Jak to z higieną było?

[mela54]

W wielu książkach u LMM przewijają się wątki, że ktoś był schludny,
czysty, itd... Ale jak przychodzi co do czego, to wieczorem tylko
twarz mył. Jedna z bohaterek opowiadania mówi, że cały dzień smażyła
konfitury w gorącej kuchni i wieczorem była bardzo zmęczona, ale się
przebrała w czystą sukienkę, bo nie chciała być zaniedbana. Ja wiem,
że nie mieli tam prysznicy, ale przecież woda i miski były! A może
po prostu nie wypadało pisać o czymś innym niż mycie twarzy?
Jak już tu jestem, to chciałam Was o coś zapytać. Otóż wydawało mi
się, że znam książki o Ani niemal na pamięć. Jednak niedawno
odświeżyłam sobie "Anię ze Złotego Brzegu" i jest tam mowa o
parach, które Ania skojarzyla. Zupełnie nie mogę przypomnieć sobie
Stephena Clarka i Prissie Gardner. W której książce Ania ich
skojarzyła? Byłabym wdzięczna za informację.

[pontecorvo]

Myślę że temat kąpieli całego ciała należy właśnie do tych tabu. Tak jak LMM nie
poruszyłaby tematu miesiączki, potrzeb fizjologicznych (nocniki w sypialniach),
seksu w szerszym zakresie niż pocałunek w szyję, tak i kwestia wymycia ciała
była czymś, o czym nie wypada pisać. W sumie to głupio, bo skoro te książki dla
młodych dziewcząt miały też cel dydaktyczny, to i sprawy higieny mogłyby być
gdzieś tam poruszone...

[sowca]

Zgadzam się z Pontecorvo.
A historia Prissy i Stefana była w "Opowieściach z Avonlea", pod
tytułem bodajże: "Jak Stefan Clark ubiegał się o rękę Prissy
Strong". Bardzo lubię tę opowieść, a szczególnie postać złej
siostry, bo rzeczona Prissy doprowadzq mnie do szału.

[mela54]

Dzięki, Sowco. A historia z Prissy i Stefanem to ta , w której oni
pobrali sie przez okno? Teraz rozumiem dlaczego ich nie kojarzyłam.
Oni są bohaterami jednego z opowiadań "Opowieści z Avonlea"
albo "Pożegnanie z Avonlea", a tego tak dobrze nie znam jak cyklu o
Ani.

[zia_stesso_male]

I jeszcze pocałunek za uchem - który przejmuje dreszczem! :D
Cóż w innych czasach żyjemy - wtedy nie pisało się o "tych sprawach" [takich jak, np. miesiączka] wprost! Co jednak może niejako kolidować z tym, że w co najmniej kilku opowiadaniach, książkach L.M.M. poruszała wątek nieślubnych dzieci! Choćby w opowiadaniu "Każdy własnym językiem" z tomu "Opowieści z Avonlea", czy w "Dzbanie ciotki Becky" [także "W pajęczynie życia" - zależy od tłumacza]...

[slotna]

Nie pamietam, kto mial nieslubne dziecko w "Dzbanie"?

W "Blekitnym zamku" nieslubne dziecko miala Cesia, LMM opisala caly ten watek najdokladniej chyba jak mogla.

[supervixen]

Mały Brian Dark był nieślubnym dzieckiem.

[ajakajadwa]

O higienie wątek był. Pozwolę sobie przywłaszczyć opinie innych.
Kanada jest krajem o surowym klimacie. W XIX wieku łazienek z wodą z
kranu raczej nie posiadano. kibelków z wygodnym sedesem, miękkim
papierem do pupci oraz stosem ciekawych gazet też nie. Mniemam, że
ogrzewano oszczędnie. Poza tym te warstwy mega ciężkich sukien,
halek... Jednym słowem przeszkody niczym śniegi Antarktydy. Na
dodatek te podłogi w Srebrnym Nowiu posypywane piaskiem. Dobrze
pamiętam?
Znałam rodzinę, która mieszkała w drewnianym domu, otoczonym
piaszczystymi drogami. Podczas deszczu tworzyło się błoto. Do mycia
służyła miska, do drewnianej wygódki szło się na drugi koniec
podwórka wśród odgłosów uwiązanych do budy ogromnych psów. Dom
ogrzewano piecem trocinowym. O stanie higienicznym gospodarstwa i
mieszkańców nie napiszę.
Myślę, że łatwo mówić o czystości jak ma się wodę w kranach (jeszcze
kiedyś i wodomierzy nie było) i temperaturę adekwatną do warunków
pogodowych.
Z drugiej strony Maryla była czysta. Ale czy w dzisiejszych czasach
opinia by przetrwała?
A może faktycznie o tym nie pisano bo: pobudzałoby to wyobraźnie
(Mateusz kąpiący się po powrocie z pola), było to tak naturalne jak
umycie zębów, o którym nie czytam w każdej współczesnej książce
tylko co trzeciej.

[kooreczka]

Myślę, że Maryla dałaby radę. Przede wszystkim kalosze- takie duże, zakładane na
buty właściwe, zdejmowane przed wejściem do domu ( u mojej prababci były
oddzielne pary na pole i do stajni), fartuchy do pracy, wreszcie oddzielenie
części gospodarczej i mieszkalnej domu (drzwi kuchenne). W misce, nie mówiąc o
balii, da się umyć całkiem sprawnie. Może nie było tak pachnąco jak dzisiaj, ale
o czystość i higienę dbano.
Tego nie opisywano, tak jak dzisiaj nie pisze się o każdej wyprawie do
supermarketu- to czytelniczka znająca realia sama sobie dośpiewywała.

[cahir4]

Jest w Ani z Avonlea opis pucowania Tadzia. I jak to potem z dumą
Ania wprowadziła do koscioła czyste, wymyte chłopię. I myślę, że
właśnie taki cotygodniowy, niedzielny charakter miał rytuał
dokładnego mycia. Mycie w misce, konieczność grzania wody w
garach... może to i mogło iść sprawnie, ale np. przy dziewięciorgu
mieszkańców Złotego Brzegu... Raczej była to duża operacja i raczej
ta sama woda służyła więcej niż jednemu użytkownikowi.

A zmęczona Rilla na pewno nie urządzała sobie kąpieli w cudzym domu.
Po prostu poszła spać. Brudna? Szczerze mówiąc, nie wiem, czy czuła
się brudna. Potrzeba codziennej czy nawet częstszej kąpieli (po
ubrudzeniu się, po wysiłku) wydaje nam się dzisiaj oczywista, ale,
jak spojrzeć w przeszłość, to okazuje się być skutkiem stosunkowo
nowych zwyczajów (i warunków). Pamiętam dom wczasowy w Kłajpedzie na
początku lat 90-tych. Toalety z umywalkami przy pokojach, więc nie
taki najniższy, jak na tamte czasy, standard. Prysznice wspólne w
piwnicy. A na drzwiach rozpiska: mężczyźni: poniedziałek, środa,
piątek, niedziela; kobiety: wtorek, czwartek, sobota.
I z drugiej strony mapy: książka biograficzna o ś.p. Dianie de domo
Spencer. Szkoła z internatem dla panien ze zdecydowanie dobrych
brytyjskich domów, lata 70-te XX-wieku. Regulamin ustalał prysznic
co drugi dzień (o ile dobrze pamiętam) i mycie głowy raz w tygodniu
(może dwa). Nie: co najmniej. Dokładnie. I główna bohaterka
nieustannie popadała w konflikt z władzami szkoły i regulaminem, bo
mniała gorszacą fanaberię, by brać prysznic codziennie. O czym autor
książki pisał z niekłamaną dezaprobatą.

Nie wyobrażamy sobie życia bez szczoteczki do zębów, a takie
szczoteczki (z naturalnego włosia) pojawiły się za oceanem w masowej
produkcji dopiero w 1885 r. En-wiki twierdzi, że w USA nie były w
powszechnym użyciu przed II wojna światową.

A wiek XIX był z higieną tak sobie. Dużo gorzej ponoć niż np.
średniowiecze.

[klymenystra]

Polecam "Historie brudu". Sredniowiecze, wbrew pozorom, bylo dosyc czysta epoka- ludzie chodzili do lazni, kapali sie itd. Dopiero w renesansie zaczal sie brud.
A propos szczoteczek do zebow: w ksiazce Londona "Martin Eden" jest opis, jak glowny bohater, marynarz bez wyksztalcenia, ktory chce podbic serce panny z dobrego domu i to z magisterium, zaraz na poczatku kupuje sobie szczoteczke do zebow, zeby sie upodbnic do jej sfery.
O ile wiem, to uzycie skorki chleba zamiast szczoteczki bylo powszechne jeszcze bardzo dlugo.

[filifionka-listopadowa]

A czy w któreś z popularniejszych książek J.Austin nie było sceny, jak bohater
płci męskiej, wybierał sobie elegancką szkatułkę na patyczek do czyszczenia zębów?

[yo-a-ko]

"Historia brudu" - tytuł brzmi cudnie! :-)
Ja zaś polecam "Myć się czy wietrzyć - czyli dramatyczne dzieje higieny".
Czytałam ją już jakiś czas temu, niemniej pamiętam ogólną konkluzję -
średniowiecze stosunkowo czyste, XIX wiek - niespecjalnie.
I - wybaczcie, że "zaofftopuję", ale - nie potrafię sobie odmówić przytoczenia
jednej z moich ulubionych anegdot z tej książki...
Otóż - ponoć Władysławowi Jagielle zdarzało się przyjmować interesantów, gdy
zasiadał w ustępie... i ponoć - nigdy nie był tak przystępny, jak właśnie
podczas tych posłuchań... :-)

[kooreczka]

Przyjmowanie interesantów i udzielanie posłuchań w łazience i wychodku nie było
niczym dziwnym, bo czynności fizjologiczne nie były czymś wstydliwym.

[nchyb]

królowie Francji przyjmowali "interesantów" podczas posiedzeń "na
tronie"...

[czekolada72]

yo-a-ko napisała:

> "Historia brudu" - tytuł brzmi cudnie! :-)
> Ja zaś polecam "Myć się czy wietrzyć - czyli dramatyczne dzieje higieny".
> Czytałam ją już jakiś czas temu, niemniej pamiętam ogólną konkluzję -
> średniowiecze stosunkowo czyste, XIX wiek - niespecjalnie.

Szczerze piszac - nie pamietam GDZIE czytałam, ale wlasnie o higienie, ze jezeli sredniowiecze było czyste, to juz taki wiek XVII sprowadzal sie do stosowania pachnideł, co by zabic, ze tak napisze - odorek wydobywajacego sie brudu.

[mela54]

Masz rację co do tego,że kiedyś ludzie nie mieli potrzeby mycia się tak
często-to po prostu kwestia przyzwyczajenia. Ja jako dziecko myłam się
codziennie w zlewie lub w misce (moje dzieciństwo przypadło na lata 70-te)i to
nieraz, przyznaję bez bicia, dość oględnie.Zresztą dzieci chyba często nie
przepadają za myciem. Teraz nie wyobrażam sobie, żeby choć raz dziennie nie umyć
całego ciała.
Ale i tak wydaje mi się, że LMM była bardzo powściągliwa nie pisząc o myciu,
nawet ze względu na epokę, w której żyła. Odświeżam sobie teraz "Lalkę" Prusa,
gdzie akcja dzieje się pod koniec XIX w. i tam czytam, że np. Rzecki codziennie
mył w misce CAŁE! ciało. A i Wokulski mył się, co wskazywało na coś więcej niż
tylko twarz. A może Kanada była bardziej pruderyjna niż Polska?

[spinelli]

mela54 napisała:

> A może Kanada była bardziej pruderyjna niż Polska?<

Napewno! W wiktorianskiej mentalnosci kobieta nie miala czegos takiego jak
cialo:) Juz tu pisalam, ze Ania rodzi osmioro dzieci a ani razu nie jest w ciazy.
Czy ktoras z nas tutaj, ktora wyrosla "na Ani" jest w stanie wyobrazic sobie
Anie podczas stosunku z Gilbertem?:)))
Emilke juz tak, ale Ania pozostala dziewica na wieki.

nie napewno a na pewno:))

[spinelli]

[mela54]

Ja bym była za tym, że u Ani nastapiło niepokolane poczęcie! A poza
tym nigdy nie karmiła piersią-przynajmniej takie ma się wrażenie.
Ale myślę, że jednak tamte czasy miały jakiś urok. Obecnie seks
jest ukazywany tak bez ogródek, że...traci smak czegoś
tajemniczego, magicznego...

[filifionka-listopadowa]

Zaraz! Pewną scenę w Złotym Brzegu zawsze odczytywałam jako związaną z
małżeńskim seksem. Jest to prawie ostania scena tej książki, gdy Ania i Gilbert
rozmawiają o rocznicy ślubu i zazdrości o Krystynę. Nie mam możliwości
przytoczenia całości, ale zaczyna się od Gilberta dającego Ani prezent i biorący
ją w ramiona, a potem rozmawiają, rozmawiają aż Gilbert zasypia.

[supervixen]

Z tym bym się spierała, w tej scenie Gilbert zasypia w środku zdania, bo taki
jest zmęczony po tych wszystkich stresach, które były powodem spięć z Anią i
trudno mi się tam dopatrzyć aluzji.
Taką wzmianką, która pokazuje że Ania i Gilbert nie żywili do siebie uczuć tylko
siostrzano-braterskich (jak Emilka do Tadzia, nieprawdaż :P ) jest to o
całowaniu w szyję :D

[mela54]

Ja tego tak nie odbierałam. Gilbert bierze Anię w ramiona i obraca
ją chyba parę razy z radości,że uratował czyjeś życie, a potem
usypia. Seksu tam na pewno nie było, nawet sugestii o nim. Tak
myślę. A będąc przy temacie seksu małżeńskiego - czy Maud wspominała
w pamiętnikach o swojej nocy poślubnej? Czy była wtedy jeszcze
dziewicą? Czytałam tylko dwie wydane w Polsce części pamiętników,
więc jestem ciekawa czy autorka napomknęła choć o seksie.

[ciotka.scholastyka]

mela54 napisała:

> Ja tego tak nie odbierałam. Gilbert bierze Anię w ramiona i obraca
> ją chyba parę razy z radości

Ekhm :D

[the_dzidka]

> Czy ktoras z nas tutaj, ktora wyrosla "na Ani" jest w stanie wyobrazic sobie
> Anie podczas stosunku z Gilbertem?:)))

To nawet BRZMI śmiesznie :))))

[czekolada72]

spinelli napisała:

Juz tu pisalam, ze Ania rodzi osmioro dzieci a ani razu nie jest w ciaz
> y.

No co Ty - przecie w Wymarzonym domu jest jak najbardziej o ciezarnej Ani!!
A nie jestem pewna, ale i chyba w A z ZB tez jest nt, ale daaawno nie czytalam, to spierac sie o to nie bede ;)

[pi.asia]

W AzZB też jest kilka wzmianek - Ania w rozmowie z Dianą mówi, że przez jakiś czas nie będzie mogła przyjmować gości. Gdy zbliża się rozwiązanie, dzieci są wysłane do rodziny i przyjaciół - Jim do Avonlea, a bliźniaczki do pani Elliot. Walter ma jechać do pani Parker.

Ba, jest nawet prawie dosłownie powiedziane, że Ania zaczyna rodzić:

"Nagle bardzo zbladła.
- Pójdę chyba na górę położyć się - powiedziała słabym głosem, wstając od stołu. - Gilbercie, postaraj się wrócić szybko z Lowbridge... i może zadzwoń po pannę Carson"

[raszefka]

Natomiast mały Jim pojawia się ni mniej, ni więcej, tylko za sprawą bociana. O! :D

[kooreczka]

lalka to jednak nieco inna grupa docelowa i inne ambicje pisarskie niż Montgomery.

[mela54]

Masz rację, ale oboje o higienie pisali jakby przy okazji, więc ich
wypowiedzi oddają realia epoki.

[rosynanta]

ajakajadwa napisała:
> Na
> dodatek te podłogi w Srebrnym Nowiu posypywane piaskiem. Dobrze
> pamiętam?

Prawie dobrze :-) One były czyszczone piaskiem. Surowe drewno piaskowało się za pomocą specjalnej szczotki - działało to trochę jak delikatny peeling albo drobnoziarnisty papier ścierny, zdzierając wierzchnią, brudną warstwę.

A w temacie: wydaje mi się, że po prostu się o tym nie pisało, plus cały proces był bardziej pracochłonny niż obecnie oraz mocno inwazyjny wobec skóry i włosów. Gdybym się myła Ludwikiem w miednicy i potem miała rozczesywać długie włosy grzebieniem, to też bym wolała to robić jak najrzadziej :-P

[dolmadakia]

No a Rilla! w osłupienie wprawia mnie opis,jak to Rilla z Jasiem
wypadłszy z pociągu idą do domu /jak mniema Rilla jej
przyjaciólki/.Tam Rilla bez oporów wdziewa koszulę nocną,znalezioną
w sypialni i kładzie się do łózka,bez mycia.No,a przecie doktorówna
powinna cos więcej od pospólstwa wiedzieć o higienie...

[mela54]

To nie tylko Rilla tak robiła, ale prawie wszystkie bohaterki LMM.
Myślę, że one się myły, ale, jak już tu niejednokrotnie wspomniano-
nie wypadało pisać o tym. W "Ani ze Złotego Brzegu" czasami któreś z
dzieci jest kąpane, a była to książka napisana o wiele później niż
reszta "aniowego" cyklu i może przestał to być już temat tabu.
A zresztą może Rilla w obcym domu nie chciała się rządzić i naprawdę
się nie umyła?

[dolmadakia]

Ale nawet nie o to mi chodzi-bardziej o to,że wchodzi do cudzej
sypialni i bez oporów wkłada cudzą /zakładam,że używaną/ koszule
nocną i kładzie się do cudzego łózka. Zrozumiałabym,że przekimała tę
noc na jakimś fotelu czy kanapie,a nie w cudzej /używanej /pościeli

[nikadaw1]

a ja zawsze się zastanawiałam, o co chodzi z tym posypywaniem posadzki piaskiem w skomplikowany wzór (w Srebrnym Nowiu). dla ozdoby? bo przecież ten piasek chyba potem się zacierał i szurał pod nogami? jaka w tym higiena była?

[sowca]

No właśnie! Nigdy nie mogłam zrozumieć znaczenia tego piasku, w
dodatku ułożonego w specjalny wzór. Może on miał funkcję czyszczącą?
Czy co?

[nchyb]

znaczenia też nie rozumiem, ale przypominam sobie japońskie ogrdki
zen, gdzie podłoże z drobniutkiego żwrku grabiono w okreslony wzór...

gdy nikt po tym nie chodził, wygladało ładnie.
W domu trzebaby to ciągle robić, w sumie przy protestanckim
uwielbieniu i pochwale ciągłej pracy - to miało sens... ;-)

[aganioq]

mój pradziadek zawsze w sobotę wieczór posypywał klepisko białym piaskiem na niedzielę, a na święta nawet wzory robił, żeby było ładnie i odświętnie...mieszkali na wsi, chałupa bidna, dzieci dziewięcioro, ale w niedzielę musiał być porządek i fakt, że do poniedziałku ten biały piasek na klepisku przestawał być biały nie miał znaczenia, zamiatało się go i spokój (znam to co prawda tylko z opowiadań, ale moja mama, najstarsza wnuczka owego pradziadka pamięta to jako fajne wspomnienie z dzieciństwa)

[jadwiga1350]

> a ja zawsze się zastanawiałam, o co chodzi z tym posypywaniem
posadzki piaskiem
> w skomplikowany wzór (w Srebrnym Nowiu).

Z czymś takim można spotkać się i na gruncie polskim w literaturze.
Ktoś szoruje do czysta podłogę, a potem wysypuje ją piaskiem albo
świeżym igliwiem.Więc to nie czysto kanadyjski zwyczaj.
Ale po co? Może żeby piasek wchłonął wilgoć znajdującą się w
pomieszczeniu?

[cahir4]

Nie wiem jak w Kanadzie, ale wiem, o co w tym chodziło w Polsce.

Nie zmieniano obuwia. Choćby dlatego, że go, np. w takich
Lipcach ;), na codzień nie noszono. A tym bardziej, jeśli ktoś
uroczyście z wizytą w butach przyszedł, np. na ślub prosić, to ich
nie ściągał. Piasek albo igliwie chroniły drewniane podłogi przed
brudem. Błoto i co tam innego na tych bosych nogach było, wycierało
się o piasek, a nie przyklejało do desek. Potem się piasek zmiatało
i posypywało nowy i czysty. Najlepiej taki z rzeki.

Jakie tak w Emilce zwyczaje mieli to, przyznam się, nie pamiętam.

[kooreczka]

Reymont Reymontem, ale Polska to nie tylko Lipce. Przeczytaj mój post.

[jadwiga1350]

> Reymont Reymontem, ale Polska to nie tylko Lipce. Przeczytaj mój post.

Z tym piaskiem to można spotkać się i w wersji szlachecko-dworkowej.

[jadwiga1350]

Z piaskiem mamy też do czynienia w Warszawie. Służąca pani Stawskiej w "Lalce " wysypywała kuchnię piaskiem.

Więc nie jest to ani zwyczaj czysto chłopski, ani tym bardziej błąd w tłumaczeniu.

[nessie-jp]

jadwiga1350 napisała:

> Z piaskiem mamy też do czynienia w Warszawie. Służąca pani Stawskiej w "Lalce "
> wysypywała kuchnię piaskiem.
>
> Więc nie jest to ani zwyczaj czysto chłopski, ani tym bardziej błąd w tłumaczen
> iu.

Dawno to było, ale się dopiszę, co tam

[rozcinam-pomarancze]

Czyli jak sobie wyobrazić tę scenę? Że Emilka po umyciu podłogi chwyta za szlifiarkę i szlifuje jodełkę na posadzce?
Bardzo mnie ta scena nurtowała w dzieciństwie. Zastanawiałam się nawet, czy nie sprawić mamie przyjemności i nie posypać trochę piasku z piaskownicy na nasz parkiet...

[nessie-jp]

ozcinam-pomarancze napisała:

> Czyli jak sobie wyobrazić tę scenę? Że Emilka po umyciu podłogi chwyta za szlif
> iarkę i szlifuje jodełkę na posadzce?

Wątpię, czy w ogóle ją myła. Raczej SZOROWAŁA piaskiem, w ten sposób oczyszczając. Mycie wodą chyba by takiej podłodze bardziej zaszkodziło, niż pomogło. Przypuszczam, że szorowała (czy był tam w użyciu piach, czy nie, to już nie potrafię powiedzieć), starając się, żeby ślady po szorowaniu układały się na deskach w ładny wzór, a nie byle jak.

[nessie-jp]

Sprawdziłam w oryginale. Jednak Emilka podłogę myła, a potem czyściła do białości piaskiem:

"Emily had finished mopping up the kitchen floor at New Moon and was absorbed in sanding it in the beautiful and complicated "herring-bone pattern" which was one of the New Moon traditions, having been invented, so it was said, by great-great-grandmother of "Here I stay" fame. Aunt Laura had taught Emily how to do it and Emily was proud of her skill. Even Aunt Elizabeth had condescended to say that Emily sanded the famous pattern very well, and when Aunt Elizabeth praised, further comment was superfluous. New Moon was the only place in Blair Water where the old custom of sanding the floor was kept up; other housewives had long ago begun to use "new-fangled" devices and patent cleaners for making their floors white. But Dame Elizabeth Murray would none of such; as long as she reigned at New Moon so long should candles burn and sanded floors gleam whitely."

Jak widać, "piaskowanie" podłogi miało na celu oczyszczenie (wypolerowanie) drewna do białości. Inne gospodynie domowe używały nowoczesnych urządzeń do cyklinowania, ale w Srebrnym Nowiu nie pozwalała na to ciotka Elżbieta.

[sta-fraszka]

I jesli tak, mialoby sens szlifowanie wedle jakiegos wzoru. Np. by nie bylo zadnego wzorku krysztaly szlifuje sie w "osemki" i obraca w reku, zeby bylo jak najbardziej plasko.

A co do Ani i stosunku z Gilbertem (ohydne slowo). Oni, podobnie jak Joanna i Edward "trzymali sie w ramionach" :D

[croyance]

Czyli sanding to byl taki peeling!

[mela54]

Za usprawiedliwienie Rilli moze służyć fakt, że była pewna, iż to
dom jej dobrej koleżanki, w przeszłości przyjaciółki.

[jadwiga1350]

>Tam Rilla bez oporów wdziewa koszulę nocną,znalezioną
> w sypialni i kładzie się do łózka,bez mycia.

A nie był to pokój gościnny? Może czysta pościel i czysta koszula
czekały na ewentualnego gościa.

Pisanie o myciu i higienie

[spinelli]

a raczej jego brak dostrzegamy i w dziennikach LMM. Prosty jest zatem wniosek,
ze o tych sprawach w ogole sie nie mowilo. Nie wiemy skad Maud zdobywala wiedze
nt. menstruacji, jest nadzieja, ze w domu Cambellow pelnym kuzynek Maud zdobyla
jakies informacje.

Nieszczesna Emilka wsrod niezameznych ciotek, dla ktorych cielesnosc byla
zapewne rowna grzesznosci pewnie musiala zdobywac te wiedze sama. Moze Ilsa
wygrzebala cos w ksiazkach lekarskich swojego ojca.

Zastanawiam sie jak wygladalo zycie mlodej Maud, keidy jako nauczycielka w
Bideford czy Belmont musiala mieszkac w obcym domu, gdzie woda w wiadrze w nocy
zamarzala a snieg hulal po izbie. Korzystano z wiadra jako ubikacji a do mycia
sluzyla porcelanowa miska i kilkulitrowy dzbanek.

Maud nie miala lazienki w domu az do przeprowadzki do Norval w 1926. Tak wiec
pierwsze 52 lata swojego zycia spedzila myjac sie i podmywajac (brrr, co za
ohydne slowo) w miednicy.


Co do podrozujacaj Rilli:
Bylo juz tu pisane o tym, ze kazdy dom farmerski mial taka instytucje jak "spare
room" czyli cos jak pokoj goscinny. To byl pokoj prawie nie uzywany, chyba, ze
akurat rezydowala tam jakas przechodnia ciotka, (ktora jako kobieta przeciez nie
posiadala na starosc wlasnego domu jesli bracia sie pozenili). Posciel napewno
byla w nim czysta - przynajmniej jak na tamte standardy. W komodzie - bardoz
podobnej w kazdym domu zapewne byl zapas bielizny.


Postaram sie poszukac wiecej na ten temat.

Spinelli

[sedulis]

może Emilkę uświadomiła cudowna ciotka Nancy?

[rosynanta]

sedulis napisała:

> może Emilkę uświadomiła cudowna ciotka Nancy?

Jest to możliwe, choć raczej stawiałabym na słynną książkę ojca Ilzy, z której Emilka wyczytała, że ma śledzionę i wątrobę :-)

Kiedy Emilka rozmawia w trzecim tomie z matką Teda, ta mówi jej, że zmieniła się może dlatego, że była wtedy w ciąży. (Nie pada słowo "ciąża", chyba to "spodziewałam się dziecka" czy coś takiego.) Mityguje się, że nie powinna rozmawiać o takich rzeczach z młodą dziewczyną (Emilka ma wtedy lat -eścia, zdaje się.) Młoda dziewczyna odpowiada na to z powagą, że od jakiegoś czasu już wie, że dzieci nie przynosi w czarnej walizeczce dr Burnley.

[asiunia311]

Emilka podczas tej ważkiej rozmowy z Aileen Kent ma nawet 25 lat:)

A co do uświadamiania - to stawiałabym na kompilację swobodnych rozmów Nancy z Karoliną oraz pożytecznej lektury książki doktora Burnley'a.

[kooreczka]

Nie zapominajmy o "francuskich powieściach" ciotki Nancy, które okazały się być pisane po angielsku:)

[asiunia311]

Mea maxima culpa, kompletnie zapomniałam;)
Ciotka Elżbieta byłaby przykładnie zgorszona;)

Piasek na podlodze?!

[spinelli]

To chyba jakas bzdura w tlumaczeniu. Podejrzewam, ze tlumacz przetlumaczyl
SANDING czyli cyklinowanie jako posypywanie piaskiem.

Nie czytalam Emilki po polsku wiec jesli ktos moglby przytoczyc ten kawalek
bylabym bardzo wdzieczna bo moze jest tam cos i posypywaniu piachem:)

Przede wszystkim w wiejskich domach nie bylo posadzek tylko (najczesciej
sosnowe) deski na podlodze. I te deski sie szorowalo piaskiem. Do tej pory w
Kanadzie cyklinowanie podlog nazywa sie sanding czyli piaskowanie. Rozumiem, ze
wtedy recznie tarlo sie piaskiem wzor. W przypadku Srebrnego Nowiu byl to
"herringbone pattern" czyli sledziowe osci:)) co po polsku lepiej brzmialoby
jodelka.

Tutaj ten fragment po angielsku.

"Emily had finished mopping up the kitchen floor at New Moon and was absorbed in
sanding it in the beautiful and complicated "herring-bone pattern" which was one
of the New Moon traditions"

[kit.kat]

W temacie piasku, ostatnio czytałam "Jane Eyre" i jestem przekonana, że bohaterka zachwycała się schludnością domu Riversów, gdzie cynowe talerze były wyszorowane do połysku, a podłoga wysypana piaskiem. Też mnie to zastanawiało, a tu proszę - ta sama dyskusja.
Albo więc wielu tłumaczy źle interpretuje to nieszczęsne "sanding", albo jednak istniał taki zwyczaj.

[sentslaue]

w 'Jane Eyre" stoi jak byk:
I could see clearly a room with a sanded floor, clean scoured

[simply_z]

a czy nie wspomina się coś o pierwszych wodociągach?

[kolczykizoldy]

Ja jeszcze w temacie piaskowania/cyklinowania podlogi. Dla wszystkich nieprzekonanych, ze 'sanding' oznacza gleboke szorowanie, a nie wysypywanie piaskiem podlogi, znalazlam taka oto informacje w tomie 'The Annotated Anne of Green Gables' (wydanie to opatrzone jest szczegolowymi przypisami dotyczacymi zycia codziennego, przyrody, kultury etc w Kanadzie z czasow Maud/Ani).

W rozdziale 'A concert, a catastrophe and a confession', zirytowana Maryla zwraca Ani uwage, ze ta podczas mycia naczyn brudzi podloge tlusta woda. Ania kaja sie i obiecuje: 'I'll get some sand and scrub up the spots before I go to school'. Czyli mowi, ze przed pojsciem do szkoly przyniesie troche piasku i wyszoruje plamy.

I tutaj przypis nr 5, str 215 informuje nas , ze:
'The sand the author and Anne would have used is white sand from the Cavendish beach, cleaned but not refined. Maritime housekeepers used British Navy technique for scrubbing pine decks. Common flooring consisted of six-by-ten-foot pine planks that, sanded down, looked almost white, according to Boyd Beck of the Charlottetown Museum. There is a detailed description of sanding a floor in 'Emily Climbs' [i tutaj przytoczony jest fragment z Emilki o pieknym skomplikowanym wzorze 'herring-bone' zdobiacym podlogi Srebrnego Nowiu].

W polskim tlumaczeniu jest to mniej wiecej tak:
'Piasek, ktorego autorka i Ania uzywaly to bialy piasek z plazy w Cavendish, wyczyszczony lecz nie rafinowany. Gospodynie z nadmorskich prowincji przy szorowaniu sosnowych podlog korzystaly ze sposobu marynarki brytyjskiej [?]. Jak twierdzi Boyd Beck z Charlottetown Museum, podlogi [w tamtych czasach] zazwyczaj skladaly sie z sosnowych klepek o wymiarach 6 na 10 stop i po wyszorowaniu ich piaskiem wygladaly na niemal biale. W 'Emily Climbs' znajduje sie szczegolowy opis piaskowania podlogi' [i tutaj przytoczony jest fragment z Emilki o pieknym skomplikowanym wzorze 'herring-bone' zdobiacym podlogi Srebrnego Nowiu].

[floram]

A to bardzo ciekawe. Jestem pewna, że the "Annotated Anne of Green Gables" zawiera dużo takich smaczków. Choruję na tą książkę już od jakiegoś czasu i kolczykizoldy upewniłaś mnie, że warto mieć tą pozycję. Bardzo ciekawią mnie realia życia w tamtych czasach.

[sowca]

Kolczykizoldy, jak masz jeszcze jakieś takie ciekawostki, to podziel się, prosimy pięknie!

[pontecorvo]

w górę