bieda :(

[maglara]

Pamietam jak dzis, jak dzieci chodzily od domu do domu by prosic o "cos do
zjedzenia", bylam wtedy mala wiec musialy to byc lata koncowka 60tych. Mama
dawala im chleb, kielbase i co tam jeszcze bylo w lodowce choc sami krezusami
nie bylismy.
Pamietam tez ze do pasztecikarni (specjalnosc szczecinska) przychodzily
dzieci bardzo biednie ubrane i prosily o jednego pasztecika ...

Na podworku jeden chlopak z patologicznej biednej wielodzietnej rodziny
wyrwal mi z reki chleb ze smalcem i sola ..., coz dzisiaj ludzie mowia o
biedzie dzisiejszej, ale zapomnialo o tamtej, jakze bardziej skrajnej ...

[tamsin]

takiej biedy nie pamietam, wiem ze byly rodziny patologiczne i ich niedomyte
dzieci nie przypuszczalam ze glodne, bo jakby nie bylo zlobki z calkowietym
wyzywieniem byly niezmiernie tanie w PRL-u, przedszkola rowniez nie
doprowadzaly do bankructwa, w kazdej szkole gotowali obiady i na dodatek mozna
bylo starac sie o znizkowe. Pierwszy raz z zebrajacymi dziecmi spotkalam sie
w....Hiszpanii, chociaz podobno byly to same portugalskie dzieci. No oczywiscie
w PRL-u non stop bylo sie zaczepanym przez cyganskie dzieci ale te nie prosily
o bulke ale o 10 zlotych.

[nolwen58]

Byli ubodzy. Czesto byly to wielodzietne rodziny, gdzie rodzice zarabiali ok.
700 zl , a to nie starczalo na wszystko .Byla tez patologia spoleczna.Z
zebractwem sie zetknelam, widzialam jak ludzie w barach mlecznych wyjadali
resztki z talerzy.Musieli uwazac bo milicja ich ganiala. W latach 80- tych bylo
strasznie duzo Rumunow zebrzacych.

[babiana]

Byla bieda az piszczala tylko w tym systemie propagandy sukcesu glosno na ten
temat nie mowilo sie. Nie bylo programow telewizyjnych pokazujacych te biede.
Najwyzej rodziny patologiczne pokazywano. Nie tylko patologiczne byly biedne. To
wyjadanie resztek z talerzy dobrze pamietam w barze Bialy Zdroj w Sopocie. Ci
ludzie tak bardzo sie tego wstydzili.

[robin153]

Ja widzialam inna biede. Biede ludzi ze starych inteligenckich rodzin
krakowskich. Biede dobrze ukrywana pod starymi zniszczonymi ale w BARDZO DOBRYM
gatunku plaszczami. Biede maskowana wytartym JEDWABNYM szalikiem na szyi,
wtartym pierscionkiem ZLOTYM na palcu. Ludzie ktorzy w czasach przedwojennych
mieszkali w bogatych kamienicach, wyjezdali do kurortow na wakacje, a po wojnie
nie mieli pieniedzy na zaplacenie wegla, mieszkali w malenkim pokoiku swojego 4-
pokojowego kieszkania, ktore ogrzewali piecykiem elektrycznym. Byli to ludzie
ktorzy nigdy nie przsystosowali sie do nowego systemu, zyli w pogardzie do
swiata"robotniczego" czasem moze pracowali w jakis biurach, czesto
wysprzedawali jakies antyki i resztki bizuterii aby sie utrzymac.
Zyli "szlechetnie" ale na pograniczu biedy. Mialam takich sasiadow, zawsze
staralam sie im troche pomoc - dostawalm za to wspomnieniaz zycia z
przedwojennych czasow krakowskich . Uwielbialam ich sluchac! Jestem juz tyle
lat za granica, jak wracam do Polski to ich odwiedzam, ten obecny system jest
jeszcze gorszy dla nich , bo oni sa starzy, i kompletnie nie zaradni zyciowo.
Zyja ze swoich malenkich rent w bardzo nedznych warunkach.

[tamsin]

czy przypadkiem w takiej strasznej biedzie nie zyl Franciszek Dabrowski,
prawdziwy obronca Westerplatte, ale nigdy nie wspominany za czasow PRL-u, z
powodu swojego pochodzenia szlacheckiego? Kazde dziecko wiedzialo o maj.
Sucharskim, ktory mial odpowiednie pochodzenie (chyba chlopskie).

[mister1]

no i mjr Sucharski niezupelnie byl bohaterem...

[luccio1]

mister1 napisał:

> no i mjr Sucharski niezupelnie byl bohaterem...
Westerplatte miało się bronić 24 godziny. Tyle mjr Sucharski wytrwał. Obrona
miała być demonstracją zbrojną i niczym więcej.

[minerwamcg]

>Byli to ludzie
> ktorzy nigdy nie przsystosowali sie do nowego systemu, zyli w pogardzie do
> swiata"robotniczego"

No to nie, "moi" przedwojenni inteligenci nie gardzili nikim. Raczej przyglądali
się wszystkiemu z łagodnym smutkiem.
W jadłodajni "U Stachy", gdzie jadałam w studenckich czasach spotykałam Hrabinę.
Dobre, stare nazwisko i takaż osoba - siwa, chudziutka pani o nienagannych
manierach i pięknej francuszczyźnie. Zasiadała nad połową porcji rosołu albo
małymi ruskimi, wyjmowała ze zniszczonej skórzanej torebki owinięte w bibułkę
srebrne sztućce, cieniusieńkie i wytarte, z kompletnie niewyraźnym herbem na
trzonku i elegancko, niespiesznie jadła, prowadząc wytworną konwersację z
sąsiadami przy stole.
Potem przestała przychodzić. I był nekrolog w "Tygodniku Powszechnym".

[luccio1]

minerwamcg napisała:

> >Byli to ludzie ktorzy nigdy nie przsystosowali sie do nowego systemu.
Ludzie nie chcieli przystosować się do systemu - ale system giął ich aż do
ziemi.
Mam w oczach obraz z wiosny 1980 roku, samo centrum Krakowa, placyk przy
skrzyżowaniu ulicy św. Jana z ulicą św. Tomasza, biegnącą dalej ku
Floriańskiej, dziś znany jako "Zaułek Niewiernego Tomasza". Pani mocno już
wiekowa, ale wciąż jeszcze piękna, szlachetne rysy twarzy wskazują pochodzenie
z inteligencji od kilku pokoleń oraz kulturę wyniesioną z domu, a potem
polerowaną przez długie lata kształcenia się, pracy, obcowania z ludźmi...;
pani w kostiumie już wyszarzanym, ale wciąż jeszcze eleganckim, uszytym kiedyś
tam na miarę przez pierwszorzędnego krawca z doskonałego materiału, z głową
zwieńczoną toczkiem, wykonanym ileś dziesiąt lat temu przez najlepszą modystkę
według indywidualnego projektu, który obie panie uzgadniały według wzorów
będących wówczas "na topie" -
teraz, odstawiwszy ciężkie siaty (symbol nowych czasów, w jakich przyszło jej
żyć), kucała pod szkarpą podpierającą boczną ścianę kościoła św. Jana, mając
spódnicę podkasaną wysoko na biodra, nieco niżej zwiniętą halkę, obrzeżoną u
dołu szerokim pasem koronki, opuszczone "niewymowne", odsłonięte podwiązki wraz
z klamerkami trzymającymi pończochy... - i na oczach przechodniów w samym
środku dnia załatwiała się na chodnik, wykonując obie czynności fizjologiczne.

[luccio1]

Wspomnienie starszej pani z ulicy św. Jana wywołało kolejne:
"Baba z cielęciną", przychodząca do nas dobre 10 lat - kobieta, która musiała
mieć nie więcej niż 40 lat, a wyglądała jak staruszka; zawsze, kiedy wchodziła,
wnosiła ze sobą zapach nigdy nie przewietrzanej piwnicy (tak pachniał jej
płaszcz, noszony bez zmiany zima-lato). Pamiętam, że kiedyś, już po dłuższym
czasie przychodzenia do nas, poprosiła Mamę o wpuszczenie do łazienki - Mama
zgodziła się, ale na pożegnanie powiedziała: "na przyszłość proszę załatwiać
się na podwórku przy kubłach jeszcze przed wejściem na górę" (oczywiście, było
to powiedziane w trosce o nas).
Tamta starsza pani usłyszała zapewne nie raz szorstkie "nie!" i nie raz
zobaczyła rękę wskazującą drzwi wejściowe, kiedy pytała o możliwość
skorzystania z toalety np. w restauracji albo kawiarni - aż w końcu uznała, że
kucnąć na ulicy to mniejsze upokorzenie...

[poliglo]

cóż za monotematyczność, przegina pan pałę i to bardzo, każdą dyskusję sprowadza
pan do sikania kobiet w podwórkach, wkleja pan w kilka miejsc te same "teksty",
żałosne!!!!!

[quba]

samo centrum Krakowa, placyk przy
> skrzyżowaniu ulicy św. Jana z ulicą św. Tomasza, biegnącą dalej ku
> Floriańskiej, dziś znany jako "Zaułek Niewiernego Tomasza". Pani
mocno już
> wiekowa, ale wciąż jeszcze piękna, szlachetne rysy twarzy wskazują
pochodzenie
> z inteligencji od kilku pokoleń oraz kulturę wyniesioną z domu, a
potem
> polerowaną przez długie lata kształcenia się, pracy, obcowania z
ludźmi...;
> pani w kostiumie już wyszarzanym, ale wciąż jeszcze eleganckim,
uszytym kiedyś
> tam na miarę przez pierwszorzędnego krawca z doskonałego
materiału, z głową
> zwieńczoną toczkiem, wykonanym ileś dziesiąt lat temu przez
najlepszą modystkę
> według indywidualnego projektu, który obie panie uzgadniały według
wzorów
> będących wówczas "na topie" -
> teraz, odstawiwszy ciężkie siaty (symbol nowych czasów, w jakich
przyszło jej
> żyć), kucała pod szkarpą podpierającą boczną ścianę kościoła św.
Jana, mając
> spódnicę podkasaną wysoko na biodra, nieco niżej zwiniętą halkę,
obrzeżoną u
> dołu szerokim pasem koronki, opuszczone "niewymowne", odsłonięte
podwiązki wraz
>
> z klamerkami trzymającymi pończochy... - i na oczach przechodniów
w samym
> środku dnia załatwiała się na chodnik, wykonując obie czynności
fizjologiczne.
>
no rzeczywiscie
S A M A w czystej postaci kultura

[luccio1]

quba napisał:
> no rzeczywiscie
> S A M A w czystej postaci kultura

Nie. Tylko bardzo, bardzo stary człowiek trazący pomału nadzieję i
wiarę w sens życia;
człowiek, któremu pomału zaczynało być wszystko jedno.

[quba]

Ludzie ktorzy w czasach przedwojennych
> mieszkali w bogatych kamienicach,



Jestem juz tyle
> lat za granica, jak wracam do Polski to ich odwiedzam,


to oni jeszcze zyja?

[luccio1]

robin153 napisała:

> Ja widzialam inna biede. Biede ludzi ze starych inteligenckich rodzin
> krakowskich. Biede dobrze ukrywana pod starymi zniszczonymi ale w BARDZO
> DOBRYM gatunku plaszczami. Biede maskowana wytartym JEDWABNYM szalikiem na
> szyi, wytartym pierscionkiem ZLOTYM na palcu.
Przypominam sobie obrazek powtarzający się w Krakowie na przełomie lat 70./80.
co niedzielę, po każdej Mszy w każdym kościele Śródmieścia: starsze panie,
niewątpliwie pochodzące z inteligencji, w takich właśnie kostiumach, niegdyś
eleganckich, szytych kiedyś na miarę przez najlepszych krawców; w kapeluszach i
toczkach robionych kiedyś, parę dziesiątek lat temu, na zamówienie przez
najlepsze modystki - teraz kucające z podkasanymi spódnicami w załomach murów
kościelnych albo pod krzaczkami na Plantach. To może nie była wprost bieda - w
każdym razie na pewno skutek długotrwałego działania ogólnego dziadostwa.
należącego do istoty systemu.

[poliglo]

psychopata!!!

Rumuni w 80-tych?!

[minerwamcg]

nolwen58 napisała:

> W latach 80- tych bylo strasznie duzo Rumunow zebrzacych.

Akurat.
Rumunów żebrzących w latach 80-tych w Polsce nie było. ANi żadnych innych
zresztą, bo Słoneczko Bałkanów nie miało zwyczaju wypuszczać obywateli za
granicę bez naprawdę poważnego powodu. Tak zwani Rumuni, czyli faktycznie
rumuńscy Cyganie, pojawili się w Polsce masowo po śmierci Wielkiego Conducatora.
Że zaś Geniusz Karpat, że opuszczę inne zwyczajowe tytuły, dostał w czapę w
drugi dzień Bożego Narodzenia 1989, jasno widać, że w latach 80-tych żebrzących
Rumunów w Polsce nie było.

[luccio1]

Początkiem lat 90. kursował pociąg międzynarodowy Bukareszt-Kraków i z powrotem
(skład rumuński - CFR; pamiętam charakterystyczny błąd pisowni na tablicy z
relacją pociągu przywieszonej na boku wagonu: "Krakow Glavni"). Nieoficjalnie
zwano go "Ekspresem Cygańskim". Miał trasę niemożliwie pozawijaną: najpierw z
Bukaresztu w poprzek Karpat i zygzakiem przez cały Siedmiogród i Kraj
Marmaroski, potem przejazd przez kawałek Zakarpacia, dawniej sowieckiego, wtedy
już ukraińskiego (Mukaczewo, Czop) - potem poprzez Czerną nad Cisą na Słowację,
a tam przez Koszyce, Kysak, Preszów do Muszyny i dalej już przez Nowy Sącz i
Tarnów do Krakowa, dokąd docierał koło 6 rano. Gdzieś tak 1995-96 przestał
kursować.

[babiana]

stworzona z tytulow jakimi go obdarzano
www.lww.republika.pl/Humor/Litania.htm
Kiedy przyjechalam do Polski w 1992 roku to juz sie ci Cyganie rumunscy
zaczynali panoszyc. Stalam w kolejce po bilet na Dworcu Centralnym w Warszawie i
podszedl do mnie (zreszta do kazdego w kolejce) maly chlopczyk ,na oko
czteroletni i kiedy odmowilam mu jalmuzny takiego kopa dal mi w kostke, ze az
podskoczylam.

[tamsin]

moja kolezanka (ta z obsikanej klatki) miala macoche Rumunke (nie Cyganke).
Jezdzili do Rumunii co rusz na wakacje i ona przywozila nam na pocieszenie
wiadomosci jaka tam byla straszna bieda (okolo 1980 roku). Wszystko mieli
wydzielane, nawet jajka. Z kolei takich korzuchow nikt nie mial jak ona,
wszystkie przywiezione z Rumunii. Wtedy byla taka moda na korzuchy, kazda
szanujaca sie kobieta/dziewczyna musiala miec korzuch, a on miala ich pare i na
dodatek takie ze dech nam zapieralo.
aha, pojecie "Roma" nie istnialo w latach 80tych (przynajmniej do 87 roku).
Byli jedynie Cyganie.

Wschód jest czerwony

[luccio1]

Czerwieni się Wschód.
Wschodzi Słońce.
W Chinach podniósł się Mao Tse-tung.
Pracuje dla dobra Narodu.
Jest naszym Ojcem,
naszym Zbawicielem.

Ta pieśń jeszcze marne 20 lat temu była pobudką, którą radiowęzeł zaczynał
dzień. Początek melodii był sygnałem wywoławczym rozgłośni pekińskiej - w tym
wszystkich programów emitowanych "na zagranicę". Tę melodię emitował w
przestrzeń pierwszy chiński sputnik, wystrzelony w r. 1970.

[quba]

Pamietam jak dzis, jak dzieci chodzily od domu do domu by prosic o "cos do
> zjedzenia", bylam wtedy mala wiec musialy to byc lata koncowka 60tych. Mama
> dawala im chleb, kielbase i co tam jeszcze bylo w lodowce



i mieliscie lodowke wtedy ?
Wszyscy mamy jakieś swoje przywary i niekoniecznie to znaczy, że trzeba
pielęgnować w sercu dawne urazy i odświeżać je bez końca.

[maglara]

quba napisał:

> i mieliscie lodowke wtedy ?
> Wszyscy mamy jakieś swoje przywary i niekoniecznie to znaczy, że trzeba
> pielęgnować w sercu dawne urazy i odświeżać je bez końca.

Pod koniec lat szescdziesiatych lodowka w domu nie byla niczym szczegolnym,
prawie kazdy mial takowa.

Dalszej czesci wypowiedzi nie rozumiem :O ...

[hajota]

maglara napisała:

>
> Pod koniec lat szescdziesiatych lodowka w domu nie byla niczym szczegolnym,
> prawie kazdy mial takowa.

Potwierdzam. Nasza radziecka lodówka "Saratow", po którą ojczym stał w
spolecznej kolejce do AGD na ulicy Żurawiej (W-wa), działała bez zarzutu przez
ponad 20 lat. Pod koniec niestety pracowała tak hałaśliwie, że trzeba się jej
było pozbyć - wylądowała na działce u koleżanki i jeszcze parę lat jej służyła.

[babiana]

Lodowki byly juz w koncowce lat piecdziesiatych. Odkad siegam pamiecia u moich
rodzicow byla wlasnie taka olbrzymia lodowka, ktora nazywala sie o ile pamiec
mnie nie myli Moskwa Zil. Sluzyla okolo dwudzistu lat. Pozniej zamienili na
Silesie. Odkurzacze byly rowniez juz w latach piecdziesiatych. Pamietam taki
czerwony, nazywal sie Elektroluks na metalowych plozach jak sanki.I froterki
elektryczne tez juz wtedy byly na rynku polskim. Moja mama byla osoba, ktora
natychmiast kupowala kazdy najnowszy sprzet domowy jaki ukazywal sie na rynku ze
wzgledu na to, ze pracowala od switu do wieczora. Froterke to pamietam dokladnie
poniewaz nie chodzilam jeszcze do szkoly i koniecznie chcialam nia froterowac.
Kiedy mi odmowiono to zemdlalam na zawolanie. Bylo to juz kolejne moje omdlenie
w przypadku odmowy moim zachciankom. I wowczs ojciec wkroczyl do akcji i jak mi
przylozyl klapa to natychmiast ocucilam sie i juz wiecej nigdy nie zemdlalam.

[tamsin]

ja pamietam nasza lodowke, chyba Polar wysokosci stolu. Potem pojawila sie
wysoka lodowka, ktora byla szczytem marzen mojej mamy, dbala bardzo o nia; nie
wolno bylo dlugo zastanawiac sie co sie bierze z lodowki i trzymac otwartych
drzwi, bo mogla sie zepsuc. W latach osiemdziesiatych pojawila sie nawet
zamrazalka w piwnicy, to na tego calego swiniaka i nieskonczone ilosci kostek
masla.

[meduza7]

Ruski sprzęt byl niezniszczalny. Nasza lodówka "Mińsk" przesłużyła jakieś 15 -
20 lat po czym została oddana w dobre ręce i pewnie służy nadal.

[lustroo]

taaa Mińsk to rewelacja. Rodzice oddali ciotce kilka lat temu, a sobie kupili
Bosha. Mińsk chodzi, a Bosh się zepsuł...po gwarancji...Naprawiony działa
dalej. Ale...Kiedyś robiono wszystko porządnie, a dziś, by ludzie tylko
kupowali i kupowali robi sie byle co :(

Co do biedy to pamiętam, że biedniejsze dzieci w szkole(lata 70)dostawały zupę
za darmo.

[maglara]

... ale wiekszosc szkol nie miala stolowek, chyba ze byly to nowoczesne budynki
1000 szkol na tysiaclecie czy jakos tak. Szkoly najczesciej byly w starych
koszarach, solidne czerwone z ceglowki, przynajmniej na Ziemiach Zachodnich, a
tam takich luksusow nie bylo. Sama pamietam jak popijalam kanapki woda z
korytarzowego kranu. A po drozdzowki latalo sie w czasie przerwy do nastepnej
piekarni. Kosztowaly 2 zlote.

[luccio1]

Szkoła to następne oblicze biedy PRL.
Co do budynku: zaczynałem w baraku wybudowanym jeszcze podczas I wojny
światowej, w którym mieściła się filia (albo, jak mówiono, "folwark") mojej
szkoły. [Dla wyjaśnienia: podczas I wojny światowej budynki krakowskich szkół
zajęło wojsko austriackie na szpitale; aby nauka mogła się odbywać
gdziekolwiek, wybudowano dla szkół baraki; kiedy odrodziła się Polska
Niepodległa i szkoły odzyskały swoje budynki, okazało się, że są potrzebne
zarazem i one, i baraki - a to świadczy o postępie w dziedzinie dostępu dzieci
do szkół, dokonanym skokowo między czasami austriackimi a II Rzeczpospolitą].
Potem w części dobudowanej do starego budynku na sąsiedniej parceli - przy czym
ową część dobudowaną zaprojektowano tak, że aby zmienić buty w szatni, trzeba
było schodzić do piwnicy i potem iść korytarzem piwnicznym pozbawionym zupełnie
światła dziennego (jednym z kawałów kolegów z klas starszych było gaszenie
światła w tym korytarzu) - mijając po drodze pancerne drzwi pomieszczeń, które
w razie wojny miały być schronami (o czym oczywiście w czasach szkolnych nie
miałem pojęcia).
Potem chodziłem do szkoły wybudowanej w całości w latach 50. - na kawałku
ogrodu zabranego Wizytkom. W tym budynku znowu ktoś wymyślił sobie osobny
pawilon, spięty z budynkiem głównym łącznikiem - w pawilonie tym była sala
gimnastyczna na parterze - a naprawdę zagłębiona do połowy wysokości w
ziemi!!! - a nad salą gimnastyczną aula; zaledwie 10 lat po odaniu budynku
pawilon, źle posadowiony, zaczął się rozjeżdżać (grunt był grząski - sąsiedztwo
koryta Młynówki Królewskiej, zlikwidowanego na tamtym odcinku dopiero
w latach 30.) i cały budynek ześrubowano mocarnymi ściągami-dwuteownikami
stalowymi, i tak trwa do dziś.
Co do ludzi: kiedy skończyłem szkołę podstawową, spotkałem w liceum zaledwie
jednego kolegę z rocznika, i to z oddziału równoległego (spotykaliśmy się tylko
na WF). Klasa rozpierzchła się w najlepszym razie po technikach, ale głównie po
zawodówkach - a kilku zagubiło się w ogóle, nie kończąc żadnych szkół.
O rzeczach takich jak świetlica, obiady - ciągle słyszałem, ale nigdy nie
widziałem, aby to działało w rzeczywistości. Śniadania - próbowano to
organizować w liceum (bułka z jakąś wędliną + herbata z kotła, trochę jak w
schronisku w górach - tylko wszystko wychodziło drogo i z braku chętnych upadło
po półroczu i nikt do tego nei wrócił).
W liceum były w klasie kolejno dwie koleżanki pochodzące ze wsi: jedna
dojeżdżała spod Krakowa, druga mieszkała na stancji, mając rodzinę gdzieś na
Dolnym Śląsku. Żadna z nich nie przeszła do klasy wyższej - i zniknęły nam z
pola widzenia.
Jedyny pozytyw szkoły - to zespół nauczycieli w mojej drugiej z kolei szkole
podstawowej: dawni profesorowie gimnazjalni, po wojnie zdegradowani przez
władzę ludową do podstawówek (wydawało się, że tam mniej zaszkodzą). W ich
gronie uciekinier ze Lwowa, który uczył nas geografii Polski na prawym dolnym
rogu mapy (prawo- i lewobrzeżne dopływy Dniestru... itp.) - i w związku z tym
także sporo prawdziwej historii. Akurat, kiedy byłem w liceum, wszystkich
takich ludzi odesłano hurtem na emeryturę (rok 1971/72 był ich rokiem ostatnim).

[minerwamcg]

> W liceum były w klasie kolejno dwie koleżanki pochodzące ze wsi: jedna
> dojeżdżała spod Krakowa, druga mieszkała na stancji, mając rodzinę gdzieś na
> Dolnym Śląsku. Żadna z nich nie przeszła do klasy wyższej - i zniknęły nam z
> pola widzenia.

Proszę, proszę. U nas od klasy I do IV były dwie koleżanki, jedna z Owczar,
druga z Białego Kościoła. Jedna niemożebny kujon w ogóle, druga znakomita
matematyczka. Teraz jedna jest położną, druga od samej matury (sic!) uczy matmy
w swojej rodzinnej wsi. Po drodze oczywiście skończyła studia.
-
Osoby mrowie a mrowie

[luccio1]

minerwamcg napisała:
U nas od klasy I do IV były dwie koleżanki, jedna z Owczar,
> druga z Białego Kościoła.
Czy owe "Owczary" - nie był to Rychwałd w powiecie gorlickim (w sam raz na
północnej granicy Łemkowszczyzny)?

[horpyna4]

To nie te Owczary. Te "krakowskie" są na północ od Krakowa, a na południowy
wschód od Ojcowa. Mniej więcej na skrzyżowaniu takich linii.

[luccio1]

Moja koleżanka podkrakowska dojeżdżała z Bolechowic: PKS-em albo okazją do
Zabierzowa, stamtąd pociągiem do Dworca Głównego - a stąd chyba już pieszo.
Ta druga miała rodziców w Bystrzycy Kłodzkiej.

[poliglo]

taaak, u mojej babci lodówa Mińsk działa już na pewno ponad 35 lat, u mojej mamy
Mińsk ma 20 lat, mama ciągle zwleka z kupnem nowej, bo skoro stara działa, to
można jeszcze to odwlec, jedyny mankament to wielogodzinne odmrażanie co miesiąc.

[luccio1]

meduza7 napisała:
> Ruski sprzęt byl niezniszczalny. Nasza lodówka "Mińsk" przesłużyła jakieś 15 -
> 20 lat po czym została oddana w dobre ręce i pewnie służy nadal.
Nasza pierwsza lodówka: "Foka" produkcji polskiej, kupiona w r. 1965, pracowała
(z jedną naprawą) do r. 1988. Druga: PAMIR 8 M, trzecia: SWIJAGA, obie
produkcji ZSRR - obie poszły "do ludzi" w stanie jeszcze dobrym; ostatnia - gdy
likwidowałem dom rodzinny.

[luccio1]

Od czasów dzieciństwa został mi, i jest wciąż na tzw. "ciężkim chodzie",
odkurzacz bez nazwy, jeżdżący na trzech kółkach z pełnymi gumami (mniejsze, w
środku z przodu, na zawieszeniu umożliwiającym obrót o pełne 360°) - wytwarzany
ubocznie przez PZL (WSK) w Rzeszowie. Pracował z hałasem samolotu grzejącego
silniki przed startem. Silnik ze szczotkami węglowymi - bez zabezpieczenia
przed wychodzeniem prądów pasożytniczych do sieci zasilającej; zakłócał więc
tym sposobem dokładnie programy radiowe i telewizyjne w całej okolicy. Na
początku kariery w domu był naprawiany co chwilę (na szczęście, był
wtenczas "po sąsiedzku" elektryk), potem już rzadziej - szczotki, gdy się
starły, nauczyłem się wymieniać sam.

[luccio1]

Zapomniałem dodać: siła ciągu mojego odkurzacza była odwrotnie proporcjonalna
do hałasu, jaki powodował, i do ilości pożeranego prądu. Przydawał się
wyłącznie do zbierania kurzu z podłogi parkietowej, już z czyszczeniem
rozmaitych szczelin były trudności - do dywanów nie nadawał się w ogóle.
Miał oczywiście worek wielokrotnego użytku z grubego filcu - gdy worek był
pełny, schodziło się go wytrzepać do śmietnika.

[quba]

> Pod koniec lat szescdziesiatych lodowka w domu nie byla niczym
szczegolny
> m,
> > prawie kazdy mial takowa.



Potwierdzam. Nasza radziecka lodówka "Saratow", po którą ojczym stał
w
> spolecznej kolejce do AGD na ulicy Żurawiej ...



no to jednak byla ta lodowka czyms szczegolnym, skoro ojczym stal po
nia w spolecznej kolejce, nieprawdaz?

pozdrawiam

[klara551]

A ja pamiętam biedę z lat 50-60,na prowincji.Mało, ze nie było towarów/np.
pasztetowa raz w tygodniu/,na codzień margaryna,szynka tylko na święta.Rodzice
wiekszości z nas kombinowali,bo pensje były mizerne.Każdy kto miał ogród
hodowal warzywa.ćałe lato robilo się przetwory na
zimę/kompoty,powidła,dżemy/Latem las i jagody jesienią grzyby wożone na
śląsk,bo górnicy mieli pieniądze, sprzedawane w dużych miastach.Dzieci ze wsi
dochodzące po kilka kilomwtrów do szkoły, bo nikogo nie obchodziło jak się do
tej szkoły dostaną.Wszystko się załatwiało/słoiki na
przetwory,buty,odzież,najczęściej materiał,bo konfekcja gotowa była zbyt droga
i było jej mało.Przedszkola były owszem w dużych i średnich miastach,ale nie
każdego było na nie stać.Ludzie dostawali niewysokie pensje,ale jak staralam
się o akademik w 69 roku,to okazało się ,że do zarobków ojca dolicza się
tzw.mundurówkę,węgiel,socjal/ojciec był kolejarzem/i akademika nie
dostałam.Stypendium,było takie,że po oplaceniu akdemika i stołowki zostawało 20
zł. na wszystko.Teraz ludzie,którym się gorzej powodzi nawet nie pomyślą o
takiej pracy jak kiedys,gdy każdy myślał o zimie/przetwory,o uprawie
ogrodu,działki o hodowli np. królików,kóz,czy świń/Nia twierdzę,że tak ma
być,ale wtedy ludzie nie liczyli na państwo i sami starali się o wikt i
opierunek.Korzystanie z pomocy społecznej było traktowan jako swoisty dowód
nieudolności.

[horpyna4]

Masz rację, na początku PRL-u była bieda (zwłaszcza na głębokiej prowincji), ale
nikt nie jojczył. Myślę, że trochę dlatego, że ludzie nauczyli się radzić sobie
podczas okupacji. Poza tym dość prymitywne warunki hartowały ludzi i wymuszały
zapobiegliwość. A w mieście, jak to się mówiło, "woda leci ze ściany".
W pierwszej połowie lat 50-tych jeździliśmy w lecie w góry. Pościel trzeba było
wozić ze sobą (pociągiem), chałupa na szczęście była w miarę czysta, bo dopiero
co wybudowana dla najstarszego syna, który był w wojsku. Co można było kupić w
sklepie, lepiej nie mówić. No i wszechobecne gnojówki, nawet szamb tam nie było.
Pół wieku później zajrzałam do tej wsi. No i piorunujące wrażenie już na
początku - OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW. Co by nie powiedzieć, skok cywilizacyjny.

[luccio1]

horpyna4 napisała:
> Co można było kupić w sklepie, lepiej nie mówić.
Tu akurat pamiętam zupełnie nieoczekiwany "plon" wakacji w roku 1968: NRD-owski
robot kuchenny "Komet RG 5" - w Krakowie podówczas nie do dostania.

[horpyna4]

Piszesz o znacznie późniejszych latach, ja pisałam o czasach Bieruta. A później
rzeczywiście robiło się zakupy podczas wyjazdów na różne zadupia. Być może
dostawy były takie same, a w różnych miejscach różne rzeczy były wykupywane,
dlatego inne leżały na półkach. Ale Stefania Grodzieńska pisała, że dystrybucja
specjalnie działała na zasadzie "każdemu to, na czym mu mniej zależy" i dzięki
temu cały czas w sklepach jakiś towar był. Przynajmniej za środkowego PRL-u.

[mister1]

kiedys w jakims wiejskim sklepie kupilem wytrawne Martini nie do kupienia nawet
w PEWEXie.

[horpyna4]

No i oczywiście za czasów kartkowych te lepsze wędliny można było nieraz kupić
w wiejskich sklepach nawet za tzw. "wołowe z kością" (starsi pamiętają, o co
chodzi). Tam, gdzie była bieda, ludzi nie było stać na takie fanaberie, jak
polędwica sopocka. Kupowałam kiedyś taką piękną polędwicę, a kilka babć i jeden
dziadek czekali na dostawę taniej kiełbasy. Dowcipkowali zresztą, jak to kiedyś
pewien ubogi chciał się darmo najeść wędliny, chodził więc po bazarze, prosił o
mały kawałeczek do spróbowania, grymasił i szedł dalej. Ale któryś kolejny
sprzedawca zorientował się w tym procederze. Jak dziadek zażyczył sobie
spróbować jego kiełbasy, to ją przekroił i dał dziadkowi polizać nóż.

[nolwen58]

Ja za czasow gomulkowskich juz wysylana bylam po male zakupy i widzialam co
ludzie kupuja. Masz racje Horpyna ,lepsze wedliny i miesa byly .Nieraz bylam
swiadkiem zakupu cwiartki masla(1/4 z polowki), kawalka kielbasy i sportow na
sztuki( 3-4). Z kolei tez prawda ze ciekawe rzeczy w latach 80 - tych mozna
bylo kupic w sklepach GS- owskich na wsiach.Do dzis mam i uzywam dwie koszule
nocne ( made in NRD ), zakupione wlasnie w takowym sklepie( nie do zdarcia ,
kolor tylko zbladl).Mala bylam , ale nigdy nie zapomne widoku taniej jatki,
zaraz przy targowisku. Podroby szly od reki.

[luccio1]

21 lipca 1986, godzina 21 albo nawet później, Głuszyca w Kotlinie Kłodzkiej -
jeden jedyny sklep wciąż otwarty - i zaopatrzony: monopolowy.
W tle transparent: "Ojczyzna to Wielki Zbiorowy Obowiązek. Czynem realizujmy
uchwały X Zjazdu PZPR!" (w taki oto sposób Norwid uczył, co mianowicie ma być
Wielkim Zbiorowym Obowiązkiem; jego nadużywano zresztą także przy innych
okazjach, np. zwąc PRL "Krajem Przemienionych Kołodziejów").

[luccio1]

Było jeszcze jedno oblicze biedy PRL: nie tyle bieda jako taka, ile ogólne
dziadostwo na każdym kroku.
Tu pamiętam przede wszystkim puste oprawki bez żarówek, sterczące tak
tygodniami, miesiącami, latami - każdą żarówkę by stamtąd zaraz wykręcili
(rozgrzeszenie było na zawołanie: w sklepie "nie idzie" dostać);
same druty sterczące ze ścian w miejscu gdzie powinny być gniazdka wtykowe albo
wyłączniki (jedno i drugie też trudne do dostania);
mieszkania-kołchozy, w których nikt niczego nie naprawiał, bo raz: nie wiadomo,
kto ile powinien by się na to składać, a po drugie po co, skoro przecież
niedługo będzie znowu wojna (i wobec tego gospodarz musiał odprowadzać gościa
przez przedpokój z latarką w ręku - ostatni raz spotkałem taką sytuację u
kolegi u schyłku lat 70.!);
windy nie jeżdżące od kilku dziesięcioleci (bo kamienica ma zaledwie parter i
4 piętra, a w takich domach od r. 1945 "nie miały prawa" działać i zatrzymano
je decyzją administracyjną, zabierając części żywotne mechanizmów napędowych i
plombując maszynownie);
rzeczy tylko eksploatowane - przy minimum nakładów na konserwację (w ten sposób
z pierwszych wagonów tramwajowych na normalny rozstaw szyn, sprowadzonych do
Krakowa w r. 1912, ostatnie egzemplarze dotrwały do połowy r. 1969 - w
ostatnich latach wewnątrz wagonu podczas jazdy nie dało się rozmawiać - taki
był hałas);
- itd. itp.

[nolwen58]

Z ta Polska Piastow to rzeczywiscie byla niezla jazda.A jakze ze pamietam , ze
co solidne i przedwojenne to albo rozkradzione ( moze faktycznie komus sie to
przydalo), albo postawione i niszczejace.pozostalosci przedwojenne to byl temat
tabu.Jedyne co to chociaz do sklepu nie trzeba bylo chodzic z wlasnym papierem
i nie pakowali zakupow w gazete jak w bratnim sojuzie.

[luccio1]

I jeszcze, co sobie przypomniałem:
zdanie, wbijane nam do głowy przez całą szkołę podstawową (w moim przypadku
lata 1961-69):
nie ma żadnych "biednych" czy "ubogich" - są tylko męty społeczne! (tutaj
piętnowano imiennie - ludzi i całe rodziny).

[tamsin]

te mety spoleczne byly rowniez nazywanie "marginesem spolecznym". U mnie w
podstawowce bardzo dobrze wiedzielismy, ktore dziecko pochodzi z marginesu.
Chlopcy z tych rodzin bardzo czesto trafiali do poprawczaka, zwykle dlatego ze
wagarowali no i ukradli cos komus z piwnicy lub ze sklepu. Byly to zwykle
wielodzietne rodziny (przynajmniej 3-4 lub wiecej dzieci), matka dorabiala
sprzataniem a ojciec wybieral butelki i szmaty ze smietnikow aby jakos zwiazac
koniec z koncem.

[luccio1]

tamsin napisała:
> ojciec wybieral butelki i szmaty ze smietnikow aby jakos zwiazac
> koniec z koncem.
Póki miałem śmietnik na otwartym podwórku między dwoma blokami, nigdy nie
wyrzucałem flaszek, słoików etc., których należało pozbyć się z domu, do
domowego kosza na śmieci. Zawsze znosiłem je na dół - czysto umyte - osobno, i
stawiałem obok pojemników na śmieci; tam czekały na potrzebujących.

[nolwen58]

Tak tez sie robilo z ubraniami , makulatura , czyli ubrania czyste , buty , a
gazety i czasopisma powiazane .

[maglara]

a chleb podnosilo sie z podlogi i calowalo, nikt nie nosil dla kaczek

[luccio1]

Pamiętam z domu świadome zasuszanie chleba i bułek, z myślą o przyszłym użyciu
jako 1) surowca do bułki tartej (uzyskiwało się ją przepuszczając suche
pokruszone bułki i chleb przez maszynkę do mięsa) oraz 2) wypełnienia kotletów
mielonych (po rozmoczeniu).

[tamsin]

trzecie uzycie to na wypadek nastepnej wojny.

[luccio1]

Orientacja na następną wojnę, która będzie wkrótce, to nie tylko to. To m.in.
mieszkanie mojej "przyszywanej" Babci, w którym spędziłem pół dzieciństwa (na
zmianę z mieszkaniem Rodziców) - mieszkanie umeblowane rzeczami absolutnie
przypadkowymi, gromadzonymi wyłącznie z myślą o użyteczności (dopiero po latach
odkryłem wiersz Barańczaka, idealnie pasujący do sposobu myślenia Babci: "Jeśli
porcelana, to jedynie taka, której nie żal pod butem tragarza lub gąsienicą
czołgu..." - Babcia już raz straciła wszystko w Warszawie).
Pamiętam też mieszkających w Krakowie uchodźców ze Lwowa - jeszcze w końcowych
latach 70. byli tacy, którzy mieszkali na zapakowanych skrzyniach, tak jak je
przywieźli, a życie codzienne toczyli wśród jakoś tam "zorganizowanych" nie
swoich sprzętów - no bo trzeba być gotowym na chwilę, gdy już będzie można
wracać, a wtedy nie ma chwili do stracenia...

[luccio1]

A wśród moich znajomych Lwowiaków pamiętam też Panie, które nie rozbierały się
do spania - od czasu wywózek zimowych 1940 r. (które Je wówczas szczęśliwie
ominęły).

To może nie była bieda

[luccio1]

ale tak, jak sobie przypominam ogólną atmosferę tamtych czasów, to pamiętam ją
jako życie "na pół gwizdka" (a może nawet na ćwierć). To były rozmaite plany
mego Taty, stopniowo odkładane na bok, na "lepsze czasy" (których nie
doczekał): a to, że zrobimy sobie warsztat i będziemy wspólnie majsterkować, że
zrobimy ciemnię fotograficzną... (w obu domach, gdzie byłem jeszcze z obojgiem
rodziców, nie było na coś takiego po prostu miejsca - mieszkania były
tragicznie za małe). Podobnie było z zaczątkiem kolekcji nagrań muzyki
klasycznej - jeszcze na płytach mono, a za cały sprzęt grający adapter WG 56
podpinany do radia... itd. itp.

[luccio1]

Tak w ogóle - przypominam sobie, że i wówczas chodziło po świecie wielu
najdziwniejszych ludzi, wyraźnie odstających od normy.
Pmiętam, jak do Franciszkanów w Krakowie w latach 60./70. chodziły dwie panie -
z proporcji wieku chyba matka z córką. Obie Panie w czarnych kostiumach i
kapeluszach na głowach, w czarnych pończochach na nogach - tyle że i żakiety, i
spódnice pełne zwisających strzępków i nitek, pończochy całe w dziurach, tak że
okrywały połowę powierzchni tego, co było widać poniżej spódnicy... no i
wszystko od dawna nie prane.
Nie wiem, na ile była to świadomie przyjęta poza, na ile skutek choroby czy też
kompletnego zagubienia w rzeczywistości.

Mówicie - bieda?

[anka125]

Ale nie było tylu bezdomnych co teraz.I bezrobotnych.Teraz to dopiero bieda daje
się we znaki szczególnie emerytom.Kiedyś za emeryturę można było jako tako
przeżyć.Nie było tych "kominów" i takich różnic.
Teraz to jest smutne.Starszym ludziom żyje się naprawdę biednie.

tak. bieda

[woman-in-love]

moja mama z ledwością wiązała koniec z końcem, a że nienawidziła pożyczać
pieniędzy, to "przed pierwszym" (ciarki mnie przechodzą na sam dżwięk tego
słowa) wychodziła ze skóry, żeby zapewnić naszej trójce jakiś posiłek. Fajnym
sposobem było smarowanie czosnkiem skórki od chleba, miało się wrażenie, że je
się kanapkę z czymś "konkretnym".

[luccio1]

anka125 napisała:

> Ale nie było tylu bezdomnych co teraz.

Może i nie było. Z drugiej strony: Polska Ludowa do samego końca nie uporała się
np. z całkowitym wyprowadzeniem ludzi z suteren (tak przynajmniej było w Krakowie).

[cromwell1]

Polska nie uporala sie z problemem biedy
sutereny nie sa wyznacznikiem biedy
opiekujemy sie rodzina w zachodniopomorskim
kobieta s szesciorgiem dzieci
chlop poszedl w tango
zaplaciem za ponowne doprowadzenie wodociagu do domu
przy ostatniej wizycie woda kapala do wiadra
podobno wodomierz nie zarejestruje tak znikomego przeplywu

pzdr.

bezdomnośc

[woman-in-love]

a jak nazwać wieloletnie zamieszkiwanie kilku pokoleń w jednym małym mieszkanku,
codzienne rozkładanie polówek, tę niewiarygodną ciasnotę powodująca rozlatywanie
się rodzin. Koncentracja jak tortura. Ja miałam dobrze, mieszkałam u teściów
tylko cztery lata. Pomimo, ze mama wpłacała nam na książeczki mieszkaniowe od
zawsze.

[luccio1]

Podstawowym sposobem radzenia sobie z problemem było uciekanie z domu gdy tylko
się dało i na tak długo, jak tylko się dało.
Póki dzieci były małe, a pogoda pozwalała, matki przesiadywały wraz z nimi całe
godziny w parkach, dzień w dzień:
forum.gazeta.pl/forum/72,2.html?f=20182&w=56805188&a=56805487.
Wyjście podsuwała też sama Polska Ludowa - a to kółka zainteresowań w szkole, a
to zajęcia w Pałacu Młodzieży, a to klub sportowy - a i organizacje typu
ZMP/ZMS/ZSMP "zdobyły" część członków oferując coś innego niż dom, gdzie od
nadmiernej fizycznej obecności Najbliższych aż iskrzyło...
Ja sam przez lata, już jako całkiem dojrzały człowiek, z tego właśnie powodu
organizowałem sobie czas wolny, gdy tylko nie było deszczu, wyjeżdżając do
Chełmu albo na Wolę Justowską - a potem pieszo przez cały Lasek Wolski, cały
Sikornik aż do pętli na Salwatorze, skąd dopiero zjeżdżałem tramwajem do domu...

[luccio1]

> sutereny nie sa wyznacznikiem biedy
W mieście takim jak Kraków były - nie tylko w propagandzie. Suterena to miejsce
bardzo skutecznie dołujące psychicznie; miejsce, które samo przez się minuta po
minucie, godzina po godzinie, dzień po dniu mówi: stąd nie ma wyjścia!

Miałem kolegę w szkole podstawowej. Całą rodzinę przeniesiono z chałupy na
Półwsiu Zwierzynieckim do sutereny w centrum.
Przenosiny były spowodowane stanem owej chałupy: sufit już-już runąłby na głowę,
podczas deszczu i tajania śniegu trzeba było pod jego różne miejsca podstawiać
miednice i wiadra...
Po wymuszonej przeprowadzce ojciec załamał się zupełnie - a potem cała rodzina
jeden po drugim zaczęła się sypać. Dzieci z tego domu ledwie pokończyły szkołę
podstawową, wyżej już nic, mimo że zaczynały jedną, drugą zawodówkę...
Tyle że chałupa, jaka była, była własna (za chałupą był jeszcze sad). Suterena
była miejscem, w którym wylądowali po wywłaszczeniu.

[czekolada72]

Przeciez w Kraku do dnia dzisiejszego nie rozwiazano (czyt. nie
zlikwidowano) mieszkań w suterenach, nadal jest ich pełno!

[foxie777]

Ja bym nie nazwala ciasnoty bieda, po prostu
ciasnota.My mieszkalismy w jednym pokoju z kuchnia.
Rodzice, Brat i Babcia.Babcia spala w kuchni na tejze polowce.
To byly czasy.Wreszcie Mama dostala przydzial z Ministerstwa.
Boze, 3 pokoje z kuchnia{slepa} i lazienka.
Pamietam do dzis jaka bylam szczesliwa,ze bede dzielic
pokoj tylko z Bratem.
Doskonale rozumiem bogaczy, ze maja oddzielne gabinety,
lazienki,a goscie mieszkaja w domkach goscinnych.
Tu chodzi o przestrzen, a im wiecej forsy , tym wieksza.

pozdr

[luccio1]

czekolada72 napisała:

> Przeciez w Kraku do dnia dzisiejszego nie rozwiazano (czyt. nie
> zlikwidowano) mieszkań w suterenach, nadal jest ich pełno!

Nie udało się tego dokonać również władzy sowieckiej we Lwowie (następującej po
niej władzy ukraińskiej także się nie udało).

[neilos]

Pamiętam biedę patologiczną w mieście, dzieci naszych sąsiadów, pijaków.
Rodziny wielodzietne mieszkające w mieście, ale z pracującymi, starającymi się o
dzieci rodzicami, zaradne, w PRL-u sobie radziły.

Natomiast inaczej było na wsi. Pamietam to dobrze, bo każde wakacje spędzałam na
wsi u babci. Babcia nie zabraniała mi kontaktów z dziećmi sąsiadów, wręcz
odwrotnie. Tam wielodzietne rodziny to prawie był standard. Matki zaharowane, od
świtu do nocy, nie miały czasu na gotowanie, pranie. Starsze dzieci opiekowały
się młodszymi.
Jako panienka z dobrego domu, jedynaczka, miałam tam szkołę życia i szkołę
szacunku dla innych.
Często jedynym posiłkiem były ziemniaki, okraszone tłuszczem z kwaśnym mlekiem.
To był dla mnie rarytas!