzo piękne są Twoje zdjęcia
To pocieszające, że te utrudnienia w ruchu samochodowym są egzekwowane i
kameleonki może dalej będą sobie tam żyły we względnym spokoju

[bah77]

Dziękuję i cieszę się, że Ci się je miło ogląda.

Pzdr

bah77

żmije Grecji- warto wiedzieć!

[tomaszkozlowski1]

Grecja jako kraj ciepły i skalisty jest bardzo chętnie zamieszkiwana przez węże-
występuje ich tu aż 21 gatunków (dla porównania- w Polsce mamy cztery
gatunki). Niebezpieczne dla człowieka są jednak tylko żmije -w Grecji pięć
gatunków. Najczęstszą z nich, występującą w części regionów Grecji lądowej oraz
na wielu wyspach (w tym na Cykladach) jest silnie jadowita żmija nosoroga
(Vipera ammodytes)(po grecku ochia lub ochiendra- οχιά,όχεντρα- nie jest
agresywna i gdy tylko może, ucieka.Charakterystyczną cechą ją wyróżniającą jest
wyrostek na szczycie głowy.Głowę żmii dość łatwo rozpoznać po trójkątnym
kształcie (ze względu na umiejscowione po bokach głowy gruczoły jadowe).Możecie
ją zobaczyć tu (i przy okazji zobaczyć zaznaczone strzałkami charakterystyczne
cechy):
www.reptilesalonica.com/vipers-greek.html
Żmija ta, podobnie jak i inne, unika miejsc szczególnie chętnie odwiedzanych
przez ludzi, najłatwiej spotkać ją więc na wędrówkach w górach (nawet na
wysokości ponad 1800 m n.p.m.), na polanach,skałach, miejscach nasłonecznionych.
W przypadku- nie daj Boże- ukąszenia- obowiązują te same czynności co w
przypadku naszej żmii zygzakowatej.Dla osób często chodzących po górach
polecane są specjalne pompki wysysające jad(węży, owadów itp.) (należy taką
pompkę "podłączyć" do miejsc obu otworów po zębach żmii oddzielnie- żmija nie
zostawia śladów wielu drobnych ząbków jak niejadowite żmije ale przede
wszystkim ślady po dwóch zębach jadowych).W Grecji pompki takie kosztują ponad
30 euro- sprzęt ten wygląda tak:
www.rainforest-gr.com/venom_extractor.html
W przypadku ukąszenia przez żmiję, tak czy inaczej po użyciu pompki należy
bezzwłocznie jechać do najbliższego szpitala.W Grecji rzadko zdarzają się
poważne przypadki po ukąszeniu przez węża,ale pamiętam parę lat temu sytuację z
okolic Janena w Epirze, gdzie ukąszona przez żmiję kobieta musiała być
helikopterem transportowana na Korfu, gdyż w szpitalu w Janena akurat nie mieli
surowicy (choć na szczęście najczęściej greckie szpitale ją mają- po grecku
surowica na jad żmii to andiofikos oros- αντιοφικός ορός.
Na wschodnich wyspach Morza Egejskiego (np.Lesbos) oraz w Tracji występuje inna
dość silnie jadowita żmija- żmija otomańska (Vipera xanthina)- możecie zobaczyć
ją tu:
www.club100.net/species/M_xanthina/M_xanthina_Alexandropulos_Greece_9805_AS.jpg
Na pewnym greckim serwisie medycznym czytałem,że rocznie na wyspie Lesbos tylko
parę osób ma pecha być przez nią ukąszoną-ale szpital w Mitilini jest
przygotowany i ma specjalną surowicę na jad tego gatunku (żmija ta występuje
głównie w Turcji i zachodniej Azji a surowicę dostarcza na wschodnie wyspy
egejskie pewna firma farmaceutyczna wyspecjalizowana w produkcji tej surowicy i
jej sprzedaży do Azji).
Być może najbardziej jadowitą ale i najrzadszą (oraz największą) z greckich
żmij jest chroniona prawem greckim Vipera lebetina schweizeri- podgatunek żmii
lewantyńskiej (występującej też,m.in. w Turcji i na Cyprze), endemiczny- na
całym świecie występujący wyłącznie na wyspie Milos oraz pobliskich-
Kimolos,Andimilos,Poliegos i Sifnos, a być może także na Kithnos.Nie ma w sieci
dobrego wyraźnego jej zdjęcia więc załączam zdjęcie typowej żmii lewantyńskiej,
której ta jest podgatunkiem:
fishing.agrino.org/photos/natrix/Vipera_lebetina.jpg
Na północy Grecji występują jeszcze dwa inne ale dość rzadkie gatunki- Vipera
berus i Vipera ursinii graeca (góry Pindos). Jeśli wierzyć stronom
internetowym, żmij w ogóle nie ma na Krecie.
Żmije same w sobie są bardzo pożyteczne ale niestety często zabijane przez
greckich pasterzy- Grecy uwielbiają też niestety przejeżdżać węże samochodami,
na czym cierpią też węże zupełnie niegroźne dla ludzi oraz duże bałkańskie
padalce- żółtopuziki.
Mam nadzieję,że nie wystraszyłem przed wędrówkami po górach i wyspach Grecji
ale lepiej patrzeć pod nogi
Pozdrawiam

[tomaszkozlowski1]

tomaszkozlowski1 napisał:

- żmija nie
> zostawia śladów wielu drobnych ząbków jak niejadowite żmije ale przede
> wszystkim ślady po dwóch zębach jadowych).

Powinno być oczywiście: niejadowite węże

[megalonissos]

Tych stworzonek wolałabym nie spotykać. Może teraz opowiesz o ptaszkach w Grecji
? Kalinichta

Mikri Prespa- raj pelikanów

[tomaszkozlowski1]

..pelikanów i nie tylko! Obok granicznego dla trzech krajów (Grecja, Albania i
FYROM) jeziora Wielka Prespa leży drugie- Mikri Prespa (Μικρή Πρέσπα, niemal w
całości znajdujące się w Grecji i stanowiące serce największego w Grecji,
założonego w 1974 r. parku narodowego. To w skali Europy niezwykle ważny obszar
zwłaszcza ornitologicznie. Na terenie parku znajduje się największa na świecie
(!) kolonia lęgowa zagrożonego wymarciem pelikana kędzierzawego (Pelecanus
crispus, ο αργυροπελεκάνος-wygląda on tak:
orientalbirdimages.org/images/data/dalmationpelican.jpg
Na całym świecie gnieździ się nie więcej niż 1300 par tego gatunku, w Europie
nie więcej niż 500, z tego większość właśnie na jeziorze Mikri Prespa (w
zależności od roku do lęgów podchodzi od 110 do 400 par)- Grecja jest więc w
znacznej części odpowiedzialna za los tego gatunku. Mikri Prespa to też jedno z
niewielu miejsc na Ziemi gdzie obok pelikana kędzierzawego gnieździ się
(największa kolonia lęgowa w Unii Europejskiej) inny gatunek- pelikan baba
(Pelecanus onocrotalus, ο ροδοπελεκάνος:
www.povodok.ru/pics/art51/art5068_0.jpg
Dla greckiej awifauny Prespa to także jedyne w kraju miejsce lęgów gęsi gęgawej
(Anser anser, η σταχτόχηνα:
pdubois.free.fr/oiseaux/images/AnserAnser2.jpg
oraz najważniejsze lęgowisko czapli białej (do Polski tylko przygodnie
zalatującej)(Egretta alba, ο αργυροτσικνιάς:

www.parks.it/indice/galleria/foto-flora-fauna/Egretta-alba.jpeg
oraz miejsce gniazdowania północnego, osiągającego w Grecji południową granicę
zasięgu- tracza nurogęsi (Mergus merganser, ο χηνοπρίστης-możecie zobaczyć jak
wygląda tu:
www.ivnvechtplassen.org/ivn_vogels_winter/Grote_Zaagbek_Mergus-
merganser.jpg
Wreszcie Mikri Prespa to także druga największa w Europie kolonia rzadkiego
kormorana małego (niegnieżdżącego się w Polsce)(Phalacrocorax pygmaeus, η
λαγγόνα:
www.spp.gr/photos/lagona2.JPG (to zdjęcie z Prespy),
który gnieździ się tu obok pospolitego w całej Europie kormorana czarnego.
Jezioro otaczają lasy- dębowe (aż 5 gatunków dębów,w Polsce dziko mamy tylko
dwa), jodłowe (2 gatunki), bukowe (2 gatunki), grabowe oraz brzozowe (tak tak!-
"nasze" brzozy rosną też w północnej Grecji!- widziałem zdjęcia bardzo ładnych
brzezin z gór Paiko na północ od miasta Edesa)- lasy te są też miejscem
gniazdowania interesujących ptaków drapieżnych- np. orła przedniego (gnieździ
się on zresztą w wielu miejscach Grecji). O ptakach Prespy można by pisać
jeszcze długo (gnieździ się ich tu aż 140 gatunków!) ale park narodowy ten jest
też ciekawy choćby ze względu na występujące tu niedźwiedzie, wilki, żółwie
błotne... To wreszcie także interesujące miejsce florystycznie- na wodach obu
jezior rosną jedne z największych na Bałkanach kolonii wodnej paproci salwinii
pływającej (Salvinia natans):
www.hlasek.com/foto/salvinia_natans_6407.jpg
oraz kotewki orzecha wodnego (Trapa natans, kiedyś w czasach głodu jego
pożywne owoce były chętnie spożywane-poniżej zdjęcie takiego orzecha;w Polsce
gatunek ten jest obecnie bliski wyginięcia):
www.ruhr-uni-bochum.de/boga/html/Trapa.natans.BGBO.ho5.jpg

gallery.cs.umb.edu/gallery/albums/Trapa-Natans/TrapaNatansEuroWaterChestnut10.sized.jpg

W rejonie Prespy rośnie też endemiczny chaber prespański (Centaurea prespana).
Itd.itd.
Słowem bardzo ciekawe miejsce
Ale nie tylko przyrodniczo!
W całej okolicy wiele jest bardzo starych bizantyjskich cerkwi i malowanych na
skałach (!) ikon a latem w rejonie miejscowości Ajjos Achilios odbywa się też
bardzo ciekawy festiwal kulturalny, z muzyką i teatrem. Ale to już inna
historia...

Pozdrawiam! Tomek

[tomaszkozlowski1]

Widzę,że nie działa link do zdjęcia tracza nurogęsi- ponizej przeklejam więc
inny:

www.xmission.com/~cldavis/mrgnsrcmn1cd.jpg

[apostolis]

www.herp.it/indexjs.htm?SpeciesPages/ViperLebet.htm

[tomaszkozlowski1]

Serdecznie dziękuję za linka! Nareszcie mamy więc zdjęcia żmii lewantyńskiej z
Milos w całej okazałości

[prawdziwy_jaari65]

tomaszkozlowski1 napisał:

> Nareszcie mamy więc zdjęcia żmii lewantyńskiej z
> Milos w całej okazałości

Na moim blogu możesz również zobaczyć zdjęcie tej żmiji.
Spotkałem ją na Milos, niestety (a może na szczęście) napotkany okaz
już nie żył...

[eridan]

Podobnie jak Polacy, Grecy do przyrody podchodzą z pewnym dystansem, za to
twórczo wspierając przysłowie "Nie będzie nas - będzie las". W porównaniu z
przeczulonymi na punkcie ekologii skandynawami Grecy (i my) powinni trochę
bardziej się starać, by nie zasyfić do końca swojego pięknego kraju. Co do
różnorodności gatunków roślin, to trudno mi się wypowiadać ze względu na
nieznajomość statystyki w tym zakresie, ale z obserwacji nie wydaje mi się,
żeby Polska w porównaniu z Grecją wypadała blado. Przeciwnie: nagie i wypalone
greckie zbocza jakoś nie przekonują na pierwszy rzut oka, że mamy do czynienia
z tak bogatym botanicznie krajem. Ale to pewnie pozory. Co kraj to zagadka. W
Grecji podziwiałem wspaniałe sosny śródziemnomorskie, cyprysy oraz
charkterystyczne pinie o zadziwiających kształtach i niezwykłym żywicznym
zapachu. Zapach jest chyba najbardziej charakterystyczną cechą roślinności tego
kraju, co wiele osób potwierdza.

[tomaszkozlowski1]

W różnorodności GATUNKÓW nam do Grecji bardzo bardzo daleko (nawet znacznie
mniejsza od Polski Słowacja ma ich o dobre kilkaset więcej).Choć co do bujności
roślinności, niewątpliwie przewyższamy Grecję Ale te nagie greckie zbocza
wiosną są bardzo różnokolorowe. A lasów zresztą Grecja też ma wcale jeszcze nie
tak mało (dużo ich zwłaszcza w górach od Parnasu przez Pindos po Trację)
A co do zapachu- och jak się zgadzam- już mi do niego tęskno..
Pozdrawiam!

Ptaszki..

[ewamalgorzata]

Dla mnie przyrodniczym zskoczeniem były te ptaszki:
www.travel.stt.pl/grecja/wschodnia_kreta_2005/pages/PICT0140.htm
www.travel.stt.pl/grecja/wschodnia_kreta_2005/pages/PICT0021.htm
www.travel.stt.pl/grecja/wschodnia_kreta_2005/pages/PICT0028.htm
www.travel.stt.pl/grecja/wschodnia_kreta_2005/pages/PICT0113.htm
www.travel.stt.pl/grecja/wschodnia_kreta_2005/pages/PICT0114.htm

[tomaszkozlowski1]

Wow, piękne
Kreta znana jest z dość dużej ilości sępów

Tchórz marmurkowany- śliczny :)

[tomaszkozlowski1]

Oprócz zwykłego, występującego także w Polsce tchórza, w Grecji lądowej żyje
też -choć niezbyt częsty- tchórz marmurkowany (Vormela peregusna,στικτοϊτίδα,
rozprzestrzeniony od Rumunii przez Bałkany, Azję Mniejszą, Bliski Wschód po
Syberię i Chiny. Oto zdjątko:
en.wikipedia.org/wiki/Image:Marbled_polecat.jpg
Prawda że aż się chce pogłaskać?

foki śródziemnomorskie- temat wzruszający :)

[tomaszkozlowski1]

Ochrona foki śródziemnomorskiej to dobry i wzruszający przykład na to, że
Grecy, nie oglądając się także na władze państwowe, potrafią zrobić wiele dla
ochrony wspólnego dziedzictwa (w tym wypadku przyrodniczego) swojego kraju.
Foka śródziemnomorska (Monachus monachus, η μεσωγειακή φώκια, μοναχός μοναχός
to najbardziej zagrożony wymarciem morski ssak Europy!- i jedyna foka żyjąca w
Morzu Śródziemnym.
Zdjęcie:
www.terrambiente.org/fauna/Mammiferi/carnivora/phocidae/images/monachus_schauinslandi2.jpg
Niegdyś –co opisuje jeszcze Homer- tysiące tych zwierząt odpoczywały leniwie na
plażach całego Śródziemnomorza (i pn.-zach. wybrzeży Afryki). Dziś ta
najrzadsza (i jedna z większych- dorasta do 3 metrów długości i waży do 350kg)
foka świata zepchnięta została przez działalność człowieka do niedostępnych
małych wysepek i morskich jaskiń. W skali świata pozostało już nie więcej niż
zaledwie KILKASET (prawdopodobnie nie więcej niż 300- 400… tych zwierząt,
dokładna liczba, ze względu na skryty tryb życia, trudna jest do oszacowania.
NAJWAŻNIEJSZĄ światową ostoją tej foki jest GRECJA ze swymi 15 tysiącami
kilometrów wybrzeża, często skalistego, trudno dostępnego, z mnóstwem morskich
jaskiń. Obecnie na wodach Grecji żyje około 200- 250 tych zwierząt, kraj ten
jest więc najbardziej odpowiedzialny za los tego gatunku. I jako jedyny na
świecie podejmuje aktywne działania by gatunek ten ocalić. W 1992 r. w
najważniejszym dla fok śródziemnomorskich rejonie- na Sporadach Północnych,
utworzono największy w Europie (ponad 251 tysięcy hektarów) Morski Park
Narodowy Sporad (Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Σποράδων- sprawne nim zarządzanie wciąż
kuleje w przesiąkniętej biurokracją Grecji, od lat działa jednak- i sprawnie
koordynuje działania ochroniarskie- pozarządowa Organizacja Badań i Ochrony
Foki Śródziemnomorskiej (w skrócie MOm, Εταιρία Μελέτης και Προστασίας της
Μεσωγειακής Φώκιας z centrum działania na wyspie Alonisos (Αλόννησος- o jej
wspaniałej i wzruszającej działalności więcej napiszę dalej. W parku , według
ocen, żyje ponad 50 osobników foki a co roku rodzi się przeciętnie 6- 7 młodych.
Tu zdjęcie- z daleka- foki w rejonie Alonisos:
www.alonissos.com/images/fauna-flora/monk-cave_sm.jpg
Na Sporadach Północnych najważniejszą wyspą dla fok jest bardzo trudno dostępna
Piperi- Πιπέρι, wokół której rozciąga się trzymilowa strefa zakazu wpływania
jakichkolwiek jednostek, czasem niestety łamana przez bezmyślnych i
samolubnych, głównie zagranicznych, żeglarzy. Foki żyją jednak i przy innych
wyspach morskiego parku narodowego, z których pozostałe większe (wszystkie
bezludne, tylko na Alonisos mieszkają ludzie) to Peristera (Περιστέρα,
Skandzura (Σκαντζούρα, Kira Panaja (Κυρά Παναγιά, Jura (Γιούρα, Psathura
(Ψαθούρα i Dio Adelfia (Δυο Αδέλφια. Poza Sporadami najważniejszą i drugą co
do znaczenia na Morzu Śródziemnym (i na świecie) ostoją foki jest rejon
cykladzkich wysp Kimolos (Κίμωλος i Poliegos (Πολύαιγος, ze względu na
wyjątkowe znaczenie dla przetrwania fok wpisany niedawno na europejską listę
Natura 2000 (MOm postuluje utworzenie tu morskiego Parku Narodowego Kimolos)- w
ciągu ostatnich kilku lat biolodzy z MOm zaobserwowali tu aż 32 nowo narodzone
foki (drugi po Sporadach największy znany odsetek młodych), co pozwala
przypuszczać, że cała tutejsza populacja liczy co najmniej 43 sztuki (co roku
rodzi się tu około 6 młodych). Trzeci ważny dla fok obszar to wybrzeża
północnej Karpathos i pobliskiej wyspy Sarija (Σαρία- tu zaobserwowano
ostatnio 19 młodych fok, stała tutejsza populacja liczy prawdopodobnie do 20
sztuk przy czym rocznie rodzą się przeciętnie 2-3 młode. Inne miejsca dość
istotne dla tych zwierząt to wyspa Furni (Φούρνοι, wschodnie wybrzeża Eubei,
południowa Sithonija (Σιθωνία i wyspa Kithira (Κύθηρα. Poza Morzem Egejskim,
nieliczne populacje występują jeszcze głównie na Morzu Jońskim, u wybrzeży
Sahary Zachodniej i Madery.
Foka żywi się rybami, stąd niegdyś była postrzegana jako rywal dla rybaków,
płoszona i zabijana (podobnie jak foki na Bałtyku, których jeszcze przed II
wojną światową były na polskim wybrzeżu setki..). Samica rodzi jedno młode,
częściej co dwa lata niż co rok. Dawniej młode foczki rodziły się na plażach,
dziś focze matki wybierają do rozrodu (tu też zwykle odpoczywają) morskie
jaskinie z wewnętrznymi małymi „plażami” (stąd obserwacja fok to szalenie
trudne i wymagające cierpliwości zadanie)- takich jaskiń na terenie parku
znanych jest 36 a badacze MOm odwiedzili je już ponad 3 tysiące razy!.
Organizacja ochrony foki MOm od wielu lat prowadzi akcje ratowania rannych i
zagubionych (często młodych) fok śródziemnomorskich- MOm ma specjalną grupę
foczych ratowników i własny statek badawczy (Odisia- Οδύσσεια. Znalezione,
potrzebujące pomocy zwierzęta są transportowane do Centrum Opieki nad Fokami na
wyspie Alonisos w miejscowości Steni Vala (Στενή Βάλα, tu też centrum
logistyczne MOm), gdzie zwierzęta są leczone (czasem wręcz reanimowane),
karmione i przygotowywane do powrotu do morza (dzięki Centrum żyje co 20-ta
foka śródziemnomorska na świecie!). Foki nazywane są imionami (był już choćby
np. „Dimitris”, „Ipokratis”…a pomyślnemu leczeniu każdej z nich kibicuje cała
Alonisos i przyjaciele MOm z Grecji i świata.
Tu na tej stronce (trzeba wejść w Νέα i przewinąć sporo w dół) znajdziecie
zdjęcie młodego „Ipokratisa”, znalezionego na wybrzeżach Kos:
www.mom.gr/Epik.htm
oraz mnóstwo informacji o „Dimitrisie”- trzytygodniowy „Dimitris” (Δημήτρης
został w końcu 2003 r. znaleziony na plaży na Karpathos, wyczerpany i zagubiony
po pierwszej w jego życiu morskiej burzy. Miejscowy Grek- Dimitris Rusakis,
dostrzegł go i powiadomił władze portowe a te lokalnych współpracowników MOm.
Po kilku godzinach”Dimitris” leciał już samolotem do Aten do wyspecjalizowanego
weterynarza i po udzieleniu mu pierwszej pomocy- już następnego dnia trafił na
leczenie i rekonwalescencję do centrum na Alonisos. W maju 2004 r. pracownicy
MOm i przedstawiciele lokalnych władz z dumą wypuścili go do morza. „Dimitris”
został oznakowany specjalnym nadajnikiem, który przez rok przysyłał informacje
o tym gdzie foka się znajduje (szczegółowa mapa na tej samej stronie) ,
dostarczając też nowych informacji np. o tym, że foki mogą nurkować na
g

foki śródziemnomorskie- część druga :)

[tomaszkozlowski1]

W maju 2004 r. pracownicy MOm i przedstawiciele lokalnych władz z dumą
wypuścili go do morza. „Dimitris” został oznakowany specjalnym nadajnikiem,
który przez rok przysyłał informacje o tym gdzie foka się znajduje (szczegółowa
mapa na tej samej stronie) , dostarczając też nowych informacji np. o tym, że
foki mogą nurkować na głębokość aż 136 metrów! Życiem „Dimitrisa” stacja żyła
więc przez cały rok, dopóki nie wyczerpała się bateria nadajnika.
Centrum Opieki nad Fokami to jedyny tego typu ośrodek na Morzu Śródziemnym. Od
1996 r. organizacja MOm współpracuje z podobnym centrum w Holandii (oraz z
Instytutem Wirusologii Uniwersytetu Erazmusa w Rotterdamie) a także ze Szkołą
Weterynaryjną Salonik .MOm prowadzi też aktywnie działające centra edukacyjne-
na Alonisos (Patitiri, Steni Vala), Skopelos (leży tuż poza morskim parkiem,
ale i tu pojawiają się foki) i Kimolos. Organizacja z akcją uświadamiania
dotarła już bezpośrednio do 290 tysięcy osób w całej Grecji!- szczególnie ważne
są lekcje prowadzone przez członków MOm w szkołach w rejonach ważnych dla fok.
Od 2000 roku działa też Centrum Naukowe MOm w Jerakas (Γέρακας na północy
Alonisos, dotowane częsciowo przez greckie ministerstwo środowiska. Organizacja
chętnie przyjmuje wolontariuszy jak również wsparcie finansowe (drogie jest
choćby paliwo dla statku Odisia oraz koszty utrzymania Centrum Opieki nad
Fokami). Wszyscy chcący wesprzeć działania MOm mogą kontaktować się poprzez
mail [e-mail] ( www.mom.gr to dobrze opracowana stronka organizacji,
niestety na razie tylko po grecku) lub przyjść do biura w Atenach- ul Solomu
(Σολωμού 18 lub zadzwonić- 210-5222888. MOm nawiązała też współpracę między
Alonisos a turecką Fokiea (Φώκαια, grecka nazwa bo kiedyś żyło tam wielu
Greków, nie wiem jak dziś ta miejscowość nazywa się po turecku), po drugiej
stronie Morza Egejskiego, przy której brzegach też żyje niewielka kolonia fok.
Pracę strażników w Morskim Parku Narodowym Sporad (zwykle są to ludzie z MOm)
częściowo finansuje International Fund for Animal Welfare.
Po utworzeniu na Sporadach morskiego parku oraz Centrum Opieki nad Fokami,
przyszłość foki śródziemnomorskiej rysuje się jaśniej. W rejonie ograniczono
nadmierny połów ryb (foki oczywiście wplątują się łatwo w sieci) choć
zagrożeniem jest przebiegający obok szlak tankowców (np. w 2005 r. jeden z nich
uległ wypadkowi i istniała obawa zanieczyszczenia morza) , płynących z Salonik
i- przede wszystkim- z Morza Czarnego. Foki okresowo niepokoją też ćwiczenia
wojskowe na wyspie Psathura. Zwierzętom tym sprzyja za to małe zaludnienie i
spokój okolicy (co ciekawe- wyspy Kira Panaja i Skandzura są
własnością „Republiki Mnichów” na Athos!). Spory ruch turystyczny (i jachtowy)
oraz dość intensywne rybołówstwo w rejonie Kimolos nie sprzyja za to cykladzkim
fokom stąd konieczność podjęcia tam aktywnych działań ochrony -poza parkiem
narodowym MOm chciałaby stworzyć też Sieć Obszarów Chronionych na Rzecz Foki,
do której wszedłby też rejon północnej Karpathos (tu akurat życie fok upływa
dość spokojnie). Tworzenie nowych obszarów chronionych w rozwijającej się
turystycznie Grecji to jednak zawsze trudny i burzliwy temat (dobrym przykładem
istniejący już ale wciąż działający średnio sprawnie Morski Park Narodowy
Zakinthos, chroniący największą na Morzu Śródziemnym i jedną z najważniejszych
na świecie kolonię lęgową morskiego żółwia karetta, ale to już inny temat….
Miejmy jednak nadzieję, że przyszłość foki śródziemnomorskiej nadal rysować się
będzie w optymistycznych kolorach
Pozdrawiam Tomek

[tomaszkozlowski1]

Każdego roku ratowane są kolejne małe foczki. 10 grudnia tego roku
mieszkańcy wyspy Leros znaleźli wycieńczoną foczkę, która nazwana
została Artemis. Dzięki zaangażowaniu mieszkańców w jej uratowanie i
szybką pomoc z strony specjalistów, Artemis szybko dochodzi do
siebie.
Szczegóły tu:
www.monachus-guardian.org/news/news081224.htm

Co zrobić gdy na greckiej plaży spotkamy fokę

[tomaszkozlowski1]

Takie przypadki zdarzają się (także na bardzo uczęszczanych wyspach-np. Kos czy
Kreta) a wtedy łatwo stracić głowę.
Grecka Organizacja Badań i Opieki nad Foką Śródziemnomorską (MOm) doradza co
robić (i czego nie robić) w takiej sytuacji:
1. pozostać przynajmniej 30 metrów od zwierzęcia- foki bardzo boją się
człowieka
a wyrzucone na plażę często są ranne- jeśli są w stanie uciec do wody, czeka je
tam zapewne śmierć
2. nie wywoływać żadnego hałasu, nie rzucać piaskiem ani innymi przedmiotami
3. nie ochlapywać foki wodą- jeśli zwierzę jest na piasku, oznacza to, że chce
być suche
4. nie karmić (ani na morzu ani na plaży)
5. nie zwoływać gapiów
6. nie utrudniać jej powrotu do morza jeśli foka tego chce
7. nie pozwalać dzieciom aby się do niej zbliżyły
8. nie dopuszczać do foki zwierząt- mogą być nosicielami groźnych dla fok
chorób
i pasożytów
9. spróbować przyjrzeć się z daleka czy sa oznaki,że jest ranna
10. zawiadomić najbliższe władze portowe lub zadzwonić bezpośrednio do MOm-
tel.
210 5222 888. Gdy nikt nie odpowiada należy zostawić wiadomość z numerem
zwrotnym i naszym nazwiskiem.MOm dysponuje grupą profesjonalnie przeszkolonych
foczych ratowników,którzy szybko jadą do każdej zgłoszonej foki.

Ze względu na niezwykłą rzadkość, każda śródziemnomorska foka jest bardzo ważna
dla przetrwania swojego gatunku!

co jeszcze ciekawego w Morskim Parku Narodowym

[tomaszkozlowski1]

Park Narodowy Sporadów Północnych jest bardzo ciekawy przyrodniczo nie tylko ze
względu na foki śródziemnomorskie.
To także niezwykle ważny obszar dla ptaków.
Najważniejszym z nich jest sokół skalny (Falco eleonorae, μαυροπετρίτης- na
zdjęciu tu:
www.wildlifebirdphotography.gr/photos/01/05/010510001.htm
To obok pelikana kędzierzawego- drugi „najcenniejszy” z ptaków Hellady. Z około
6000 par w skali świata, w Grecji gnieździ się 75% - co oznacza, że to na
Grecji spoczywa przeważająca odpowiedzialność za los tego gatunku. Jego
ciekawym obyczajem, unikalnym jak na ptaka drapieżnego, są zimowe dalekie
wędrówki –aż na Madagaskar. Znaczna część populacji sokoła skalnego gnieździ
się na Sporadach – zwłaszcza na niedostępnych skałach wysp Kira Panaja, Piperi,
Psathura i jej małych pobliskich wysepek, Ajjos Jeorjos, Dio Adelfia, Lechusa,
Gaiduronisia, na małych wysepkach w rejonie Skandzury a także tuż poza parkiem-
na wschodniej Skopelos.
Więcej o tym unikalnym ptaku i jego ochronie napiszę w oddzielnym poście.
Sporady to też najważniejsza w Grecji kolonia zagrożonej wyginięciem mewy
śródziemnomorskiej (Larus audouinii, αιγαιόγλαρος. Zdjęcie tu:
www.univ-ubs.fr/ecologie/Photos/aireprotegee.jpg
Grecja to najważniejsza ostoja tej rzadkiej mewy we wschodniej części Morza
Śródziemnego (ponad 600 par w kilkudziesięciu małych koloniach, na całym
Śródziemnomorzu prawie 20000 par), choć zdecydowanie największe jej kolonie
znajdują się w Hiszpanii. Niegdyś ptak ten był jeszcze rzadszy, obecnie jego
liczba wszędzie wzrasta.
Morski Park Narodowy Sporadów to wreszcie również najważniejsza w Grecji
kolonia rzadkiego na Morzu Śródziemnym kormorana czubatego (Phalacrocorax
aristotelis desmarestii), ptaka wyłącznie morskiego, nieco mniejszego od
kormorana czarnego (inne spore jego kolonie w Grecji to Cyklady i Kreta).
Zdjęcie tu:
www.oiseaux.net/oiseaux/pelecaniformes/images/cormoran.huppe.gara.1g.jpg
i kormorany na skale koło Samotraki-
www.minenv.gr/4/41/4107/00/l_410753.jpg
W całej Grecji gnieździ się go około 1000-2000 par (trudno to policzyć, bo
gniazda ptak ten zakłada zimą gdy na Morzu Egejskim często szaleją sztormy i
trudno prowadzić obserwacje). Co ciekawe, ten kormoran w pogoni za rybkami
nurkuje aż na głębokość 100 metrów!- niestety czasem przy okazji zaplątuję się
w rybackie sieci.

Na wyspie Jura (Γιούρα – w jedynym swym stanowisku na świecie- występuje
endemiczny podgatunek dzikiej kozy bezoarowej- Capra aegagrus dorcas (pokrewny-
również endemiczny podgatunek żyje na Krecie- jest to tzw. agrimi lub też kri-
kri- ale o tych dzikich kozach będę pisał jeszcze w oddzielnym poście). Na
wyspie Piperi jeszcze kilkadziesiąt lat temu żyła prastara zdziczała rasa
wołów, wywodząca się najprawdopodobniej ze starożytności, ale niestety te
zwierzęta padły ofiarą człowieka i suszy na tej niedostępnej wysepce.

Ze świata roślin szczególnie ciekawy jest endemiczny gatunek dzwonka- Campanula
chalcidica rosnący wyłącznie na Jurze i stosunkowo niedalekim półwyspie Athos
oraz –również endemiczna- szachownica Fritillaria sporadum (Jura).. Niezwykle
cenne są też rozległe podmorskie łąki posidonii- rośliny wzbogacającej wodę
morską w tlen- łąki te są bogatym siedliskiem dla ryb (a te są pokarmem fok;
stąd tak ważna jest równowaga ekologiczna całego ekosystemu) i mnóstwa zwierząt
bezkręgowych- łąki posidonii wyglądają tak:
www.natur.cuni.cz/ekologie/galleries/brac2003/images/Posidonia%20oceanica%20-%20Tereza%20at%20work.JPG

Na koniec warto też wspomnieć, że w wodach w rejonie parku żyją jedne z
większych w Morzu Egejskim stad delfinów.
***

Sporady mają też swoje ciekawostki „kulturowe”- do dziś wyspy Kira Panaja (25
km2) i Skandzura należą do klasztorów Świętej Góry Athos (dzięki bardzo
ograniczonej działalności ludzkiej, wyspy te zachowały swą przyrodę w stanie
niemal nienaruszonym), choć dziś mnisi tu już nie mieszkają- na Kira Panaja
ostatni z nich zmarł w 1984 r.- tutejszy klasztor jest jednak praktycznie cały
czas gotów aby przyjąć mnichów, którzy chcieliby tu zamieszkać.
Jeszcze w XIX w. do Athos należała też Jura (a niegdyś także Piperi)- ale
napadli ją piraci i wymordowali wszystkich mnichów- przeżył tylko jeden i do
1840 r. żył w jaskiniach wyspy. Na Jurze znajduje się też (w tej chwili
nieczynna, ale być może będzie udostępniona) duża jaskinia zwana Grotą Cyklopa-
to tu według mitologii Odyseusz oślepił jednookiego Polifema. Skandzura kryje z
kolei cenne marmury, ale po utworzeniu parku narodowego, nie są one już
pozyskiwane.

Pozdrawiam!
Tomek

Morski Park Narodowy dla żeglarzy

[tomaszkozlowski1]

Morski Park Narodowy Sporadów Północnych jest otwarty dla turystów i dla
żeglarzy- im zresztą chyba najłatwiej jest poruszać się w tym rejonie.
Obowiązują jednak pewne ograniczenia. Do wyspy Piperi nie można podpływać
bliżej niż na trzy mile a do Jury- nie bliżej niż na 400 metrów. Poza tym, park
podzielono na dwie strefy- A i B.Tu link do strony, na której jest mapka
pokazująca podział na dwie strefy:
www.mom.gr/Draseis_Prostasia_htm/Alonnisos_htm/Alonnisos.htm
Strefa B (mniejsza) obejmuje zamieszkałą wyspę Alonisos oraz wyspę Peristera
(na niej można okresowo spotkać tylko pasterzy)- tu można cumować i nocować bez
specjalnych ograniczeń.
Strefa A obejmuje najcenniejsze przyrodniczo bezludne wyspy. Nocleg dozwolony
jest wyłącznie w dwóch urokliwych porcikach wyspy Kira Panaja (Κυρά Παναγιά-
Planitis (Πλανήτηςi Ajjos Petros (Άγιος Πέτρος, będących jednocześnie
najbezpieczniejszymi cumowiskami w rejonie.
Amatorski połów ryb dozwolony jest tylko w strefie B a na całym obszarze parku
narodowego obowiązuje bezwzględny zakaz rozpalania ognia. O wszelkich
ewentualnych napotkanych zanieczyszczeniach należy powiadamiać władze portowe.
Władze portowe Alonisos prowadzą nasłuch na kanale 7 i 12 VHF a statek
patrolowy "Alonisos" na kanale 9.

Pozdrawiam!

dzikie kozy Morza Egejskiego

[tomaszkozlowski1]

Koza bezoarowa (Capra aegagrus) zamieszkuje góry Bałkanów, zachodniej Azji i
kilka wysp Morza Śródziemnego. To od niej pochodzi koza domowa!
Dziś dzikie kozy są rzadkimi zwierzętami. W Grecji żyją na trzech wyspach Morza
Egejskiego- na każdej z nich odrębny endemiczny podgatunek, niespotykany
nigdzie indziej na świecie.
1. KRETA
Niegdyś dzikie kozy (C.a.cretensis),zwane tu agrimi lub kri-kri (ta nazwa
utarła się dopiero w latach 50. gdy pewien Kreteńczyk podarował taką kozę żonie
prezydenta Stanów Zjednoczonych) były na wyspie pospolite- jeszcze w latach 50.
spotykano je w kreteńskich górach częściej niż dziś -sporo tych zwierząt
zostało jednak zabitych dla ponoć smacznego mięsa; do dziś zresztą przypadki
nielegalnego zabijania tych kóz zdarzają się. Obecnie spotkać je można tylko w
górach Lefka Ori, w tym w rejonie Parku Narodowego Wąwozu Samaria. Aby łatwiej
je rozmnażać, wprowadzono je też na bezludne wysepki Dija (Δία(naprzeciwko
Iraklio), Thodoru (Θοδωρού w rejonie Chania i Ajji Pandes (Άγιοι Πάντες koło
Ajjos Nikolaos.
Tu na zdjęciu:
6tee-irakl.ira.sch.gr/Projects/project2/panida.jpg
(a może ktoś z Was ma gdzieś w sieci lepsze zdjęcie?)
Dziś największym zagrożeniem dla tego podgatunku jest mieszanie się z kozami
domowymi. Niektórzy turyści płoszą też te kózki.
2.ANDIMILOS (Αντίμηλος - ta bezludna cykladzka wyspa -
jej położenie na mapie tu:
www.seakayakgreece.com/maps/satmilosgptxt.jpg
jest schronieniem dla podgatunku C.a.pictus. Kozie tej w zasadzie nic tu nie
zagraża- aby dostać się na Andimilos, która jest rezerwatem, wymagane jest
specjalne zezwolenie z Wydziału Łowiectwa Cykladów. Andimilos jest bardzo
cennym przyrodniczo miejscem- tutejsza roślinność zachowana jest w świetnym
stanie, wyspa jest też schronieniem dla foki śródziemnomorskiej oraz rzadkich
gadów- jaszczurki Podarcis milensis (endemit-występuje wyłącznie na wyspach
Milos,Kimolos i Andimilos)-jej zdjęcie tu:
www.sthlm-herp.net/galleri/galleri_800/Podarcis_milensis_800.jpg ,
dość rzadkiego w Grecji i niegroźnego dla ludzi węża połoza czteropręgiego
(Elaphe quatuorlineata)-tu zdjątko:
intramar.ugent.be/nemys/media/group16/TRIPS/173_7345.jpg
- na kilku wyspach Morza Egejskiego
(Mikonos,Ios,Paros,Naksos,Amorgos,Schinusa,Milos,Andimilos,Iraklia) występuje
endemiczny podgatunek tego węża- E.q.muenteri.

Wracamy jednak do dzikich kóz:
ostatnim miejscem w Grecji gdzie można je spotkać jest
3.wyspa JURA w Parku Narodowym Sporadów Północnych -endemiczny podgatunek
C.a.dorcas. Tutejszą formę można zobaczyć tu (trzeba przewinąć na sam dół):
www.ikion.com/alonissos/marineparkgr.htm
Na wyspie Jura zwierzęta te nie są zagrożone, na wyspę można przypłynąć tylko
ze specjalnym pozwoleniem.

Pozdrawiam!

Palma daktylowa z Krety

[apostolis]

Faktycznie, Grecja jest najbogatszym pod wzgledem flory krajem w Europie.
Odnosnie Krety z tego co pamietam, posiada ona 1/3 gatunkow roslinnych
wystepujacych w Grecji i prawie co dziesiaty gatunek na tej wyspie jest
endemitem. Odniose sie do palmy daktylowej, niezwykle rzadkiej , pochodzacej i
rosnacej na Krecie. Jest to jedna z tylko dwoch gatunkow europejskich palm, a
mozna podziwiac ja m.in. w Vai. W przeszlosci czynionych bylo wiele prob
przeniesienia jej w inne regiony Grecji ale zadna nie powiodla sie. Negatywnym
skutkiem konczyly sie rowniez proby przesadzenia jej w inny rejon wyspy. Palma
ta wymaga bardzo specyficznej ziemi oraz mikroklimatu i tylko kilka miejsc na
wyspie spelnia jej wymagania.

[tomaszkozlowski1]

Dziękuję za wpis O tak, ta palma to też przecież unikat greckiej przyrody!
Dodam, że to jedyna dziko rosnąca drzewiasta palma Europy (ta druga palma-
spotykana np. w Hiszpanii karłatka niska, ma pokrój krzewu). Jej łacińska nazwa-
Phoenix theophrastii została nadana na cześć Teofrasta, który opisał już w
starożytności wiele gatunków roślin. Na Krecie jest kilka jej stanowisk- poza
Vai plaża Preveli to drugie najbardziej znane- a poza Kretą gatunek ten rośnie
jeszcze tylko na wyspie Karpathos i- całkiem niedawno odkryty- w południowo-
zachodniej Turcji (i w ten sposób okazała się endemitem już nie wyłącznie
greckim ale egejskim).
Pozdrawiam!

sokoły skalne- kolejny egejski skarb :)

[tomaszkozlowski1]

Sokół skalny (Falco eleonorae, μαυροπετρίτης- na zdjęciu tu:
www.ittiofauna.org/provinciarezzo/caccia/tabelle_specie/falconiformi/falco_della_regina/images/falco_eleonorae-400.jpg

to jeden z największych skarbów przyrody Grecji. W Helladzie rozmnaża się aż
3/4 światowej populacji tego sympatycznego ptaka, obliczanej na około 6000 par.
Po pelikanie kędzierzawym, to więc drugi gatunek, za którego światowe
przetrwanie odpowiada przede wszystkim Grecja! Na szczęście Grecy zdali już
sobie z tego sprawę i podejmowane są działania ochronne.
Sokół skalny to niezwykły ptak- jeden z najbardziej wędrownych ptaków
drapieżnych- zimuje na Madagaskarze a do Grecji wraca w kwietniu. Gnieździ się
przede wszystkim na trudno dostępnych skałach (najczęściej nadmorskich) i w
rozpadlinach. Sokół ten poluje w locie na duże owady a w okresie karmienia
młodych- na małe ptaki wędrowne (obszar łowów jednego takiego sokoła to około
1000 kilometrów kwadratowych!)- i dlatego pisklęta wykluwają się dopiero w
końcu sierpnia- dopiero wtedy zaczyna się okres jesiennych przelotów. To
również dlatego właśnie Grecja jest główną ojczyzną tego ptaka- nad Morzem
Egejskim i północną Grecją biegną jedne z najważniejszych szlaków wędrówek
małych ptaków w stronę Afryki i Bliskiego Wschodu.
Grecy chcą poznać bliżej tych niezwykłych i dość tajemniczych mieszkańców swego
kraju- stąd też w 2005 r. podczas szeroko zakrojonej akcji, badacze Greckiej
Organizacji Ornitologicznej (EOE- Εθνική Ορνιθολογική Εταιρεία odwiedzili w
całej Grecji dziesiątki wysp, wysepek i skał, będących siedliskiem tego gatunku
(ptaki m.in. liczono). Za pośrednictwem wolontariuszy, w szeregu regionów
Grecji (zwłaszcza tam gdzie żyją te sokoły), rozpoczęła się już akcja
uświadamiania mieszkańców o tych unikalnych ptakach, ich biologii i
zagrożeniach- a zagrażają im w pierwszej kolejności szczury, które przedostały
się na wysepki, na których lęgną się sokoły. Dlatego też przeprowadzono już
akcje deratyzacji w niektórych z ważnych miejsc gniazdowania sokołów.
Gdzie w Grecji spotkamy sokoły skalne?
Przywiązane są do wysp i w lądowej Grecji niemal nie gnieżdżą się (wyjątkiem są
np. góry Tajget na południowym Peloponezie). Jedna trzecia tych ptaków
występuje na małych wysepkach dookoła Krety: Dionisades (koło Sitii), Dija
(koło Iraklionu) i na wysepkach w rejonie Gramvusy i na samym tym półwyspie.
Drugim bardzo ważnym obszarem jest Morski Park Narodowy Sporadów Północnych.
Inne ważne miejsca dla tego gatunku to:
- Furni, Thimena i pobliskie wysepki Alatsonisi, Thimenaki, Strongilo, Plaka,
Makronisi, Mikros i Megalos Anthropofagos (intrygująca nazwa tych wysepek- Mały
i Duży Ludożerca), Ajjos Minas
-Arki, Lipsi, Agathonisi i pobliskie wysepki- np. Frangos, Notia Aspra
Sarakina, Lira, Piato, Psomos, Pilafi, Kapari, Kalapodia, Kulura, Manoli,
Makri Aspronisi…
- wyspy Kinaros, Levitha, północna Amorgos i pobliskie wysepki, np. Glaros i
Liada
- wysepki dookoła Karpathos
-Tilos, wysepki dookoła Kalimnos (np. Telendos i Sari)
-Andikithira i okoliczne wysepki (np. Thimonies czy Laguvardo)
-wysepki Anidro i Petrokaravi (ważne przyrodniczo- położone są na północ od
Patmos, ważne też dla foki śródziemnomorskiej)
-Naksos

Dzięki bliższemu poznaniu tych ptaków, ich przyszłość nie wydaje się już być
zagrożona.
Pozdrawiam! Tomek

czystki :)

[tomaszkozlowski1]

Czystki (Cistus sp., οι λαδανιές to aromatyczne niskie krzewy i pólkrzewy,
które spotkamy w makii i fryganie (niska formacja roslinna, złożona głównie z
krzewinek, porastająca nagie zbocza i małe wyspy, bardzo charakterystyczna dla
Grecji). Od marca do maja czystki tworzą często całe kwitnące dywany na
zboczach- tych samych, które latem wydają się nam takie jałowe..Wtedy też czuć
ich charakterystyczny, przyjemny zapach- lecznicze olejki z tych roślin
doceniono już w starożytności- wydzielane sa one przez gruczoły w liściach w
postaci małych "kryształków"- i jeszcze w XVIII w. były na Krecie zbierane za
pomocą specjalnych skórzanych pasów, którymi przeczesywano "czystkowe zbocza".
Muszę osobiście przyznać, że zapach olejków czystka bardzo przypadł mi do gustu
(choć jest dość specyficzny)- zapach ten odkryłem przypadkowo, pocierając na
Krecie palcami liście napotkanych aromatycznych krzaczków, które właśnie
okazały się czystkami.
W Grecji spotykamy cztery gatunki czystków- wszystkie mają efektowne kwiaty i
bardzo ładnie prezentują się wiosną w naturze w stanie kwitnącym- dwa gatunki
kwitną na różowo, dwa na biało:
1.czystek kreteński (η λαδανιά- Cistus creticus (spośród tych 4 gatunków, to
właśnie z niego głównie zbiera się olejki):
www.pharmakobotanik.de/systematik/7_bilder/kreta04/Kr040325.jpg
2.Cistus parviflorus:
www.pharmakobotanik.de/systematik/7_bilder/kreta04/Kr040341.jpg
3.Cistus monspeliensis:
www.pharmakobotanik.de/systematik/7_bilder/pis/S-000733.jpg
4.Cistus salvifolius (η αγριοφασκομηλιά:
www.pharmakobotanik.de/systematik/7_bilder/c920/C92-1866.jpg
Pozdrawiam! Tomek

[megalonissos]

A więc tak śliczne są te suche krzewinki porastające Kretę ! O ileż są
,,czyściejsze,, i piękniejsze od ludzi. Pozdrawiam niestety zimowo.

duzy ptaszek!

[takis3]

Pewngo wrzesnia w odludnych okolicach miasteczka Parga pedzilem skuterem posrod
gor. Nagle pojawila sie sciana placzu super ulewa, bez wachania rzucilem skuter
i bieglem schronic sie ku pobliskim drzewom ,spod ktorych w odleglosci 3 metrow
z za skaly wyskoczylo przerazone jak ja rudawe ptaszysko, o sporych gabarytach
rozpietosc skrzydel ponad metr.
Akcja byla wartka a widocznosc ograniczona kaskiem na glowie ,lecz wydaje sie
ze mial zakrzywiony dziob i do sepa niebyl podobny.

Tomek pozdrawiam i pytam co to za przedstawiciel dzikiej przyrody ktoremu
moglem prawie reke podac?

[tomaszkozlowski1]

zbyt mało znamy szczegółów
Z większych ptaków drapieznych, poza sępami, jest w Grecji i parę gatunków
orłów i orlików, orzełki itp. Może miałeś szczęście do np. orła przedniego?-
jest ich w Grecji sporo.Zdjęcie choćby tu:
www.avestom.republika.pl/species/aquchr.jpg
Pozdrawiam! Tomek

Drzewo truskawkowe i poziomkowe

[tomaszkozlowski1]

To potoczne nazwy niedużych drzew lub sporych krzewów z rodzaju chruścina
(Arbutus sp.), których dwa gatunki rosną w Grecji wśród makii.
1.CHRUŚCINA JAGODNA (spotykałem się też z polską ortografią chróścina!)-
potocznie: drzewo truskawkowe- Arbutus unedo (η κουμαριά- kumaria)- wygląda tak
w stanie kwitnienia:
botany.cs.tamu.edu/FLORA/perdeck/rho_048.jpg
hirc.botanic.hr/vrt/hrv/images/zbirka/staklenici/hladni/arbutus%
20unedo.jpg ,
tak w stanie owocowania:
www.bbc.co.uk/northernireland/gardenerscorner/john/images/arbutus-unedo.jpg
www.legambientearcipelagotoscano.it/biodiversita/flora/habitat/bosco/arbutus%20unedo%20corbezzolo.JPG
a tak w szkółce-
www.pardeetree.com/images/Product/Arbutus%20unedoMarina36.jpg
Rośnie dość powszechnie w rejonie śródziemnomorskim w makii, na dość
ograniczoną skalę jest też uprawiana dla swoich owoców (owoce te po grecku są
zwane- kumara- τα κούμαρα; nie przypominają Wam trochę owoców liczi?), które
podobno są bardzo smaczne, choć- o czym już w starożytności pisał Dioskurydes-
niezbyt łatwe do strawienia. Tak więc jeśli podczas spacerów po zaroślach wysp,
Peloponezu i innych bliskich morza rejonów Grecji takie owoce spotkamy
(chruściny rosną zwykle w dużych skupiskach), można ich skosztować. Drzewo
truskawkowe kwitnie od stycznia do kwietnia (dość często też jesienią), owoce
pewnie są już więc dojrzałe około marca- czerwca.
2.DRZEWO POZIOMKOWE ("andraszek") - Arbutus andrachne (η αγριοκουμαριά-
agriokumaria)- swoje centrum występowania ma w rejonie Grecji, Cypru i
egejskiej części Turcji, ale występuje też miejscami na Bałkanach w rejonach
nadmorskich, na Krymie itd. Różni się od chruściny jagodnej choćby przedziwną
łuszczącą się korą, stąd pnie tego gatunku przypominają pnie tropikalnych drzew-
przez co drzewo (lub krzew) to trudno z czymkolwiek pomylić (choć zdarzają się
też mieszańce z chr.jagodną!).Ten gatunek ma też mniejsze owoce i nie są one
jadalne!Oto zdjęcia:
toptropicals.com/pics/garden/m1/raznozw/arbutus_andr5232.jpg
toptropicals.com/pics/garden/m1/raznozw/arbutus_andr038.jpg
www.apl385.com/cyprus/Arbutus%20andrachne.jpg
www.cambridge2000.com/gallery/images/P50714940.jpg
www.uni-graz.at/botwww/botanischer-garten/bluehereignisse/arbutus-andrachne1.jpg
www.botanicka.cz/images/articles/image_2120_22_v1.jpeg
Bardzo oryginalne drzewko, prawda?
Kwitnie od lutego do kwietnia i też jest stosunkowo częste w makii.
Pozdrawiam! Tomek

połoz leopardowy- piękny niegroźny wąż

[tomaszkozlowski1]

Zdaniem prawie wszystkich herpetologów to najpiękniejszy wąż Europy (z
koralowymi plamami wzdłuż grzbietu), łagodny i niegroźny dla człowieka.
Fotografie tu:
www.elaphe.info/photos/arten/situla1.jpg
www.elaphe.it/image/Elaphe_situla.jpg
www.cunninghamselaphe.com/images/situla.jpg
W Europie spotykamy go od południowych Włoch i Sycylii przez Maltę,dalmatyńskie
wybrzeże Adriatyku, Grecję, południową Bułagrię po zachdnią Turcję i Krym.
W Grecji występuje prawie w całym kraju (unika wyższych partii górskich),
częstszy jest w Grecji lądowej ale spotkamy go też na wielu wyspach (choćby na
Tinos, Lesvos itd. oraz na Krecie).W całej Europie jest jednak wężem coraz
rzadszym, dość często wyłapywanym niestety na potrzeby hodowców, którym wąż ten
się podoba i nie jest trudny w hodowli. Jego greckie nazwy to λαφιάτης
(lafiatis),οχέντρι (ochiendri) i σπιτόφιδο (spitofido)- ta ostatnia nazwa- wąż
domowy- bierze się z tego, że często można go spotkać w opuszczonych
domostwach, czasem także na strychach starych domów (to ten wąż właśnie
wspomniany jest w tym kontekście w przepięknej książce Prevelakisa "Słońce
śmierci")czy w winnicach.Bytuje także w bardziej wilgotnych siedliskach.Żywi
się gryzoniami (stąd w okolicy ludzkich siedlisk jest bardzo pożyteczny!) i
małymi ptakami.Zagrożony zwija się w "kłębek", syczy i dynamicznie uderza
ogonem, czemu towarzyszyć może dźwięk podobny do grzechotki amerykańskich
grzechotników.Dopiero w sytuacji bez wyjścia mocno kąsa (podobnie jak
np. "nasz" zaskroniec; zaskrońce sa też i w Grecji), w ogóle nie jest jednak
jadowity. Ponieważ w wielu regionach jest już rzadki,chroniony jest
europejskimi konwencjami.Pozdrawiam! Tomek

[apostolis]

Jest to faktycznie bardzo piekny waz. Mialem tylko raz okazje spotkac sie z nim
w cztery oczy na poludniu Krety. Bylo jeszcze przed poludniem w pochmurna pogode
i waz wogole nie mial ochoty uciekac, poruszal sie ospale przystajac co kilka
stop. Dlugo przygladalismy sie i nikomu z przyjaciol nie byl on znany. Pewni
bylismy, ze jest jadowity, szkoda. Juz w butelce pokazywalismy mieszkancom
pobliskiej wioski ale i tam nikt nie mogl o wezu tym zbyt wiele powiedziac.
Pomyslalem wtedy, ze kiedys bede musial znalezc wiecej informacji, bylem tak
zafascynowany nim. Do tej pory przekonany bylem, ze na Krecie jest wiecej jak
tylko cztery gatunki wezy, gdyz widywalem ich tam setki.
Gratuluje Tomku pomyslu odnosnie watku o przyrodzie Grecji i mysle, ze dalej
bedzie kontynuowany a wyglada, ze tylko w tobie nadzieja Powstanie z pewnoscia
zbior ciekawych dla wszystkich informacji. Od siebie dorzuce kilka zdjec
zmiji;vipera lebetina schweizeri, ktorych brakuje w Twojej forumowej kolekcji.
Pozdrawiam,

[tomaszkozlowski1]

Cieszę się Apostolisie, że przyrodniczy wątek Ci się podoba O przyrodzie
Grecji informacje są bardzo porozrzucane, a że temat uwielbiam, postanowiłem tu
go trochę bardziej zebrać.
Zazdroszczę spotkania połoza leopardowego, mam nadzieję, że kiedyś uda mi się
go zobaczyć.Pozdrawiam

Delfiny :)

[tomaszkozlowski1]

Któż z nas nie uwielbia delfinów? Te przyjazne zwierzęta kryją jeszcze przed
nami wiele tajemnic. Wiadomo już jednak, że życie społeczne w stadzie delfinów
jest wysoce rozwinięte. Z ciekawostek, można napisać, np. że młode delfiniątka
pływają przy matkach aż przez cztery lata (dość długi okres opieki jak na
zwierzęta)- matki uczą swe młode w jaki sposób polować na ryby i kalmary oraz
jak żyć społecznie w stadzie. Tuż po urodzeniu małe delfiniątko jest dobrze
zabezpieczone przed zgubieniem mamusi- od chwili porodu matka nadaje
niepowtarzalny dla niej dźwięk- młode zapamiętuje go i zawsze podąża za nim.
Więzy w „grupach rodzinnych” delfinów utrzymują się przez całe życie, w stadzie
zwierzęta wspomagają się- gdy któryś osobnik ma „wypadek” i zaczyna tonąć, inne
natychmiast wynoszą go na powierzchnię, by zaczerpnął powietrza- dzięki temu
instynktowi delfiny na całym świecie uratowały już wielu ludzi, którzy
przypadkowo znaleźli się w niebezpieczeństwie w ich pobliżu. Bardzo rozwinięty
mózg delfinów służy, m.in. do precyzyjnej kontroli oddychania- gdy delfiny śpią
unosząc się przy powierzchni wody, tylko połowa ich mózgu odpoczywa, druga
czuwa nad tym, by zwierzę nie zakrztusiło się wodą i oddychało prawidłowo.
Sprawny system krążenia i oddychania pozwala delfinom, przy niezbyt dużych
płucach, nurkować nawet na głębokości 500 metrów. Powszechnie znana jest też
oczywiście ich zdolność echolokacji, wysyłania dźwięków, które odbite od
morskich przeszkód (w tym jedzonka), informują delfiny o tym co znajduje się w
pobliżu. Delfiny wreszcie, podobnie jak wieloryby, posiadły unikalną zdolność
porozumiewania się ze sobą w wodzie na odległość wielu kilometrów!
WODY GRECJI są do dziś bardzo ważnym siedliskiem delfinów w skali całego Morza
Śródziemnego- mało gdzie można je spotkać równie często co przy greckich
wybrzeżach. Po trwającym wiele lat znacznym spadku liczby delfinów w
śródziemnomorskich morzach, w ostatnich latach ich populacja znacznie się
odbudowała. Delfiny rzadziej chorują już na groźnego dla nich wirusa DMV, który
dziesiątkował je w początkach lat 90., Morze Egejskie jest coraz czystsze
(delfiny wrażliwe są nawet na niewielkie stężenia toksycznych związków,
zwłaszcza polichlorodifenylu powstającego przy produkcji tworzyw i w dużych
ilościach trafiającego do mórz razem ze ściekami). Od kilku lat obowiązuje też
zakaz stosowania pewnych rodzajów sieci, które były dla delfinów szczególnie
groźne.
Greccy rybacy wciąż jednak z chęcią łowią ryby na dynamit. Innym wreszcie
istotnym zagrożeniem jest duża penetracja Morza Egejskiego przez greckie i
tureckie łodzie podwodne a przede wszystkim morskie ćwiczenia wojskowe z
użyciem sonarów (częstotliwości dźwięków przez nie nadawanych często są
zabójcze dla delfinów i wielorybów)- po głośnej międzynarodowej dyskusji, NATO
dostrzegło ten problem, co daje jakieś nadzieje na przyszłość. Delfiny padają
też ofiarą śrub okrętowych statków. Szacuje się, że każdego dnia na greckich
wodach wskutek działalności człowieka giną 1-3 delfiny. Na szczęście jednak
znów jest ich więcej!
W Grecji najwięcej delfinów żyje w wodach północnego Morza Egejskiego
(zwłaszcza w rejonie Sporadów Północnych i Chalkidiki) a także w Zatoce
Korynckiej, przy wybrzeżach Wysp Jońskich i Grecji Zachodniej oraz południowej
Krety. Na południowym Morzu Egejskim występują ale rzadziej. Stada, które
jeszcze kilka- kilkanaście lat temu liczyły po 10- 15 sztuk, teraz nierzadko
znów przekraczają 50 osobników. W 2004 r. w samych tylko wodach zachodniej
Grecji w rejonie wysp Lefkada, Kefalonia i Zakinthos oraz pobliskiej części
lądowej, żyło około 600 delfinów, podczas gdy w 2002 r. było ich nie więcej niż
400. Znaczna ilość- nawet 150 sztuk- żyje tam w niemal zamkniętej żyznej i
bardzo cennej przyrodniczo zatoce Amvrakikos.
Na wodach Grecji spotkać możemy duże bogactwo gatunków delfinów- aż 9- ale
najczęściej występują cztery:
1.DELFIN ZWYCZAJNY (Delphinus delphis, κοινό δελφίνι- zdjęcie tu:
www.solaster-mb.org/mb/images/dyrynda-delphinus-delphis-1-web.JPG
Mimo ponownego ogólnego wzrostu liczby delfinów, akurat ten gatunek staje się
coraz rzadszy, jest bardzo wrażliwy na chemiczne zanieczyszczenia, coraz mniej
jest też jego ulubionych tuńczyków.
2.DELFIN BUTLONOS (Tursiops truncatus, ρινοδέλφινο- fotka:
www.sailingissues.com/dolphins/bottlenose-dolphin1.html
3.DELFIN PRĘGOBOKI (Stenella coeruleoalba, ζωνοδέλφινο-fotka:
immrac.haifa.ac.il/pictures/stenella_new1.jpg
4.DELFIN RISSO (Grampus griseus, σταχτοδέλφινο- jego najczęściej można spotkać
przy brzegach południowej Krety, gdzie indziej jest dość rzadki- fotka:
www.sailingissues.com/dolphins/rissos-dolphin3.html
Inne gatunki delfinów na greckich wodach pojawiają się okazyjnie- do nich
należy np. orka.
Unikalna na skalę światową jest Zatoka Koryncka- na całym świecie tylko tu żyją
mieszane stada różnych gatunków delfinów- zwyczajnych, pręgobokich i Russo-
biorąc pod uwagę skalę pokrewieństwa to mniej więcej tak jakby we wspólnych
stadach żyły ze sobą goryle, szympansy i ludzie.
Na północnym Morzu Egejskim żyje też ostatnia na Morzu Śródziemnym populacja
(będącego na skraju wymarcia także w Bałtyku) morświna (Phocoena phocoena,
φώκαινα- fotka tu:
www.swisscetaceansociety.org/glossaire/images/Phocoena%20phocoena.jpg
Warto też wiedzieć kiedy przypadkowo napotkany delfin daje nam znaki, że jest
zaniepokojony. Świadczy o tym mocne uderzanie ogonem o taflę wody (znak
ostrzegawczy dla całego stada, jeśli jest w pobliżu) a także otwieranie paszczy
i „kręcenie” głową. Uderzenia szczęk to już sygnał najwyższego wzburzenia.

Czy widzieliście w Grecji delfiny? Mnie, mimo usilnego wypatrywania, jeszcze
nie udało się ich zobaczyć. To wciąż moje wielkie marzenie. Opowiedzcie o
Waszych spotkaniach z tymi wspaniałymi zwierzętami
Pozdrawiam! Tomek

co zrobić gdy widzimy delfina na plaży?

[tomaszkozlowski1]

Może się tak zdarzyć gdy zwierzę zostało na przykład zranione przez statek i
wyrzucone przez morze na brzeg. Zdarzają się też niewyjaśnione wciąż
samobójstwa delfinów (i wielorybów),które wypływają na brzeg w desperacji- w
1996 r. w pobliżu peloponeskiego miasta Kiparisija (Κυπαρισσία na brzeg
wypłynęło całe stado (13 sztuk) podobnych do delfinów wali Cuviera, będących w
istocie gatunkiem małych wielorybów, dość rzadkich w Morzu
Śródziemnym.Wydarzenie to obiegło wtedy europejskie media i przyczyniło się do
dyskusji nad przyczynami samobójstw waleni.

Co więc zrobić gdy na plaży widzimy żywego skazanego na śmierć delfina?
(aby się upewnić czy żyje, należy przypatrzeć się czy oddycha- delfin bierze
wdech co 15-20 sekund):
NATYCHMIAST POINFORMOWAĆ NAJBLIŻSZE WŁADZE PORTOWE lub zadzwonić pod jeden z
telefonów:
2014223305-6, 6945-644994, 6944-648615 (nie jestem pewien na ile aktualne są te
telefony)
oraz:
1.nie wpychać delfina na głębszą wodę!- zwierzę może być ranne lub słabe i w
wodzie utonie
2.pilnować by nozdrza znajdowały się ponad powierzchnią wody- to bardzo ważne-
inaczej delfin udusi się
3.polewać go (ale nie w sposób gwałtowny) morską wodą- aby nie wyschła mu skóra-
należy jednak uważać żeby nie zalać nozdrzy
4. okryć zwierzę mokrym prześcieradłem, ale nie zakrywać nozdrzy, oczu i płetw
5.jeśli to możliwe- nasmarować wazeliną (ale NIE kremami przeciwsłonecznymi!)
odsłonięte i schnące części ciała delfina (nie wolno smarować nozdrzy,oczu i
warg)
6.odpędzić gapiów (i psy jeśli są w pobliżu)- delfiny są zwierzętami niezwykle
wrażliwymi na stres- wystraszone zwierzę łatwo może umrzeć na atak serca

W Grecji od 1993 r. działa prężnie profesjonalna pozarządowa organizacja non-
profit, zajmująca się badaniami i ratowaniem waleni greckich mórz- jest to
Instytut Badań nad Waleniami "Pelagos" (Κητολογικό Ινστιτούτο Ερευνών Πέλαγος,
ostatnio sponsorowane m.in.przez grecki oddział Vodafone.Pelagos prowadzi także
szeroko zakrojone akcje edukacyjne.Dzięki działaniom organizacji delfiny i
wieloryby Grecji zostały znacznie lepiej poznane, nagłośniono też sposoby ich
skuteczniejszej ochrony.
Pozdrawiam!
Tomek

[tomaszkozlowski1]

> 3.polewać go (ale nie w sposób gwałtowny) morską wodą- aby nie wyschła mu
skóra

To jest ważna różnica w porównaniu ze znalezioną na plaży foką- przypomnę,że
foki nie należy polewać wodą.

Święta Delfinów

[tomaszkozlowski1]

To ciekawe wydarzenie odbywa się już od paru lat na przełomie lipca i sierpnia
w trzech miejscowościach zachodniej Grecji- są to Vonitsa (tu obchody od 2005
r.) nad zatoką Amvrakikos, Mitikas naprzeciwko wyspy Kalamos oraz pobliskie
Paleros (od 2004 r.).W rejonie tym występuje wiele delfinów, zwłaszcza delfinów
butlonosych. Święta skierowane są przede wszystkim do dzieci, co roku około 900
z nich bierze udział w przygotowywaniu prezentacji, rysunków i zbiorze różnych
informacji, dotyczących delfinów.
Pomysłowe rysunki greckich dzieci dotyczące delfinów możecie zobaczyć tu:
www.dolphinday.org/greece/gr/gallery.html
Podczas świąt odbywają się np. pokazy wideo o delfinach, zabawy dotyczące tych
zwierząt czy np. malowanie twarzy czy szyi w kolory morza i małe delfinki, jest
też poczęstunek.
Oficjalną stroną Świąt Delfinów jest właśnie www.dolphinday.org -
możecie tu na przykład zobaczyć jak wygląda rysunek delfina malowany na szyjach
dzieci.
Święta mają znakomitą oprawę merytoryczną- w ich organizacji biorą udział,
m.in. Instytut Tethys z Mediolanu, Whale and Dolphin Conservation Society oraz
Ocean Care.
Ciekawa okazja dla wszystkich, którzy na przełomie lipca i sierpnia akurat
byliby w tamtej okolicy.I dowód na to, że świadomość ochrony przyrodniczego
bogactwa jest w Grecji coraz bardziej widoczna
Pozdrawiam!
Tomek

[megalonissos]

U nas już kwitnie sporo kwiatów a w Grecji ? Ciekawe jak teraz wygląda Kreta ?

[tomaszkozlowski1]

Już w lutym w Grecji jest pełno kwiatów- oglądałem zdjęcia z rejonu Aten, które
zrobił kolega (też tu do nas zagląda na forum ), który był tam właśnie w
lutym. Bajka!..Gaje oliwne całe w kwitnącym dywanie, zbocza Likavitosu w łanach
szafirków...
Kreta zaczyna kwitnąć pierwsza, bo oczywiście klimat tam najłagodniejszy.Byłem
kiedyś na Krecie w początkach maja i jeszcze było mnóstwo kwiatów- no ale
ciągle marzy mi się być tam właśnie w lutym lub w marcu

[takis3]

Plynac mniejszymi promami dwa razy spotkalem te przeurocze ssaki
-pomiedzy Thasos i Kawala
-w okolicach Eginy
Fascynujace przezycie i wielka frajda spotkac na wolnosci delfina!!!

Wieloryby a półtorametrowe kalmary

[tomaszkozlowski1]

O tym, że w morzach Grecji na stałe żyją wieloryby, nie wie nawet wielu Greków.
Dopiero od dziesięciu lat wiedza o wielorybach stała się znacznie głębsza a to
za sprawą greckich badaczy z Instytutu Badań nad Waleniami „Pelagos”.
Ich doniesienia stały się sensacją!- wzdłuż tzw. Uskoku Greckiego, obiegającego
pierścieniem Grecję (to w jego rejonie ścierają się tektoniczne płyty
europejska i afrykańska)- żyje na stałe paręset wielorybów! Należą one do
gatunku kaszalot (Physeter macrocephalus, φυστήρας, ang. sperm whale). Są to
duże wieloryby, osiągające długość nawet ponad 12 metrów i ważą 44 tony. Na
zdjęciach tu:
www.swisscetaceansociety.org/glossaire/images/Physeter%20macrocephalus.jpg
www.rockisland.com/~orcasurv/spermbr.jpg
www.ngo.grida.no/wwfap/whalewatching/img/whale_sperm4.jpg
visindavefur.hi.is/myndir/burhvalur_300903.jpg
www.kidsbiology.com/images/repository/Physeter
20macrocephalus1150129910.jpg
Żywią się wielkimi półtorametrowymi (!) kalmarami, które w Morzu Śródziemnym
żyją na głębokościach większych niż dwa kilometry! Kaszalot musi codziennie
zjeść nawet tonę (!) takich kalmarów i aby dotrzeć w głębiny w ich
poszukiwaniu, musi zaczerpnąć powietrze na godzinę- półtorej (z ciekawostek-
kaszalot posiada największy mózg, jaki kiedykolwiek istniał na Ziemi).
Na zachód od wybrzeży Wysp Jońskich i zachodniego Peloponezu dno morskie
gwałtownie opada do 1 kilometra i więcej- nawet do 5121 metrów na południowy
zachód od Pilos (to jedna z największych głębi na całym Morzu Śródziemnym). To
właśnie Uskok Grecki (tzw. eliniko rigma lub eliniko tokso– ελληνικό ρήγμα,
ελληνικό τόξο. Biegnie on dalej w pobliżu wysp Kithira i Andikithira , za
południowymi wybrzeżami Krety, przy południowej Karpathos, wschodniej Rodos aż
po Azję Mniejszą. Przebieg uskoku możecie zobaczyć tu na mapce (Uskok Grecki
zaznaczony jest grubą, granatową kreską):
www.oasp.gr/images/9b.jpg
Na całej swej długości jest głęboki, zapewnia więc dobre warunki życia zarówno
dla wielkich kalmarów jak i dla wielorybów (uskok to jedno z ich głównych
miejsc występowania na całym Morzu Śródziemnym), które pływają wzdłuż tego
uskoku od Korfu po Rodos. Najwięcej jest ich jednak w rejonie Wysp Jońskich i
zachodniego Peloponezu – według szacunków aż 120 osobników. W rejonie Krety
najłatwiej spotkać je na południe od Paleochory, Sfakii i na zachód od
Gramvusy. Ciekawostką jest to, że w skali całego świata tylko na w rejonie
południowej Krety zaobserwowano „rodzinne” grupy tych wielorybów, złożone z
samic, młodych i pojedynczych samców.
Wieloryby te wpływają również na Morze Egejskie a w niektórych jego głębokich
rejonach żyją również na stałe- tak jest na północnym Morzu Egejskim (tu
zaczyna się inny uskok- anatolijski- na mapce też jest zaznaczony) czy w
rejonie uskoku pomiędzy wyspami Chijos i Ikarija.
Przynajmniej jeden wieloryb rocznie zostaje znaleziony martwy na greckich
plażach z rozległymi ranami po zderzeniu ze śrubą okrętową. Badacze z „Pelagos”
widują też żywe okazy, którym takie zderzenie udało się przeżyć- na ciele mają
wielkie blizny. Innymi zagrożeniami dla wielorybów są zanieczyszczenia
chemiczne, połowy ryb na dynamit i „zanieczyszczenie dźwiękami” (Grecy mają na
to celne słowo η ηχορύπανση- czyli dźwięki sonarów łodzi podwodnych- dla
wielorybów i delfinów niezwykle wrażliwych na dźwięki sonary nierzadko bywają
zabójcze.
Dzięki badaniom instytutu „Pelagos” Grecy odkryli, że wieloryby są stałymi
mieszkańcami ich wód. Okazyjnie przypływają też inne gatunki wielorybów ale
poza kaszalotem częstszy jest jeszcze tylko mały (6-metrowy), podobny do
delfina wal Cuviera (Ziphius cavirostris, ζηφιός- najłatwiej spotkać go w
rejonie wybrzeży południowej Krety i Wysp Jońskich (też żywi się głębinowymi
kalmarami)- na zdjęciu tu:
www.surfbirds.com/media/Photos/cuv-bk-whale-0602.jpg
www.sailingissues.com/dolphins/cuvier3.html
O spotkaniach z wielorybem na wodach Grecji opowiadają też niektórzy żeglarze –
Amigo, czy też miałeś już takie szczęście?
Pozdrawiam!
Tomek

[amigo50]

>O spotkaniach z wielorybem na wodach Grecji opowiadają też niektórzy żeglarze –
>Amigo, czy też miałeś już takie szczęście?

Witam po pewnym okresie niebywania tutaj. Dlatego odpowiedź na pytanie dopiero
dzisiaj )

Nie, nie miałem szczęścia spotkania wieloryba na greckich wodach. Nawet o
delfiny jest trudno i mimo wielu już odbytych rejsów w dalszym ciągu spotkania
z nimi mogę policzyć na palcach jednej ręki. Dwa z takich spotkań udało mi się
jednak sfilmować i choć trwały one krótko, to jednak oglądam je z dużą sympatią
(jeśli już uda mi się znaleźć trochę czasu na oglądanie ).

Wywołałem kiedyś na tym Forum wątek dotyczący spotkań z delfinami i, jak być
może niektórzy pamiętają, to informacji o tych spotkaniach było niewiele.
Pisałem też o swoich spotkaniach z tymi sympatycznymi stworzeniami. Często, z
uporem maniaka, zadaję sobie pytanie: skąd tyle delfinów w sztuce starożytych
Greków?

...a z inych ciekawszych spotkań z fauną morską na wodach Egeo, to opisywałem
kiedyś spotkanie z miecznikiem - jedno jedyne na tyle lat pływania!!!, oraz
spotkanie z morsem (???). Tak, jestem zdziwiony tym do dnia dzisiejszego, choć
od spotkania minęło już 9 lat a spotkanie miałe miejsce przy wysepce Parapolla
podczas przejścia z Milos do Monemvasii. Sam długo nie mogłem uwierzyć w to co
widziałem. Na szczęście jednak w Monemvasii znalazłem widokówkę z tym
zwierzakiem. Uznałem więc, że omamów nie miałem.

...no i oczywiście spotkanie z karaluchami, które jak się okazało karaluchami
nie były a wykład o nich, ich zwyczajach i innych ciekawych rzeczach ze
stworzeniami tymi związanymi zrobił mi na Eginie Panajotis - student
Agricultural University i fanatyk chyba robakologii stosowanej - kiedy zobaczył
jak ściągam cumy łączące nasz jacht ze starym stalowym kutrem rybackim, na
którego pokład wylazło jakieś ogromne stado robali.
Nie wiem tylko, czy słusznie te robale zaliczyłem do fauny morskiej??? No, ale
skoro żyją na pokładzie kutra, to pewnie morskie... )

[tomaszkozlowski1]

amigo50 napisał:

Często, z
> uporem maniaka, zadaję sobie pytanie: skąd tyle delfinów w sztuce starożytych
> Greków?

Kiedyś delfinów było w całym Morzu Śródziemnym o wiele wiele więcej niż dziś.
Fok śródziemnomorskich na przykład też- Homer opisuje plaże, na których
wylegiwały się całe stada tych zwierząt- a w naszych czasach foki (skrajnie
teraz rzadkie) wycofały się do morskich jaskiń z ukrytymi wewnątrz małymi
plażami.A delfiny w dużej mierze wykończyła chemia w morzach.Choć, tak jak
pisałem ,na szczęście znów robi się ich powoli coraz więcej.
>
> ...a z inych ciekawszych spotkań z fauną morską na wodach Egeo, to opisywałem
> kiedyś spotkanie z miecznikiem - jedno jedyne na tyle lat pływania!!!, oraz
> spotkanie z morsem (???). Tak, jestem zdziwiony tym do dnia dzisiejszego,
choć
> od spotkania minęło już 9 lat a spotkanie miałe miejsce przy wysepce
Parapolla
> podczas przejścia z Milos do Monemvasii. Sam długo nie mogłem uwierzyć w to
co
> widziałem. Na szczęście jednak w Monemvasii znalazłem widokówkę z tym
> zwierzakiem. Uznałem więc, że omamów nie miałem.
>
To musiała być wyrośnięta foka śródziemnomorska, morsy żyją tylko w lodowatych
morzach rejonu Arktyki. Foki śródziemnomorskie mają w rejonie Milos jedną z
ważniejszych kolonii na Morzu Egejskim i na świecie zarazem.Zazdroszczę
spotkania Bardzo płochliwe zwierzaki więc miałeś dużo szczęścia!
Pozdrawiam!

Mors czy foka?

[amigo50]

Tomku.
Jeśli piszesz, że to była foka, to pewnie tak było )
Też mi się tak po głowie tłukło, że morsy to nie ta strefa geograficzna. Po
rejsie więc podrążyłem trochę temat. A co się naoglądałem zdjęć...
Im więcej ich oglądałem, tym bardziej to pyszczydło przypominało morsa niż fokę.
O foczych koloniach w rejonie Milos też czytałem, więc później zaglądałem
kilkakrotnie na Parapollę, ale nigdy więcej ani foki, ani tym bardziej morsa,
już tam nie spotkałem.

[takis3]

Witaj Tomek!
Mam kilka spraw,pytan do Ciebie.
-ten duzy ptaszek raczej byl z rodziny orlow ,sadze ze sokoly sa mniejsze.
Gdy znajdziesz kiedys wolna chwile to napisz ;
-jaka jest roznica pomiedzy oslem i mulem
-czy naprawde wilki,niedzwiedzie i zubry wystepuja tam na wolnosci i jaka jest
ich populacja
-na fotoforum Grecja-cztery pory roku jest watek fauna,sadzac po pomaranczowym
zygzaku na grzbiecie tej zmiji, to ukaszenie moze byc smiertelne,spotkalem ja w
gorach polnocnygo peloponezu, miala okolo 40cm.
Z gory dziekuje i pozdrawiam t3

muły, bawoły, niedźwiedzie, wilki..

[tomaszkozlowski1]

Witaj Taki,
odpowiem najpierw o mule i ośle - muł jest najczęściej bezpłodną krzyżówką osła
(ogra) i konia (klaczy) i przez to jest silniejszy niż zwykły osiołek.
I z wyglądu muł ma też coś z konia.
Odnośnie wilków, niedźwiedzi i żubrów- wilki i niedźwiedzie żyją dziko w Grecji
lądowej, żubrów w Grecji nie ma.Ale z takich dużych parzystokopytnych są w
Grecji- wprawdzie hodowane- bawoły domowe!(w górach są też jelenie) Bawoły
nazywają się po grecku vuvalia (βουβάλια i hodowane są w wilgotnych rejonach
wokół jeziora Kierkini (też unikalnego przyrodniczego)- na północ od miasta
Seres, niedaleko granicy z Bułgarią- to jedno z niewielu miejsc w Europie gdzie
hoduje się bawoły!- ich zdjęcie z rejonu Kierkini w necie jest np.tu (w
środkowym rzędzie, pierwsze od lewej):
www.in.gr/Reviews/imagegallery.asp?
lngReviewID=1667&lngChapterID=4254&lngItemID=4436&lngPage=1

Niedźwiadków najwięcej żyje w górach Pindos (głównie w Epirze),w górach okolic
Floriny, w granicznych górach Voras i Kaimaktsalan, rejonie jeziora Kierkini, w
macedońskich górach Menikio,Vrondu i Lailia oraz w trackich Rodopach po rzekę
Nestos- według ocen niedźwiedzi jest w Grecji około 100 sztuk.
Wilki żyją tam gdzie i niedźwiedzie (z tym że w górach Pindos także dalej na
południe aż po Gionę) a także w masywie Parnasu, Olimpu,w górach Osa, górach
Pangieo koło Kawali, w puszczy Dadia w Tracji (kiedyś napiszę o niej więcej), w
delcie Evrosu oraz w rejonie lasów Chalkidiki (Cholomondas, rejon Stratoniki i
prawdopodobnie Athos). Wilków jest w Grecji około 500 sztuk (czyli mniej więcej
połowa tego co w Polsce).Ale oprócz wilków żyją tam też mniejsze i bardzo
sympatyczne szakale I o niedźwiedziach i o wilkach i o szakalach kiedyś
(przy większej ilości wolnego czasu) napiszę, zajrzę też na fotoforum i spojrzę
na żmiję.
Pozdrawiam! Tomek

[tomaszkozlowski1]

Link niestety nie podświetlił się cały..Polecam więc ctrlC i ctrlV

[takis3]

Wielkie dzięki Tomku za informacje.
Zapewne niewielu z nas wiedziało o 500 wilkach i 100 niedżwiedziach żyjacych
sobie spokojnie w tym małym turystycznym kraju.

Czyli znajomi grecy po wspólnym wypiciu żubrowki pomylili bawoła z żubrem...

fotoforum.gazeta.pl/72,2,882,58360044,59189156.html
to link(jesli się uda) z niebezpieczną żmiją i sympatyczną żabą, chodzącą po
ścianach w nocy.
pozdrowionka t3

[tomaszkozlowski1]

takis3 napisał:

> Czyli znajomi grecy po wspólnym wypiciu żubrowki pomylili bawoła z żubrem...

Grecy to w ogóle mają dość bujną wyobraźnię - a jak już mają mówić o Grecji
obcokrajowcowi to często w ich opowieściach ich kraj jest absolutnym pępkiem
świata - i nie mówię tego absolutnie z żadną przyganą, są w tym
przesympatyczni!

> fotoforum.gazeta.pl/72,2,882,58360044,59189156.html
> to link(jesli się uda) z niebezpieczną żmiją i sympatyczną żabą, chodzącą po
> ścianach w nocy.
> pozdrowionka t3

Spojrzałem.Ale to nie jest żmija! To jest właśnie ten śliczny połoz leopardowy,
o którym tu w temacie Przyroda Grecji jest oddzielny wątek. On kojarzy się z
jadowitym wężem, bo jest taki kolorowy (jak np.tropikalne węże koralowe) ale w
istocie jest niegroźny- swoje ofiary (głównie gryzonie) dusi, jadu nie ma.Jest
też bardzo pożyteczny- dość często mieszka blisko siedzib ludzkich i oczywiście
rozprawia się ze szczurkami itp.
Pozdrawiam! Tomek

[tomaszkozlowski1]

A i jeszcze żabka- to jest rzekotka drzewna. W Polsce (częściej na południu)
też są takie- ale w Grecji jest ich więcej, bo to żabki ciepłolubne.

Skamieniały las na Lesvos

[tomaszkozlowski1]

Skamieniały las na wyspie Lesvos to jeden z najciekawszych tego typu pomników
przyrody na świecie. Obejmuje setki leżących i stojących, skamieniałych pni
drzew, rozrzuconych na chronionym obszarze ok. 15000 hektarów w zachodniej
części wyspy. Są to swego rodzaju „przyrodnicze Pompeje”, gdyż las został
utrwalony w osadach, jakie spadły na niego po wybuchach wulkanów, niegdyś
czynnych na wyspie. Miało to miejsce około 20 milionów lat temu. Skamieniałe
pnie, które dziś można podziwiać (w wyniku procesów geologicznych, są często
wielobarwne), od 20 milionów lat znajdują się tam, gdzie zostały zasypane
gorącym wulkanicznym popiołem oraz lawą- często wciąż zachowany jest system
korzeniowy. Największy z pni ma 20 metrów długości i jest leżący. Średnica pni
dochodzi nawet do 3 metrów. W większości są to kopalne sekwoje, ale znajdziemy
także prastare palmy, dęby, platany czy cyprysy. To niezwykłe miejsce
rozsławili pod koniec XIX wieku europejscy podróżnicy- niestety wiele pięknych
pni zostało wtedy zagrabionych i dziś możemy podziwiać je rozsiane po muzeach
historii naturalnej całego świata. W wyniku wietrzenia wulkanicznych osadów,
wciąż odsłaniają się jednak nowe okazałe drzewa, prowadzone są też wykopaliska-
w ciągu ostatniego roku odkryto przynajmniej kilka okazałych nowych pni. Obszar
skamieniałego lasu jest rozległy i najlepiej zwiedzać go samochodem. Najwięcej
drzew znajdziemy w rejonach Sigri, Andisa, Eresos, Chamandrula, Limenas,
Sarakina, Lapsarna czy dolinie rzeki Tsichliondas. Wreszcie- w miejscu Pali
Alonia- gdzie zaaranżowano park skamieniałego lasu (28 ha), z wytyczonymi wśród
pni ścieżkami i tablicami informacyjnymi- to właśnie tu podziwiać można 20-
metrowy leżący pień i 7-metrowe stojące pnie sekwoi. W żadnym miejscu na
świecie nie ma podobno tylu zachowanych stojących skamieniałych drzew. Warte
odwiedzenia są też wysepka Nisiopi, na którą pływa stateczek z Sigri (na wyspie
również jedne z najlepiej zachowanych drzew) oraz działające od 1994 r. Muzeum
Skamieniałego Lasu w Sigri.
Fotografie skamieniałych drzew można podejrzeć tu:
www.aegean.gr/petrified_forest/Frames/HTML/Greek/petrifygr.htm
www.aegean.gr/petrified_forest/Frames/HTML/Greek/Frames.htm
(da się je powiększyć)
Będąc na Lesbos, trzeba to miejsce koniecznie zobaczyć
Pozdrawiam! Tomek

Miasto bocianów!

[tomaszkozlowski1]

Najpierw dygresja.Po dłuższym okresie odświeżam ten -nie będę ukrywał- jeden z
moich najukochańszych wątków na tym forum.Tegoroczne lato trudne jest bardzo
dla greckiej przyrody- dotkliwe straty spowodowane przez pożary poniosło wiele
pięknych kompleksów leśnych- np.Parnitha,Pilio,Elikonas,Gramos,lasy regionu
Ejjalija (Αιγιαλεία w Achai, regionu Nestorio pod Kastorią, lasy góry Osa
itd.W wielu miejscach- tam gdzie zimowe ulewy zmyją glebę ze zboczy, las będzie
już nie do odtworzenia.W wielu miejscach jednak las odrośnie, choć przyroda
potrzebować będzie długiego czasu na zabliźnienie zadanych jej ran.Wciąż też na
szczęście pozostaje w Grecji (głównie lądowej) mnóstwo pięknych lasów i oby nic
im nie zagroziło.Oby tegoroczny pożarowy koszmar miał się ku końcowi (choć to
bardzo daleko idący optymizm).I oby wreszcie Grecy zaczęli z pożarowych
koszmarów (często nieprzypadkowych) wyciągać jakieś wnioski...
------------------
A teraz przejdźmy do bocianów.W Grecji gnieżdżą się tak jak i w Polsce dwa ich
gatunki- bocian biały i czarny, przy czym bocian czarny jest jeszcze rzadszy
niż u nas i spotykany tylko na północy.Bociany białe najczęstsze są w północnej
i środkowej części Grecji lądowej- wiele ich gniazd widziałem na słupach jadąc
trasą Saloniki-Kawala.Z bocianów dość znana jest też wyspa Lesvos.Jest jednak
jedno miasto, które bociany upodobały sobie szczególnie.To Filipiada, położona
w pobliżu Arty w zachodniej części kraju.W tym niedużym mieście tym na słupach
elektrycznych, drzewach, dachach domów gniazda buduje co roku ponad 200
bocianich par!Dalczego akurat tu? W poblizu Filipiady sporo jest wilgotnych
obszarów, na których bociany znajdują swoje smakołyki- gryzonie,gady i płazy.
W szerokim rejonie wiele bocianich par gości też Zatoka Ambrakijska-tam
najwięcej gniazd znajdziemy w wiosce Aneza.

Lato 2007- wiele strat

[tomaszkozlowski1]

Minione lato było najstraszniejszym dla greckiej przyrody od
dziesiątek jeśli nie setek lat. Spłonęło parę tysięcy kilometrów
kwadratowych często bezcennych przyrodniczo obszarów.
Lista strat jest długa- najdotkliwsze z nich to
1.duża część dziewiczych lasów Gramosu przy granicy z Albanią
2.prastary dębowy Las Foloi w regionie Ilija na Peloponezie (to był
największy tak dobrze zachowany dębowy las w Grecji)
3. jeden z dwóch najpiękniejszych nadmorskich lasó w Grecji- las
Kaiafa i rejon pięknej laguny Kaiafa (Ilija)
4. rozległe połacie pięknych lasów Arkadii, Parnonu (Lakonija),
Achai (rejon Diakofto, Kalavrita, Akrata),Koryntii, Ilii (w tym
regionie spłonęła większość lasów jaka tu istniała i duże obszary
gajów oliwnych)
5. duży obszar cennych lasów góry Parnitha koło Aten- góra ta
była "zielonymi płucami" greckiej stolicy. Spłonęła przeważająca
część jodłowej puszczy, której prawdopodobnie nigdy nie uda się już
odtworzyć.W ogniach zginęło wiele żyjących tu chronionych jelonków.
6. duże obszary leśne na Pilio (Neochori-Kalamaki),na wyspie
Skiathos, w górach Osa we wschodniej Tesalii, w Pierii (tu również
dziewiczy las spłonął) , w rejonie jeziora Prespa...

Można by wyliczyć więcej. Greckiej przyrodzie zabliźnienie tych ran
zajmie dekady, niektóre z tych lasów nie odrodzą sie już nigdy...

Miejmy nadzieję, że kolejne lata okażą się znacznie spokojniejsze
pożarowo.
W Grecji na szczęście wciąż pozostało mnóstwo ciekawych przyrodniczo
miejsc. O przyrodzie tego kraju wciąż jest bardzo bardzo dużo do
napisania i wciąż mam zamiar dzielić się tym z Wami

Pozdrawiam
Tomek

Wysepka Chrisi i jej skarb :)

[tomaszkozlowski1]

Będąc w Ierapetra na Krecie widzi się w oddali małą wyspę- nazywa
się ona Chrisi- Złota lub mniej romantycznie- Gaiduronisi- Ośla
Wyspa. Jest jednym z najdalej na południe wysuniętych punktów Europy.
Rosną tu ciekawe skupiska jałowców ale prawdziwy skarb tego miejsca
jest znacznie mniejszy- to pewien gatunek białego zimowita o
łacińskiej nazwie Colchicum costurieri. Roślina ta występuje w skali
globalnej wyłącznie na tej wysepce, będąc jej endemitem. odkryto ją
w 1967 r. Jej zdjęcie (kwitnącej) znajdziecie na tej stronie:

www.in.gr/Reviews/imagegallery.asp?lngReviewID=1667&lngChapterID=4117&lngItemID=4389&lngPage=2

To jedno z nielicznych zdjęć tej rośliny jakie zna świat! Kwiatek
ten wcale nie jest łatwy do wypatrzenia.
Jak na tak małą wyspę, Chrisi jest ciekawa botanicznie- stwierdzono
tu aż około 100 gatunków roślin, w tym 13 endemitów Grecji, 5
endemitów Krety i jeden endemit tej wyspy.
Pod względem endemitów, grecka flora bije na głowę inne europejskie.
Ze względu na odosobnienie wielu wysp, dolin, gór, skał- w Helladzie
spotkamy około 600 gatunków roślin niewystępujących nigdzie indziej
na świecie. Dla porównania, polska flora jest pod tym względem
bardzo uboga- ledwie kilkanaście endemicznych gatunków, z których
część już wyginęła (np. mniszek pieniński czy warzucha polska
utrzymywana tylko na sztucznych stanowiskach).
Nie jest więc przypadkiem, że do Grecji ściąga co roku (głównie
wiosną) wielu botaników, poznając tutejszą florę. Niektorzy z nich
zostają..Anna Ohmer to niemiecka botaniczka, którą tak zachwycił
bogaty świat kreteńskich storczyków (ponad 100 gatunków), że
zamieszkała na stałe wraz z mężem (rzeźbiarzem) w kreteńskiej wiosce
Galia.Napisała już kilka książek o kreteńskich orchideach.

Parnitha może już się nie odrodzić

[tomaszkozlowski1]

Góra Parnitha była do niedawna zielonymi płucami greckiej stolicy-
potężny kompleks leśny na północ od Aten schładzał letnie wiatry i
dostarczał i tak trapionemu smogiem miastu więcej życiodajnego tlenu.
Rok temu ogień objął duży obszar góry, w tym znaczną część parku
narodowego i jego unikalnych lasów jodłowych. Nie spłonęła cała
Parnitha ale w dużej mierze jej najcenniejsze fragmenty.Z badań
przeprowadzonych przez jednego z ateńskich profesorów geologii
wynika, że niestety przyrodnicza odbudowa tego miejsca będzie bardzo
trudna albo wręcz niemożliwa. Mówiąc wprost: na około 80% spalonej
ziemi prawdopodobnie nigdy nie odrodzi się już las. Warunki
geologiczne spowodowały, że warstwa gleby w wielu miejscach nie
przekracza 5 cm grubości. Las rósł tam w naturalny sposób od wieków-
teraz gdy gleba została odsłonięta, deszcze szybko wypłuczą
ukaształtowaną przez tysiące lat cienką warstewkę gleby. Reszty
zniszczenia dopełnią wałęsające się dziko po całej okolicy stada
kóz, które szybko unicestwią każdy odrost zieleni. Lasy Parnithy
znajdują się na południowej granicy zasięgu lasów w Grecji i ich
odnowienie będzie wyjątkowo trudne.
Pustynnienie basenu Morza Śródziemnego dokonuje się na naszych
oczach...

[tomaszkozlowski1]

Żeby nie pisać cały czas tak pesymistycznie, warto powiedzieć, że
mimo zeszłorocznych pożarów, wciąż większość kompleksu leśnego
Parnithy istnieje, choć zeszłoroczny pożar zniszczył dwie trzecie
najcenniejszej cześci, chronionej parkiem narodowym. Na szczęście
przeżyła też większość z kilkuset czerwonych jelonków, z których
słynie podateńska góra. Parnitha ma wielu przyjaciół. od wielu lat
działa związek ochotników, którzy latem patrolują górę i informują o
każdym ogniu, który się pojawia. W ten sposób udało się w porę
ugasić już wiele pożarów, które mogły doszczętnie zniszczyć tę górę.
Zeszłoroczny pożar zaczął się daleko i został przygnany na koronę
Parnithy przez bardzo silny wiatr.Miłośnicy Parnithy nie poddają się
jednak i jednoczą siły także w tym roku. Każdy może zostać
ochotnikiem i pomagać strzec góry na parogodzinnych dyżurach.

[tomaszkozlowski1]

Z jedną informacją za bardzo się rozpędziłem: czerwonych jeleni żyje
w rejonie góry tylko kilkadziesiąt.

Bank rzadkich warzyw i owoców Morza Egejskiego

[tomaszkozlowski1]

Przyrodę kształtuje także człowiek, wkomponowując w naturalny
krajobraz swoje uprawy. Na wielu suchych i niegościnnych wysepkach
Morza Egejskiego musiała zajść naturalna selekcja wielu odmian
warzyw i owocóe, które uprawiał tam człowiek- tylko wybrane odmiany
mogły przetrwać w trudnych warunkach suszy czy skalistej gleby.
Na przestrzeni tysiącleci narodziło się z tego wielkie bogactwo
odmian- dość powiedzieć, że w obszarze egejskim samych odmian
pszenicy uprawiano niegdyś 200! Dziś, gdy nadeszły nowoczesne metody
uprawy roli, wiele z uprawianych odmian, często bardzo
wartościowych, niemal uległo zapomnieniu.Szacuje się, że sposród
odmian hodowanych 50 lat temu, w dniu dzisiejszym w regularnej
uprawie spotyka się tylko 3 procent! Na szczęście znalazła się grupa
ludzi, którzy postanowili uratować to bogactwo przed kompletnym
wyginięciem. Na Ikarii założyli Bank Nasion Morza Egejskiego, w
którym w specjalnych warunkach zgromadzili nasiona, które udało im
się jeszcze zebrać na odległych wyspach i w ogródkach starych
mieszkańców wiosek. W tym wyjątkowym banku zdeponowano nasiona ponad
700 odmian warzyw i rzadkich drzew owocowych. Jest tu na przykład
czerwony ziemniak (często uprawiany do lat 60. na Ikarii, Samos i
Chijos), przystosowane do suszy (i przez to zawierające małe ilości
wody) odmiany ogórków i pomidorów z małych wysp Dodekanezu czy
arbuzów z Ikarii, jest też biała i czerwona kukurydza z północnego
Morza Egejskiego.
Być może z czasem niektóre z tych odmian znów wejdą do uprawy..

Niedźwiedź nad morzem w Tesalii

[tomaszkozlowski1]

W górach bałkańskiej Grecji żyje wciąż populacja około 100
niedźwiedzi (to troszkę więcej niż w Polsce!)- ich ochroną zajmuje
się prężna organizacja Arkturos. Niedźwiedzie spotkamy w paśmie
Pindos-od granic z Albanią mniej więcej po góry Lakmos, w rejonie
Floriny i Kastorii, w górach Verno, Voio, Voras, Kierkini, Menikio,
Vrondu, Kaimaktsalan i w Rodopach (północna Grecja).
Niedawno sensację wzbudził jednak niedźwiedź, który przechadzał się
niedaleko morza we wschodniej Tesalii, niedaleko wsi Melivia (rejon
lesistych, pięknych nadmorskich gór Osa). Zwierzę zauważył na drodze
jeden z przejeżdżających nią mieszkańców wsi- niedźwiedź stanął w
groźnej pozycji na tylnych łapach ale szybko uciekł.W okolicy tej
niedźwiedzi nie widziano od XIX wieku! Zdaniem biologów, niedźwiedź
znów zaczyna rozszerzać swój zasięg występowania w Grecji- migrują
młode osobniki, które poszukują nowych terytoriów. Po wielu
dziesięcioleciach znów zaczynają się pojawiać na Olimpie oraz w
Evritanii (Grecja Środkowa).

Rekiny Morza Egejskiego

[tomaszkozlowski1]

Nie wie o tym nawet zdecydowana wiekszość Greków: Morze Egejskie
zamieszkuje az 35 gatunków rekinów. Zdecydowana większość z nich nie
jest groźna dla ludzi, żyje na sporych głebokościach i żywi się
rybami, planktonem itp.W całym Morzu Śródziemnym spotyka się 47
gatunków rekinów (w tym 20 drapieżnych), ale ich liczba dość szybko
się zmniejsza (5 gatunków uznano już za wymarłe).Stosunkowo czesto
znajdują je w sieciach także greccy rybacy- nie tak dawno na
przykład kilkumetrowy kolos został wyłowiony na Amorgos, gdzie stał
się chwilową sensacją.Janis Sterjiu, rybak z wyspy Kalimnos, mówi,
że rekiny zdarza mu się co jakiś czas znajdować w swoich sieciach.
Mała ale robiąca wrażenie ekspozycja wyłowionych okazów prezentowana
jest też w akwarium w mieście Rodos.
Choć większość rekinów jest zupełnie niegroźna, przy greckich
brzegach czasami zdarzają się słynne z ataków na ludzi żarłacze:
trzy lata temu między Rodos a Kastelorizo namierzono jednego
żarłacza ludojada!- najgroźniejszego z rekinów. Mniej więcej w tym
samym czasie na południe od Krety wypatrzono z kolei największego z
rekinów i jednocześnie największą rybę świata (dorastającą do 18
metrów)- rekina wielorybiego, który jest jednak niegroźny i żywi się
planktonem.
Większość rekinów w greckich wodach spotyka się na Dodekanezie i
przy południowych brzegach Krety, gdzie wpływają z głębin środkowej
części Morza Śródziemnego. W ostatnich latach częściej zauważano je
jednak także na wodach Cyklad czy południowego Peloponezu, co
świadczy o jakichś, jeszcze nieznanych, zmianach w ekosystemie.

[acek2004]

o kurcze, a ja myslalem ze bede spedzal wakacje na "spokojnym" poludniu
Krety.... hmmm
j