Przytarczyce i ich choroby

[rubi21]

Położenie i funkcja przytarczyc w organizmie.

Przytarczyce to gruczoły wydzielania wewnętrznego wielkości ziarna grochu.
Występują przeważnie w liczbie czterech i zlokalizowane są najczęściej na
tylnej powierzchni bocznych płatów tarczycy. Użyłem tu sformułowania
przeważnie, bowiem ich lokalizacja i liczba może być różna. Często
przytarczyce położone są wewnątrz miąższu tarczycy lub w śródpiersiu.
Gruczoły te grają główną rolę w procesie regulacji gospodarki wapniowej.
Wydzielają hormon zwany parathormonem, w skrócie oznaczanym PTH, który wraz z
kalcytoniną – hormonem wydzielanym przez komórki C tarczycy i aktywną
postacią witaminy D3 uczestniczy w regulacji gospodarki wapniowej. Prawidłowe
stężenie wapnia w surowicy mieści się w granicach od 2,2 mmol/l do 2,6
mmol/l.
Parathormon jest zbudowany z łańcucha 84 aminokwasów, a więc jest peptydem.
Wydzielanie PTH jest regulowane w dwojaki sposób przez układy tzw. sprzężeń
zwrotnych. Pierwszy z nich zależny jest od poziomu wapnia w surowicy. Jeśli
jest on niski, to następuje pobudzenie przytarczyc do wydzielania PTH,
natomiast wysoki poziom wapnia hamuje to wydzielanie. Drugi układ sprzężenia
zwrotnego uzależniony jest od poziomu aktywnej postaci witaminy D3 w
surowicy – spadek stężenia witaminy D3 pobudza wydzielanie PTH przez
przytarczyce, a jej wzrost hamuje. Wynikiem działania PTH jest zwiększenie
poziomu wapnia w surowicy oraz spadek stężenia fosforanów. Aby osiągnąć taki
efekt PTH działa na poziomie kości, nerek i układu pokarmowego.

Działanie na poziomie kości: jak wiadomo kości zbudowane są w znacznym
procencie ze związków wapnia. Są więc pewnego rodzaju magazynem tego
pierwiastka w organizmie, który może być użyty w przypadku spadku jego
poziomu w surowicy. PTH działając na komórki kostne mobilizuje je do
niszczenia struktury mineralnej kości co powoduje jej rozpuszczanie i
przechodzenie wapnia do surowicy.
Działanie na poziomie nerek: PTH powoduje zatrzymanie wydzielania wapnia
przez nerki, a więc jego utratę z moczem.
Działanie na poziomie przewodu pokarmowego: PTH pobudza nerki do wytwarzania
aktywnej postaci witaminy D3, która działając bezpośrednio na komórki jelita
powoduje wzrost wchłaniania związków wapnia ze spożytego pokarmu.

[rubi21]

Nadczynność przytarczyc można podzielić na dwie grupy – pierwotną i wtórną.
Pierwotna nadczynność przytarczyc jest chorobą stosunkowo rzadką, na 100.000
ludności występuje około 30 zachorowań rocznie. Występuje ona przeważnie u osób
starszych, a znacznie częściej chorują kobiety. Przyczyną wzmożonego
wydzielania PTH przez przytarczyce mogą być:

· Rozrost komórek wytwarzających PTH
· Gruczolak znajdujący się w pojedynczym lub w kilku gruczołach
przytarczycznych, który stanowi najczęstszą przyczynę pierwotnej nadczynności
przytarczyc
· Rak przytarczyc występujący bardzo rzadko
· Skojarzenie wyżej wymienionych stanów, występujące bardzo rzadko

Obraz nadczynności przytarczyc jest bardzo różnorodny, a poszczególne objawy
choroby występują także bardzo często w przebiegu wielu innych schorzeń przez
co wykrycie tej choroby może sprawić lekarzom wiele problemów. Poniżej opiszę w
punktach postacie kliniczne mogące występować w przebiegu pierwotnej
nadczynności przytarczyc:

1. Osteoporoza i tworzenie się torbieli kostnych. Takie torbiele tworzą się
najczęściej w kościach długich, kościach czaszki i miednicy powodując znaczne
osłabienie kości w danym miejscu, co może być przyczyną samoistnych złamań.
Pacjenci bardzo często zgłaszają silne bóle kostne, wrażliwość na ucisk

2. Kamica moczowa, bardzo często nawrotowa i występująca obustronnie. Złogi
kamieni wapniowych mogą pojawiać się zarówno w drogach moczowych wywołując
objawy kolki nerkowej jak i w miąższu nerek prowadząc do jego zwyrodnienia

3. Choroba wrzodowa żołądka, która jest oporna na leczenie. Spowodowana jest
ona tym, że PTH działa pobudzająco na wydzielanie hormonu zwanego gastryną i
powodującego wzmożenie wydzielania kwasu solnego przez komórki żołądka, który w
nadmiarze przyczynia się do powstania niszy wrzodowej.

4. Kamica trzustkowa i zapalenie trzustki spowodowana przez wytrącanie się w
przewodach trzustkowych złogów wapnia oraz uaktywnienie enzymów trzustkowych
wewnątrz miąższu trzustki powodując samotrawienie miąższu trzustki i powstanie
na tej drodze zapalenia.

5. Zwiększone wydalanie moczu do 3-4 litrów/ dobę. Stan taki spowodowany jest
tym, że zwiększony poziom wapnia blokuje działanie wazopresyny – hormonu
powodującego wchłanianie zwrotne wody w cewkach nerkowych. Zwiększone wydalanie
moczu nie musi występować długotrwale. Często zdarzają się okresy wzmożonego
wydzielania moczu przedzielone stanem prawidłowym.

Poza wymienionymi objawami chorzy mogą uskarżać się na bóle głowy, stany
depresyjne, apatię, osłabienie mięśni. W czasie przeprowadzanych badań
diagnostycznych lekarz może wykryć odkładające się złogi fosforanów wapnia w
obrębie ściany dużych naczyń, spojówkach, ciele szklistym oka. W zapisie EKG
również występować mogą zmiany charakterystyczne przy wysokim stężeniu wapnia w
surowicy oraz zmniejsza się częstość rytmu serca. Występowanie pojedynczego z
opisywanych objawów nie pozwala jeszcze na pewne rozpoznanie pierwotnej
nadczynności przytarczyc, ponieważ wiele z nich występuje także w przebiegu
innych chorób. Prawdopodobieństwo postawienia takiej diagnozy jest znacznie
większe w przypadku wystąpienia trzech lub więcej wymienionych objawów.

Leczenie.

W zasadzie jedynym skutecznym leczeniem pierwotnej nadczynności przytarczyc
jest zabieg operacyjny polegający na usunięciu chorobowo zmienionych gruczołów.
Niestety nie jest to proste, ponieważ liczba przytarczyc jak i ich
rozmieszczenie są osobniczo zmienne. Pomocne stają się techniki obrazowe, które
pozwalają na określenie położenia przytarczyc. Należą do nich zdjęcia
rentgenowskie, scyntygrafia z użyciem pierwiastków promieniotwórczych, badanie
ultrasonograficzne i arteriografia i tomografia komputerowa. Usunięcie
chorobowo zmienionych przytarczyc powoduje trwałe ustąpienie objawów choroby.

Wtórna nadczynność przytarczyc.

Ten typ nadczynności przytarczyc pojawia się w przebiegu innych schorzeń, w
których dochodzi do spadku poziomu wapnia w surowicy lub nadprodukcji PTH przez
gruczoły przytarczyczne. Spadek poziomu wapnia w surowicy jest bodźcem dla
przytarczyc do produkcji PTH i na tej drodze do podwyższenia jego poziomu
wapnia w surowicy. Jeśli uda się wyleczyć takie schorzenie to z reguły
nadczynność przytarczyc ustępuje. Najczęstszymi przyczynami są : przewlekła
niewydolność nerek i choroby jelit.

Przewlekła niewydolność nerek – w tym schorzeniu poziom wapnia w surowicy
obniża się, ponieważ na skutek uszkodzenia miąższu nerki dochodzi do zaburzenia
syntezy aktywnej formy witaminy D3 niezbędnej do prawidłowego wchłaniania
wapnia w przewodzie pokarmowym oraz dochodzi do zwiększenia stężenia fosforanów
w surowicy przyczyniających się do dalszego obniżenia stężenia wapnia.

Choroby jelit – w przypadku trwałego uszkodzenia śluzówki jelita zaburzone
zostają jej funkcje i dochodzi do zahamowania lub znacznego ograniczenia
wchłaniania większości niezbędnych substancji odżywczych, w tym także wapnia,
co prowadzi do spadku jego stężenia w surowicy i wtórnego pobudzenia
przytarczyc do produkcji PTH.
Leczenie wtórnej nadczynności przytarczyc sprowadza się do leczenia schorzenia,
które jest jej przyczyną.

[rubi21]

Niedoczynność przytarczyc.

W większości przypadków niedoczynność przytarczyc powstaje na skutek
przypadkowego usunięcia lub uszkodzenia przytarczyc w czasie zabiegu usunięcia
tarczycy. Pierwsze objawy spadku stężenia wapnia poniżej poziomu
fizjologicznego mogą wystąpić już w ciągu pierwszej lub drugiej doby od
zabiegu, lecz spotyka się przypadki, w których objawy te pojawiają się dopiero
po miesiącu lub nawet latach. Drugą, stosunkowo rzadką przyczyną niedoczynności
przytarczyc jest ich wrodzony brak lub zanik. Schorzenie takie jest
uwarunkowane genetycznie. W obydwu tych przypadkach stwierdza się brak lub
znaczny spadek wydzielania PTH. Istnieje jeszcze tzw. niedoczynność rzekoma
przytarczyc, w której w przeciwieństwie do wyżej opisanych nie stwierdza się
zmniejszenia wydzielania PTH – jego poziom jest prawidłowy lecz brak jest
reakcji narządów docelowych tj. nerek i kości na ten hormon.

Objawy niedoczynności przytarczyc.

Objawem najbardziej swoistym jest tężyczka, która charakteryzuje się
zaburzeniami czucia w okolicy warg, języka, palców i nóg, bolesnymi i często
długotrwałymi skurczami mięśni kończyn i twarzy. Leczenie ostrego napadu
tężyczki polega na dożylnym podaniu związków wapnia monitorując jednocześnie
stężenia potasu, magnezu oraz EKG. W przypadku przewlekłej niedoczynności
przytarczyc leczenie musi być prowadzone stale i polega na podawaniu dous

[inia1972]

Rubi, w grudniu usunięto mi tarczycę oraz przytarczyce. Ratowano mi życie, bo
intra wykazała, że to nowotwór. (Po dokładnych badaniach okazało się, że to
gruczolak a-typowy). Objawy tężyczki pojawiły się już w drugim dniu po
operacji. Przez pierwszy miesiąc łykałam Calperos 100 3x dziennie + wit. D. Po
tym czasie badanie wykazało: Ca - 2,3, fosfor - 1.4. Endokrynolog zmniejszył
wapno do 2x dziennie. Zdziwiony był też, że twierdzę, iż mam wycięte wszystkie
tarczyce (taką informację mam od operującego mnie chirurga), ponieważ zaprzecza
temu tak wysoki poziom wapna przy takiej dawce.
Przeczytałam uważnie Twoje teksty o przytarczycach (przyznaję, że wiele z nich
jest jeszcze dla mnie niezrozumiałych) i zrobiłam sobie jeszcze większą
nadzieję, że gdzieś jakaś przytarczyca została w ukryciu. Scyntygrafię miałam
robioną tydzień po operacji, lekarz powiedział, że wszystko jest wycięte, z
tym, że nie wiem, czy brał pod uwagę przytarczyce.
Dysponujesz ogromną wiedzą na temat, który po operacji bardzo mnie przytłaczał.
Bo nie brak tarczycy jest dla mnie największym problemem, a właśnie przytarczyc
i związane z tym ograniczenia. Bardzo Cię proszę, rozwiń tutaj temat diety.
Wiem, że nie mogę pić mleka i jeść ryb. Ale to jedyne, co potrafi mi lekarz
powiedzieć. Wiem (bynajmniej nie od endokrynologa), że muszę ograniczyć fosfor
w jedzeniu (a to bardzo trudne). Metodą prób i błędów stosuję moją amatorską
dietę (zakaz kawy, coli, czekolady, ryb, przetworzonych produktów, tłuszczy,
słodkiego, pełnoziarnistego pieczywa, herbat....). Bardzo Cię proszę o wszelkie
informacje lub tytuły literatury na ten temat.

info, które udało mi sie wyszukac

[rubi21]

LECZENIE NIEDOCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC:
A) leczenie stanu tężyczkowego:
cel- normalizacja poziomu wapnia w surowicy
1. 10% chlorek lub glukuronian wapnia i.v. 10-20 ml w 500-1000 ml 5%
glukozy
2. 1-2 g wapnia elementarnego/ 24 h, per os = 3-6g CaCO3
3. 1a(OH)D3 Alfacalcidiol 0,5- 2,0 mg/24h
B) leczenie przewlekłe:
cel- utrzymanie prawidłowej kalcemii i fosfatemii, niedopuszczenie do powstania
zwapnień przerzutowych, zapobieganie powikłaniom leczenia
1. dieta bezmleczna z dużą ilością płynów
2. wapń 1-2 g/24 h Ca elementarnego przed i po posiłku (ew. Alusal)
3. aktywna witamina D3- dawkowanie indywidualne
4. tiazydy (hydrochlorotiazyd hamuje kalciurię)

WITAMINA D3:
Dzienne zapotrzebowanie na D3- ok. 400 j.
a) NATYWNA:
- naturalny metabolizm
- efekt terapeutyczny po 3-4 tygodniach
- długi czas działania
- konieczne wysokie dawki u pacjentów z niedoczynnością przytarczyc(25
tys- 300 tys j/dobe). W osteoporozie dawki znacznie mniejsze 400- 800 j/dobe.

b) ANALOGI D3:
- upośledzenie 1a- hydroksylacji zależnej od PTH
- krótki czas działania
- ryzyko hiperkalcemii
- dawki: alfakalcydiol 0,5- 4mg/24h, kalcytriol 0,5- 2mg/24h

TIAZYDY:
- dawka witaminy D3 utrzymująca kalcemię powoduje hiperkalciurię
- brak PTH- brak reabsorpcji Ca w cewkach nerkowych

[rubi21]

Zmiany kostne w nadczynności przytarczyc

Nadczynność przytarczyc to jedna z rzadszych przyczyn zaniku kostnego, lekarze
muszą jednak o niej pamiętać w diagnostyce różnicowej chorób metabolicznych
kości.

Przyczyną nadczynności przytarczyc jest guz (gruczolak lub rak) przytarczycy
wydzielający parathormon. Jest to tzw. pierwotna nadczynność przytarczyc.

Czasami przerost i nadczynność przytarczyc spowodowane są permanentnym
pobudzaniem tkanki gruczołowej do wytwarzania parathormonu wskutek zbyt
niskiego poziomu wapnia we krwi lub zbyt wysokiego stężenia fosforu. Jest to
tzw. wtórna nadczynność przytarczyc; najczęściej spotyka się ją u osób z
przewlekłą niewydolnością nerek.

Przytarczyce są małymi gruczołami dokrewnymi położonymi za tarczycą. Wydzielają
parathormon pobudzający komórki kościogubne (osteoklasty) do niszczenia kości,
co ma na celu uwolnienie z kości wapnia i podniesienie jego poziomu we krwi do
wartości prawidłowych.

W nadczynności przytarczyc parathormon jest wydzielany bez żadnej kontroli i
powoduje znaczny wzrost stężenia wapnia w surowicy. Może to zagrażać życiu
pacjenta (tzw. przełom hiperkalcemiczny), powoduje bowiem zaburzenia funkcji
mózgu, aż do śpiączki włącznie.

Nadmierny poziom wapnia we krwi prowadzi do jego wzmożonego wydalania przez
nerki i jest przyczyną kamicy nerkowej.

Działanie parathormonu na przewód pokarmowy powoduje chorobę wrzodową
dwunastnicy i zapalenia trzustki.

Obraz kliniczny nadczynności przytarczyc układa się więc w następującą
konstelację:
· zanik kostny z charakterystycznym obrazem radiologicznym ogniskowych
torbieli i nasilonej resorpcji tkanki kostnej pod okostną, zwiększona łamliwość
kości,
· nawracająca kamica nerkowa (często chorzy przebyli kilka operacji z
tego powodu),
· choroba wrzodowa,
· przebyte zapalenia trzustki,
· wzmożone pragnienie i oddawanie dużych ilości moczu (jest to skutek
podwyższonego stężenia wapnia we krwi).
Choć obraz kliniczny pierwotnej nadczynności przytarczyc bywa dramatyczny,
rokowanie jest dobre. Leczenie polega na operacyjnym usunięciu gruczolaka.

We wtórnej nadczynności przytarczyc podstawowe znaczenia ma opanowanie zaburzeń
biochemicznych stymulujących przytarczyce do nadmiernej aktywności
(uzupełnianie niedoborów wapnia, dieta ubogofosforanowa i podawanie środków
zmniejszających wchłanianie fosforu w przewodzie pokarmowym, leczenie
hiperkalciurii nerkowej, czyli podawanie leków zmniejszających utratę wapnia z
moczem).

[rubi21]

Niedoczynność przytarczyc

Jest to choroba wywołana niedoborem parathormonu, hormonu produkowanego przez
przytarczyce, niewielkie narządy wewnętrznego wydzielania, położone w obrębie
szyi tuż obok tarczycy. Parathormon podnosi poziom wapnia we krwi i wraz z
kalcytoniną (produkowaną przez komórki C tarczycy) oraz witaminą D reguluje
gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu. Niedoczynność tarczycy występuje
głównie u dorosłych.

[inia1972]

Rubi, bardzo to wszystko ciężkie do przełknięcia i zbyt wiele z tego nie
rozumiem, ale dziękuję za dobre chęci .

[selwi]

Rubi 21 piszesz bardzo dokładnie o przytarczycach a jednoczesnie informacje są jak "w pigułce". Super.
Ile ja się naczytałam roznej masci i jezykow artykułów w internecie, zeby to wszystko wiedzieć

Ja wlasnie miałam nadczynność przytarczyc i zostały wyciete. Teraz uzupełniam wapń (obecnie po roznych zmianach) 6x1000j./dzień. A PTH mam juz w normie.
Zdrówka życzę

[muktprega1]

Podnoszę temat

[selwi]

A może spotkajmy sie tutaj? www.facebook.com/przytarczyce

[hashitess]

selwi napisała:

> A może spotkajmy sie tutaj? www.facebook.com/przytarczyce

Czy u Marka jest lepiej niż na tym forum?

[selwi]

Marka? Po prostu jak ktoś ma ochotę podzielić się zmaganiami z ta choroba to zapraszam. I ja mam doświadczenie,że mogłaby może komuś pomoc.Ja kiedyś szukałam pomocy, informacji , ale było oto bardzo trudno. A więc zapraszam

[hashitess]

mark zuckerberg = facebook.

Podziel się swoją wiedzą tutaj.

[selwi]

Jak ktoś będzie chciał wiedzieć, to chętnie się nią podzielę Myślę, że temat jest na tyle szeroki, że trudno tak ogólnie pisać, szczególnie, gdy dot. to spraw osobistych.. Jakiś konkretne pytania- byłoby mi łatwiej ew. Pomoc. Osobiście jednak wygodniej mi korzystać z FB, stąd moje zaproszenie. Ale jak kto woli. Pozdrawiam serdecznie i życzę otwartości

[kingsajz1973]

bardzo się cieszę, że znalazłam twój wpis selwi. Tak mało można się dowiedzieć o doświadczeniach ludzi po operacji przytarczyc. Opowiem po krótce swoją historię. pół roku temu poddałam się operacji gruczolaka przytarczycy, usunięto tylko jedną właśnie z gruczolakiem hist-pat potwierdził diagnozę, zrobiono mi śródoperacyjnie PTH zeszło do normy. Już w drugiej dobie zaliczyłam zespół głodnych kości, oczywiście suplementowałam wapno i d3 i magnez i tu można by powiedzieć, że historia zakończyła się szczęśliwie gdyby nie moje fatalne samopoczucie, objawów mam tyle, że sama jestem przerażona , tarczyca sprawdzona ,hormony w normie, usg guzki ale tylko do obserwacji, JA MAM TAHYKARDIĘ , DRŻENA CAŁEGO CIAŁA, ROZSADZANIE GŁOWY, ROZBICE OGÓLNE PODDUSZANIE, MIĘKKIE NOGI..... CO ROBIĆ ? PROSZĘ O POMOC...

[muktprega1]

kingsajz1973 bardzo Ci ę proszę -załóż swój osobisty wątek na pierwszej str tego forum, piszesz w kilku wątkach należących do innych i trudno to wszystko pozbierać. Napisz wszystkie wyniki wraz z normami, samopoczucie itp. albo po prostu przenieś wszytskie info z różnych wątków. Moim zdaniem jest możliwe podniesienie Twojego samopoczucia.