Warszawski język polski...

[naturella]

...jest straszny. Mam wrażenie, jakbyśmy innych języków się uczyli w
szkołach. Już nawet nie chodzi mi o te wszystkie "bułkie", "butelkie", bo to
traktuję jako naleciałość gwarową i akceptuję - wkurza mnie tylko
niepomiernie ten brak dbałości o język, to używanie słów typu "wtrancać
się", "wymandrzać", zlepki w rodzaju "przysięgnij się", "słuchać się", "rok
czasu", "śmieli się", nowotwory w rodzaju "mrygać", "piardnąć"...
... albo "przemięknąć", zamiast "przemoknąć"!

Jeszcze raz podkreślam - nie irytuje mnie gwara - poznańskie "pyry", czy
rodem z Zakopanego "Kaśko mnie ceko" - ale typowe "olewanie" jakichkolwiek
reguł, uzywanie słów, których nie ma w słowniku języka polskiego i taka
nonszalancja, typowa dla warszawiaków (warszawianów?) :)

[_jazzek_]

Piszesz, że akceptujesz gwarę... Ale na dobrą sprawę nie ma róznicy
miedzy 'butelkie' i 'wtrancać' w sensie przynależności do lokalnego dialektu.
Dlaczego jedno masz uznawać, a drugiego nie? Gwara jest pewną całością, i nie
można powiedzieć - to lubię, więc to jest gwara, a tamtego nie lubię, i to jest
niechlujstwo.

[sze]

Ciekawe. Jestem rodowitym poznaniakiem, od paru lat mieszkam i pracuję w
Warszawie, więc z natury jestem uwrażliwiony na ewentualne zachowania - również
językowe - występujące w Warszawie, a nie występujące w Poznaniu. Niestety, nie
potwierdzam żadnej z Twoich obserwacji.

Formy stereotypowo kojarzone z Warszawą, a więc 'bułkie', 'na Pragie',
słynne 'ly' jak w 'lyst' bądź 'liyst' czy zmiękczenia typu 'pan sianowny', są
chyba już bardziej szacownym archaizmem warszawskiej gwary miejskiej rodem z
Wiecha niż formami żywymi na co dzień. Inne wymieniane przez Ciebie przykłady
są albo powszechne i typowe dla innych miejsc w Polsce, albo słyszę je po raz
pierwszy. "Słuchać się" mieści się w normie, podobnie jak "śmieli się". Nie
wierzysz - zajrzyj sobie do słownika języka polskiego PWN:

sjp.pwn.pl/haslo.php?id=57397http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=61203

Jeśli uważasz, że prawidłowa polszczyzna składa się z wyrazów zamieszczonych w
słowniku języka polskiego, to powinien być to dla Ciebie argument decydujący.

Żeby nie było wątpliwości - wcale nie mam zamiaru bronić warszawiaków. Jest
(bardzo) wiele zachowań typowych dla tego miasta, które mnie niepomiernie
irytują. Ale ponieważ staram się być obiektywny, po prostu stwierdzam, co widzę
na co dzień.

Pozdrawiam

[sze]

Przepraszam, widzę, że skleiły się dwa adresy, które nieopatrznie podałem w
dwóch sąsiadujących liniach. Należy je oczywiście rozciąć na dwa
(od "....) albo wziąż z linków poniżej (mam nadzieję, że tu się nie
skleją):

sjp.pwn.pl/haslo.php?id=57397


sjp.pwn.pl/haslo.php?id=61203

[naturella]

Drogi Sze, co ciekawsze, ja też jestem poznanianką i mieszkam w Warszawie.
Poznałam tu ludzi z różnych środowisk i zdarza mi się jeździć autobusem.
Słucham tego, co mówią. I "kie" jest na porządku dziennym, także na "Woly", nie
tylko na starej Pradze. Reszta zamieszczonych przeze mnie przykładów jest też
jak najbardziej autentyczna. Jest ich znacznie więcej, będę od dziś zapisywać,
bo to fascynujące przeżycie.

Oooo... czy ktoś wie, co to znaczy "mondzie", albo "dziugać"?

[sze]

> Drogi Sze, co ciekawsze, ja też jestem poznanianką i mieszkam w Warszawie.

No to witam rodaczkę, rzuconą w niegościnne stepy :)

> Słucham tego, co mówią. I "kie" jest na porządku dziennym, także na "Woly",
> nie tylko na starej Pradze. Reszta zamieszczonych przeze mnie przykładów jest
> też jak najbardziej autentyczna.

Cóż, radzę zatem zmienić środowisko, skoro ludzie wokół Ciebie NAPRAWDĘ tak
mówią...

[ala100]

sze napisał:

>
> Cóż, radzę zatem zmienić środowisko, skoro ludzie wokół Ciebie NAPRAWDĘ tak
> mówią...

Najlepiej wróć do Poznania, albo chociaż kup sobie samochód. I zamknij się w
biurowcu ze szkła. Tam takie niepokojące odglosy nie docierają.

Problem myslę w tym, że telewizja i film nobilitowała ostatnio byle jakie
mówienie. Ludzie nie starają się więc mówić ładniej, bo po co. Ala

[dzikidzik]

Co jest dziwnego w "smieli sie" i "sluchac sie"???? Zajrzyj do slownika a
zobaczysz ze to poprawne formy. Reszta to zadna gwara i nalecialosci ale jak
ekspert zdazyl napomknac - lenistwo i czasami braki w wyksztalceniu. Pamietaj
ze w Warszawie jest malo rodowitych warszawiakow. Obecnie stolica to zlepek
roznych srodowisk i jest raczej chaotycznie przemieszana.

[sze]

> Co jest dziwnego w "smieli sie" i "sluchac sie"???? Zajrzyj do slownika a
> zobaczysz ze to poprawne formy.

A może podasz jakieś linki do tego słownika, co? Jeśli nie wiesz, gdzie szukać,
przeczytaj wątek.

[naturella]

Razi mnie jeszcze mówienie "we środę", "we czwartek"... no i pytanie "184 już
było?", po czym słychać odpowiedź: "było, było"...:)
Co do rad, żebym się zamknęła w biurowcu i jeździła samochodem. Jeżdżę
samochodem i pracuję w nowoczesnej firmie. Lubię po prostu obserwować ludzi,
przysłuchuję się ich rozmowom w sklepie, na ulicy i czasem na przystankach
autobusowych. I denerwuje mnie brak dbałości o język - dla mnie flaga biało-
czerwona i orzeł w koronie to martwe symbole... polski język natomiast jest
czymś, o czym nie wolno zapominać, co trzeba wpajać dzieciom i stale dbać
poprawność. Stąd moje wzburzenie i ten wątek.

[ala100]

naturella napisała:

> Razi mnie jeszcze mówienie "we środę", "we czwartek"... no i pytanie "184 już
> było?", po czym słychać odpowiedź: "było, było"...:)

Ale jak to wymawiają? Bo jeśli "stu osiemdziesieciu czterech", to może być.

> Co do rad, żebym się zamknęła w biurowcu i jeździła samochodem. Jeżdżę
> samochodem i pracuję w nowoczesnej firmie.

Cieszy mnie Twój sukces. Naprawdę. Ja tylko miałam nadzieję dokuczyć Sze.
Czy we wszystkich biurowcach w Warszawie kroluje poznański język polski? Z
uwagą będę śledzić wojnę poznańsko-warszawską.

>denerwuje mnie brak dbałości o język - dla mnie flaga biało-
> czerwona i orzeł w koronie to martwe symbole... polski język natomiast jest
> czymś, o czym nie wolno zapominać, co trzeba wpajać dzieciom i stale dbać
> poprawność. Stąd moje wzburzenie i ten wątek.

Podobno w Poznaniu dzieciom się wpaja, ziuziajac je w wóziczku? Dla mnie –
bomba. Ala

[naturella]

Alu, jeśli to miało być ironiczne i zgryźliwe, to stanowczo musisz jeszcze
poćwiczyć, jesteś jeszcze zbyt mało wyrazista :)

[_jazzek_]

Ala raczej nie bywa zgryźliwa, czasem ironiczna. Raczej chodzi o to, że Ala
uwielbia regionalizmy, kresową wymowę, ogonki i różne starocie :)

[naturella]

No ale, na Boga, "we środę", "przemięknąć" i inne takie to nie jest żaden
regionalizm, prawda? Tym bardziej nie kresowa wymowa! To po prostu
niedbałość... i wyciągnę może niepopularny wniosek - mieszkańcy Warszawy
generalnie nie lubią dbać... więc może stąd się to bierze.

[ala100]

_jazzek_ napisał:

> Ala raczej nie bywa zgryźliwa, czasem ironiczna. Raczej chodzi o to, że Ala
> uwielbia regionalizmy, kresową wymowę, ogonki i różne starocie :)

oraz dźwięczne "h", gdzie się da.

[gwendal]

Jako Krakauer, filolog oraz entuzjasta wszelkich gwar i dialektów nagminnie
używam różnych zwrotów typowych raczej dla moich stron typu: "na pole", "za
winklem", "hebel" (przed chwilą musiałem iść do kuchni zapytać mamy jak to
jest "po polsku"), "waserwaga" czy "majzel" i jest to dla mnie naturalne. Gotów
jestem więc bronić prawa Warszawiaków do używania i obrony tych odrębności od
standardu, które występują w ich gwarze miejskiej. Nie ma w tym nic złego,
chyba, że chodzi o użycie języka w kontekście oficjalnym (a autorce wątku
chodziło raczej o rozmowy w autobusach i na przystankach) - w takiej sytuacji
należy bezwzględnie używać standardu, zarówno w zakresie słownictwa, składni,
jak i fonetyki. Chociaż może nie tak bezwzględnie, wyrażenie "na dwór" czy "na
dworze" nie przejdzie mi przez gardło, bez względu na kontekst :-)

Gwendal

[stefan4]

gwendal:
> Jako Krakauer, filolog oraz entuzjasta wszelkich gwar i dialektów nagminnie
> używam różnych zwrotów typowych raczej dla moich stron typu: "na pole", "za
> winklem", "hebel" (przed chwilą musiałem iść do kuchni zapytać mamy jak to
> jest "po polsku"), "waserwaga" czy "majzel" i jest to dla mnie naturalne.

Co to jest ,,majzel''? Spotkałem to słowo tylko raz u Lema; wojenna pieśń
robotów brzmiała:

Chwycę majzel wraz z ferszlusem,
na bagnety ruszę kłusem.

Może wiesz również, co to jest ferszlus?

[naturella]

stefan4 napisał:

> Oczywiście, niech sobie gwarzą po swojemu. Trochę tylko wkurzające jest, że
> duża część z nich nie zdaje sobie sprawy z tego, że to jest gwara. Bardzo
> często myślą, że to jest główny nurt języka, natomiast gwary to jest to, czym
> mówi pozostałe 38 mln mieszkańców kraju.

I chyba tak naprawdę mi o to też chodziło... że patrzą zdumieni, jak mówię
(znajomym osobom oczywiście), że się mówi tak i tak... a gdy ostatnio
powiedziałam "wiecheć" (o natce pietruszki, w jakiejś rozmowie mocno
abstrakcyjnej), to pewien rdzenny warszawiak zapytał: "a co to znaczy? To
pewnie po poznańsku..." - dodam, że są przekonani, że ich sposób mówienia jest
jedynym poprawnym i obowiązującym, a prowincja... itp itd. Nabijają się, że
poznaniacy mówią "pyry", wbili sobie w głowy, że owe pyry występują powszechnie
i nawet ilość pięter w windzie oznaczana jest "pyrami" (???!!!), a jednocześnie
mówią jakieś potworności...

zapominam kolejnych przykładów, ale zapiszę sobie. Najbardziej drażni mnie
owe "wymandrzać się" - coś strasznego.

[xena_]

naturella napisała:

> I chyba tak naprawdę mi o to też chodziło... że patrzą zdumieni, jak mówię
> (znajomym osobom oczywiście), że się mówi tak i tak... a gdy ostatnio
> powiedziałam "wiecheć" (o natce pietruszki, w jakiejś rozmowie mocno
> abstrakcyjnej), to pewien rdzenny warszawiak zapytał: "a co to znaczy? To
> pewnie po poznańsku..." - dodam, że są przekonani, że ich sposób mówienia
jest
> jedynym poprawnym i obowiązującym, a prowincja... itp itd. Nabijają się, że
> poznaniacy mówią "pyry", wbili sobie w głowy, że owe pyry występują
> powszechnie i nawet ilość pięter w windzie oznaczana jest "pyrami" (???!!!),

A czy Twoje zarzuty do "warszawskiej" polszczyzny (pomijam w tym miejscu fakt,
że moje obserwacje zupełnie się nie pokrywają z Twoimi, choć jestem rodowitą
warszwianką - może to kwestia środkowiska, w którym sie przebywa?) przypadkiem
nie są podobnym przejawem lokalnego szowinizmu jęzkowego? Ze skoro w Poznaniu
mówi sie "wiecheć" na pietruszkę, to _wszyscy_ (a w szczególności ci prostaccy
warszawiacy) powinni to znać? I nie wolno się dziwić? Czy poznańska polszczyzna
i praktyka językowa to jakiś słownikowy standard i jej nieznajomość ma być
kwitowana pełnym napiętnowania prychaniem?

Wybacz, ale zupełnie nie rozumiem celu, jaki Ci przyświecał, gdy zakładałaś ten
wątek. Jeśli chciałaś zainicjować ciekawą dyskusję na temat lokalnego uzusu
językowego i regionalnych zwyczajów językowych, to po co ten mentorsko-
oceniający ton? Czy może chodziło jedynie o popsioczenie na ograniczonych
warszawiaków (ograniczonych ex definitione) z wyżyn swojej poznańskiej, lepszej
perspektywy. Lepszej, bo wszak Ty jako _poznanianka _ jesteś swiadoma
posługiwania się gwarą, w przeciwieńswtie, rzecz jasna, do bucowatych
warszawiaków, którzy myślą o sobie jako o pepku świata (a przynajmniej
polszczyzny). Jak dla mnie Twoje wypowiedzi trącą właśnie takim stereotypowym
myśleniem ludzi _spoza_ Warszawy o ludziach _z_ Warszawy. Co, jak każdy
stereotyp, niekoniecznie jest zgodne z prawdą.

Pozdr.

[_jazzek_]

Majzel to po naszemu dłuto (dawniej dłóto) albo przecinak. A jeszcze jest
śrubsztak, raszpla, glancpapier, znana skądinąd droselklapa i wiele innych
cudowności :)

[stefan4]

_jazzek_:
> Majzel to po naszemu dłuto (dawniej dłóto) albo przecinak

Aaa, fakt, der Meissel, dzięki.

_jazzek_:
> A jeszcze jest śrubsztak, raszpla, glancpapier, znana skądinąd droselklapa

To jasne z wyjątkiem raszpli. Czy to jest pilnik zdzierak? A z czego się
wywodzi?

- Stefan

[_jazzek_]

To może założymy oddzielny wątek dla staropolskich nazw narzędzi i czynności
rzemieślniczych?
Raszpla to nieoczekiwanie Raspel. A holajzę znasz?

[gwendal]

A może by tak założyć osobny wątek poświęcony regionalizmom w ogóle? Mogłoby
się okazać na ile rozmaite regionalizmy są zrozumiałe dla użytkowników innych
gwar/dialektów a ile nie jest w istocie tak mocno ograniczone regionalnie.

Gwendal

[_jazzek_]

Też o tym myślałem. Nawet się kiedyś taki wątek nieoczekiwanie rozpoczął pod
hasłem 'Cytrusy' (nr 406). Mozna by go potraktować jako punkt wyjścia lub nadac
nowemu więcej mówiącą nazwę, a treść tamtego skopiować.

[stefan4]

_jazzek_:
> Raszpla to nieoczekiwanie Raspel.

Nie popisałem się. Szukałem przez -sch-.

> A holajzę znasz?

Holajza chyba nie jest krakowska. Bliżej ma do Łodzi, prawda?

- Stefan

[selena2]

Nie wiedziałam, że raszpla to narzędzie!!!! Tak moja babcia nazywała
znienawidzoną sąsiadkę ("ta podła Raszpla") - Pozdrawiam, Selena

Glancpapier - nie!!!

[zbigniew_]

stefan4 napisał:

> > A jeszcze jest śrubsztak, raszpla, glancpapier, znana skądinąd droselklapa
>
> To jasne z wyjątkiem raszpli

Niemieckie słowo od którego słyszalna przeze mnie większosc narodu urobiła
sobie glancpapier brzmi glasspapier, czyli papier szklany ( w związku z jego
powierzchnią cierną). Mój ojciec, podczas wojny pracownik slusarni, do końca
życia mówił glaspapier i strasznie sie zżymał słysząc naokoło glancpapier. To
słowo jest pozbawine sensu twierdził, gdyz glanc (glanz) to błysk, natomiast
praca glaspapierem powoduje matowienie, czyli efekt dokładnie odwrotny.

[stefan4]

zbigniew_:
> Niemieckie słowo od którego słyszalna przeze mnie większosc narodu urobiła
> sobie glancpapier brzmi glasspapier, czyli papier szklany ( w związku z jego
> powierzchnią cierną).

Tak, a u nas jada sie szneki z glancem. Nie z glasem, tylko z glancem, bo one
są nabłyszczane (lukrem).

- Stefan

[zbigniew_]

Jak sie kopnę z Gdańska do Kościerzyny to tez jadam szneki z glancem. Ze
sznekami spotkałem się tez w Wielkopolsce.

Szneka z glancem

[stefan4]

zbigniew_:
> Jak sie kopnę z Gdańska do Kościerzyny to tez jadam szneki z glancem.

O kurczę, co za prikwopro...

Zbigniewie, jakie ,,też''?! Przecież ja jestem właśnie z Gdańska. Tyle, że
pojęcie ,,u nas'' rozszerzyłem na całe Kaszuby. Szneka z glancem jest chyba
ogólno-kaszubska a nie kościerska.

Przepraszam Kościerzaków, jeśli sądzą, że jako Gdańszczanin nie powinienem do
ich miasta stosować określenia ,,u nas''.

- Stefan

szneki z glancem

[kz___]

zbigniew_ napisał:

> Jak sie kopnę z Gdańska do Kościerzyny to tez jadam szneki z glancem. Ze
> sznekami spotkałem się tez w Wielkopolsce.

I nie zdziwiłbym się, gdybyś te szneki znalazł również na Śląsku. Schnecke to
po niemiecku ślimak, a w cukierni to ciastko zawinięte w sposób przypominający
skorupkę ślimaka.
Hmm, powoli robi się dyskusja o zapożyczeniach z niemieckiego. W warszawsko-
polskim jest ich stanowczo mniej niż w gwarze śląskiej czy kaszubskiej.

[gwendal]

stefan4 napisał:

> Co to jest ,,majzel''?

W standardowej polszczyźnie zwany jest przecinakiem - jest to grube dłuto
używane do skuwania ścian przy pomocy młotka (patrz krakowskie powiedzonko "Bez
majzla i młota to ch... nie robota" :-) Uwaga! Nie mylić ze zwykłym dłutem
używanym do obróbki drewna.

> Może wiesz również, co to jest ferszlus?

Sklep jarzynowy

[ala100]

gwendal napisał:

>
> U nas "zieleniak" byłby raczej zrozumiany jako "sklep warzywny". Chociaż
często
>
> słyszy się "warzywniak", "jarzyniak" czy wręcz "jarzynowy" ("Idź do
> jarzynowego")
>

Sklep jarzynowy wprawił mnie w prawdziwy zachwyt. Dziękuję. Zastosuję. Ala

[kz___]

gwendal napisał:

> > Może wiesz również, co to jest ferszlus?